 |
Εικόνες καταστροφής στα νότια προάστια της Βηρυτού |
Ασύμμετροι πόλεμοι - Του Πέτρου Παπακωνσταντίνου
Το Ισραήλ γνώρισε δις τη Νέμεση για την Ύβρι της αλαζονείας του στον Λίβανο
Στις 7 Οκτωβρίου του 2023, η Χαμάς επέφερε θεαματικό πλήγμα στην εικόνα του Ισραήλ ως στρατιωτικά πανίσχυρου και αδιαμφισβήτητου ηγεμόνα της Μέσης Ανατολής. Ένα χρόνο αργότερα, ο Νετανιάχου και οι συνένοχοί του στη γενοκτονία της Γάζας κομπάζουν ότι παίρνουν τη ρεβάνς. Οι δολοφονίες του Ισμαήλ Χανίγια και του Χασάν Νασράλα, σε συνέχεια των βαρύτατων πληγμάτων σε βάρος των πιο επικίνδυνων αντιπάλων του Ισραήλ σε Παλαιστίνη και Λίβανο, εμφανίζονται ως δικαίωση της πιο εγκληματικής, ακροδεξιάς κυβέρνησης που γνώρισε ποτέ το εβραϊκό κράτος.
Η εξόντωση του ηγέτη της Χεζμπολά, στις 27 Σεπτεμβρίου, ήταν το ισραηλινό αντίστοιχο της 9ης Απριλίου 2003, όταν τα αμερικανικά τεθωρακισμένα αλώνιζαν στη Βαγδάτη. Το γόητρο της Αμερικής, που είχε τρωθεί βαρύτατα από τις επιθέσεις της 11ης Σεπτεμβρίου του 2001 στους Δίδυμους Πύργους και το Πεντάγωνο, εμφανιζόταν αναστυλωμένο ύστερα από τους «νικηφόρους» πολέμους σε Αφγανιστάν και Ιράκ. Οι θερμοκέφαλοι της κυβέρνησης Μπους πανηγύριζαν την αρχή ενός «Νέου Αμερικανικού Αιώνα», ο οποίος ωστόσο αποδείχθηκε βραχύβιος. Τα επόμενα χρόνια, οι ΗΠΑ υποχρεώθηκαν να δεχθούν μια άτυπη συγκυριαρχία στο Ιράκ με τον ισχυρότερο αντίπαλό τους στην περιοχή, το Ιράν, και να αποχωρήσουν με τους πιο ταπεινωτικούς όρους από το Αφγανιστάν των Ταλιμπάν.
Κάμποσα ιμπεριαλιστικά κράτη έχουν πέσει τις τελευταίες δεκαετίες στην παγίδα των ασύμμετρων πολέμων, αν και το φιάσκο της Γαλλίας απέναντι στο FLN της Αλγερίας θα έπρεπε να τα έχει κάνει προσεκτικότερα. Σε πρώτο χρόνο τα πράγματα φαίνεται να εκτυλίσσονται ιδανικά για τον ισχυρό που εισβάλλει με θηριώδη ισχύ, αλλά χωρίς ξεκάθαρο στρατηγικό στόχο, στην επικράτεια του ασθενέστερου. Ωστόσο ο χρόνος κυλάει εναντίον των αλαζόνων. Ο ανταρτοπόλεμος εκείνων που δεν έχουν να χάσουν τίποτα παρά μόνο τις αλυσίδες τους μεταφράζεται σε διαρκή αιμορραγία των ισχυρών – σε ανθρώπινες ζωές, στην οικονομία, την πολιτική ισχύ και την ηθική τους υπόσταση. Ακόμη κι αν δεν έχουν χάσει καμία μάχη σε ανοιχτό πεδίο, κάποια στιγμή αναγκάζονται να τα μαζέψουν, αφήνοντας πίσω τους το χάος, το μίσος και πολύ πιο ισχυρούς αντιπάλους από εκείνους που αρχικά αντιμετώπιζαν.
Το Ισραήλ γνώρισε δύο φορές τη Νέμεση για την Ύβρι της αλαζονείας του στον Λίβανο. Η πρώτη φορά ήταν την περίοδο 1982-2000. Ο στρατός του μπήκε στη γειτονική του χώρα για να τσακίσει την Οργάνωση για την Απελευθέρωση της Παλαιστίνης (PLO) του Γιάσερ Αραφάτ και των συντρόφων του. Το κατάφερε μέσα σε λίγες εβδομάδες, εγκατέστησε τον Φαλαγγίτη Τζεμαγέλ ως πρόεδρο του Λιβάνου και ο ισραηλινός στρατός λειτουργούσε ως δύναμη κατοχής στο νότιο τμήμα της χώρας. Τελικά αναγκάστηκε να αποχωρήσει αφήνοντας πίσω του έναν πολύ δεινότερο, στρατιωτικά, αντίπαλο από την PLO: τη Χεζμπολάχ, που αναδείχθηκε σε βασική αντικατοχική δύναμη.
Η δεύτερη φορά ήταν το 2006, όταν το Ισραήλ εισέβαλε εκ νέου στον Λίβανο για να τσακίσει τη Χεζμπολάχ, αλλά με το ζόρι πήρε την «ισοπαλία» ύστερα από έναν πόλεμο 34 ημερών. Τώρα επιχειρεί για τρίτη φορά να κλείσει τους λογαριασμούς του στον Λίβανο ενώ δεν έχει καταφέρει ακόμη, μετά από έναν χρόνο ολέθρου, να ελέγξει τη Γάζα, με κίνδυνο να εγκλωβιστεί σε μια μακρά σύγκρουση όπου και πάλι ο χρόνος θα μετράει ανάποδα. Τουλάχιστον κατάφερε, στη διάρκεια αυτού του χρόνου, να γίνει το ίνδαλμα της διεθνούς Ακροδεξιάς, τύπου Λεπέν, Όρμπαν και Μελόνι. Των απογόνων του ναζισμού και του φασισμού, που έχουν αντικαταστήσει προ πολλού τον αντισημιτισμό με την ισλαμοφοβία. Να τους χαίρονται!
***
Το «κλειδί» του Νετανιάχου ένα χρόνο μετά την 7η Οκτώβρη - Του Πάνου Χαρίτου
Στην ιστοσελίδα της εφημερίδας Haaretz, πάνω από τον κύριο τίτλο, υπάρχει ένα πλαίσιο με έναν αριθμό. Εμφανίστηκε πριν έναν χρόνο, στις 7 του Οκτώβρη, κι εξακολουθεί να μετράει. Αρχικά αφορούσε τις μέρες του πολέμου στη Γάζα και πλέον του πολέμου που διευρύνεται. Τις μέρες που ακολούθησαν εκείνη η οποία άλλαξε το πλαίσιο στο Μεσανατολικό κι έθεσε νέα δεδομένα στην αγριότητα της αντιπαράθεσης μεταξύ Παλαιστινίων και Ισραηλινών.
Το Ισραήλ, έχοντας επαναπαυθεί στην τεχνολογική και στρατιωτική του ανωτερότητα, θεωρούσε δεδομένη την ασφάλεια στην ευρύτερη περιοχή της Γάζας. Η πραγματικότητα το διέψευσε. Το αφήγημα αποκαθηλώθηκε. Οι αποκλεισμένοι στη μεγαλύτερη φυλακή του κόσμου απέδειξαν, με τον χειρότερο τρόπο, ότι η «ειρηνική κατοχή» που επιθυμούσε το Ισραήλ δεν ήταν πλέον αποδεκτή. Η απάντηση της κυβέρνησης Νετανιάχου αναμενόταν σκληρή, ωστόσο η πραγματικότητα ξεπέρασε και την πλέον αρρωστημένη εκδοχή. Η ισραηλινή κοινωνία, σοκαρισμένη, συσπειρώθηκε αρχικά γύρω από τις επιλογές Νετανιάχου. Το δόγμα της εξάλειψης της Χαμάς και της επιστροφής των ομήρων άκουγε στο σλόγκαν «Φέρτε τους Σπίτι». Με αυτό ο ισραηλινός στρατός εισέβαλε στη Γάζα, που ισοπεδώθηκε. Τα δύο τρίτα του αστικού ιστού δεν υπάρχουν.
Όμως η Χαμάς εξακολουθεί να υπάρχει και 101 άνθρωποι παραμένουν όμηροι. Αρκετοί δε από όσους έχασαν τη ζωή τους σε αυτό το διάστημα σκοτώθηκαν πιθανότατα από αεροπορικούς βομβαρδισμούς και σε δύο τουλάχιστον εξακριβωμένες περιπτώσεις, από πυρά του ισραηλινού στρατού. Το «πουλόβερ» της αξιοπιστίας του Νετανιάχου άρχισε να ξηλώνεται όταν το μπάνερ της Haaretz μέτραγε 150 ημέρες. Οι πρώτες διαδηλώσεις ζητούσαν αποδοχή των όρων της Χαμάς και άμεση συμφωνία. Τουλάχιστον δύο φορές Αιγύπτιοι και Αμερικανοί θεώρησαν τη συμφωνία «κλειδωμένη». Αν και το Ισραήλ είχε συμφωνήσει όμως, ο Νετανιάχου άλλαζε τους όρους – και ταυτόχρονα, το αίτημα των διαδηλωτών άλλαζε σε «Νετανιάχου παραιτήσου».
Καθώς η ισραηλινή κοινωνία μετρούσε μέρες πολέμου, στη Γάζα μετρούσαν νεκρούς και τραυματίες. Άνοιγαν ομαδικούς τάφους και μετακινούσαν ανθρώπους από τα νοσοκομεία που είχαν χτυπηθεί στα λιγοστά που δεν είχαν γίνει στόχος. Η διεθνής κοινότητα εξέφρασε τον αποτροπιασμό της, αλλά σταμάτησε εκεί. Στο Ισραήλ οι διαδηλώσεις κλιμακώθηκαν. Κι εκεί που όλοι νόμιζαν πως η ελεύθερη πτώση του Νετανιάχου έφερνε και το πολιτικό του τέλος, αυτός προσγειώθηκε ανέγγιχτος και βρήκε και… λαχείο.
Οι δολοφονίες Χανίγια, Νασράλα και δεκάδων άλλων του «σκληρού πυρήνα» λήψης αποφάσεων της Χεζμπολά και της Χαμάς, έσπρωξαν την Τεχεράνη στη «φάκα» που στηνόταν από καιρό. Ο πρόσφατος βομβαρδισμός του Ισραήλ, καθώς ο ισραηλινός στρατός εισβάλλει στον Λίβανο, αλλάζει τα δεδομένα. Η ισραηλινή κοινωνία έχει συσπειρωθεί εκ νέου και στηρίζει στη συντριπτική της πλειοψηφία τον πόλεμο. Ελάχιστοι εξακολουθούν να κατεβαίνουν στους δρόμους ζητώντας επιστροφή των ομήρων. Ο Νετανιάχου δείχνει να κέρδισε. Το κίνημα των εποίκων, επίσης κερδισμένο, αλωνίζει ανεξέλεγκτα και καταλαμβάνει εδάφη όσο ποτέ άλλοτε.
Η Χαμάς παραμένει βεβαίως ζωντανή και χαίρει αυξημένης εκτίμησης στα μάτια των Παλαιστινίων, ειδικά της Δυτικής Όχθης. Όσο για τον Λίβανο, η δολοφονία Νασράλα δημιουργεί νέα δεδομένα που ο χρόνος θα δείξει αν είναι ικανά να διαμορφώσουν νέες ισορροπίες και συσχετισμούς.
***
Νικόλας Κοσματόπουλος: Ο Λίβανος φοβάται, αλλά αντιστέκεται
Ποια είναι η κατάσταση στον Λίβανο;
Το κλίμα στο Λίβανο είναι πολύ βαρύ. Πάνω από ένα εκατομμύριο εκτοπισμένοι στη χώρα και η Βηρυτός γεμάτη με κατοίκους του νότου που έχουν αφήσει πίσω τους τα κατεστραμμένα σπίτια και χωριά τους. Άλλοι μένουν σε συγγενείς, άλλοι σε φίλους, ενώ δεν είναι λίγα τα σπίτια που φιλοξενούν ακόμα και 25 άτομα από 2-3 οικογένειες. Υπάρχει μεγάλη αλληλεγγύη αλλά και καταλήψεις στέγης που οργανώθηκαν από τη Χεζμπολά και φιλικά σε αυτήν κόμματα. Η ψυχολογία του κόσμου, μετά τη δολοφονία Νασράλα, είναι στο ναδίρ, καθώς θεωρούν ότι η Βηρυτός είναι ανοχύρωτη. Οι μνήμες του 1982 επιστρέφουν. Τότε ο ισραηλινός στρατός είχε πολιορκήσει την πρωτεύουσα δολοφονώντας δεκάδες χιλιάδες στο διάβα του. Οι αεροπορικές επιδρομές είναι καθημερινές, ενώ ο ήχος των drones πάνω απ’ τα κεφάλια μας είναι μόνιμος. Ακούμε εκρήξεις παντού. Είναι μια πόλη υπό πολιορκία. Οι Λιβανέζοι γνωρίζουν καλά τι εστί Ισραήλ, καθώς έχουν ιδία εμπειρία από το 1948. Όλα τα παραπάνω δεν σημαίνουν πως δεν θα σηκώσουν κεφάλι. Ήδη είναι εμφανείς οι οργανωμένες και αυτόβουλες προσπάθειες υπέρβασης των δυσκολιών (συσσίτια κ.ά.). Υπάρχει λύπη, οργή, βαθιά αίσθηση του χαμού αλλά όχι βία, όχι χάος. Και φυσικά, υπάρχει η αντίσταση στον νότο.
Τελικά τι είναι και τι εκφράζει η Χεζμπολά;
Η Χεζμπολά γεννήθηκε ως μια αντικατοχική δύναμη το 1982. Πολέμησε και ανάγκασε το Ισραήλ ήδη από το 1985 να υποχωρήσει από τη Βηρυτό στον ποταμό Λιτάνι και αργότερα να αποχωρήσει και από τον νότιο Λίβανο, το 2000, πράγμα που αποτέλεσε μια τρομερή νίκη. Είναι ένα κίνημα αντιστασιακού χαρακτήρα, όμως αποτελεί μια μη-κρατική οντότητα. Φυσικά στην πορεία των χρόνων έχει αναπτύξει και κοινοτικές δομές: νοσοκομεία, γηροκομεία, ορφανοτροφεία, πρόγραμμα κοινωνικής αρωγής για τις οικογένειες των σκοτωμένων μελών της. Επιπλέον ελέγχει δήμους, κοινότητες και εκπροσωπείται πολιτικά στο κοινοβούλιο. Δεν αποτελεί την πλειοψηφία, αλλά μαζί με τις πολλές συνεργαζόμενες δυνάμεις – όχι μόνο σιιτικές, αλλά και χριστιανικές, δρούζικες, αρμένικες κ.ά. – την κατακτούν. Ωστόσο, αυτή τη στιγμή δεν υπάρχει καθαρή πλειοψηφία για να εκλέξει πρόεδρο. Είναι, λοιπόν, ένα αντιστασιακό κίνημα και δεδομένου ότι το Ισραήλ έχει εκφασιστεί, θα το χαρακτήριζα και ένα ένοπλο, αντιφασιστικό, εθνικοαπελευθερωτικό κίνημα. Αν κανείς διαβάσει το μανιφέστο της θα διαπιστώσει ότι μοιάζει σε μεγάλο βαθμό με αντιιμπεριαλιστικό ντοκουμέντο.
Με τη χερσαία επέμβαση να έχει αρχίσει, θα έχουμε μια επανάληψη του 1982 ή του 2006;
Η απάντηση είναι πολύπλοκη. Η Χεζμπολά έχει δεχτεί πολλαπλά χτυπήματα. Έχασε τον χαρισματικό ηγέτη της, την ηγεσία της και πολλά στελέχη και μέλη στο μαφιόζικο σαμποτάζ με τους βομβητές. Ωστόσο, ο υπαρχηγός της οργάνωσης με δήλωσή του ξεκαθάρισε ότι θα συνεχίσουν κανονικά, σε αλληλεγγύη με τη Γάζα, μέχρι την κατάπαυση του πυρός. Τα χτυπήματα που ακολούθησαν εναντίον του Τελ Αβίβ δείχνουν ότι εννοούν τα παραπάνω λόγια. Από την άλλη, ο Λίβανος ως κοινωνία έχει αλλάξει. Υπάρχουν πολλοί σκληροί επικριτές της Χεζμπολά, ιδιαίτερα μετά τον συριακό εμφύλιο. Όμως κανείς δεν έχει αυταπάτες περί του Ισραήλ. Σε περίπτωση γενικευμένου πολέμου, το 90% του πληθυσμού θα συνταχθεί μαζί της. Οι μόνοι που θα στηρίξουν το Ισραήλ είναι οι απόγονοι των Φαλαγγιτών, οι οποίοι είναι αντι-Παλαιστίνιοι, ρατσιστές, ακροδεξιοί και νομοτελειακά υπέρ του. Η διαφορά μεταξύ του 2006 και του σήμερα έγκειται κυρίως στη δυνατότητα του Ισραήλ να παρεισφρήσει στη Χεζμπολά. Εδώ και 15 χρόνια έχουν χαρτογραφήσει όλη την οργάνωση με διάφορους τρόπους. Η Μοσάντ άνοιξε μαγαζιά επισκευής και πώλησης κινητών σε συγκεκριμένα σημεία της Βηρυτού, μέσω των οποίων τα παγίδευε, άκουγε συνομιλίες και αποσπούσε πληροφορίες. Η συνεργασία της με υπηρεσίες πληροφοριών της Δύσης αλλά και των αραβικών μοναρχιών απέδωσε επίσης καρπούς. Όσον αφορά στην έκβαση του πολέμου, δεν μπορούμε να κάνουμε ασφαλή πρόβλεψη. Μένει να δούμε αν θα καταφέρει η οργάνωση να υπερβεί τα πλήγματα που έχει δεχτεί και να επαναλάβει την επιτυχία του 2006. Το σίγουρο είναι ότι το Παλαιστινιακό εξακολουθεί να είναι το μείζον ζήτημα για την περιοχή, η βάση αυτής της σύγκρουσης, καθώς συγκρούονται δυο διαφορετικά μοντέλα για το μέλλον. Συνύπαρξη ή απαρτχάιντ; Οι λαοί φαίνεται ότι δεν κάνουν αποδεκτό το ρατσιστικό, αποικιακό οικοδόμημα του Ισραήλ.
ΠΗΓΗ & ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ ΑΡΘΡΑ ΣΤΟ:
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου