Μέχρι και το νεοφιλελεύθερο «κάστρο» του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου παραδέχεται σε μελέτη του πως οι αυξήσεις τιμών των αγαθών στη ζώνη του Ευρώ οφείλονται σε μεγάλο ποσοστό στα «αυξανόμενα εταιρικά κέρδη» — με απλά λόγια, στην απληστία των επιχειρήσεων.
Οι οικονομολόγοι του ΔΝΤ καταρρίπτουν έτσι την επιχειρηματολογία μεταξύ πολλών άλλων και της ελληνικής κυβέρνησης, πως δήθεν ο πληθωρισμός των τελευταίων δύο ετών είναι ένα φαινόμενο που οφείλεται αποκλειστικά στην αύξηση του κόστους ενέργειας λόγω του πολέμου στην Ουκρανία. Στην πραγματικότητα, επισημαίνει σε έκθεσή του το Ταμείο, «οι εταιρείες αύξησαν τις τιμές κατά περισσότερο από το κατακόρυφα αυξανόμενο κόστος της εισαγόμενης ενέργειας».
Οι εταιρείες δηλαδή πήραν το επιπλέον κόστος από τις αυξήσεις των τιμών στην ενέργεια και «μετακύλησαν στους καταναλωτές μεγαλύτερο ποσό από αυτή την άμεση αύξηση». Στην ανάλυσή του το ΔΝΤ τονίζει πως το 45% των αυξήσεων τιμών από τις αρχές του 2022 στην Ευρωζώνη αντιστοιχεί στα κέρδη των επιχειρήσεων, με ένα 40% να αντιστοιχεί στα κόστη εισαγωγής, ένα 25% στα κόστη εργασίας και με τους φόρους να έχουν μια ελαφριά αποπληθωριστική επίδραση.
Οι οικονομολόγοι του ΔΝΤ επίσης προειδοποιούν πως για να επιτευχθεί ο στόχος που έχει θέσει η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, για πληθωρισμό 2% μέχρι το 2025, οι επιχειρήσεις θα πρέπει να αποδεχτούν πολύ μικρότερα κέρδη.
«(…) αφότου είδαν τους μισθούς τους να μειώνονται κατά περίπου 5% σε πραγματικούς όρους το 2022, οι εργαζόμενοι τώρα πιέζουν για αυξήσεις τιμών», λέει η έκθεση. Ο ρυθμός αύξησης των μισθών κρίνει και το πόσο μικρότερα κέρδη θα πρέπει να έχουν οι επιχειρήσεις για να επανέλθει ο πληθωρισμός στα πλαίσια του στόχου.
«Υποθέτοντας πως οι ονομαστικοί μισθοί αυξηθούν με ρυθμό περίπου 4,5% κατά τα δύο επόμενα έτη (λίγο κάτω από τον ρυθμό ανάπτυξης που παρατηρήθηκε στο πρώτο τέταρτο του 2023) (…) το μερίδιο κέρδους των επιχειρήσεων θα πρέπει να πέσει πίσω στα επίπεδα προ της πανδημίας για να επιτευχθεί ο στόχος της ΕΚΤ μέχρι τα μέσα του 2025».
Εάν όμως, συνεχίζει η μελέτη, οι μισθοί αυξηθούν με ρυθμό 5,5% — δηλαδή τον ρυθμό που απαιτείται για να φτάσουν οι πραγματικοί μισθοί στα προ της πανδημίας επίπεδα μέχρι το τέλος του 2024 — «το μερίδιο κέρδους θα πρέπει να πέσει στα χαμηλότερα επίπεδα από τα μέσα της δεκαετίας του 1990».
*****
Τα κέρδη φταίνε για τον πληθωρισμό!
Ενώ η αναπληρώτρια γενική διευθύντρια του ΔΝΤ, Γκίτα Γκόπιναθ, προσπαθούσε χθες να προσγειώσει τους κεντρικούς τραπεζίτες σε πιο ρεαλιστικές προσδοκίες για την επιβράδυνση του πληθωρισμού και την αποτελεσματικότητα της πολιτικής τους, τρεις συνεργάτες του Ταμείου μια μέρα νωρίτερα στοχοποιούσαν πρώτη φορά τόσο εύγλωττα και τεκμηριωμένα ως βασικό υπεύθυνο για τον υψηλό πληθωρισμό τα εταιρικά κέρδη.
Μάλιστα, θεωρούν ότι η πορεία των εταιρικών κερδών θα είναι ο κρισιμότερος παράγοντας για τη μείωση του πληθωρισμού στο 2% ώς το 2025. Στον πίνακα που παραθέτουμε αποτυπώνεται η ποσοστιαία συμβολή κερδών, μισθών, τιμών εισαγωγής και φόρων στον τελικό μέσο πληθωρισμό από το 2021 μέχρι και το πρώτο τρίμηνο του 2023, όπως την επεξεργάστηκαν οι ερευνητές του ΔΝΤ Niels-Jakob Hansen, Frederik Toscani και Zing Zhou.
Αν εξαιρέσουμε το πανδημικό 2020 και το πρώτο τρίμηνο του 2021, οπότε το κόστος εργασίας ήταν ο βασικός προσδιοριστικός παράγοντας των τιμών, από το δεύτερο τρίμηνο του 2021 μέχρι και το πρώτο τρίμηνο του 2023, δηλαδή σε όλη τη διάρκεια της πληθωριστικής έκρηξης, τα κέρδη ήταν ο βασικός παράγοντας που ώθησε τις τιμές προς τα πάνω.
Στο ίδιο διάστημα, οι τιμές εισαγωγής (κυρίως ενέργειας), δηλαδή η προσφορά, είναι ο δεύτερος παράγοντας, ισοδύναμος με τον παράγοντα κέρδη, που προσδιόρισε το ύψος του πληθωρισμού.
Από το δεύτερο τρίμηνο του 2021 μέχρι και το πρώτο τρίμηνο του 2023 που το ΔΝΤ έχει επεξεργαστεί τα διαθέσιμα στοιχεία, οι μισθοί έχουν τριτεύοντα ρόλο. Επανέρχονται σε δεύτερο ρόλο, πίσω από τα κέρδη, μόνο στα δύο τελευταία τρίμηνα του 2022, όταν οι εργαζόμενοι διεκδίκησαν εύλογα αύξηση των μισθών για να αντισταθμίσουν τον υψηλό πληθωρισμό – για τον οποίο ευθύνονταν η αύξηση του περιθωρίου κέρδους των επιχειρήσεων και τα προβλήματα στην προσφορά.
Ενας τέταρτος παράγοντας, οι φόροι, έχουν θετική –αν και τεταρτεύουσα– επίπτωση στον πληθωρισμό. Πρόκειται για ηχηρή διάψευση των βασικών νεοφιλελεύθερων δογμάτων, που ισχυρίζονται ότι για τον πληθωρισμό ευθύνεται η αύξηση της ζήτησης εξαιτίας αύξησης της καταναλωτικής δύναμης των μισθών. Το πρόβλημα είναι ότι ενώ δημοσιοποιούνται αυτές οι διαπιστώσεις, ταυτόχρονα η φόρμουλα για την αντιμετώπιση του υψηλού πληθωρισμού δεν αλλάζει.
Με τη σύμφωνη γνώμη του ΔΝΤ, ακολουθούν την «παραδοσιακή συνταγή»: παρέμβαση για να μειωθεί η ζήτηση, με εκκλήσεις στις κυβερνήσεις να επανέλθουν γρήγορα στις πολιτικές δημοσιονομικής λιτότητας ώστε να συνδράμουν το έργο τους!
Ακόμη
και για τα αυξημένα περιθώρια κέρδους των επιχειρήσεων, η μόνη απάντηση
είναι η μείωση της ζήτησης! Οποια κι αν είναι η ερώτηση, η απάντηση
είναι μία: θα πληρώσουν οι εργαζόμενοι…
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου