Νεοφιλελεύθερη λογική και ανισοκατανομή εισοδήματος
Με τον Κρατικό Προϋπολογισμό 2026, η κυβέρνηση της Ν.Δ. «υπόσχεται» εφαρμογή της ίδιας αντιλαϊκής πολιτικής που ακολούθησε την τελευταία 6ετία διακυβέρνησής της, ενώ στο ίδιο μοτίβο κινούνται και οι προσπάθειες εκπροσώπων της και φιλοκυβερνητικών media, με τον εξωραϊσμό της οικονομικής της πολιτικής.
Οι «φοροαπαλλαγές» στη ΔΕΘ γίνονται... αύξηση φορολογίας!
Το 2026 τα συνολικά φορολογικά έσοδα αυξάνονται σε 73,6 δισ. από 71,1 δισ. ευρώ το 2025. Το μεγαλύτερο μέρος (40,8 δισ.) θα είναι έμμεσοι φόροι. Ειδικά ο ΦΠΑ αυξάνεται σε 29,3 δισ. ευρώ, από 27,6 δισ. το 2025 και 25,6 δισ. ευρώ το 2024. Συνολικά στο διάστημα 2021-2025 είχαμε αύξηση εσόδων ΦΠΑ 68%! Από την άλλη οι φόροι εισοδήματος φυσικών προσώπων προβλέπεται το 2026 να κινηθούν περίπου στα ίδια επίπεδα με το 2025 (15,8 δισ.), ενώ στο διάστημα 2021-2025 είχαν αυξηθεί κατά 55,4%. Κατά συνέπεια οι κατά καιρούς ανακοινώσεις εντυπωσιασμού, ότι οι μισθοί στο διάστημα 2019-2026 αυξήθηκαν 32% και ο κατώτατος κατά 40%, γίνονται καθαρά για λόγους εντυπωσιασμού και παραπληροφόρησης!
Ειδικότερα από την αύξηση των φορολογικών εσόδων 2026, θα προκύψει για ένα ακόμα χρόνο «πρωτογενές πλεόνασμα» ύψους 7,2 δισ. ευρώ, ουσιαστικά «πλεόνασμα φτωχοποίησης» των λαϊκών στρωμάτων, ενώ κάποιες αλλαγές στη φορολογική κλίμακα, πιθανόν να μειώσουν οριακά τη φορολογία στα χαμηλά-μεσαία εισοδήματα ως 20.000 ευρώ (...μισό ευρώ την ημέρα), χωρίς βέβαια να αντισταθμίζεται η μεγάλη αύξηση των έμμεσων φόρων. Κατά συνέπεια, η αγοραστική δύναμη των λαϊκών στρωμάτων, ιδιαίτερα των μισθωτών και συνταξιούχων, λόγω χαμηλών αυξήσεων και της ακρίβειας σε όφελος των κερδών, δεν βελτιώνεται. Γι’ αυτό και το 2026 η ιδιωτική κατανάλωση προβλέπεται να αυξηθεί μόλις 1,7% σε σχέση με 1,9% το 2025 και 2,4% το 2024!
Οσο για τη φορολογία των «εχόντων και κατεχόντων», εξακολουθεί να αποτελεί μικρό μέρος των συνολικών εσόδων (γύρω στο 11%). Ειδικότερα σε σχέση με τη φορολογία φυσικών προσώπων (η οποία προβλέπεται σε 15,8 δισ. το 2026), ενώ των νομικών προσώπων (Α.Ε., ΕΠΕ κ.λπ.), προβλέπεται σε 8,5 δισ. (σχεδόν το 50% των φυσικών προσώπων). Εδώ έχουμε παράλληλα και τη μεγάλη διαρροή εσόδων από τη «νόμιμη» φοροδιαφυγή (φορολογικά προνόμια και «κίνητρα»), καθώς και το «μεγάλο φαγοπότι» της παράνομης φοροδιαφυγής με offshore (εξωχώριες) εταιρείες σε «φορολογικούς παραδείσους» για θυγατρικές επιχειρηματικών ομίλων και ουσιαστική «φορολογική ασυλία» του εφοπλιστικού κεφαλαίου, παράλληλα με απομείωση λαϊκών αποταμιεύσεων από τις τράπεζες!
Δημόσιες δαπάνες... Η άλλη όψη της ανισοκατανομής εισοδήματος
Στο άλλο σκέλος του Προϋπολογισμού –κρατικές δαπάνες– έχουμε ουσιαστικά ίδια πολιτική, με «ψαλίδισμα» κοινωνικών δαπανών, αύξηση στρατιωτικών και... πολλές «προσευχές» για αύξηση αναπτυξιακών! Ειδικότερα, στο διάστημα 2022-2026, μια σειρά επιδόματα κοινωνικού χαρακτήρα έχουν υποστεί συνολικά μείωση (οικογενειακά -47%, ελάχιστο εγγυημένο εισόδημα -38%, στεγαστικό -27%, επιδόματα πρόνοιας/ΟΠΕΚΑ -21% κ.λπ.). Από την άλλη ως προς το κονδύλι για αποδοχές των εργαζόμενων δημοσίου, προβλέπεται οριακή αύξηση (από 15,3 δισ. σε 15,5 δισ. το 2026).
Οσο για τις αναπτυξιακές (Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων/ΠΔΕ), το 2026 προβλέπονται 9,5 δισ. και άλλα 7,1 δισ. με συγχρηματοδότηση από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (ΤΑΑ). Ωστόσο είναι αμφίβολο αν αντληθούν όλα λόγω γραφειοκρατικών και άλλων αδυναμιών απορρόφησης. Να σημειωθεί ότι οι εξαγγελίες επενδύσεων τα προηγούμενα χρόνια έχουν μείνει πίσω από τις προβλέψεις (2023 εκτίμηση αύξησης 15,5% τελικά 6,6%, 2024 εκτίμηση 15,1% αλλά τελικά 4,5%). Κατά συνέπεια το κρίσιμο ζήτημα των δημοσίων επενδύσεων, από το οποίο μαζί με την ιδιωτική κατανάλωση, εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό η αύξηση της απασχόλησης και του ΑΕΠ, δεν δίνει αισιοδοξία για αύξηση του ΑΕΠ κατά 2,4% το 2026, σε σχέση με εκτιμώμενη αύξηση 2,2% το 2025 και τελική αύξηση 2,1% το 2024.
Σημαντικά κονδύλια τα τελευταία χρόνια, κατευθύνονται σε στρατιωτικούς εξοπλισμούς, τα οποία σε μεγάλο βαθμό συνδέονται με τα σχέδια «επανεξοπλισμού» της Ε.Ε. (Re-Arm Europe). Ειδικότερα οι δαπάνες του υπ. Αμυνας προβλέπονται σε 7,1 δισ. €, σε σχέση με 6,5 δισ. το 2025 και 6,1 το 2024. Αντίθετα οι δαπάνες του υπ. Παιδείας προβλέπονται σε 6,7 δισ. σε σχέση με 6,8 δισ. το 2025, του υπ. Υγείας σε 7,8 δισ. σε σχέση με 7,6 το 2025, του υπ. Πολιτισμού στα ίδια επίπεδα (653 εκατ. ευρώ), του υπ. Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης 19,1 δισ. σε σχέση με 18,6 δισ., του υπ. Αγροτικής Ανάπτυξης σε 1,5 δισ. σε σχέση με 1,7 δισ. (!!!). Οσον αφορά τις μεταβιβάσεις στους ΟΤΑ α’ βαθμού, παραμένουν σχεδόν στα ίδια επίπεδα (2,7 δισ. ευρώ), ενώ στους ΟΤΑ β’ βαθμού οριακή αύξηση μόλις 43 εκατ. ευρώ (από 766 εκατ. σε 809 εκατ.)
Τέλος, σημαντικό μέρος των δαπανών κατευθύνεται στην εξυπηρέτηση τόκων και χρεολυσίων του δημοσίου χρέους. Το συνολικό ύψος του το 2026 προβλέπεται σε 260 δισ. ευρώ, σε σχέση με 224,6 δισ. το 2024. Ωστόσο σε ποσοστό του ΑΕΠ το χρέος έχει μειωθεί, αν υπολογίσουμε τον πληθωρισμό. Ετσι το 2026 προβλέπεται σε 138,2% σε σχέση με 164,3% το 2024 (...το μόνο θα λέγαμε «θετικό» από την αύξηση του πληθωρισμού)! Ωστόσο τα τοκοχρεολύσια κάθε χρόνο είναι δυσβάστακτα και αυτό θα κρατήσει, σύμφωνα με τις μνημονιακές δεσμεύσεις, ώς το 2032 όπου οι απαιτήσεις κορυφώνονται! Το 2025 οι συνολικές δαπάνες εξυπηρέτησης εκτιμώνται σε 20,5 δισ. (χρεολύσια 12,8 δισ. ευρώ και τόκοι 7,9 δισ.).
Υπάρχει εναλλακτική;
Η διατύπωση εναλλακτικής διεξόδου από το νεοφιλελεύθερο «λαβύρινθο», με ελπιδοφόρα προοπτική για τους μισθωτούς, συνταξιούχους, αγρότες, αυτοαπασχολούμενους, ΕΒΕ, νέα γενιά και συνολικά τον ελληνικό λαό, για ανάσχεση της συντελούμενης οικονομικής-αναπτυξιακής και κοινωνικής παρακμής, είναι αναγκαία και δυνατή!
Χρειάζεται ωστόσο ανάδειξη μιας φιλολαϊκής κυβέρνησης που θα έχει ως πλαίσιο δράσης την εφαρμογή πολιτικής, οικονομικής και λαϊκής κυριαρχίας, δικαιότερη κατανομή και ανακατανομή εισοδήματος υπέρ των εργαζόμενων, αύξηση κοινωνικών δαπανών (υγείας-παιδείας-πρόνοιας κ.ά.), καθώς και αναπτυξιακών, για αύξηση των θέσεων εργασίας, μείωση ανεργίας, παράλληλα με την απεξάρτηση από τα αμερικανο-ευρω-ΝΑΤΟϊκά δεσμά και εφαρμογή φιλειρηνικής πολιτικής, ισότιμης και αμοιβαία επωφελούς οικονομικής συνεργασίας με όλες τις χώρες. Κρίσιμο ζήτημα είναι η εξασφάλιση φερέγγυων όρων συσπείρωσης και κοινής δράσης των κοινωνικών και πολιτικών δυνάμεων που μπορούν και θέλουν να προωθήσουν μια τέτοια εναλλακτική πολιτική.
*Δρ Οικονομικών - ερευνητής
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου