Διαγραφές στα δημόσια, πελατεία στα ιδιωτικά ΑΕΙ
Ξανά, λοιπόν, στο στόχαστρο οι «αιώνιοι» φοιτητές. Γιατί; Επειδή το προβλέπει ο νόμος (Κεραμέως) και τον Σεπτέμβριο του 2025 θα αρχίσει η εφαρμογή του. Ετσι λέει η κυβέρνηση. Και μόνον αυτό. Δεν λέει ούτε ποια είναι η πραγματική εικόνα, η οποία απέχει πολύ από την προβαλλόμενη, ούτε τι εξυπηρετείται με τις μαζικές διαγραφές που ετοιμάζονται για του χρόνου.
Η Ελλάδα όχι μόνο δεν υστερεί έναντι των χωρών της Ε.Ε. και του ΟΟΣΑ, αλλά απέχει πολύ από τον μέσο χρόνο αποφοίτησης είτε εντός ν+2 είτε ακόμα και μετά τα ν+3 χρόνια. Επιπλέον, το διεθνές –και όχι ελληνικό– αυτό φαινόμενο δεν αντιμετωπίζεται α λα γκρέκα, με τις διαγραφές. Προτιμούνται λύσεις όπως χρηματοδότηση της φοιτητικής μέριμνας, αύξηση υποτροφιών ή άλλης μορφής χρηματοδότηση σπουδών.
Γιατί, λοιπόν, τόση πρεμούρα και αυστηρότητα; Μήπως επειδή το 2025 θα αρχίσει η λειτουργία των –λίγων έστω– ιδιωτικών Πανεπιστημίων στην Ελλάδα; Μήπως γιατί ένα από τα δέλεαρ για την εγγραφή σ’ αυτά είναι το πλεονέκτημα των πιστωτικών μονάδων των «αιωνίων» ή «λιμναζόντων» που θα έχουν στο καλάθι τους ώστε να περάσουν απευθείας σε προχωρημένα έτη σπουδών στα ιδιωτικά; Μήπως μιλάμε για ΤΟ κόλπο; Δύο σε ένα. Επιχειρηματική και πολιτική διευκόλυνση. Η πρώτη, αναμενόμενη. Η δεύτερη, αναγκαία για να διασωθεί το ιδεολογικό διακύβευμα της κυβέρνησης ειδικά στους απαιτητικούς της άκρης, στα πολύ δεξιά.
Η καταμέτρηση
Σύμφωνα με τους υπολογισμούς της Εθνικής Αρχής Ανώτατης Εκπαίδευσης (ΕΘΑΑΕ), από το 2025 το 48% των εγγεγραμμένων φοιτητών, δηλαδή πάνω από 333.000, κινδυνεύουν να διαγραφούν. Στις λίστες αυτές, όμως, δεν υπάρχει καμία διάκριση ανάμεσα στους πραγματικά «αιώνιους» (δηλαδή εγγεγραμμένους προ δεκαετιών) και όσους έχουν καθυστερήσει (για πολύ μικρότερο χρονικό διάστημα) τις σπουδές τους για αντικειμενικούς λόγους που δεν περιορίζονται στα εκ νόμου προβλεπόμενα προβλήματα υγείας ή μερικής απασχόλησης.
Οι ανασφάλιστοι εργαζόμενοι νεαροί γνωρίζουν καλά. Επιπλέον, υπάρχουν ιδρύματα που καταγγέλλουν την εν λόγω διαδικασία καταμέτρησης καθώς, όπως υποστηρίζουν, η πλειονότητα των μη ενεργών φοιτητών τους προέρχεται από τα καταργημένα προγράμματα σπουδών των πρώην ΤΕΙ.
Το Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας ανακοίνωσε πως «ο πραγματικός αριθμός των λεγόμενων «λιμναζόντων» ανέρχεται μόλις στο 8,42% των εγγεγραμμένων, αλλά δεν αποτυπώνεται στους πίνακες της ΕΘΑΑΕ». Αρκετά, ακόμη, είναι τα ΑΕΙ που έχουν διαμαρτυρηθεί. Επιπλέον, είναι γνωστό πως ήδη έχει γίνει ένα μεγάλο ξεκαθάρισμα, το 2013-2014, αφού πρώτα τα ιδρύματα φρόντισαν να ενημερώσουν με κάθε τρόπο τους ενδιαφερομένους, έδωσαν παρατάσεις παρά τις πιέσεις των τότε υπουργών και βοήθησαν κατά περιπτώσεις τους φοιτητές που δυσκολεύονταν να ολοκληρώσουν τις σπουδές τους.
Γιατί, πάλι, τώρα; Τώρα που είναι πολύ χειρότεροι οι όροι όχι μόνον της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης αλλά της ίδιας της επιβίωσης των οικογενειών. Γιατί γίνονται «αιώνιοι» οι φοιτητές; Από «τεμπελιά»; Πόσους τεμπέληδες, πια, αυτή η χώρα; Κι αυτοί που έχουν πραγματική δυσκολία ή αδυναμία ολοκλήρωσης του σπουδών στον θεωρητικά προβλεπόμενο χρόνο; Αυτοί που ίσως αποφάσισαν να πάρουν δεύτερο πτυχίο αλλά δεν τα κατάφεραν; Και πολλοί άλλοι γι’ άλλους, σίγουρα όχι ευχάριστους λόγους; Οι οικογένειες ξέρουν.
Ο μέσος όρος
Ας μιλήσουμε, όμως, με στοιχεία, μια και αυτά τυγχάνουν περισσότερης εμπιστοσύνης. Οπως αναφέρεται στην έρευνα των πανεπιστημιακών Βανέσσας Κατσαρδή, επίκουρης καθηγήτριας Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, και Γιώργου Σταμπουλή, επίκουρου καθηγητή Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, το 2019 και με τίτλο «Ανασκόπηση ακαδημαϊκού προσωπικού στην Ευρώπη και στην Ελλάδα. Σχέση αριθμού φοιτητών με αριθμό διδασκόντων και χρηματοδότηση. Υπάρχουσα κατάσταση στην Ελλάδα σε σχέση με τις ευρωπαϊκές χώρες»:
«Σύμφωνα με την πιο πρόσφατη έκθεση του ίδιου του ΟΟΣΑ, το 2019, ο μέσος χρόνος αποφοίτησης στον θεωρητικό χρόνο σπουδών είναι μόνο 39% των φοιτητών, ενώ το ποσοστό αυτό αυξάνεται στο 67% μετά από 3 έτη, με το Η.Β. να κρατά τα σκήπτρα με το 70% των εγγεγραμμένων. Στις ΗΠΑ το ποσοστό αποφοίτησης στον θεωρητικά προβλεπόμενο χρόνο είναι 39,4%, ενώ σε ν+3 χρόνια είναι μόλις 60% (50% στα ιδιωτικά κερδοσκοπικά)».
Στην Ελλάδα, ακόμη και με τα στοιχεία της ΕΘΑΑΕ –που, όπως είπαμε, αμφισβητούνται– το ποσοστό είναι 52% (αφού το 48% είναι «αιώνιοι»). Ακόμη κι έτσι, το ποσοστό της Ελλάδας είναι πολύ καλύτερο από τον μέσο όρο του ΟΟΣΑ! Αξιοσημείωτο, δε, το γεγονός ότι μετά και το μεγάλο ξεκαθάρισμα μητρώων που έγινε το 2014, η χώρα μας δεν μειονεκτεί έναντι των χωρών της Ε.Ε. και του ΟΟΣΑ.
Σε καταγραφή του 2015 βάσει στοιχείων της ΕΛΣΤΑΤ, όπως αναφέρεται και στην έρευνα των δύο πανεπιστημιακών, «έγινε μια διόρθωση της τάξης του 20% ή 25% –λόγω διαφορετικής μεθοδολογίας–, αλλά και πάλι η χώρα μας δεν υστερεί σε σχέση με τις χώρες της Ε.Ε. και του ΟΟΣΑ». Οπως εξηγείται: «Ο αριθμός προπτυχιακών φοιτητών έως το νιοστό έτος είναι περίπου το 50% του συνόλου των φοιτητών. Και ως σύνολο λογίζεται το σύνολο του αριθμού των ενεργών φοιτητών στα επίπεδα 5-8 (προπτυχιακό έως και διδακτορικό) σε κάθε ευρωπαϊκή χώρα και όχι όσοι φοιτούν μέχρι το νιοστό έτος.
»Η αναλογία φοιτητών έως το νιοστό έτος προς διδάσκοντες για το σύνολο των τακτικών διδασκόντων είναι στη χώρα μας πάνω από 19 φοιτητές για κάθε τακτικό διδάσκοντα. Ακόμη και παίρνοντας μόνο τους έως ν έτη φοιτητές, αυτή η τιμή είναι 44% μεγαλύτερη από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο για όλα τα επίπεδα σπουδών».
Φοιτητική μέριμνα
Εν κατακλείδι, το φαινόμενο της εγκατάλειψης ή καθυστέρησης των σπουδών απασχολεί εκατοντάδες χώρες και αν το περιορίσουμε στην Ε.Ε., μιλάμε για την πλειονότητα. Αντιμετωπίστηκε κεντρικά και αποτυπώθηκε στη σχετική έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής το 2015 με τίτλο Dropout and Completion in Higher Education in Europe.
«Ολες οι πολιτικές συνδέονται με χρηματοδότηση της φοιτητικής μέριμνας, με αύξηση των υποτροφιών ή/και χρηματοδότηση των σπουδών, με υιοθέτηση ενισχυτικής διδασκαλίας και όλα αυτά με εξαιρετικά αποτελέσματα», σημειώνεται στην έρευνα, για να επισημανθεί ότι «καμία χώρα δεν υιοθετεί σαν κίνητρο για ολοκλήρωση των σπουδών στον προβλεπόμενο χρόνο τη διαγραφή των φοιτητών».
Οσο για τους εν δυνάμει πελάτες των ιδιωτικών Πανεπιστημίων, θα περιλαμβάνουν όσους δεν θα καλυφθούν από τις ειδικότητες των κολεγίων και όσους θα εκμεταλλευτούν το σύστημα των ECTS. Δηλαδή, το σύστημα των πιστωτικών μονάδων που χρησιμοποιείται στον Ευρωπαϊκό Χώρο Ανώτατης Εκπαίδευσης (ΕΧΑΕ) και αφορά όλες τις χώρες που συμμετέχουν στη Διαδικασία της Μπολόνια. Διευκολύνει τις διαδικασίες αναγνώρισης μεταξύ συνεργαζόμενων ιδρυμάτων της Ευρώπης. Ετσι δεν θα εμφανιστούν στην Ελλάδα τα funds με μπροστινά τα κυπριακά Πανεπιστήμια;
***
Διαγραφή «αιώνιων φοιτητών»: Στόχος ένα αποστειρωμένο πανεπιστήμιο, ένα πανεπιστήμιο της «σιωπής των αμνών»
«Ο νόμος θα εφαρμοστεί απολύτως και απαρέγκλιτα. Τον έχουμε ψηφίσει και θα εφαρμοστεί… Δεν μπορεί να έχουμε ένα γιοφύρι της Αρτας. Να πάψουμε να το συζητάμε. Θα τηρήσουμε τον νόμο. Μιλάμε για το καλοκαίρι του 2025 και μετά, στο τέλος του τρέχοντος ακαδημαϊκού έτους θα υπάρξει ενεργοποίηση των συγκεκριμένων διατάξεων. Είμαι σαφής… Μιλάμε για αιώνιους φοιτητές, ενώ θα έπρεπε να μιλάμε για “αιώνιους μαθητές”, δηλαδή για διαρκή επιμόρφωση»
Κυριάκος Πιερρακάκης στον ΣΚΑΙ (σε ερώτηση για τις διαγραφές των «αιώνιων φοιτητών»)
Γιατί τόση πρεμούρα από το υπουργείο Αμάθειας και Καταστολής να διαγραφούν μέσα στο καλοκαίρι του 2025 οι αποκαλούμενοι για απαξιωτικούς λόγους «αιώνιοι φοιτητές», σύμφωνα με όσα προβλέπει ο αντιδραστικός νόμος-πλαίσιο Κεραμέως (Ν. 4957/2022, άρθρο 454, παράγ.3 Μεταβατικές διατάξεις Κεφαλαίου Η’);
Σε τι επιβαρύνουν τα πανεπιστημιακά ιδρύματα οι «αιώνιοι φοιτητές», τη στιγμή που ο αριθμός τους δεν μετρά στο ύψος της χρηματοδότησης του ιδρύματος και δεν έχουν απολύτως κανένα δικαίωμα στη φοιτητική μέριμνα (σίτιση-στέγαση) και στα συγγράμματα, στις δαπάνες δηλαδή του πανεπιστήμιου; Δεν μάτωσαν κυριολεκτικά αυτά τα παιδιά και οι οικογένειές τους, υπερπηδώντας χίλια δυο εμπόδια (ταξικούς εκπαιδευτικούς φραγμούς, οικονομικές δυνατότητες) για να μπουν στο πανεπιστήμιο; Με ποιο δικαίωμα ο κάθε αυτοκρατορίσκος υπουργός, που κάνει βρομερή προπαγάνδα περί δήθεν τεμπελιάς και αδιαφορίας, θα τους αρνηθεί το δικαίωμα να ολοκληρώσουν τις σπουδές τους;
Την απάντηση είχε δώσει η ίδια η Κεραμέως:
«Κυρίως να περάσουμε κι ένα μήνυμα πειθαρχίας στη ζωή των νέων».
Αυτή, λοιπόν, είναι η ουσία της πρεμούρας του Πιερρακάκη: να μετατραπούν τα πανεπιστήμια σε «νεκροταφεία» πολιτικών ανησυχιών και συνδικαλιστικών σκιρτημάτων. Η «σιωπή των αμνών» να επιβληθεί ως συμπλήρωμα του επιχειρηματικού πανεπιστήμιου, όπως συμβαίνει ακριβώς σε κάθε καπιταλιστική επιχείρηση. Οι φοιτητές πρέπει να είναι καλοκουρδισμένα στρατιωτάκια, να νοιάζονται μόνο για τα μαθήματα και να αδιαφορούν παντελώς για το πολιτικό και κοινωνικό γίγνεσθαι. Κοντολογίς, πρόκειται για ένα μέτρο καθαρά κατασταλτικού χαρακτήρα.
Γι’ αυτό και προωθήθηκε απ΄όλους τους υπουργούς από την εποχή της Διαμαντοπούλου, όταν η δημιουργία του πανεπιστήμιου-επιχείρηση Α.Ε. υιοθετήθηκε ως βασική στρατηγική των αστικών κυβερνήσεων και στην Ελλάδα.
Το αντιδραστικό μέτρο έχει και μια άλλη πλευρά. Αυτήν του ξωπετάγματος έξω από το πανεπιστήμιο των νέων των προερχόμενων από χαμηλά κοινωνικοοικονομικά στρώματα, που ο διάβολος έσπασε το ποδάρι του και παρά τα εμπόδια που τους έβαλαν κυβερνήσεις και ΥΠΑΙΘΑ κατόρθωσαν να μπουν στα ανώτατα ιδρύματα. Τελεία και παύλα. Για τις αγρίως νεοφιλελεύθερες κυβερνήσεις του κεφαλαίου δικαίωμα να σπουδάσουν έχουν μόνο οι γόνοι των ευκατάστατων οικονομικά στρωμάτων και όχι η πλέμπα. Γι’ αυτό και στήνουν παράλληλα και τα ιδιωτικά πανεπιστήμια.
Είναι τουλάχιστον φτύσιμο στο πρόσωπο αυτών των χιλιάδων νέων ο ισχυρισμός κυβέρνησης και ΥΠΑΙΘΑ ότι για τις όποιες καθυστερήσεις στη λήψη των πτυχίων φταίει η «αδιαφορία» γενικά των φοιτητών, που στο κάτω-κάτω η συντριπτική τους πλειοψηφία δεν έχει την πολυτέλεια της «τεμπελιάς», καθώς η κοινωνικο-οικονομική τους προέλευση δεν επιτρέπει τέτοιο εφησυχασμό.
Αιτία είναι η βιοποριστική ανάγκη, που αναγκάζει πολλούς να εργάζονται ταυτόχρονα, η εγκατάλειψη, το πολύ χαμηλό επίπεδο και το εύρος της φοιτητικής μέριμνας (σίτιση στέγαση) που δεν καλύπτει το σύνολο των φοιτητών που έχουν ανάγκη, η επιβολή αυστηρών κριτηρίων στις μετεγγραφές (και ακαδημαϊκά κριτήρια «αριστείας») που δεν επιτρέπει στους φοιτητές να σπουδάσουν στον τόπο κατοικίας τους. Η τεράστια ανεργία, η δυσβάσταχτη ανημπόρια των λαϊκών νοικοκυριών, η αδυναμία απορρόφησης από την αγορά εργασίας, η κατάρρευση της ελπίδας για επαγγελματική αποκατάσταση, μιας και ανατρέπονται συνεχώς οι εφήμερες ανάγκες της καπιταλιστικής αγοράς εργασίας (όλα συνέπειες του καπιταλιστικού τρόπου παραγωγής), είναι οι αιτίες που οδηγούν φοιτητές να εγκαταλείπουν ουσιαστικά τις σπουδές στη σχολή ή το τμήμα που αρχικά επέλεξαν με τόσα όνειρα.
Εξ ου και τα πανεπιστήμια, οι σχολές και τα τμήματα που παρουσιάζουν μεγάλο αριθμό εγκατάλειψης των σπουδών είναι τμήματα με ανύπαρκτα ή θολά επαγγελματικά δικαιώματα, με ανύπαρκτη ή αβέβαιη επαγγελματική απορρόφηση, με αμφίβολη και κλονισμένη κοινωνική προβολή και καταξίωση. Και σε αυτά φοιτούν κυρίως νέοι από φτωχά και μεσαία λαϊκά στρώματα. Είδατε εσείς να εγκαταλείπουν μαζικά την Ιατρική, τα Πολυτεχνεία, τις καταξιωμένες λεγόμενες παραγωγικές σχολές οι φοιτητές που σπουδάζουν εκεί;
Τι προβλέπει το άρθρο 454, παράγ.3 του ν. 4957/2022:
3. Η ανώτατη χρονική διάρκεια σπουδών όπως ορίζεται στο άρθρο 75 καταλαμβάνει τους φοιτητές που εισάγονται στα Α.Ε.Ι. από το ακαδημαϊκό έτος 2022-2023 και εξής. Για τους φοιτητές που είναι εγγεγραμμένοι σε προγράμματα σπουδών πρώτου κύκλου των Α.Ε.Ι. κατά την έναρξη ισχύος του παρόντος και δεν είχαν υπερβεί την ελάχιστη χρονική διάρκεια φοίτησης του προγράμματος σπουδών τους κατά τη δημοσίευση του ν. 4777/2021 (Α’ 25), εφαρμόζεται ο υπολογισμός της ανώτατης διάρκειας φοίτησης της παρ. 1 του άρθρου 75 από την έναρξη του ακαδημαϊκού έτους 2021-2022 και έπειτα. Οι φοιτητές που ήταν εγγεγραμμένοι σε προγράμματα σπουδών πρώτου κύκλου των Α.Ε.Ι., κατά την έναρξη ισχύος του ν. 4777/2021 και είχαν υπερβεί την ελάχιστη χρονική διάρκεια φοίτησης του προγράμματος σπουδών, διαθέτουν για την ολοκλήρωση των σπουδών τους χρόνο ίσο προς την ελάχιστη χρονική διάρκεια φοίτησης, από την έναρξη του ακαδημαϊκού έτους 2021-2022 και εξής, χωρίς δικαίωμα προσαύξησης του χρόνου φοίτησης κατά την παρ. 1 του άρθρου 75.
Τι προβλέπει το Άρθρο 76:
Ανώτατη διάρκεια φοίτησης και μερική φοίτηση
«1. Η ανώτατη διάρκεια φοίτησης σε ένα πρόγραμμα σπουδών πρώτου κύκλου με ελάχιστη διάρκεια οκτώ (8) ακαδημαϊκών εξαμήνων για την απονομή του τίτλου σπουδών, είναι ο χρόνος αυτός, προσαυξημένος κατά τέσσερα (4) ακαδημαϊκά εξάμηνα. Σε πρόγραμμα σπουδών του οποίου ο ελάχιστος χρόνος υπερβαίνει τα οκτώ (8) ακαδημαϊκά εξάμηνα, η ανώτατη διάρκεια φοίτησης είναι ο ελάχιστος χρόνος σπουδών, προσαυξημένος κατά έξι (6) ακαδημαϊκά εξάμηνα. Μετά από τη συμπλήρωση της ανώτατης διάρκειας φοίτησης, με την επιφύλαξη των επόμενων παραγράφων, το Διοικητικό Συμβούλιο του Τμήματος εκδίδει πράξη διαγραφής.
2. Με τον εσωτερικό κανονισμό του Ανώτατου Εκπαιδευτικού Ιδρύματος (Α.Ε.Ι.) καθορίζονται οι διαδικαστικές λεπτομέρειες και τα δικαιολογητικά για την κατ’ εξαίρεση υπέρβαση της ανώτατης χρονικής διάρκειας φοίτησης της παρ. 1 για σοβαρούς λόγους υγείας που ανάγονται στο πρόσωπο του φοιτητή ή στο πρόσωπο συγγενούς πρώτου βαθμού εξ αίματος ή συζύγου ή προσώπου με το οποίο ο φοιτητής έχει συνάψει σύμφωνο συμβίωσης.
3. Δικαίωμα υποβολής αίτησης για μερική φοίτηση έχουν:
α) οι φοιτητές που αποδεδειγμένα εργάζονται τουλάχιστον είκοσι (20) ώρες την εβδομάδα,
β) οι φοιτητές με αναπηρία και ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες,
γ) οι φοιτητές που είναι παράλληλα αθλητές και κατά τη διάρκεια των σπουδών τους ανήκουν σε αθλητικά σωματεία εγγεγραμμένα στο ηλεκτρονικό μητρώο αθλητικών σωματείων του άρθρου 142 του ν. 4714/2020 (Α’ 148), που τηρείται στη Γενική Γραμματεία Αθλητισμού (Γ.Γ.Α.) υπό τις ακόλουθες προϋποθέσεις:
γα) για όσα έτη καταλαμβάνουν διάκριση 1ης έως και 8ης θέσης σε πανελλήνια πρωταθλήματα ατομικών αθλημάτων με συμμετοχή τουλάχιστον δώδεκα (12) αθλητών και οκτώ (8) σωματείων ή αγωνίζονται σε ομάδες των δύο (2) ανώτερων κατηγοριών σε ομαδικά αθλήματα ή συμμετέχουν ως μέλη εθνικών ομάδων σε πανευρωπαϊκά πρωταθλήματα, παγκόσμια πρωταθλήματα ή άλλες διεθνείς διοργανώσεις υπό την Ελληνική Ολυμπιακή Επιτροπή, ή
γβ) συμμετέχουν έστω άπαξ, κατά τη διάρκεια της φοίτησής τους στο πρόγραμμα σπουδών για το οποίο αιτούνται την υπαγωγή τους σε καθεστώς μερικής φοίτησης, σε ολυμπιακούς, παραολυμπιακούς αγώνες και ολυμπιακούς αγώνες κωφών. Οι φοιτητές της παρούσας υποπερίπτωσης δύνανται να εγγράφονται ως φοιτητές μερικής φοίτησης, μετά από αίτησή τους που εγκρίνεται από την Κοσμητεία της Σχολής.
Για τους φοιτητές που φοιτούν υπό καθεστώς μερικής φοίτησης, κάθε εξάμηνο προσμετράται ως μισό ακαδημαϊκό εξάμηνο. Οι φοιτητές αυτοί δεν δύνανται να δηλώνουν προς παρακολούθηση και να εξετάζονται σε αριθμό μεγαλύτερο από το ήμισυ των μαθημάτων του εξαμήνου που προβλέπει το πρόγραμμα σπουδών. Εφαρμόζεται και στην περίπτωση αυτή η ανώτατη διάρκεια φοίτησης της παρ. 1. Με τον εσωτερικό κανονισμό λειτουργίας του Α.Ε.Ι. δύναται να ορίζονται περαιτέρω προϋποθέσεις και λεπτομέρειες για την εφαρμογή των προηγούμενων εδαφίων.
4. Οι φοιτητές που δεν έχουν υπερβεί το ανώτατο όριο φοίτησης της παρ. 1, δύνανται, μετά από αίτησή τους προς τη Γραμματεία του Τμήματος, να διακόψουν τη φοίτησή τους για χρονική περίοδο που δεν υπερβαίνει τα δύο (2) έτη. Το δικαίωμα διακοπής της φοίτησης δύναται να ασκηθεί άπαξ ή τμηματικά για χρονικό διάστημα κατ’ ελάχιστον ενός (1) ακαδημαϊκού εξαμήνου, αλλά η διάρκεια της διακοπής δεν δύναται να υπερβαίνει αθροιστικά τα δύο (2) έτη αν χορηγείται τμηματικά. Η φοιτητική ιδιότητα αναστέλλεται κατά τον χρόνο διακοπής της φοίτησης και δεν επιτρέπεται η συμμετοχή σε καμία εκπαιδευτική διαδικασία. Με τον εσωτερικό κανονισμό λειτουργίας του Α.Ε.Ι. καθορίζονται η διαδικασία διαπίστωσης της διακοπής της φοίτησης και τα δικαιολογητικά που συνοδεύουν την αίτηση.
5. Ο Πρόεδρος του Τμήματος είναι αρμόδιος για την εφαρμογή του παρόντος και ο Κοσμήτορας της Σχολής, στην οποία υπάγεται το Τμήμα, είναι αρμόδιος για την εποπτεία της ορθής εφαρμογής του παρόντος. Η μη εφαρμογή συνιστά πειθαρχικό παράπτωμα και λαμβάνεται υπόψη για την έκδοση της απόφασης κατανομής της τακτικής δημόσιας επιχορήγησης της περ. ε) της παρ. 2 του άρθρου 16 του ν. 4653/2020 (Α’ 12) στο Α.Ε.Ι.».
Σημειώνουμε την πρόβλεψη της τελευταίας παραγράφου, που πετάει στα σκουπίδια το περίφημο «αυτοδιοίκητο» των ΑΕΙ. Προκειμένου να πετύχει την εφαρμογή αυτής της αντιδραστικής διάταξης, το υπουργείο Παιδείας εκβιάζει τα πανεπιστήμια (Πρόεδρο Τμήματος και Κοσμήτορα Σχολής) με επιβολή πειθαρχικών ποινών και στερεί τα ιδρύματα από μέρος ακόμη και αυτής της πενιχρής χρηματοδότησης!
***
Το προφίλ των 330.000 υπό διαγραφή φοιτητών
Χρήστος Κάτσικας
Χθες, Δευτέρα, σε συνέντευξή του στο ραδιόφωνο του ΣΚΑΪ, ο υπουργός Παιδείας Κυριάκος Πιερρακάκης, απαντώντας σε ερώτηση του δημοσιογράφου αναφορικά με τις προβλέψεις του ν. 4957/2022 (Κεραμέως) για τις διαγραφές των φοιτητών που έχουν ξεπεράσει τα χρονικά όρια που θέτει ο νόμος, απάντησε ότι το υπουργείο Παιδείας δεν θα δώσει καμία αναβολή στην εφαρμογή του νόμου.
«Ο νόμος θα εφαρμοστεί απολύτως και απαρέγκλιτα. Τον έχουμε ψηφίσει και θα εφαρμοστεί… Δεν μπορεί να έχουμε ένα γιοφύρι της Αρτας. Να πάψουμε να το συζητάμε. Θα τηρήσουμε τον νόμο. Μιλάμε για το καλοκαίρι του 2025 και μετά, στο τέλος του τρέχοντος ακαδημαϊκού έτους θα υπάρξει ενεργοποίηση των συγκεκριμένων διατάξεων. Είμαι σαφής… Μιλάμε για αιώνιους φοιτητές, ενώ θα έπρεπε να μιλάμε για “αιώνιους μαθητές”, δηλαδή για διαρκή επιμόρφωση».
Η αθέατη πλευρά
Σύμφωνα με τον νόμο 4957/2022 που ψηφίστηκε στη Βουλή επί υπουργίας Νίκης Κεραμέως, τα ΑΕΙ θα πρέπει να αρχίσουν να διαγράφουν από τα μητρώα τους σχεδόν τους μισούς από τους εγγεγραμμένους, που ονομάζονται ανενεργοί σύμφωνα με τον νόμο. Μιλάμε για 333.741 «αιώνιους» φοιτητές. Τόσοι είναι αυτοί που έχουν ξεπεράσει το ανώτατο όριο σπουδών της σχολής τους και από τον Σεπτέμβριο του 2025 όσοι έχουν εξαντλήσει και το όριο που τους έδωσε ο νόμος 4957 του 2022 κινδυνεύουν να διαγράφονται αυτοδικαίως.
Το ακαδημαϊκό έτος από το οποίο αρχίζει να «μετράει» η εφαρμογή της ανώτατης διάρκειας φοίτησης (ΑΔΦ) είναι το 2021-2022 για τους ήδη εγγεγραμμένους. Για όσους εγγράφηκαν πρώτη φορά το ακαδημαϊκό έτος 2022-2023 και μετά, το ακαδημαϊκό έτος μέτρησης εφαρμογής του μέτρου ΑΔΦ είναι το έτος εισαγωγής.
Συγκεκριμένα, το άρθρο 76 του νόμου ορίζει ότι οι φοιτητές που κατά το ακαδημαϊκό έτος 2020-2021 είχαν υπερβεί τον ελάχιστο χρόνο φοίτησης (αφορά φοιτητές που κατά το ακαδημαϊκό έτος 2020-2021 φοιτούσαν στο πέμπτο ή σε μεγαλύτερο έτος για τα τετραετούς φοίτησης τμήματα) πρέπει να πάρουν πτυχίο μέσα στο τρέχον ακαδημαϊκό έτος. Αλλιώς θα διαγραφούν.
Το ζήτημα της καθυστέρησης των σπουδών είναι βεβαίως σοβαρό γιατί οι αριθμοί είναι συντριπτικοί. Ωστόσο, τα πράγματα γίνονται ακόμη πιο ανησυχητικά αν κανείς «φωτίσει» μια πλευρά η οποία μένει συνήθως αθέατη καθώς δεν καταγράφεται πουθενά. Αναφερόμαστε στην οριστική εγκατάλειψη των σπουδών που όλα δείχνουν ότι αφορά σημαντικό τμήμα του φοιτητικού πληθυσμού.
Οι ανισότητες
Επειδή η ισότητα ή η ανισότητα των ευκαιριών στην εκπαίδευση σε καμιά περίπτωση δεν περιορίζεται μόνο στην πρόσβαση στο Πανεπιστήμιο και επειδή η παράταση, καθυστέρηση ή εγκατάλειψη των σπουδών αφορά ένα μεγάλο μέρος του φοιτητικού πληθυσμού, με αυξητικές μάλιστα τάσεις, είναι αναγκαίο να ανιχνεύσουμε σε ποιο κοινωνικοοικονομικό «έδαφος» φυτρώνει το φαινόμενο αυτό.
Να σημειώσουμε, κατ’ αρχάς, ότι η καθυστέρηση ή εγκατάλειψη των σπουδών τριτοβάθμιας εκπαίδευσης δεν είναι ίσα κατανεμημένη στα τμήματα ΑΕΙ - ΤΕΙ. Τα μεγαλύτερα ποσοστά των λεγόμενων «μη ενεργών» φοιτητών παρουσιάζονται σε σχολές με λαϊκότερη κοινωνική σύνθεση και αμφίβολες επαγγελματικές προοπτικές (π.χ. στο Πάντειο, στα περισσότερα ΤΕΙ, σε πολλές θεωρητικές σχολές κ.λπ.).
Πραγματικά, αν εξετάσουμε την κοινωνική σύνθεση του φοιτητικού πληθυσμού θα διαπιστώσουμε ότι σε εκείνες τις σχολές στις οποίες παρουσιάζονται μεγάλα ποσοστά καθυστέρησης ή εγκατάλειψης των σπουδών υπάρχει μια υπεραντιπροσώπευση των χαμηλών κοινωνικών στρωμάτων, ενώ αντίθετα στις υπόλοιπες σχολές (π.χ. ΕΜΠ, Ιατρική κ.λπ.) υπάρχει μια υπεραντιπροσώπευση των ευνοημένων κοινωνικών στρωμάτων.
Παράλληλα, οφείλουμε να πάρουμε υπόψη τα ευρήματα των ερευνών που σχετίζονται με την εργασία των φοιτητών. Ερευνα ανέβαζε το ποσοστό των φοιτητών που εργάζονταν μόνιμα ή περιστασιακά στο 42,4%. Σύμφωνα πάλι με στοιχεία μεγάλης εταιρείας ευρέσεως εργασίας, το 40% των ανθρώπων που προσπαθούν να βρουν δουλειά είναι φοιτητές.
Υψηλό κόστος
Η αδυναμία αντιμετώπισης του αυξημένου κόστους σπουδών (καθώς η φοιτητική μέριμνα εδώ και αρκετά χρόνια στη χώρα μας είναι ένας «άταφος νεκρός») σε συνδυασμό με την ανεύρεση εργασίας για τη στοιχειώδη κάλυψη κάποιων εξόδων, παράλληλα με την εσωτερίκευση των αμφίβολων επαγγελματικών προοπτικών, εκκολάπτουν την καθυστέρηση ή την εγκατάλειψη των σπουδών για εκείνο το μέρος του φοιτητικού πληθυσμού για το οποίο αφενός οι παρατεταμένες σπουδές κοστίζουν ακριβά, αφετέρου η είσοδος στην παραγωγή και η πρόωρη επαγγελματοποίηση μετατρέπονται σε αναπόφευκτη στρατηγική επιβίωσης, ανατρέποντας έτσι την προοπτική ολοκλήρωσης των σπουδών.
Είναι προκλητικό τη στιγμή που η έλλειψη κρατικής στήριξης για όσους σπουδάζουν έχει πάρει εκρηκτικές διστάσεις, το υπουργείο Παιδείας να προσπαθεί να διαγράψει φοιτητές που παλεύουν για τις σπουδές τους. Τη στιγμή που η επιχειρηματική δράση των Πανεπιστημίων απορροφά τα κονδύλια σε βάρος των αναγκών των ιδρυμάτων, που η κρατική χρηματοδότηση έχει μειωθεί κατά 60% τα τελευταία 15 χρόνια, που η τραγική έλλειψη φοιτητικών εστιών και η αύξηση των τιμών της αγοράς ακινήτων έχει εκτοξεύσει το κόστος σπουδών, διαμορφώνεται για τους φοιτητές και τις οικογένειές τους ένα δεδομένο: για να σπουδάσεις πρέπει να χρεωθείς και να βάλεις πολύ βαθιά το χέρι στην τσέπη.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου