Απόφαση 1886/2022 του ΣτΕ: Μια ακόμα σπουδαία και όμορφη μέρα για το κίνημα του δημόσιου νερού

Μια ακόμα σπουδαία και όμορφη μέρα για το κίνημα του δημόσιου νερού

Κώστας Λυμπέρης*

Η απόφαση 1886/2022 της μείζονος σύνθεσης του Δ’ Τμήματος του ΣτΕ αποτελεί μια ακόμα νίκη για το Κίνημα του δημόσιου νερού. Έρχεται σε «φυσική» συνέχεια των προηγούμενων τριών σημαντικών αποφάσεών του και κατοχυρώνει με τη «βούλα» του Aνώτατου Δικαστηρίου το νερό ως δημόσιο αγαθό. Απλώνει δίκτυ νομικής προστασίας από την άμεση και έμμεση ιδιωτικοποίηση.

• Το ΣτΕ με την απόφαση 1906/2014 απαγόρευσε τη διάθεση πλειοψηφικού πακέτου μετοχών στην αγορά και διέταξε την έξοδο της ΕΥΔΑΠ από το ΤΑΙΠΕΔ.
• Με τις σχεδόν ομόφωνες αποφάσεις της ολομέλειας 190-191/2022, διέταξε την έξοδο ΕΥΔΑΠ-ΕΥΑΘ από το υπερταμείο κρίνοντας το χαρακτήρα του υπερταμείου ως ασύμβατο με το κοινό αγαθό.
• Με την απόφαση 92/2022 του Δ΄ Τμήματος εμπόδισε την περαιτέρω εμπορευματοποίηση ακυρώνοντας την ΚΥΑ τιμολόγησης.
• Και τώρα, με την απόφαση 1886/2022 απαγορεύει την ιδιωτικοποίηση της διαχείρισης και λειτουργίας του υδροδοτικού συστήματος και ακυρώνει το ΣΔΙΤ στο ΕΥΣ Αττικής θεωρώντας την παροχή ύδρευσης ως ένα ενιαίο σύστημα από τις πηγές μέχρι τις βρύσες και ότι η ΕΥΔΑΠ και η Εταιρεία Παγίων ΕΥΔΑΠ «αποτελούν ενιαίο λειτουργικό σύστημα».

Το κίνημα του δημόσιου νερού, κατάφερε την τελευταία δεκαετία, με μοναδικό τρόπο να διασώσει προς όφελος της ελληνικής κοινωνίας την καθολική πρόσβαση σε ποιοτικό πόσιμο νερό και σε ποιοτικές υπηρεσίες αποχέτευσης και προς όφελος της διατροφικής αλυσίδας, και των αγροτών το φθηνό αγροτικό νερό.

Το κίνημα του δημόσιου νερού πρόσφερε πολύτιμη υπηρεσία στους εργαζόμενους στον κύκλο του νερού και κυρίως στους υδροδοτούμενους πολίτες που στη δύσκολη συγκυρία που ζούμε έχουν πρόσβαση, με προσιτό τιμολόγιο, σε νερό συνεχούς ροής στις βρύσες των σπιτιών τους 24 ώρες το 24ωρο.

Δεδομένων των συνθηκών της μνημονιακής δεκαετίας της υγειονομικής κρίσης και του τρέχουσας ενεργειακής και διατροφικής κρίσης πρόκειται για τη μοναδικό παράδειγμα αποτελεσματικής κινηματικής, πολιτικής και νομικής διαχείρισης από την πλευρά του κινήματος δημόσιου νερού που διέσωσε ένα κοινό αγαθό.

Αντί να αναρωτιούνται οι επαΐοντες της πολιτικής και των κινημάτων για τον «μυστικό λόγο» που οδήγησε το ΣτΕ στις τόσο σημαντικές αποφάσεις ας αναρωτηθούν τι οδήγησε την κυβέρνηση σε μια, ακόμα και για τα «αστικά» μέτρα τους, μέγιστη θεσμική εκτροπή ακυρώνοντας τις αποφάσεις 190-191/2022 του ΣτΕ, με νέα νομοθετική ρύθμιση.

Το κίνημα του δημόσιου νερού θα συνεχίσει να ρέει μεγαλώνοντας την κοίτη και τον όγκο του μέχρι να πνίξει στην ορμή του όσους επιβουλεύονται την, ποικιλοτρόπως εκφρασμένη και σχεδόν καθολική, θέληση του ελληνικού λαού για να μείνει το νερό σε δημόσια ιδιοκτησία, σε δημοκρατική διαχείριση και σε κοινωνικό και εργατικό έλεγχο.

Ακολουθεί απόσπασμα από σχόλιο του δικηγόρου Αλέξανδρου Σαριβαλλάση που ήταν ο ένας εκ των δύο, που μαζί με την Κατερίνα Γεωργιάδου, εκπροσώπησαν την πλευρά του δημόσιου νερού σε όλες αυτές τις δίκες.

«Τα σημαντικότερα εκ της απόφασης 1886/2022 της μείζονος σύνθεσης του Δ’ Τμήματος:
1. Είναι ομόφωνη (7 δικαστές)
2. Δέχθηκε το έννομο συμφέρον.
3. Δέχεται ότι:
(α) η παροχή ύδρευσης είναι ένα ενιαίο σύστημα από τις πηγές μέχρι τις βρύσες και ότι η ΕΥΔΑΠ και η Εταιρεία Παγίων ΕΥΔΑΠ «αποτελούν ενιαίο λειτουργικό σύστημα»,
(β) το ως άνω «ενιαίο λειτουργικό σύστημα» πληροί τους όρους του Συντάγματος, όπως αυτοί ερμηνεύθηκαν από τις ΟλΣτΕ 1906/2014 και 190/2022, δεδομένου ότι αφενός η Εταιρεία Παγίων ΕΥΔΑΠ αποτελεί νομικό πρόσωπο δημοσίου δικαίου και αφετέρου η ΕΥΔΑΠ ελέγχεται από το Δημόσιο δια της κατοχής της πλειοψηφίας, τουλάχιστον, του μετοχικού κεφαλαίου από αυτό [ Σημείωση : εννοεί η απόφαση ότι έτσι προβλέπεται από τις ως άνω αποφάσεις της Ολομελείας του ΣτΕ, αν και στην πραγματικότητα, ως γνωστόν, δεν έχουν εφαρμοστεί εξαιτίας της τελευταίας νομοθετικής ρύθμισης ]
(γ) η έννοια του άρθρου 114 του ν. 4812/2021, «κατά τη σύμφωνη προς το Σύνταγμα ερμηνεία», όπως και του νόμου περί ΣΔΙΤ, δηλ. του ν. 3389/2005, είναι ότι η παραχώρηση με ΣΔΙΤ είναι επιτρεπτή μόνο για την εκτέλεση «συγκεκριμένου κάθε φορά έργου ή την παροχή συγκεκριμένης υπηρεσίας» και όχι, όπως εν προκειμένω, «για την εν γένει συντήρηση και λειτουργία του ΕΥΣ στο σύνολό του».

Έτσι, η ως άνω απόφαση του ΣτΕ ακύρωσε όλες τις πράξεις (προκήρυξη, απόφαση Υπουργού, απόφαση διυπουργικής επιτροπής) ως παράνομες, διότι παραβίασαν τους ίδιους τους νόμους 4812/2021 και 3389/2005. Με τον τρόπο αυτόν, λόγω δηλ. παράβασης των ίδιων των νόμων (και όχι λόγω αντίθεσης των νόμων στο Σύνταγμα) ακυρώθηκαν οι πράξεις ήδη από τη μείζονα σύνθεση του Δ Τμήματος χωρίς να απαιτείται η παραπομπή της υπόθεσης στην Ολομέλεια [Σημείωση: Υπενθυμίζεται ότι, όταν ένα Τμήμα κρίνει ένα νόμο ως αντισυνταγματικό, υποχρεωτικώς πρέπει να παραπέμψει την υπόθεση στην Ολομέλεια για οριστική κρίση ]»

*Γενικός Γραμματέας του Δ.Σ. του Συλλόγου Επιστημονικού Προσωπικού ΕΥΔΑΠ. Μέλος της Γραμματείας του ΣΕΚΕΣ για Δημόσια ΕΥΔΑΠ