 |
| Giorgos Moutafis |
Από το 2010, οι επαγγελματίες ψαράδες της Αμοργού, άρχισαν να βλέπουν τα ψάρια αλλά και το εισόδημά τους να μειώνεται χρόνο με τον χρόνο, ενώ παρατηρούσαν ότι οι βορινές, απρόσιτες από την ξηρά, παραλίες του νησιού μετατρέπονταν σε σκουπιδότοποι. Το 2014, ο Σύλλογος των αλιέων αποφάσισε να πάρει την κατάσταση στα χέρια του και να αναλάβει δράση. Οι ψαράδες συμφώνησαν σε ένα σχέδιο διαχείρισης με στόχο όχι μόνο τη βιωσιμότητα του επαγγέλματός τους αλλά και την αντιμετώπιση της υπεραλίευσης και την καταπολέμηση της θαλάσσιας ρύπανσης. Έτσι, το 2019, γεννήθηκε το ΑΜΟΡΓΟΡΑΜΑ: το όραμα των Αμοργιανών ψαράδων για καθαρές θάλασσες, γεμάτες ζωή, γεμάτες ψάρια.
 |
| Giorgos Moutafis |
Ο Μιχάλης Κρόσμαν είναι ψαράς από το 1981. Ζει στην Αμοργό, λατρεύει τη θάλασσα και το ψάρεμα. Είναι πρόεδρος του Επαγγελματικού Αλιευτικού Συλλόγου Αμοργού «Η Χοζοβιώτισσα». Μας μιλά για το ΑΜΟΡΓΟΡΑΜΑ, για αυτό το πρωτότυπο εγχείρημα από ντόπιους ψαράδες που αγκαλιάζουν τη θάλασσα και τη φύση. «O πρώτος στόχος αυτής της προσπάθειας είναι να φτιαχτούν εδώ αποθέματα και να επιβιώσουμε εμείς οι Αμοργιανοί ψαράδες και ο δεύτερος μεγάλος στόχος είναι να ταξιδέψει το ΑΜΟΡΓΟΡΑΜΑ σε άλλες αλιευτικές κοινότητες». Το ΑΜΟΡΓΟΡΑΜΑ είναι οδηγία από την Ε.Ε και το υπουργείο άρπαξε την ευκαιρία να προχωρήσει το πρόγραμμα πιλοτικά στην Αμοργό, επισημαίνει.
 |
| Alexandros Avramidis |
Οι τέσσερις άξονες του γενικού σχεδίου είναι:
1. Παύση της αλιείας κατά τους μήνες Απρίλιο και Μάιο, τους πιο σημαντικούς μήνες για την αναπαραγωγή ψαριών.
2. Το συγκεκριμένο αυτό διάστημα γίνεται καθαρισμός ακτών που δεν είναι εύκολα προσβάσιμες από την ξηρά.
3. Σταδιακά, αλλάζουμε τα αλιευτικά μας εργαλεία σε πιο βιώσιμα (για παράδειγμα υιοθετούμε μεγαλύτερο μέγεθος διχτυών και αγκιστριών για την αποφυγή σύλληψης νεαρών ψαριών).
4. Δημιουργία τριών Θαλάσσιων Προστατευόμενων Περιοχών κατά μήκος της ακτογραμμής της νήσου Αμοργού (ζώνες απαγόρευσης ψαρέματος).
 |
| Alexandros Avramidis |
Την άνοιξη, μετά από τις φουρτούνες του χειμώνα, στις βορεινές – προσβάσιμες μόνο από τη θάλασσα– παραλίες της Αμοργού συσσωρεύονται τόνοι σκουπιδιών- κυρίως πλαστικών. Επίσης, οι μήνες Απρίλης και Μάης θεωρούνται από τους επιστήμονες και τους ψαράδες οι πιο παραγωγικοί μήνες για τα περισσότερα είδη ψαριών, πράγμα το οποίο σημαίνει ότι εδώ και δεκαετίες κλονίζεται ο κύκλος αναπαραγωγής τους και οι πληθυσμοί μειώνονται δραματικά.
Ο κ. Μιχάλης μας τα εξηγεί αναλυτικά. «Η υπεραλίευση είναι ένα βασικό πρόβλημα κι εμείς οι παράκτιοι αλιείς έχουμε ευθύνη αλλά βασικά το πρόβλημα δημιουργείται από μεγάλες εταιρείες και ιδιωτικά μεγάλα σκάφη, όπως οι ανεμότρατες και τα γρι γρι. Η ανεμότρατα μπορεί σε ένα βράδυ να πιάσει σε ένα βράδυ όσα εμείς δε θα πιάσουμε όλη τη χρονιά. Η βάρκα γρι γρι ανάβει φως, μαζεύονται τα ψάρια στην επιφάνεια της θάλασσας και τα πιάνει. Εμείς δεν ασχολούμαστε με τη μέση αλιεία, εκεί υπάρχουν τα λόμπι».
«Εμείς θέλουμε Απρίλιο και Μάη να απέχουμε από την αλιεία και να καθαρίζουμε τις ακτές. Να σκεφτούμε βέβαια πως αφού μιλάμε για προστασία των αποθεμάτων, κόβεται και το εισόδημα των ψαράδων, άρα θα πρέπει να υπάρχει ένα 5ετες σχέδιο διαχείρισης από το υπουργείο. Όσο για τις ακτές, εμείς ήδη τις καθαρίζουμε αυτά τα χρόνια κι έχουμε μαζέψει 15 τόνους πλαστικά. Επίσης, ανακυκλώνουμε τα παλιά δίχτυα μας πλέον ενώ παλιά πήγαιναν στις χωματερές. Έχουμε στείλει 5 τόνους από το 2020. Έχουμε ξεκινήσει να αλλάζουμε και τα δίχτυα μας, να είναι δηλαδή φιλικά προς το περιβάλλον και να μεγαλώσουμε τις τρύπες ώστε να μην πιάνονται τα μικρά ψάρια» αναφέρει, ενώ προσθέτει πως άμεσος στόχος είναι «να δημιουργήσουμε 3 περιοχές υπό προστασία στο νησί».
«Είμαστε 15.000 οικογένειες, είναι ολόκληρη η οικονομία γύρω από την παράκτια αλιεία εδώ στα νησιά. Εμείς κοιτάμε τι μπορούμε να κάνουμε τώρα, η πολιτική δεν είναι αυτό που πρέπει να γίνει, αυτό που μπορεί να γίνει» λέει κι ελπίζει η Αμοργός να αποτελέσει παράδειγμα και για άλλα νησιά, μετά και τα αποτελέσματα της αλιευτικής μελέτης που ολοκληρώνεται τον Σεπτέμβριο. Μακροπρόθεσμος στόχος να υπάρξει απόφαση από το υπουργείο που θα απαγορεύει στο ενάμιση -για παράδειγμα- ναυτικό μίλι την δραστηριότητα των μεγάλων αλιευτικών στο νησί.
Giorgos Moutafis
Μηχανότρατες – σκούπες ξύνουν τον βυθό, παρασέρνουν ό,τι βρουν στο πέρασμά τους
Οι θάλασσες αποτελούν το μεγαλύτερο ποσοστό του πλανήτη, απορροφούν το μεγαλύτερο κομμάτι των εκπομπών άνθρακα και φιλοξενούν χιλιάδες φυτά και ζώα. Από τη θάλασσα εξαρτώνται εκατομμύρια άνθρωποι στον πλανήτη τόσο από επαγγελματικής, όσο και από διατροφικής απόψεως. Όμως, η θάλασσα σήμερα βάλλεται από πολλές απειλές. Οι βασικές είναι η κλιματική κρίση, που αποτελεί την πρώτη απειλή στον πλανήτη, ταυτόχρονα όμως στη δεύτερη θέση βρίσκεται η μείωση της βιοποικιλότητας. Στο πλαίσιο αυτό, μία από τις μεγαλύτερες απειλές που αντιμετωπίζουν οι θάλασσες μας είναι η υπεραλίευση.
«Η υπεραλίευση σημαίνει ότι αλιεύουμε με ρυθμούς πολύ ταχύτερους από την αναπαραγωγή των ιχθυοπληθυσμών. Με τη λογική αυτή, αλιεύοντας συνεχώς όλο και μεγαλύτερες ποσότητες, και ψάρια μικρά σε ηλικία που δεν προλαβαίνουν να μεγαλώσουν για να αναπαραχθούν, οι πληθυσμοί των ψαριών ολοένα και μειώνονται. Η αλιεία έχει δύο προβλήματα. Το ένα είναι ο ρυθμός και οι ποσότητες που αλιεύουμε διεθνώς αλλά και στη χώρα μας, και το δεύτερο είναι ο τρόπος με τον οποίο πραγματοποιείται η αλιεία. Οι μηχανότρατες και τα μεγάλα αλιευτικά είναι καταστροφικές μορφές αλιείας διότι πέρα από το γεγονός ότι αλιεύουν μεγάλες ποσότητες, ο τρόπος αλιείας καταστρέφει πολλές φορές και τον βυθό. Οικοσυστήματα όπως είναι οι ποσειδωνίες, οι κοραλλιογενείς βυθοί, που θέλουν δεκάδες και εκατοντάδες χρόνια για να αποκατασταθούν», αναφέρει η Άντζελα Λάζου Dean, εκπρόσωπος του Blue Marine Foundation στην Ελλάδα.
Οι μηχανότρατες έχουν δύο πόρτες αριστερά και δεξιά και έναν τεράστιο σάκο διχτυού. Ο σάκος διχτυού πιάνεται από αυτές τις δύο πόρτες προκειμένου να διατηρείται ανοιχτός, και στη συνέχεια βυθίζεται και κυριολεκτικά «ξύνει» το βυθό. Σέρνοντας με τη μηχανότρατα τον σάκο, παγιδεύονται στα δίχτυα ό,τι βρίσκεται μπροστά τους. Πρόκειται για ολοκληρωτικό «σκούπισμα» κάθε τύπου θαλάσσιας ζωής στο πέρασμά του.
«Ξύνει το βυθό καταστρέφοντας κοραλλιογενείς βυθούς και ποσειδωνίες και πιάνει ότι βρίσκει μπροστά του. Σε άλλες χώρες όπου ακμάζει η βιομηχανική αλιεία, μπορεί να πιάνουν είδη της θάλασσας όπως σαλάχια, τα οποία στη συνέχεια τα πετάνε νεκρά στη θάλασσα διότι γνωρίζουν ότι δεν είναι εμπορικά είδη που θα πουληθούν στην αγορά. Μιλάμε για απίστευτη σπατάλη θαλάσσιας ζωής. Μιλάμε για είδη πολύ σημαντικά για την ισορροπία των θαλάσσιων οικοσυστημάτων. Η μείωση των ιχθυοπληθυσμών έχει συνέπειες και στους ανθρώπους που εξαρτώνται από τη θάλασσα από την αλιεία και για τον βιοπορισμό τους αλλά και για τη διατροφή τους, αλλά και για την καταστροφή θαλάσσιων οικοσυστημάτων που θέλουν πολλά χρόνια να δημιουργηθούν και έχουν και άλλους οικοσυστημικούς ρόλους όπως αυτόν της αποθήκευσης του άνθρακα», εξηγεί.
Ευθύνονται και τα 14.000 μικρά αλιευτικά σκάφη της Ελλάδας – Το ΑΜΟΡΓΟΡΑΜΑ προστατεύει τους παράκτιους ιχθυοπληθυσμούς
Δεδομένου ότι το μεγαλύτερο μερίδιο ευθύνης για την υπεραλίευση το έχουν οι μηχανότρατες και τα αλιευτικά σκάφη γρι – γρι, και όχι οι κατά τόπους ψαράδες στα νησιά, ρωτήσαμε την κ. Λάζου για ποιο λόγο δεν ξεκινάμε από τη βάση του προβλήματος με την πολιτεία να παίρνει αποφασιστικά μέτρα για την προστασία της θαλάσσιας ζωής από την καταστροφή που προκαλεί η βιομηχανοποιημένη αλιεία. Ακόμη, ρωτήσαμε ποιος θα είναι ο πραγματικός αντίκτυπος του «ΑΜΟΡΓΟΡΑΜΜΑ» δεδομένου ότι στο 1,5 ναυτικό μίλι από τον ψαρά που απέχει από την αλιεία Απρίλιο – Μάιο, δραστηριοποιείται η μεγάλη μηχανότρατα ψαρεύοντας τόνους ιχθυοπληθυσμών.
«Το ΑΜΟΡΓΟΡΑΜΑ δεν είναι σίγουρα μία τρύπα στο νερό. Υπάρχουν πληθυσμοί που ζουν παράκτια. Η μέση αλιεία στην Ελλάδα, δηλαδή οι μηχανότρατες και τα γρι γρι, είναι αλήθεια ότι έχει το μεγαλύτερο μερίδιο ευθύνης. Όμως, στη χώρα μας έχουμε τον μεγαλύτερο παράκτιο στόλο πανευρωπαϊκά. Έχουμε 14.000 μικρά αλιευτικά σκάφη τα οποία ναι μεν κάνουν μικρότερη ζημιά, όμως έχουν μερίδιο ευθύνης σε ό,τι αφορά την υπεραλίευση σε πιο παράκτια νερά. Οπότε η απάντηση δεν είναι να κάνουμε κάτι μόνο με τον ένα και όχι με τον άλλο, η απάντηση είναι να δούμε τι μέτρα μπορούμε να πάρουμε σε όλα τα επίπεδα αλιείας. Οι επιστήμονες λένε ότι πρέπει να προχωρήσουμε σε δημιουργία προστατευόμενων περιοχών. Να κλείσουν δηλαδή κάποιες περιοχές τόσο για τη μέση αλιεία όσο και για την παράκτια για να μεγαλώσουν οι πληθυσμοί των ψαριών. Ένα άλλο πρόβλημα στην Ελλάδα είναι ότι δεν έχουν χαρτογραφηθεί τα οικοσυστήματα με αποτέλεσμα να μη γνωρίζουμε πού βρίσκονται οι κοραλλιογενείς βυθοί και τα λιβάδια της ποσειδωνίας που καταστρέφονται από τη μηχανότρατα», αναφέρει.
Τα λιβάδια της ποσειδωνίας παίζουν πολύ σημαντικό ρόλο διότι απορροφούν το διοξείδιο του άνθρακα. Αν αυτά καταστρέφονται, συμβάλλουμε αρνητικά στην κλιματική κρίση και αποδυναμώνουμε τα οικοσυστήματα με αποτέλεσμα να μη μπορούν να την αντιμετωπίσουν.
«Αγκαλιάσαμε το ΑΜΟΡΓΟΡΑΜΑ διότι είναι μία προσπάθεια από τα κάτω – Οι ίδιοι οι αλιείς διεκδικούν την προστασία της περιοχής τους»
Το Blue Marine Foundation είναι μία περιβαλλοντική διεθνής οργάνωση που ασχολείται με το κομμάτι της υπεραλίευσης και της αλιείας ως μία μεγάλη απειλή και έχει ως στόχο την προστασία των θαλασσών κατά 30% που είναι και ο ευρωπαϊκός στόχος με βάση την ευρωπαϊκή στρατηγική για την βιοποικιλότητα που ορίζει ότι οι χώρες θα πρέπει ως το 2030 να προστατεύουν το 30% των θαλασσών. Στο πλαίσιο αυτού του οράματος που ευθυγραμμίζεται πλήρως με τις υποδείξεις της επιστημονικής κοινότητας που λέει ότι αν θέλουμε να παραμείνουν οι θάλασσές μας ζωντανές θα πρέπει να στοχεύουμε τουλάχιστον σε μία προστασία 30% και 70% βιώσιμη διαχείριση.
«Εμείς αγκαλιάσαμε το ΑΜΟΡΓΟΡΑΜΑ διότι είναι μία προσπάθεια και μία πρωτοβουλία που έρχεται από τα κάτω, διότι οι ίδιοι οι αλιείς ζητούν την προστασία της περιοχής τους. Αυτό δεν είναι κάτι που το συναντάμε κάθε μέρα, δηλαδή οι ίδιοι οι αλιείς να λένε “σε κάποιες περιοχές δεν θα ψαρεύουμε”. Είναι μία υπέρβαση για εκείνους. Αγκαλιάσαμε αυτή την προσπάθεια και τους υποστηρίζουμε σε συνεργασία με το Cyclades Presarvation Fund που τους έχει υποστηρίξει από την αρχή. Εμείς χρηματοδοτούμε την αλιευτική μελέτη που κάνει το Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών υπό τον επίκουρο καθηγητή Στέφανο Καλογήρου. Ουσιαστικά συλλέγουν όλα τα αλιευτικά δεδομένα που χρειάζονται για να στηριχθεί το επιχείρημα ότι χρειάζεται προστασία η περιοχή αλλά και τα μέτρα τα οποία πρέπει να παρθούν με βάση τα όσα προτείνουν και οι αλιείς, ώστε να μπορούμε στο τέλος αυτής της αλιευτικής μελέτης να πάμε στο Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης που είναι και το αρμόδιο υπουργείο που έχει τη Γενική Διεύθυνση Αλιείας, για να καταθέσουμε επίσημα την πρόταση για το κλείσιμο αυτών των περιοχών. Ακόμη, ερχόμαστε με τεχνογνωσία και εμπειρία με βάση τι έχει συμβεί σε άλλες χώρες που έχουν δημιουργήσει προστατευμένες περιοχές και εφαρμόζουμε πρακτικές για να λειτουργήσει σωστά μία τέτοια περιοχή. Ξέρετε, το να κλείσει μία περιοχή είναι το πρώτο βήμα. Το δεύτερο είναι ο έλεγχος της περιοχής, η εφαρμογή μέτρων και η επιστημονική παρακολούθηση των ιχθυοπληθυσμών για να μπορούμε να πούμε ότι το μοντέλο πέτυχε» διευκρινίζει.
Giorgos Moutafis
Στα χαρτιά προστατευμένες οι Natura περιοχές
Στην Ελλάδα αυτή τη στιγμή σχεδόν το 20% των ελληνικών νερών υποτίθεται πως προστατεύονται μέσα από το δίκτυο των Natura περιοχών. Αλλά η προστασία τους μένει στα χαρτιά. Ο λόγος είναι ότι δεν υπάρχουν ακόμη διαχειριστικά σχέδια. «Η Ελλάδα έχει καθυστερήσει πάρα πολύ να βγάλει διαχειριστικά σχέδια για αυτές τις περιοχές και άλλα να εφαρμόσει μέτρα προστασίας», αναφέρει, επισημαίνοντας ότι προστασία των περιοχών Natura δε σημαίνει μονάχα παύση της αλιείας στην περιοχή, αλλά συνδέεται και με τον περιορισμό της τουριστικής δραστηριότητας, της αγκυροβολίας πάνω από ποσειδωνίες, της προστασίας ειδών κ.α. «Το πρόβλημα είναι ότι καμία περιοχή δεν έχει διαχειριστικό σχέδιο με εξαίρεση την Αλόνησο στις Σποράδες για τη φώκια μονάχους μονάχους και στη Ζάκυνθο για τις χελώνες καρέτα καρέτα», τονίζει.
«Να ακολουθήσουν κι άλλοι άνθρωποι, κι άλλα νησιά…»
«Για εμάς είναι έμπνευση το ΑΜΟΡΓΟΡΑΜΑ. Και για να βάλω το προσωπικό στοιχείο, ασχολούμαι με τη θάλασσα για περισσότερα από 16 χρόνια, και βλέποντας τα πράγματα να προχωρούν με τόσο αργούς ρυθμούς, το να βλέπω τους ίδιους τους αλιείς στο σύνολό τους, τόσο θερμά να ζητάνε την προστασία της περιοχής τους και να τη διεκδικούν τόσο δυναμικά είναι έμπνευση, και μου δίνει τη δύναμη να συνεχίσω αυτόν τον αγώνα, που δεν είναι και εύκολος. Επομένως το αγκαλιάζουμε, γιατί οι αλιείς το αξίζουν πρωτίστως, αλλά και επειδή πιστεύουμε ότι αν λειτουργήσει μπορεί να αποτελέσει και παράδειγμα και για άλλες αλιευτικές κοινότητες. Αυτό είναι το όραμά μας. Να ακολουθήσουν κι άλλοι άνθρωποι, κι άλλα νησιά!», καταλήγει.
*****
-ΔΙΑΒΑΣΤΕ επίσης την προπέρσινη σχετική ανάρτησή μας:
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου