 |
Dreamstime.com |
Κόλαφο για κεντρικές τράπεζες και τα οικονομικά επιτελεία αρκετών κυβερνήσεων αποτελεί η έκθεση των think tanks IPPR και Common Wealth για τα εταιρικά υπερκέρδη και τον καθοριστικό ρόλο που αυτά έπαιξαν στον παρατεταμένο πληθωρισμό που χτύπησε την παγκόσμια οικονομία μετά την πανδημία. Οι κεντρικοί τραπεζίτες φέρουν μεγάλη ευθύνη γιατί ενώ τα ίδια τα στελέχη τους έχουν προειδοποιήσει με αναλύσεις για τον πληθωρισμό που πυροδοτεί η αύξηση των εταιρικών κερδών επέμειναν «παραδοσιακά», εστιάζοντας την αντιπληθωριστική τους πολιτική μόνο προς τη ζήτηση, τις αυξήσεις των μισθών και τη στενή αγορά εργασίας. Οι κυβερνήσεις από την πλευρά τους δεν έκαναν τίποτα προκειμένου να αντιμετωπιστούν τα ολιγοπώλια, και πιο συγκεκριμένα μερικές εκατοντάδες εταιρείες οι οποίες αξιοποίησαν τις αλλεπάλληλες κρίσεις της τελευταίας τριετίας και τη δεσπόζουσα θέση που κατέχουν σε κάποιες αγορές αγαθών και υπηρεσιών προκειμένου να αυξήσουν τα περιθώρια κέρδους τροφοδοτώντας τον πληθωρισμό της απληστίας.
Η έκθεση των δύο δεξαμενών σκέψης συνοψίζει τις βασικές πτυχές της πλειονότητας των αναλύσεων που γράφτηκαν για τον ρόλο των εταιρικών κερδών στην πληθωριστική έξαρση στη μετά την πανδημία περίοδο, επισημαίνοντας κενά στην έρευνα και στις πολιτικές που εφαρμόστηκαν. Υπογραμμίζει ότι ενώ τα προβλήματα στην εφοδιαστική αλυσίδα και το ενεργειακό σοκ που προκλήθηκε από την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία αποτέλεσαν το έναυσμα για την άνοδο του πληθωρισμού, για την ενίσχυση αυτού στη συνέχεια και την επιμονή του τον καθοριστικό ρόλο είχαν τα ολιγοπώλια και η τιμολογιακή ισχύς ορισμένων εταιρειών σε κάποιους τομείς. Η ύπαρξή τους έκανε τις αυξήσεις των τιμών να κορυφωθούν και να παραμείνουν εκεί για καιρό.
Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι κολοσσοί ενέργειας όπως οι ExxonMobil και Shell, εξόρυξης όπως οι Glencore και Rio Tinto και τροφίμων όπως οι Kraft Heinz, Archer-Daniels-Midland και Bunge είδαν τα κέρδη τους να ξεπερνούν κατά πολύ τον πληθωρισμό στον απόηχο της εισβολής της Ρωσίας στην Ουκρανία. «Επειδή οι τιμές της ενέργειας και των τροφίμων τροφοδοτούν σημαντικά το κόστος σε όλους τους τομείς της ευρύτερης οικονομίας, η άνοδός τους επιδείνωσε το αρχικό σοκ των τιμών – συμβάλλοντας στο να κορυφωθεί ο πληθωρισμός και να διαρκέσει περισσότερο από ό,τι αν υπήρχε μικρότερη ολιγοπωλιακή ισχύς στην αγορά», ανέφερε σχετικά η έκθεση.
Στρατηγική
Στο πλαίσιο αυτό επικαλείται σχετική έρευνα του βρετανικού συνδικάτου Unite, η οποία αποκάλυψε πέρυσι ότι οι μεγαλύτερες αυξήσεις τιμών που επηρεάζουν τον δείκτη τιμών καταναλωτή (ΔΤΚ) στο Ηνωμένο Βασίλειο προήλθαν από τις παραπάνω επιχειρήσεις οι οποίες είτε διατήρησαν είτε βελτίωσαν τα περιθώρια κέρδους τους. Μεταξύ των εταιρειών που αύξησαν τα κέρδη τους περισσότερο από τον προ της πανδημίας μέσο όρο τους ήταν συγκεκριμένα οι:
● ExxonMobil: από μέσο όρο 17,55 δισ. ευρώ προ πανδημίας σε 62 δισ. ευρώ
● Shell: από 18,72 δισ. ευρώ σε 51,48 δισ. ευρώ
● Glencore: από 2,22 δισ. ευρώ σε 17,3 δισ. ευρώ
● Archer-Daniels-Midland: από 1,6 δισ. ευρώ σε 3,7 δισ. ευρώ
● Kraft Heinz: από 310 εκατ. ευρώ σε 2,1 δισ. ευρώ
Αναλύοντας τα αποτελέσματα 1.350 εισηγμένων εταιρειών της Βρετανίας, της Γερμανίας, των ΗΠΑ, της Βραζιλίας και της Νοτίου Αφρικής, η έκθεση διαπίστωσε ακόμη ότι εκτός των πετρελαϊκών και εταιρειών του αγροτοδιατροφικού τομέα και οι εταιρείες του τομέα της υψηλής τεχνολογίας, των τηλεπικοινωνιών και του τραπεζικού τομέα προχώρησαν επίσης σε σημαντική αύξηση των τιμών τους αυξάνοντας και αυτές τα περιθώρια κέρδους τους. «Τέτοιου είδους εταιρείες κατάφεραν να προστατεύσουν τα περιθώρια κέρδους τους ή να τα αυξήσουν πραγματοποιώντας υπερκέρδη, εκμεταλλευόμενες την ολιγοπωλιακή τους ισχύ και τη δυναμική της αγοράς», ανέφερε χαρακτηριστικά η έκθεση.
Η εξέλιξη αυτή προκάλεσε σημαντικές απώλειες σε οικονομία και εργαζόμενους. Το παγκόσμιο ΑΕΠ θα μπορούσε να ήταν 8% υψηλότερο από ό,τι σήμερα αν δεν υπήρχε αυτή η ολιγοπωλιακή ισχύς, τονίζει σχετικά, προσθέτοντας ότι και το εισόδημα των εργαζομένων είναι πιθανότατα σημαντικά χαμηλότερο, ενώ ο δυναμισμός της οικονομίας πιο αδύναμος, με λιγότερες επιλογές, χειρότερη ποιότητα προϊόντων και λιγότερες οικονομικές ευκαιρίες σε σχέση με έναν κόσμο στον οποίο θα υπήρχαν λιγότερες εταιρείες με δεσπόζουσα θέση στην αγορά. Μελέτες των ΕΚΤ, Κομισιόν, Τράπεζας Διεθνών Διακανονισμών και ΟΟΣΑ έχουν νωρίτερα επιβεβαιώσει τις διαπιστώσεις των δύο δεξαμενών σκέψης δείχνοντας ότι όντως τα εταιρικά κέρδη είχαν μεγάλη μερίδα ευθύνης στην άνοδο των τιμών. Ορισμένα μέλη της κεντρικής τράπεζας των ΗΠΑ, της Federal Reserve, έχουν μάλιστα αναγνωρίσει ότι οι αυξήσεις των τιμών είχαν στόχο την ενίσχυση των κερδών και όχι τη διατήρησή τους. Το μέλος του εκτελεστικού συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, Ιζαμπέλ Σνάμπελ, παραδέχθηκε επίσης πέρυσι ότι κατά μέσο όρο τα κέρδη συνέβαλαν στον συνολικό πληθωρισμό πάνω από την ιστορική συμβολή τους.
Καταστροφική εμμονή
Παρ' όλα αυτά, οι κεντρικοί τραπεζίτες που μαζεύτηκαν τον περασμένο Αύγουστο στο συμπόσιο της αμερικανικής Fed στο Τζάκσον Χόουλ του Γουαϊόμινγκ συνέχισαν να αποδίδουν τον κίνδυνο διατήρησης του υψηλού πληθωρισμού στη στενή αγορά εργασίας. Τα εταιρικά κέρδη ελάχιστα τους απασχόλησαν. Η καταστροφική τους εμμονή στην πλευρά της ζήτησης και στον κόσμο της εργασίας γεννά πλέον σοβαρά ερωτήματα ως προς τη σκοπιμότητά της. Την ίδια στιγμή, οι ερευνητές προτείνουν την επιβολή φόρου στα επιπλέον 4 τρισ. δολάρια που κέρδισαν οι εταιρείες, καθώς και μέτρα για την κατάργηση των μονοπωλιακών πρακτικών που επέτρεψαν σε αυτές να εκμεταλλευτούν τη δεσπόζουσα θέση τους στην αγορά.
***
 |
| Πηγή: AP |
- Ερευνα: Ο πληθωρισμός της απληστίας στέρησε 8% από το παγκόσμιο ΑΕΠ - Ποιοι κολοσσοί έκαναν... πάρτι
Η κερδοσκοπία διαδραμάτισε σημαντικό ρόλο στην ενίσχυση του πληθωρισμού το 2022, σύμφωνα με έκθεση που ζητά τη θέσπιση ενός παγκόσμιου εταιρικού φόρου για τον περιορισμό των υπερκερδών.
Η έκθεση των think tanks IPPR και Common Wealth μελέτησε τα εταιρικά αποτελέσματα από τις μεγαλύτερες επιχειρήσεις του Ηνωμένου Βασιλείου και διαπίστωσε ότι τα κέρδη τους ξεπέρασαν κατά πολύ την αύξηση του κόστους, συμβάλλοντας στην άνοδο του πληθωρισμού πέρυσι, σε επίπεδα που είχαν να παρατηρηθούν από τις αρχές της δεκαετίας του 1980.
Τα υπερβολικά κέρδη ήταν ακόμη μεγαλύτερα στις ΗΠΑ, όπου οι σημαντικοί τομείς της οικονομίας ελέγχονται από λίγες ισχυρές εταιρείες.
Η εκτόξευση των κερδών συνέβη καθώς οι αυξήσεις των μισθών δεν συμβάδισαν με τον πληθωρισμό και οι εργαζόμενοι υπέστησαν τη μεγαλύτερη μείωση των διαθέσιμων εισοδημάτων τους από τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο.
Οι «αχόρταγες» εταιρείες
Οι ερευνητές δήλωσαν ότι οι ενεργειακές εταιρείες ExxonMobil και Shell, οι μεταλλευτικές εταιρείες Glencore και Rio Tinto, καθώς και οι επιχειρήσεις τροφίμων και εμπορευμάτων Kraft Heinz, Archer-Daniels-Midland και Bunge είδαν τα κέρδη τους να ξεπερνούν κατά πολύ τον πληθωρισμό μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία.
«Επειδή οι τιμές της ενέργειας και των τροφίμων επηρεάζουν σημαντικά το κόστος σε όλους τους τομείς της ευρύτερης οικονομίας, οι αυξήσεις των τιμών επιδείνωσαν το αρχικό πληθωριστικό σοκ, με αποτέλεσμα να ωθήσουν υψηλότερα τον πληθωρισμό και να επεκτείνουν τη διάρκειά του», αναφέρει η έκθεση.
Μετά την ανάλυση στοιχείων από 1.350 εταιρείες που είναι εισηγμένες στα χρηματιστήρια του Ηνωμένου Βασιλείου, των ΗΠΑ, της Γερμανίας, της Βραζιλίας και της Νότιας Αφρικής, η έκθεση αναφέρει ότι οι εταιρείες στον τομέα της τεχνολογίας, των τηλεπικοινωνιών και του τραπεζικού κλάδου προχώρησαν επίσης σε σημαντικές αυξήσεις τιμών που διόγκωσαν τα περιθώρια κέρδους τους.
«Οι εταιρείες αυτές κατάφεραν να προστατεύσουν τα περιθώρια κέρδους τους ή ακόμη και να τα αυξήσουν, δημιουργώντας υπερκέρδη», προστίθεται στην έκθεση.
Η έκθεση απηχεί έρευνα του συνδικάτου Unite, η οποία αποκάλυψε πέρυσι πώς οι μεγαλύτερες αυξήσεις τιμών που επηρεάζουν τον δείκτη τιμών καταναλωτή του Ηνωμένου Βασιλείου προήλθαν από επιχειρήσεις που είτε διατήρησαν είτε βελτίωσαν τα περιθώρια κέρδους τους.
Μεταξύ των εταιρειών που αύξησαν τα κέρδη τους περισσότερο από τον προ πανδημίας μέσο όρο ήταν οι εξής:
- ExxonMobil: τα κέρδη από 15 δισ. στερλίνες αυξήθηκαν σε 53 δισ. στερλίνες
- Shell: κέρδη 16 δισ. λιρών αυξήθηκαν σε 44 δισ. λίρες.
- Glencore: 1,9 δισ. στερλίνες σε 14,8 δισ. στερλίνες
- Archer-Daniels-Midland: 1,4 δισ. στερλίνες σε 3,16 δισ. στερλίνες
- Kraft Heinz: 265 εκατ. στερλίνες σε 1,8 δισ. στερλίνες
Τέσσερις εταιρείες τροφίμων - οι εισηγμένες προμηθευτές Archer-Daniels-Midland και Bunge, καθώς και οι ιδιωτικές Cargill και Dreyfus - ελέγχουν περίπου το 70%-90% της παγκόσμιας αγοράς σιτηρών.
«Αυτό έχει προκαλέσει σημαντική ζημιά στην οικονομία στο σύνολό της», αναφέρει η έκθεση.
«Το παγκόσμιο ΑΕΠ θα μπορούσε να είναι 8% υψηλότερο»
Οπως αναφέρει χαρακτηριστικά η έκθεση, το παγκόσμιο ΑΕΠ θα μπορούσε να είναι 8% υψηλότερο από ό,τι είναι τώρα, αν οι εταιρείες δεν είχαν αυτή την κυριαρχία στην αγορά.
Οπως επισημαίνει ο Guardian, ορισμένα μέλη της κεντρικής τράπεζας των ΗΠΑ, της Fed, έχουν αναγνωρίσει ότι οι ανατιμήσεις είχαν ως στόχο την ενίσχυση των εταιρικών κερδών.
Ο οικονομολόγος της Jung and the Common Wealth, Chris Hayes, δήλωσε ότι απαιτείται ένας φόρος επί υπερκερδών, που υπολογίζονται παγκοσμίως στα 4 δισ. δολάρια, παράλληλα με κινήσεις για την εξάλειψη των μονοπωλιακών πρακτικών που επιτρέπουν στις επιχειρήσεις να εκμεταλλεύονται τη δύναμή τους στην αγορά.
Ο Jung δήλωσε ότι η Τράπεζα της Αγγλίας είχε μείνει πίσω στη συζήτηση και έπρεπε να έχει «καλύψει το χαμένο έδαφος».
Με πληροφορίες από Guardian
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου