Με αμφιλεγόμενες «ενέσεις» η τρίτη προσπάθεια της κυβέρνησης να εφαρμόσει τον μέχρι σήμερα ατυχήσαντα θεσμό στο νομοσχέδιο που βρίσκεται σε διαβούλευσηΝέος «προσωπικός γιατρός» και αυτός από την τσέπη μας!
Επανέρχεται η κυβέρνηση με νέο επεισόδιο -το τρίτο, στη δεύτερη σεζόν διακυβέρνησής της- του πολυδιαφημισμένου αλλά ατυχήσαντος θεσμού του «προσωπικού γιατρού», που δεν είναι για τη Ν.Δ. παρά ακόμα ένα όχημα συρρίκνωσης των παροχών Υγείας και συγχρόνως επιπλέον επιβάρυνσης της τσέπης των ασθενών. Σχεδόν δύο χρόνια και μία εκλογική διαδικασία μετά την ημερομηνία-ορόσημο που είχε τεθεί (1η Ιανουαρίου 2023), επανέρχεται η κυβέρνηση του Κυριάκου Μητσοτάκη αυτή τη φορά και με ιδιώτες γιατρούς που τώρα θα πληρώνει πανάκριβα από την τσέπη του ο ασφαλισμένος, αφού δεν θα τους αποζημιώνει το κράτος.
Στη διαβούλευση λοιπόν βρίσκεται μέχρι τις 8 Οκτωβρίου το νομοσχέδιο με τίτλο «Αναμόρφωση του θεσμού του Προσωπικού Ιατρού - Σύσταση Πανεπιστημιακών Κέντρων Υγείας...», που δεν είναι παρά ακόμα μία εξειδίκευση των μέτρων που προέβλεπε ο νόμος της ίδιας κυβέρνησης που ψηφίστηκε προ διετίας, αλλά απέτυχε, για την Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας. Ο «προσωπικός γιατρός» θα λειτουργήσει ως ακόμα ένας «κόφτης» σε βάρος των αναγκών των πολιτών, αφού περιορίζει την πρόσβαση σε αναγκαίες εξειδικευμένες ιατρικές πράξεις, ενώ θα πληρώνεται από τους ασφαλισμένους. Δηλαδή η κυβέρνηση βάζει τους ιδιώτες γιατρούς στους σχεδιασμούς της για την πετσοκομμένη Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας (ΠΦΥ), φορτώνοντας στους ασθενείς το ανεξέλεγκτο -αφού δεν βάζει καν πλαφόν- κόστος των αμοιβών τους.
Με μόλις τους μισούς -56%- των πολιτών (5 εκατομμύρια πολίτες) να έχουν εγγραφεί στον «προσωπικό γιατρό» και το 60% των κενών σε γιατρούς να αφορά την Αττική, η κυβέρνηση φέρνει «νέες μεταρρυθμίσεις» στον ταλαίπωρο θεσμό. Ποιες είναι;
Στη νέα έκδοση του «προσωπικού γιατρού», η Ν.Δ. τσουβαλιάζει στον θεσμό και τους ανειδίκευτους πτυχιούχους των ιατρικών σχολών ή και αυτούς που θέλουν να αποκτήσουν τον τίτλο ιατρικής ειδικότητας. Με δυο λόγια, βαφτίζει την υπηρεσία υπαίθρου, δηλαδή τους γιατρούς που κάνουν το αγροτικό τους, «προσωπικούς γιατρούς», αφού προηγουμένως έχει ανοίξει τη βεντάλια και σε άλλες ειδικότητες εκτός των αρμοδίων Παθολογίας, Γενικής Ιατρικής και Παιδιατρικής για τα παιδιά, όπως είναι αιματολόγοι, γαστρεντερολόγοι, ενδοκρινολόγοι-διαβητολόγοι, καρδιολόγοι, νευρολόγοι, νεφρολόγοι, ρευματολόγοι, παθολόγοι, ογκολόγοι, πνευμονολόγοι-φυματιολόγοι, φυσίατροι. Τι άλλο κάνει; Αφήνει, λέει, τους πολίτες να επιλέξουν γιατρό της αρεσκείας τους ως «προσωπικό γιατρό» (πέραν των συμβεβλημένων), πληρώνοντας όμως την επίσκεψη του γιατρού τους εξ ολοκλήρου! «Προσωπικοί γιατροί», όπως προβλέπεται στο νομοσχέδιο, μπορεί να είναι: οι δημόσιοι, οι ιδιώτες, οι επί θητεία (π.χ. αγροτικοί γιατροί) και οι γιατροί με ιδιωτική αποζημίωση. Ολοι οι «προσωπικοί γιατροί», δηλαδή και οι τέσσερις παραπάνω κατηγορίες, φυσικά, θα αξιολογούνται βάσει του ρόλου τους ο οποίος είναι η πρόληψη -συμβουλές για αλλαγή τρόπου ζωής, σωστή διατροφή, άσκηση, διακοπή καπνίσματος κ.λπ.- αλλά και η προαγωγή υγείας - προληπτικές εξετάσεις, π.χ. μαστογραφία, HPV DNA test, εξέταση για προστάτη κ.λπ., δημιουργία και συντήρηση του ψηφιακού ιατρικού φακέλου του ασθενούς.
Επιπλέον, οι αποδοχές του «προσωπικού γιατρού» συνδέονται με την απόδοσή του σε σχέση με τα προγράμματα πρόληψης, όπου πέραν της αμοιβής του θα λαμβάνει επιπλέον ποσά, ανάλογα με το εάν επιτυγχάνει υψηλά ποσοστά προληπτικών εξετάσεων στον πληθυσμό αναφοράς του, ενώ σε περίπτωση που τα ποσοστά του υπολείπονται των στόχων θα υπάρχουν «ποινές», οι οποίες δεν διευκρινίζονται. Ακούγεται και σαν «πωλητής» προϊόντων του ιδιωτικού τομέα, που θα αξιολογείται βάσει των «πωλήσεών» του... Τι άλλο νέο φέρνει; Επτά «Πανεπιστημιακά Κέντρα Υγείας». Την ώρα που η Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας έχει ξηλωθεί με την υπογραφή και της Ν.Δ. και δεν διαθέτει απλά Κέντρα Υγείας για να καλύψει τις ανάγκες του πληθυσμού, η κυβέρνηση κάνει λόγο για επτά «Πανεπιστημιακά Κέντρα Υγείας»... Ειδικότερα, τα πανεπιστημιακά Κέντρα Υγείας θα είναι συνδεδεμένα με τις Ιατρικές Σχολές (ΕΚΠΑ, ΑΠΘ, Λάρισα, Ιωάννινα, Αλεξανδρούπολη και Ηράκλειο), θα παρέχουν ποιοτικές υπηρεσίες Υγείας και θα αποτελούν «κέντρα» εκπαίδευσης των γιατρών. Το κάθε Πανεπιστημιακό Κέντρο θα έχει τέσσερα μέλη ΔΕΠ (πέντε για Αθήνα και Θεσσαλονίκη), κατάλληλα εκπαιδευμένα για να παρέχουν ΠΦΥ. Ο ορίζοντας υλοποίησης είναι ώς το τέλος του 2024, ενώ τουλάχιστον 30 καθηγητές Ιατρικής θα ενταχθούν στο δυναμικό των νέων Πανεπιστημιακών Κέντρων Υγείας. Σε αυτά τα Κέντρα Υγείας θα λειτουργεί και τηλεϊατρική για τις εξ αποστάσεως εξετάσεις.
H πορεία από το 1983
Ο προσωπικός γιατρός «ήταν ο κύριος μοχλός για την ανάπτυξη της Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας», ανέφερε η εισηγητική έκθεση του νόμου 1397/83 για το Εθνικό Σύστημα Υγείας. Χρόνια αργότερα, το 1994, σχέδιο που είχε επεξεργαστεί ο πρώην υπουργός Υγείας Δημήτρης Κρεμαστινός εκτιμούσε ότι οι απαιτούμενοι οικογενειακοί γιατροί ήταν 6.800 και το κόστος εφαρμογής του θεσμού ήταν 50-70 δισ. για την περίοδο 1994-1996 (άρθρο Δ. Κρεμαστινού, «Ελευθεροτυπία», 2.8.2000).
Η εφαρμογή του οικογενειακού γιατρού και στο πλαίσιο των Δικτύων Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας (ΔΠΦΥ) -που θεσμοθετήθηκαν με τον νόμο 2519/97- απαιτούσε σημαντική δαπάνη. Σύμφωνα με μελέτη που επιμελήθηκαν οι καθηγητές Γ. Κυριόπουλος, Τρ. Μπεαζόγλου και Ε. Γεωργούση, για να λειτουργήσουν τα ΔΠΦΥ χρειάζονταν 3.500 οικογενειακοί γιατροί το 2000, που έπρεπε να φτάσουν στους 5.000 το 2001. Συνολικά, έπρεπε να γίνουν δαπάνες 50 δισ. το 2000 και 80 δισ. το 2001, με την προοπτική να αφαιρεθούν από τον ιδιωτικό τομέα 50-100 δισ. δραχμές που σπαταλιούνταν λόγω των ελλείψεων στην ΠΦΥ. Για την πλήρη κάλυψη δε όλης της χώρας, σύμφωνα με τη μελέτη, χρειάζονταν 5.000-6.000 οικογενειακοί γιατροί.
Το χρονικό των αποτυχημένων προσπαθειών της Ν.Δ.
«Μια τρύπα στο νερό» αποδεικνύεται ο πολυδιαφημισμένος «προσωπικός γιατρός» της κυβέρνησης, ο οποίος θα έμπαινε σε πλήρη λειτουργία κατά την πρώτη κυβερνητική θητεία, από την 1η Ιανουαρίου 2023. Μία τετραετία αργότερα, τον Μάρτιο του 2024, η κυβέρνηση βαφτίζει «δεύτερη φάση» τη νέα της προσπάθεια και με συνέντευξη Τύπου του διδύμου Γεωργιάδη-Αγαπηδάκη παρουσιάζει στο υπουργείο Υγείας τον «προσωπικό γιατρό». Και αυτή η «φάση» όμως αποδείχθηκε φάση, μπήκε στον πάγο για τις δημοτικές εκλογές και αυτή τη φορά δίχως τυμπανοκρουσίες κατατέθηκε αθόρυβα στις 24 Σεπτεμβρίου η νέα έκδοση του «προσωπικού γιατρού», η «τρίτη φάση».
Θυμίζουμε ότι ο «προσωπικός γιατρός» είχε κλείσει την «πρώτη φάση» με συμμετοχή 2.215 γιατρών του δημόσιου τομέα και 1.272 του ιδιωτικού, τους οποίους όμως αποζημίωνε το κράτος και όχι ο ίδιος ο ασθενής, όπως προβλέπει το νομοσχέδιο της Ν.Δ. ότι θα μπορεί να γίνεται από εδώ και πέρα, μετακυλίοντας και αυτό το κόστος στους πολίτες.
Οσον αφορά τον γενικό πληθυσμό, η κυβέρνηση στην προηγούμενη θητεία της είχε απειλήσει με ποινές όσους δεν εγγραφούν, με το σχέδιό της να προβλέπει πρόστιμα και αποκλεισμούς για όσους δεν συμμορφώνονταν. Επιπλέον όταν οι καθ’ ύλην αρμόδιες ειδικότητες (παθολόγοι, γενικοί γιατροί και παιδίατροι) γύρισαν την πλάτη στον σχεδιασμό της, είχε καλέσει να συμμετάσχουν γιατροί και άλλων ειδικοτήτων -αιματολόγοι, γαστρεντερολόγοι, ενδοκρινολόγοι-διαβητολόγοι, καρδιολόγοι, νευρολόγοι, νεφρολόγοι, ρευματολόγοι, παθολόγοι, ογκολόγοι, πνευμονολόγοι-φυματιολόγοι, φυσίατροι- οι οποίοι ασκούν ελευθέριο επάγγελμα και διατηρούν ιδιωτικό ιατρείο, τους οποίους όμως αποζημίωνε ο ΕΟΠΥΥ, δηλαδή το κράτος. Οι επιπλέον ειδικότητες άνοιξαν, αλλά η προσέλευση εξακολουθούσε να μην είναι η αναμενόμενη, ενώ οι νέες εγγραφές ήταν ελάχιστες.
O αριθμός των γιατρών που εντάχθηκαν ήταν πολύ μικρότερος του αναμενόμενου και, κατά συνέπεια, ακόμη και οι πολίτες που ήθελαν να έχουν «προσωπικό γιατρό» δεν έβρισκαν διαθέσιμο στην περιοχή τους για να κάνουν εγγραφή. Οσοι άνθρωποι ήθελαν να εγγραφούν, έβρισκαν γιατρό σε μακρινό δήμο ή και καθόλου. Αλλά και αυτοί ήταν λίγοι. Παρατηρήθηκε, δε, σταδιακά και μια τάση απένταξης γιατρών που είχαν ενταχθεί στο σύστημα, με αποτέλεσμα να μένουν ξεκρέμαστοι οι εγγεγραμμένοι πολίτες και να ειδοποιούνται να βρουν άλλο γιατρό!
Τα κίνητρα που είχε υποσχεθεί η κυβέρνηση στους πολίτες έγιναν αντικίνητρα. Ξεκίνησαν οι εκβιασμοί. Η κυβέρνηση ανακοίνωσε ότι η εγγραφή στον προσωπικό γιατρό ήταν υποχρεωτική για όλους τους πολίτες άνω των 16 ετών, εφόσον θέλουν να απολαμβάνουν τις δωρεάν υπηρεσίες του ΕΣΥ και από 1/1/2023 θα έχουν προτεραιότητα κατά τον προγραμματισμό των επισκέψεών τους στα τακτικά εξωτερικά ιατρεία σε δημόσιες μονάδες δευτεροβάθμιας και τριτοβάθμιας φροντίδας Υγείας. Οπως αναφέρεται στο ΦΕΚ (16/6/2022 αρ. φύλλου 3020): Οσοι δεν εγγραφούν σε προσωπικό γιατρό από την 1η Οκτωβρίου 2022, θα έχουν πρόσθετη συμμετοχή κατά 10% επιπλέον του ποσοστού συμμετοχής τους στη φαρμακευτική δαπάνη, στις εργαστηριακές και διαγνωστικές εξετάσεις και πράξεις, στα νοσήλια σε ιδιωτικές κλινικές και στις λοιπές παροχές. Από την 1η Ιανουαρίου 2023, τα ανωτέρω προβλεπόμενα προσαυξάνονται κατά ποσοστό 10%, ανερχόμενα σε ποσοστό 20% επί του καθορισμένου κατά περίπτωση ποσοστού συμμετοχής του.
Οι εκβιασμοί δεν έφεραν αποτελέσματα. Η ισχύς των ποινών μετατέθηκε για τον Δεκέμβριο 2022 (1η Δεκεμβρίου) και στη συνέχεια με άλλη κοινή υπουργική απόφαση για την 1η Απριλίου 2023. Από τη στιγμή που δεν κατάφερε ποτέ να «πάρει μπροστά» το εγχείρημα, σύμφωνα με το υπουργείο Υγείας, δεν μπορούν να εφαρμοστούν ούτε οι ποινές αλλά ούτε και τα αντικίνητρα στους πολίτες που δεν έχουν εγγραφεί στον «προσωπικό γιατρό». Η «δεύτερη φάση» έμεινε στις ανακοινώσεις της ηγεσίας του υπουργείου Υγείας, για να έρθει η «τρίτη φάση» με την κατάθεση του νομοσχεδίου που βγαίνει από τη διαβούλευση την Τρίτη.
«Υπηρεσίες ‘‘ό,τι να 'ναι’’ και ‘‘απ’ όπου να 'ναι’’»
O Χρήστος Παπάζογλου, μέλος του διοικητικού συμβουλίου του Πανελληνίου Ιατρικού Συλλόγου (ΠΙΣ) μιλά στην «Εφ.Συν.»
● Σε ποια κατεύθυνση κινείται το νέο νομοσχέδιο της κυβέρνησης για την Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας που εν ολίγοις ρυθμίζει τον θεσμό του «προσωπικού γιατρού»;
Σε υπηρεσίες του επιπέδου «ό,τι να ‘ναι» και «απ’ όπου να ‘ναι», αρκεί το «κόστος» να είναι εντός των αντιλαϊκών δημοσιονομικών στόχων. Εντάσσεται στις ρυθμίσεις που έχουν ως «ένα το κρατούμενο» τη σχεδόν ανύπαρκτη δημόσια ΠΦΥ, με τις τεράστιες ελλείψεις σε γιατρούς, νοσηλευτές και άλλους υγειονομικούς, την παντελή έλλειψη βασικών ειδικοτήτων σε αρκετές περιοχές της χώρας και σχεδόν ανύπαρκτο τεχνολογικό εξοπλισμό. Κατάσταση που οδηγεί σε αδυναμία παροχής ακόμα και στοιχειωδών υπηρεσιών στις λαϊκές οικογένειες, που δεν την αντιμετωπίζει με την ανάπτυξη υποδομών, με μαζικές προσλήψεις υγειονομικών για τη στελέχωσή τους, με τον αναγκαίο εξοπλισμό τους, για να υπάρχει πλήρης κάλυψη όλες τις ώρες της μέρας και όλο τον χρόνο σε υπηρεσίες πρόληψης, θεραπείας και αποκατάστασης. Αντίθετα ρυθμίζει τον θεσμό του «προσωπικού γιατρού» με τον οποίο πρέπει να συνδεθούν όλοι, ψάχνοντας από ένα συνονθύλευμα «σημείων ΠΦΥ» από τον δημόσιο και ιδιωτικό τομέα (Κ.Υ. - ΤοΜΥ - ιδιώτες κ.λπ.), υπονομεύοντας τον ενιαίο και επιτελικό χαρακτήρα που πρέπει να έχει το σύστημα Υγείας και με περιορισμό σε στοιχειώδεις, ελάχιστες και ανεπαρκείς υπηρεσίες πλήρως αναντίστοιχες με τις λαϊκές ανάγκες και τις σημερινές δυνατότητες ικανοποίησής τους.
● Θα καταφέρει να παρέχει υπηρεσίες πρόληψης-προαγωγής της υγείας;
Με βάση τον αριθμό και τη σύνθεση των Κ.Υ., των ΤοΜΥ, αλλά και την αξιοποίηση των ιδιωτών, μόνο σαν αστείο ακούγεται ο ισχυρισμός της κυβέρνησης ότι θα παρέχουν υπηρεσίες πρόληψης, προαγωγής της υγείας στην οικογένεια, στα σχολεία, στους χώρους δουλειάς, στους χρόνιους πάσχοντες, την προγραμματισμένη φροντίδα ενηλίκων και παιδιών, κατ’ οίκον νοσηλεία, εκτίμηση ψυχικών νόσων, αντιμετώπιση οξέων προβλημάτων υγείας, καταγραφή επιδημιολογικών στοιχείων και πολλά άλλα.
Ο θεσμός του οικογενειακού γιατρού μπορεί να λειτουργήσει ουσιαστικά υπέρ της υγείας του λαού όταν αποτελεί τον βασικό πυρήνα του αναπτυγμένου, στελεχωμένου και εξοπλισμένου κρατικού συστήματος ΠΦΥ που θα έχει κριτήριο την έγκαιρη, ασφαλή και αποτελεσματική αντιμετώπιση των λαϊκών αναγκών στην Υγεία, απολύτως δωρεάν σε όλα τα επίπεδα του κρατικού συστήματος Υγείας. Από τη στιγμή που συνδέεται με όρους περιορισμού του «κόστους» των ασθενών χάνει το αναγκαίο και χρήσιμο περιεχόμενο που έχει.
● Στο νομοσχέδιο προβλέπεται οικονομικό κίνητρο για την επιλογή της ειδικότητας της Παθολογίας και της Γενικής Ιατρικής, με τον υπουργό Υγείας να μιλά μεταξύ άλλων και για έλλειψη γιατρών αυτών των ειδικοτήτων. Τι απαντάτε;
Απλά να θυμίσουμε ότι το σύνολο των αστικών κομμάτων, ιατρικοί σύλλογοι και μελετητές του είδους ανάλογα την περίοδο προωθούσαν εναλλάξ την αντίληψη του «πληθωρισμού των γιατρών» και την «έλλειψη των γιατρών». Στην πρώτη περίπτωση όταν σχεδιαζόταν η αποψίλωση των δημόσιων μονάδων Υγείας από γιατρούς για να μειωθεί το λειτουργικό τους «κόστος», όπου είχαμε και το φαινόμενο όπως του Ιατρικού Συλλόγου Αθήνας που ως dealer διοργάνωνε συναντήσεις των γιατρών με πρεσβείες για τις λεπτομέρειες της μετανάστευσής τους και στη δεύτερη περίπτωση για να δικαιολογηθεί το πάγωμα των προσλήψεων διότι δεν «υπάρχουν γιατροί».
Τα στοιχεία όμως που υπάρχουν δεν επιβεβαιώνουν γενικά την έλλειψη παθολόγων και γενικών γιατρών, αλλά την έλλειψή τους σε αριθμό από τις δημόσιες μονάδες Υγείας. Ενα μεγάλο μέρος των γιατρών είναι στον ιδιωτικό τομέα, στις μεγάλες επιχειρηματικές μονάδες της Υγείας και ένα άλλο ταυτόχρονα ή και κυρίως αυτοτελώς αποτελεί την κατηγορία των αυτοαπασχολούμενων γιατρών.
Συγκεκριμένα και σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, οι γιατροί με την ειδικότητα της Παθολογίας και της Γενικής Ιατρικής το 2019 ήταν σε πανελλαδικό επίπεδο 4.604 και 3.232, αντίστοιχα. Δηλαδή σε γενικές γραμμές αντιστοιχεί 1 παθολόγος για κάθε 1.954 ενήλικες ή 1 γενικός γιατρός για κάθε 2.784 ενήλικες, σύμφωνα με την απογραφή του 2021. Αθροιστικά οι 7.836 παθολόγοι και γενικοί γιατροί αντιστοιχούν σε 1.149 ενήλικες.
● Ποιο είναι το πρόβλημα και πού βρίσκεται η λύση;
Το βασικό πρόβλημα δεν είναι γενικά η έλλειψη των γιατρών, αλλά η άναρχη κατανομή τους ανάμεσα στις δημόσιες μονάδες Υγείας, στις ιδιωτικές επιχειρήσεις της Υγείας και στην αυτοαπασχόληση, φαινόμενο που αναπαράγεται και επιδεινώνεται στο έδαφος της εμπορευματοποίησης των εργασιών στην Υγεία και της επιχειρηματικής δράσης. Στο έδαφος της καπιταλιστικής οικονομίας και ανάπτυξης δεν μπορεί να υπάρξει κεντρικός σχεδιασμός της εκπαίδευσης και της κατανομής του υγειονομικού προσωπικού γιατί ο σκοπός της ανάπτυξης δεν είναι η ικανοποίηση των λαϊκών αναγκών.
Αυτό απαιτεί άλλη οργάνωση της κοινωνίας και της οικονομίας, απαιτεί σοσιαλισμό, απαιτεί αποκλειστικά κρατικό σύστημα Υγείας, όπου το λαϊκό κράτος θα μπορεί να εξασφαλίζει όλα τα δικαιώματα και ανάγκες των εργαζόμενων υγειονομικών και του λαού, αφού αυτοί θα τις καθορίζουν, θα τις υλοποιούν και θα τις ελέγχουν. Αλλωστε αυτά όλα εφαρμόστηκαν και δοκιμάστηκαν στην πρώτη απόπειρα οικοδόμησης του σοσιαλισμού και έλυσαν λαϊκά προβλήματα για τα οποία ύστερα από 100 χρόνια ο καπιταλισμός ακόμα «ψάχνεται».
Αυτή η προοπτική πρέπει να ενώσει τις λαϊκές δυνάμεις στην καθημερινή πάλη απορρίπτοντας την πολιτική του ελάχιστου και του αναχρονισμού της κυβέρνησης και των άλλων αστικών κομμάτων, των μίζερων μέτρων του τύπου «απ’ το ολότελα.... καλή και η Παναγιώταινα».
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου