Τα ποσά (άνω του 1.500.000 ευρώ) που δόθηκαν σε εφημερίδες και sites την τελευταία διετία – Όλα τα ονόματα
Μεγάλα ερωτήματα για τα ανύπαρκτα κριτήρια και τις επιλεκτικές, όσο και υπέρογκες χρηματοδοτήσεις. Ποιοι είναι οι «πρωταθλητές», ποιοι οι αδικαιολόγητα ευνοημένοι
Των Πάρι Καρβουνόπουλου, Βασίλη Γαλούπη
Η προσπάθεια ιδιωτικοποίησης του νερού είναι ίσως η πιο αμφιλεγόμενη από όσες ιδιωτικοποιήσεις προωθεί η κυβέρνηση. Κι αυτό διότι αγνοεί πέντε δικαστικές αποφάσεις με τις οποίες το νερό έχει κριθεί ότι είναι φυσικό αγαθό και όχι προϊόν και ως εκ τούτου δεν μπορεί να πουληθεί.
Την ίδια ώρα που αποκαλύπτεται ότι η μη ελλειμματική ΕΥΔΑΠ μοιράζει εκατομμύρια για να διαφημίσει αυτό το φυσικό αγαθό τη διανομή του οποίου προς τους πολίτες διαχειρίζεται η ίδια, η κυβέρνηση επιχειρεί να το μεταβιβάσει.
Αξίζει να σημειωθεί ότι το ΣτΕ έχει κρίνει πως ακόμη και η είσοδος της ΕΥΔΑΠ στο ΤΑΙΠΕΔ ήταν παράνομη, ενώ με αλλεπάλληλες δικαστικές αποφάσεις κρίθηκε ότι δεν επιτρέπεται η εμπλοκή ιδιωτών στο νερό.
Ο πρόεδρος των Μηχανικών της ΕΥΔΑΠ Γιώργος Δήμτσας εξηγεί πώς η κυβέρνηση αγνόησε τις αποφάσεις του ΣτΕ και προχωρά στο σχέδιο ιδιωτικοποίησης.
Γιώργος Δήμτσας – Πρόεδρος Μηχανικών ΕΥΔΑΠ
Γιατί η κυβέρνηση χρησιμοποιεί το πρόσχημα της Ρυθμιστικής Αρχής Αποβλήτων, Ενέργειας και Υδάτων, στην οποία εντάσσει και το νερό; Πώς μέσω αυτής της ρυθμιστικής αρχής θα οδηγηθούμε στην ιδιωτικοποίηση;
Ο αναλυτής και Διδάκτωρ Ολοκληρωμένης Περιβαλλοντικής Διαχείρισης στο Πανεπιστήμιο Κρήτης Βασίλης Λύκος εξηγεί τη μεθόδευση.
Βασίλης Λύκος Βιολόγος, Μ.Sc. περιβαλλοντολόγος
Πριν μερικές ημέρες, στις 7 Μαρτίου, η Μαρία Καραμανώφ Πρόεδρος ΔΣ του Επιμελητηρίου Περιβάλλοντος και Βιωσιμότητος και Αντιπρόεδρος ΣτΕ ε.τ. σε εκτενές υπόμνημα της προς τη Διαρκή Επιτροπή Παραγωγής και Εμπορίου της Βουλής των Ελλήνων ανέφερε μεταξύ άλλων:
«Με το προτεινόμενο νομοσχέδιο οι κρατικές αρμοδιότητες ρύθμισης και ελέγχου όλων των φορέων παροχής των δημοσίων υπηρεσιών ύδρευσης και αποχέτευσης της χώρας αφαιρούνται από τα αρμόδια Υπουργεία και ανατίθενται στην ανεξάρτητη Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας (ΡΑΕ). Η όλη λογική και το πνεύμα του νομοσχεδίου καταστρατηγεί ευθέως τα παγίως κριθέντα από την Ολομέλεια του Συμβουλίου της Επικρατείας (ΣτΕ Ολ. 1904/2014, 190/2022, 191/2022), ανατρέπει το υφιστάμενο καθεστώς λειτουργίας των φορέων αυτών και ενέχει, ως εκ τούτου, σοβαρούς κινδύνους για τη συνέχιση της παροχής των υπηρεσιών τους εκτός περιβάλλοντος αγοράς και ανταγωνισμού και υπό όρους δημόσιας υπηρεσίας, δηλαδή με ασφάλεια, καθολικότητα, υψηλή ποιότητα και προσιτή τιμή.
Το νομοσχέδιο αποτελεί το τελευταίο βήμα για την ολοκλήρωση της ιδιωτικοποίησης του νερού που πραγματοποιήθηκε με τον αντισυνταγματικό μεν, αλλά ισχύοντα πλέον νόμο 4964/2022 (άρθρα 114, 115) που ψηφίστηκε τον περασμένο Ιούλιο. Με το νόμο αυτό μεταβιβάστηκαν εκ νέου στο Υπερταμείο οι μετοχές ΕΥΔΑΠ/ΕΥΑΘ του Ελληνικού Δημοσίου, κατά πρωτοφανή παραβίαση των αποφάσεων 190/2022, 191/2022 της Ολομέλειας του ΣτΕ, με τις οποίες η μεταβίβασή τους είχε κριθεί αντισυνταγματική. Ήδη λοιπόν, έχει επέλθει η ουσιαστική ιδιωτικοποίηση των δύο μεγαλύτερων φορέων παροχής υπηρεσιών ύδρευσης και αποχέτευσης της χώρας, αφού δεν υπάγονται πλέον στον έλεγχο του Ελληνικού Δημοσίου. Τι απέμεινε για να ολοκληρωθεί η ιδιωτικοποίηση αυτή; Να παραδώσει το κράτος, εκτός από τον έλεγχο, ακόμα και την απλή εποπτεία του.
Με την υπαγωγή των φορέων υδροδότησης στη Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας, το κράτος παραδίδει σε αυτήν τις αρμοδιότητές του επί των φορέων υδροδότησης (ρυθμιστικές, κανονιστικές, αδειοδοτικές, κυρωτικές, τιμολογιακές), οι οποίες κατά το Σύνταγμα του ανήκουν αποκλειστικά. Είναι γνωστό ότι οι Ρυθμιστικές Αρχές, από τη φύση τους, δεν έχουν καμία αρμοδιότητα σε τομείς δραστηριότητας που δεν ανήκουν στην αγορά. Αποστολή τους είναι να διασφαλίζουν την εύρυθμη λειτουργία της αγοράς και την τήρηση των αρχών του ανταγωνισμού σε σχέση με τις υπηρεσίες που έχουν ήδη ιδιωτικοποιηθεί όπως η ενέργεια, οι τηλεπικοινωνίες, οι συγκοινωνίες (λεωφορεία, τρένα) κ.λπ.
Η ΡΑΕ (όπως άλλωστε όλες οι ρυθμιστικές αρχές) έχει αποφασιστικές αρμοδιότητες σε όλους τους ανωτέρω τομείς και οι πράξεις της είναι εκτελεστές χωρίς να υπόκεινται σε κανενός είδους έλεγχο νομιμότητος ή σκοπιμότητος από τον αρμόδιο Υπουργό. Είναι προφανές ότι η ΡΑΕ δεν μπορεί να υποκαταστήσει τον δημόσιο έλεγχο που απαιτεί η νομολογία του ΣτΕ για τις υπηρεσίες υδροδότησης και αποχέτευσης, δεδομένου ότι είναι εξ ορισμού προορισμένη και οργανωμένη, ώστε να ρυθμίζει τα ζητήματα που ανακύπτουν στο χώρο της αγοράς και του ανταγωνισμού σύμφωνα με το πνεύμα και τους κανόνες που διέπουν τα πεδία αυτά.
Το νερό, όμως, δεν είναι εμπορικό προϊόν και οι υπηρεσίες υδροδότησης και αποχέτευσης δεν μπορούν να ανήκουν στην αγορά. Με απλά λόγια, δεν συντρέχει εν προκειμένω η βασική προϋπόθεση που απαιτείται για την υπαγωγή μιας δραστηριότητας στην αρμοδιότητα μιας ανεξάρτητης ρυθμιστικής αρχής, δηλ. η λειτουργία της δραστηριότητας αυτής σε περιβάλλον αγοράς. Στον τομέα της υδροδότησης της χώρας δεν νοείται η ύπαρξη αγοράς ούτε δραστηριοποίηση κερδοσκοπικών επιχειρήσεων στο σχετικό πεδίο, ώστε να απαιτείται η ρύθμισή τους από Ανεξάρτητη Αρχή. Δεδομένου ότι, όπως έχει κριθεί από το ΣτΕ, η δημόσια υπηρεσία ύδρευσης και αποχέτευσης, κατ’ αντιδιαστολή προς άλλες υπηρεσίες που έχουν πλέον περιέλθει στον χώρο της αγοράς (ενέργεια, ταχυδρομικές υπηρεσίες, επιβατικές μεταφορές, τηλεπικοινωνίες), δεν επιτρέπεται να ιδιωτικοποιηθεί, η υπαγωγή της στη ρυθμιστική αρμοδιότητα ΡΑΕ είναι ασύμβατη προς την αποστολή αμφοτέρων.
Ακούστηκε κατά τη σημερινή συζήτηση στη Διαρκή Επιτροπή Παραγωγής και Εμπορίου ότι οι υπηρεσίες υδροδότησης νομίμως υπάγονται στη ΡΑΕ γιατί αποτελούν μονοπώλιο. Όπως είναι γνωστό, η ύπαρξη μονοπωλίου προϋποθέτει εμπορικό προϊόν που επιτρέπεται να πωλείται από ένα και μόνο επιχειρηματία. Όμως, το νερό στην Ελλάδα δεν είναι εμπορικό προϊόν και δεν πωλείται, αλλά παρέχεται με μερική ανάκτηση του κόστους του. Επομένως, στη χώρα μας οι υπηρεσίες υδροδότησης δεν αποτελούν μονοπώλιο.
Είναι γεγονός ότι με την εκ νέου μεταβίβαση των μετοχών ΕΥΔΑΠ και ΕΥΑΘ στο Υπερταμείο, ένα μεγάλο τμήμα των φορέων υδροδότησης της χώρας έχει ήδη ιδιωτικοποιηθεί. Αντί να επανορθώσει την κατάφωρη καταστρατήγηση των αρχών του κράτους δικαίου που επέφερε ο Νόμος 4964/2022, με το προτεινόμενο νομοσχέδιο το κράτος αποποιείται περαιτέρω τις αρμοδιότητες και τις ευθύνες του για παροχή ασφαλούς, ποιοτικής και καθολικής υδροδότησης σε προσιτή τιμή.
Σύμφωνα με τη δική του επιχειρηματολογία, το νομοσχέδιο ομολογεί πράγματι την ανικανότητα και την απροθυμία του κράτους να έχει υπό τον έλεγχό του το νερό και παραδίδει τις ευθύνες κάπου αλλού. Ως Επιμελητήριο έχουμε επανειλημμένως αναφερθεί στους κινδύνους που ενέχει η στάση αυτή. Δεν χρειάζεται την κρίσιμη αυτή ώρα να τους υπενθυμίσουμε.
Συμπερασματικά, με την υπαγωγή όλων των φορέων υδροδότησης της χώρας στην αρμοδιότητα της ΡΑΕ συντελείται ένα μεγάλο και αμφίβολης συνταγματικότητος βήμα προς την ουσιαστική ιδιωτικοποίηση της δημόσιας υπηρεσίας ύδρευσης και αποχέτευσης, κατά παράκαμψη, για μία ακόμα φορά, των σχετικών αποφάσεων του Συμβουλίου της Επικρατείας».
Στις 15 Μαρτίου η Ένωση Διοικητικών Δικαστών με έγγραφο της προς την Κοινοβουλευτική Επιτροπή Παραγωγής και Εμπορίου επισημαίνει ότι η ανάθεση των υδάτων σε ανεξάρτητη αρχή δεν στέκει νομικά ,γιατί «χάνεται ο χαρακτήρας του πόσιμου ύδατος ως κοινωνικού αγαθού, απαραίτητου για τη ζωή και την υγεία των πολιτών και αντί αυτού αντιμετωπίζονται οι σχετικές υπηρεσίες ως ρυθμιζόμενες κατ ΄ αντιστοιχία με αγορές άλλων αγαθών και υπηρεσιών».
Στο έγγραφο επισημαίνεται η απόφαση του ΣτΕ σύμφωνα με την οποία «δεν νοείται παρά μόνο άμεσος κρατικός έλεγχος στους παρόχους υπηρεσιών ύδατος».
Οι διοικητικοί δικαστές ζήτησαν να αποσύρει ο υπουργός τη σχετική διάταξη.
Τα
ανεξήγητα των χρηματοδοτήσεων- Οι
«μικροί» πήραν τα περισσότερα
Δυο λίστες με πληρωμές της ΕΥΔΑΠ σε δεκάδες ΜΜΕ τα τελευταία δυο χρόνια φέρνουν σήμερα στο φως οι Data Journalists. Πρόκειται για ποσά άνω του 1.000.000 ευρώ που δόθηκαν, ως διαφημιστική δαπάνη, σε sites από την 1η Ιανουαρίου 2021 έως την 9η Νοεμβρίου 2022 και για ακόμα 532.000 ευρώ που μοιράστηκαν σε εφημερίδες το διάστημα από 1η Ιανουαρίου 2022 έως και 11 Νοεμβρίου 2022.
Ο τρόπος που δόθηκαν τα χρήματα της – ακόμα δημόσιας – εταιρείας ύδρευσης πρωτευούσης, προκαλεί σωρεία ερωτημάτων για τον τρόπο με τον οποίο δαπανώνται τα λεφτά των φορολογούμενων.
Στις λίστες που αποκαλύπτουμε παρατηρούνται δεκάδες επιλεκτικές, όσο και υπέρογκες πληρωμές σε συγκεκριμένα ΜΜΕ που δεν συνάδουν ούτε με την δυναμική τους, ούτε με την απήχησή τους στην κοινή γνώμη. Στις ίδιες λίστες υποτιμούνται ή και αγνοούνται Μέσα με πολλούς εργαζόμενους, ανταπόκριση από το κοινό και πανίσχυρα brand names.
Θα ήταν σκόπιμο η διοίκηση της ΕΥΔΑΠ να διευκρινίσει με ποια μέθοδο μοίρασε τη διαφημιστική δαπάνη στα ΜΜΕ. Ποια, δηλαδή, κριτήρια χρησιμοποίησε ώστε να επιλέξει τα συγκεκριμένα ΜΜΕ και τα ποσά. Επίσης, προκαλούνται εύλογες απορίες για ποιο λόγο δεν έδωσε ποτέ στην δημοσιότητα τις συγκεκριμένες δαπάνες.
Μια ακόμα σημαντική παράμετρος είναι ότι η κρατική ΕΥΔΑΠ δεν είναι ανταγωνιστική εταιρεία. Έχει το μονοπώλιο στην περιοχή της Αττικής και κατά συνέπεια δεν υπάρχει κανένας βάσιμος λόγος για διαφημιστικές δαπάνες. Το πελατειακό κοινό της, που ξεπερνά τα 4.000.000 με άνω των 2.000.000 εγκαταστάσεων μετρητών στο λεκανοπέδιο, είναι εγγυημένο, αφού πρακτικά το κοινό δεν έχει άλλη επιλογή.
Τα ερωτήματα πληθαίνουν λόγω της συγκεκριμένης συγκυρίας, με την πρόθεση της κυβέρνησης να βάλει στον δρόμο της ιδιωτικοποίησης και το νερό. Αν, πρακτικά, η ΕΥΔΑΠ δεν έχει λόγο να διαφημίζεται, αποκτά υπόσταση το εύλογο επιχείρημα ότι τα ποσά αυτά δόθηκαν ώστε όσο το δυνατόν περισσότερα ΜΜΕ, και ειδικά όσα ευνοήθηκαν προκλητικά, να έχουν μια ουδέτερη ή και θετική στάση για το μείζον ζήτημα της ιδιωτικοποίησης, συζήτηση που εντάθηκε την τελευταία διετία.
Υπενθυμίζεται ότι τη Δευτέρα 20.3.2023 η κυβέρνηση, αγνοώντας την απόφαση του ΣτΕ, εισήγαγε για συζήτηση και ψήφιση (την επομένη) στην Ολομέλεια της Βουλής σχέδιο Νόμου όπου παραχωρεί τον έλεγχο του νερού όλης της χώρας σε ανεξάρτητη ρυθμιστική αρχή, αφαιρώντας τη σχετική αρμοδιότητα από το κράτος. Μια απόφαση που ξεσήκωσε αντιδράσεις τόσο από σύσσωμη την αντιπολίτευση, όσο κι από τα συνδικάτα.
Τα ποσά στα sites
Σύμφωνα με τις επίσημες πληρωμές άνω του 1.000.000 ευρώ που έχει κάνει η ΕΥΔΑΠ σε sites από την 1.1.2021-9.11.22, «πρωταθλητές» αναδεικνύονται το Mononews με 45.000 ευρώ, ο όμιλος DPG (newsbomb, CNN κ.α.) με 43.000 ευρώ, η Political και το Liberal με 39.000 ευρώ.
O όμιλος DPG είναι από τους μεγαλύτερους στη χώρα, ωστόσο προκαλεί ενδιαφέρον η διάθεση αρκετά υψηλών ποσών σε ιστοσελίδες όπως οι Mononews, Political και Liberal, οι οποίες δεν συγκαταλέγονται σε αυτές με την υψηλότερη απήχηση.
Ενδεικτικά, το πανίσχυρο από κάθε άποψη (απήχησης-επισκεψιμότητας) Protothema έλαβε το ίδιο διάστημα 12.000 ευρώ και το Zougla που διατηρεί μεγάλη επισκεψιμότητα 8.500 ευρώ, ενώ το Ethnos μόλις 2.500 ευρώ.
Όμως, υπάρχουν κι άλλες «περίεργες» περιπτώσεις για τις οποίες θα είχε ενδιαφέρον η ΕΥΔΑΠ να δώσει διευκρινίσεις για τη λογική διαμοιρασμού του χρήματος των φορολογουμένων.
Στις λίστες της για το διαδίκτυο, εντοπίσαμε ένα άγνωστο στο ευρύ κοινό σάιτ, μάλιστα συνδρομητικό, το bnb daily που φαίνεται να έλαβε 28.200 ευρώ. Όταν, για παράδειγμα, το Newsit δεν ξεπέρασε τις 20.000 και το ieidiseis τα 1.000 ευρώ. Το bnb daily προμοτάρεται ως επιχειρηματικό site, αλλά από τη στιγμή που είναι συνδρομητικό, δημιουργείται ένα κρίσιμο ερώτημα σχετικά με το ποια ανταπόκριση μπορεί να υπάρχει για ένα διαφημιστικό banner για την ΕΥΔΑΠ;
Ένα άλλο άγνωστο στο ευρύ κοινό site, το Αnatropinews, έλαβε 27.200 ευρώ, όταν το News 247 δεν ξεπέρασε τις 13.000 ευρώ. Επίσης, μια ΜΚΟ με τίτλο «Συμμαχία για την Ελλάδα» έλαβε διαφημιστική δαπάνη 9.500 ευρώ, ενώ το site «anattica» πήρε 3.710 ευρώ, σύμφωνα με τις επίσημες λίστες που φέρνουμε στο φως.
Διαφημίσεις και σε sites της Περιφέρειας αν και η ΕΥΔΑΠ δραστηριοποιείται στην Αττική
Μια ακόμα παράμετρος έχει να κάνει με διαφημίσεις από την ΕΥΔΑΠ σε sites κι εκτός λεκανοπεδίου Αττικής. Ενδεικτικά, έδωσε 2.000 ευρώ στο agrinionews, 500 ευρώ στο nafpaktianews, 300 ευρώ στο Εμπρός της Ναυπάκτου και 680 ευρώ στο amfissanews.
Η ΕΥΔΑΠ, όμως, δεν δραστηριοποιείται εκτός Αττικής. Η πελατεία των συγκεκριμένων πόλεων της Περιφέρειας εξυπηρετείται από τις τοπικές εταιρείες ύδρευσης – αποχέτευσης.
Για ποιο λόγο η ΕΥΔΑΠ, που αντλεί την πελατεία της μόνο από την Αττική, μοιράζει διαφημιστική δαπάνη και σε sites της Περιφέρειας;
300.000 ευρώ στη Rascal για banners
Για λογαριασμό της διαφημιστικής εταιρείας Rascal η ΕΥΔΑΠ φαίνεται να δαπάνησε κονδύλια που ξεπερνούν τις 300.000 ευρώ. Στις επίσημες λίστες της εταιρείες η αιτιολογία για αυτές τις δαπάνες φαίνεται να έχει να κάνει, όπως σημειώνεται, με παρακολούθηση των banners των ιστοσελίδων, με δημιουργία banners σε ψηφιακές, ενημερωτικές και ψυχαγωγικές πλατφόρμες – σελίδες κ.α.
Από πουθενά μέσα στις λίστες πληρωμών δεν προκύπτει ο τρόπος επιλογής της συγκεκριμένης εταιρείας και το εύλογο των συγκεκριμένων δαπανών.
Τα χρήματα στις εφημερίδες
Σε άλλη λίστα που επίσης είναι στη διάθεσή μας, για τις εφημερίδες αυτή τη φορά, η ΕΥΔΑΠ δαπάνησε συνολικά άνω των 530.000 ευρώ τον τελευταίο χρόνο (1.1.22-11.11.22). Τα κριτήρια και πάλι προκαλούν εύλογη απορία για δυσαναλογίες κι επιλεκτικές, όσο κι εξόφθαλμες δαπάνες.
«Πρωταθλητές» στα διαφημιστικά έσοδα από την ΕΥΔΑΠ φαίνονται οι εταιρείες του ομίλου Κουρτάκη (parapolitika κ.α.) με 111.000 ευρώ, ο ΔΟΜ (Τα Νέα, Βήμα κ.α.) με 55.500 ευρώ, οι Καθημερινές Εκδόσεις (Καθημερινή κ.α.) με 43.500 ευρώ και το Πρώτο Θέμα με 32.000 ευρώ.
Σημαντικές δυσαρμονίες, όμως, εντοπίζονται με το χαμηλής δυναμικότητας έντυπο One Voice με 12.000 ευρώ, την εφημερίδα Μπαμ με 10.000 ευρώ και την εφημερίδα Παρασκήνιο με 19.800 ευρώ. Πώς η ΕΥΔΑΠ εξηγεί αυτά τα ποσά, όταν για παράδειγμα o όμιλος Real φαίνεται να έλαβε μόλις 18.000 ευρώ και η Εφημερίδα των Συντακτών, με δεδομένη τη δυναμική της, το ποσό των 4.000 ευρώ, ενώ άλλα σημαντικά έντυπα δεν είναι καν στη λίστα;
Επίσης θα είχε ενδιαφέρον να εξηγηθεί με ποια κριτήρια το περιοδικό Startupper εισέπραξε 8.500 ευρώ, το περιοδικό Κόσμος 2022 το ποσό των 10.000 ευρώ και το Καρφί 5.000 ευρώ, όταν η Lifo έλαβε 4.000 ευρώ, ενώ η Κόντρα και η Ριζοσπάστης από 2.500 ευρώ.
Τα ύποπτα παιχνίδια με το δημόσιο αγαθό
Τα ποσά που δίνει η ΕΥΔΑΠ στα ΜΜΕ από το υστέρημα του ελληνικού λαού μπορούν να εξηγηθούν μόνο σε συνδυασμό με την κλιμακούμενη απόπειρα της κυβέρνησης για ιδιωτικοποίηση του πιο απαραίτητου αγαθού για την ανθρώπινη επιβίωση, τη στιγμή που στον υπόλοιπο κόσμο, αυτή ακριβώς η τάση δοκιμάστηκε, κρίθηκε καταστροφική και σε μεγάλο βαθμό αντιστρέφεται.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου