120Η ΜΕΡΑ – 4 ΜΗΝΕΣ ΤΟΥ ΠΟΛΕΜΟΥ ΤΗΣ ΡΩΣΙΑΣ ΣΤΗΝ ΟΥΚΡΑΝΙΑ: Οι BRICS αναπτύσσουν ταχύτητα αποδέσμευσης από το αμερικανικό δολάριο

    

Μπάμπης Μπίκας

Μια σειρά κρίσιμων συνόδων κορυφής των καπιταλιστικών πόλων ισχύος με φόντο τον ανταγωνισμό και τον επανακαθορισμό των γεωπολιτικών συσχετισμών δυνάμεων σε παγκόσμιο επίπεδο, αρχίζουν από σήμερα το τρέχον δεκαήμερο. Σήμερα πραγματοποιείται τηλε-σύνοδος κορυφής των ηγετών Βραζιλίας, Ρωσίας, Ινδίας, Κίνας, Νότιας Αφρικής, όπου θα εξετάσουν την ενίσχυση των δεσμών τους, με τον ρώσο πρόεδρο να έχει ήδη προτείνει ένα διεθνές αποθεματικό νόμισμα βασισμένο στα νομίσματα των πέντε κρατών που συμμετέχουν και πέραν της αμερικανικής κυριαρχίας. Ακολουθούν οι σύνοδοι της ΕΕ, των G7, του ΝΑΤΟ, όπου αναμένονται νέα μέτρα κατά της Ρωσίας.

Η αρχή των συνόδων κορυφής γίνεται με την τηλη-διάσκεψη των BRICS και της ΕΕ στις Βρυξέλες, ενώ ακολουθούν της ομάδας των μεγαλύτερων οικονομιών G7 στις 26-28/6 και του ΝΑΤΟ στη Μαδρίτη 29-30/6.  Οι αποφάσεις τους θα καθορίσουν τις τύχες του κόσμου που πλήττεται από τις ενέργειες των ηγετών και έχουν οδηγήσει λαούς και κοινωνίες είτε στα πεδία των μαχών είτε στη φτώχεια και την επισιτιστική κρίση.

Στην τηλε-σύνοδο των BRICS υπό την κινεζική προεδρία θα συζητηθεί η πολυεπίπεδη συνεργασία σε πολιτικό, οικονομικό, πολιτιστικό και ανθρωπιστικό επίπεδο, μπροστά στα πιεστικά διεθνή και περιφερειακά ζητήματα. Με τον ρώσο πρόεδρο να καλεί στην ενίσχυση των δεσμών μεταξύ των κρατών των BRICS, μετά τις κυρώσεις που έχουν επιβληθεί στην Ρωσία. Σύμφωνα με το ρωσικό πρακτορείο Tass: Το ζήτημα της δημιουργίας ενός διεθνούς αποθεματικού νομίσματος βασισμένου στα νομίσματα των κρατών των BRICS είναι υπό επεξεργασία, είπε ο ρώσος πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν απευθυνόμενος στο εναρκτήριο Οικονομικό Φόρουμ της συνόδου. Ο ίδιος είπε επίσης ότι οικονομικοί παράγοντες των πέντε κρατών εξετάζουν συγκεκριμένα βήματα για την ανάπτυξη υποδομών μεταφορών, επανακαθορισμό των δρόμων εφοδιασμού και να δημιουργήσουν νέες αλυσίδες τροφίμων.

Το ζήτημα της ασφάλειας σίγουρα θα είναι ένα από τα βασικά θέματα προς συζήτηση, με τον κινέζο πρόεδρο Σι Τζινπίνγκ να θέτει την Πρωτοβουλία Παγκόσμιας Ασφάλειας. Η κινεζική ιδέα προσομοιάζει με το ρωσικό δόγμα περί αδιαίρετης ασφάλειας, δηλαδή της ασφάλειας όλων. Μόνο που υπάρχουν και τα προβλήματα στις σχέσεις της Κίνας με την Ινδία, με την τελευταία να προσεγγίζεται εδώ και καιρό από τις ΗΠΑ.

Να σημειωθεί ότι κανένα από τα μέλη των BRICS δεν έχει καταδικάσει την εισβολή της Ρωσίας ούτε έχει επιβάλει κυρώσεις στην Ρωσία. Παράλληλα, τόσο η Κίνα όσο και η Ινδία έχουν αυξήσει το εμπόριο με τη Ρωσία παρά τις διεθνείς κυρώσεις στη Μόσχα, με την Κίνα να είναι η δεύτερη μεγαλύτερη οικονομία και την Ινδία η έβδομη. Η Ρωσία, η οποία έχει αποβληθεί από το διεθνές σύστημα τραπεζικών μεταφορών SWIFT, επιθυμεί να απομακρυνθεί από τη χρήση του δολαρίου, το οποίο θεωρεί το μέσο για την κυριαρχία των ΗΠΑ.

Ο ρώσος υπουργός Οικονομικών Άντον Σιλουάνοφ προειδοποίησε ότι οι κυρώσεις θα μπορούσαν να προκαλέσουν «παγκόσμιο στασιμοπληθωρισμό» και επισιτιστική κρίση, και κάλεσε τους ηγέτες της ομάδας BRICS να συνεργαστούν για να σταθεροποιήσουν την οικονομία. Ο ίδιος έχει προτρέψει τις χώρες της ομάδας BRICS να κανονίσουν εμπορικούς διακανονισμούς στα αντίστοιχα νομίσματά τους και να αποφύγουν τη χρήση του δολαρίου ΗΠΑ, σύμφωνα με το ρωσικό ειδησεογραφικό περιοδικό Russia Briefing.

Την ίδια ώρα ο ρώσος υπουργός Εξωτερικών επισκεπτόταν το Ιράν, όπου συζήτησε την επέκταση της συνεργασίας των δύο χωρών και μάλιστα στο πλαίσιο της ευρωασιατικής περιφέρειας και τον Καύκασο, όπως ανέφερε το ιρανικό υπουργείο Εξωτερικών.

Παράλληλα, ο ρώσος πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτιν υπέγραψε διάταγμα σχετικά με τις διαδικασίες πληρωμών των ξένων ομολόγων σε ρούβλια. Το Κρεμλίνο έχει δηλώσει ότι δεν υπάρχει κανένας λόγος να αθετήσει η Ρωσία την πληρωμή του χρέους της και υποστηρίζει ότι έχει τα κεφάλαια, αλλά δυσκολεύεται να καταβάλει τους τόκους στους ομολογιούχους λόγω των δυτικών κυρώσεων και κατηγορεί τη Δύση ότι προσπαθεί να οδηγήσει τη Ρωσία σε τεχνητή χρεοκοπία.

Από την πλευρά τους, οι G7 ετοιμάζουν νέες μέτρα κατά της Ρωσίας, σύμφωνα με αμερικανούς αξιωματούχους, λέγοντας ότι αυτά θα στοχεύουν στην αύξηση της πίεσης προς την Ρωσία. Στην Οτάβα λέγεται μάλιστα ότι θα συζητηθεί και η ρωσική τουρμπίνα που έχει μπλοκαριστεί στον Καναδά όπου στάλθηκε προς επισκευή. Ο λόγος είναι οι κυρώσεις και η Μόσχα αυτό επικαλείται για τη μείωση της ροής φυσικού αερίου προς την Ευρώπη.

Στο στόχαστρο της ΕΕ μπαίνει και ο ρωσικός χρυσός, στο πλαίσιο του νέου πακέτου κυρώσεων κατά της Μόσχας που αναμένεται να συζητηθεί στην επικείμενη σύνοδο κορυφής αυτής της εβδομάδας. Σύμφωνα με ουκρανικά μέσα αλλά και το πρακτορείο Reuters, θα συζητηθεί το ενδεχόμενο να εντάξει και τον ρωσικό χρυσό στο έβδομο κατά σειρά πακέτο κυρώσεων που ετοιμάζει κατά της Μόσχας. Ο χρυσός αποτελεί κρίσιμο αποθεματικό στοιχείο για την κεντρική τράπεζα της Ρωσίας, την ώρα που τα συναλλαγματικά αποθέματα της χώρας στο εξωτερικό καθώς και άλλα περιουσιακά της στοιχεία έχουν «παγώσει» λόγω των δυτικών κυρώσεων. Σύμφωνα, μάλιστα, με το Bloomberg η ρωσική κυβέρνηση σχεδιάζει αλλαγή του θεσμικού πλαισίου που διέπει τη διαχείριση των κρατικών αποθεμάτων σε πολύτιμα μέταλλα. Οι αλλαγές προβλέπουν τη μεταφορά μέρους των αποθεμάτων χρυσού και διαμαντιών της Ρωσίας σε ένα ειδικό ταμείο.

Πάντως, αξιοσημείωτες είναι οι χθεσινές δηλώσεις του γερμανού καγκελαρίου σχετικά με τις σχέσεις με την Ρωσία. Ο Όλαφ Σολτς υπενθύμισε την Ιδρυτική Πράξη NATO-Ρωσίας, λέγοντας ότι: «Δεν θα ήταν σοφό να την καταγγείλουμε», διότι κάτι τέτοιο θα μπορούσε να γίνει αντικείμενο προπαγάνδας για τον Βλαντιμίρ Πούτιν. Μάλιστα, όπως τόνισε, η υπενθύμιση των βασικών αρχών της υπογραμμίζει την κατάφωρη παραβίασή τους από τη Ρωσία πχ. η αρχή του σεβασμού των συνόρων. Εντούτοις υπό τις σημερινές συνθήκες της  «επιθετικής, ιμπεριαλιστικής Ρωσίας του Πούτιν» είναι «αδιανόητη» μια  «εταιρική σχέση» με τη Ρωσία επί τη βάσει των όσων είχαν ορισθεί με την «Στρατηγική Αντίληψη» του ΝΑΤΟ το 2010. Στην Σύνοδο της Μαδρίτης θα συζητηθεί πάντως και η νέα στρατηγική της Βορειοατλαντικής Συμμαχίας, λαμβάνοντας υπόψη τα νέα γεωστρατηγικά δεδομένα που θέτει ο πόλεμος στην Ουκρανία.

Στο άλλο ζήτημα που έχει προκληθεί με επίκεντρο το Καλίνινγκραντ, η απάντηση της Μόσχας στην απόφαση της Λιθουανίας να εμποδίσει τη μεταφορά, μέσω χερσαίων οδών, βασικών αγαθών που είναι υπό κυρώσεις στο ρωσικό θύλακα του Καλίνινγκραντ δεν θα είναι αποκλειστικά διπλωματική, δήλωσε η εκπρόσωπος του ρωσικού υπουργείου Εξωτερικών Μαρία Ζαχάροβα. Η Ρωσία «θα απαντήσει σίγουρα σε τέτοιες εχθρικές ενέργειες», διεμήνυσε ο γραμματέας του Συμβουλίου Ασφαλείας της Ρωσίας, Νικολάι Πατρούσεφ, από το Καλίνινγκραντ όπου παρευρέθηκε για να συμμετάσχει σε συνεδρίαση για την εθνική ασφάλεια. Είπε ότι η απόφαση της Λιθουανίας υποκινήθηκε από τη Δύση «κατά παράβαση του διεθνούς δικαίου». Παράλληλα, προειδοποίησε ότι θα ληφθούν «τα κατάλληλα μέτρα» «στο εγγύς μέλλον» και ότι «οι συνέπειές τους θα έχουν σοβαρό αρνητικό αντίκτυπο στον πληθυσμό της Λιθουανίας».

Την ίδια ώρα, το ουκρανικό εμφανώς διχάζει πλέον και τις πολιτικές ηγεσίες ευρωπαϊκών χωρών και προκαλεί τριγμούς στις κυβερνήσεις. Τις επιπτώσεις είδαμε στην Εσθονία (όπου η κυβέρνηση έχασε την πλειοψηφία), τις προηγούμενες στη Γαλλία (με τα αποτελέσματα των κοινοβουλευτικών εκλογών) και χθες σε Ιταλία (διάσπαση του κύριου κυβερνητικού εταίρου του Κινήματος 5 Αστέρων) και Βουλγαρία (έπεσε η κυβέρνηση Πετκόφ μετά την αποχώρηση κυβερνητικού εταίρου λόγω διαφωνιών στη στάση της Σόφιας στο ουκρανικό).