Για να μην τιναχθεί ο Πλανήτης και η Κοινωνία στον αέρα: Παγκόσμια σεισάχθεια με αποανάπτυξη! - Του Γιώργου Κολέμπα*

Με αφορμή τις επερχόμενες εκλογές στη χώρα!

Οι σημερινοί μας πολιτικοί «ηγέτες» και τα κόμματα εξουσίας παντού-και στη χώρα μας που βρίσκεται για άλλη μια φορά σε προεκλογική περίοδο- κάνουν πως δε βλέπουν ότι η παγκοσμιοποιημένη δομική κρίση του υπάρχοντος κόσμου είναι  έκφραση της κατάρρευσης, στην οποία βρίσκεται το καπιταλιστικό σύστημα υπό την ηγεσία του χρηματοπιστωτικού κεφαλαίου και του αδιεξόδου του αναπτυξιακού μοντέλου που έχει επιλέξει.

Η εταιρεία συμβούλων McKinsey δημοσίευσε έναν αριθμό: 1. 540. 000 δισεκατομμύρια δολάρια. Αυτό ήταν το άθροισμα του παγκόσμιου πλούτου το 2021. Ένας χρηματοπιστωτικός πλούτος που είναι 13,2 φορές το παγκόσμιο ακαθάριστο προϊόν(ΑΕΠ). «Ο κόσμος δεν ήταν ποτέ πλουσιότερος» ( „The world has nether been wealthier“), γράφει η McKinsey.  Όμως τα 1. 540 τρισεκατομμύρια δεν είναι περιουσία, αλλά μυθοπλασία. Για να διεκδικήσουν αυτά τα περιουσιακά στοιχεία σε πραγματικούς όρους, οι πιστωτές θα πρέπει να διεκδικήσουν όλα τα αγαθά και τις υπηρεσίες – το σύνολο της εργασίας των οφειλετών και των εργαζομένων – για 13,2 έτη.

Και αυτό φοβούνται οι κάθε είδους επενδυτές-πιστωτές, ξέρουν ότι δεν πρόκειται να πάρουν ποτέ πίσω αυτά που διεκδικούν από τους οφειλέτες. Αυτοί χάνουν την εμπιστοσύνη τους προς τις τράπεζες, που έχουν δημιουργήσει όλη αυτή την φούσκα. Υπάρχει δηλαδή μια χρηματοπιστωτική φούσκα διογκωμένη τουλάχιστον κατά 10-13 φορές. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα να έχουν αυξηθεί υπέρμετρα οι σημερινές χρηματικές περιουσίες της ελίτ, που αποτελεί το 1% του παγκόσμιου πληθυσμού.

Αυτή η ελίτ διακινώντας και δανείζοντας αυτόν τον τεράστιο χρηματικό όγκο μπορεί και ελέγχει την «ευημερία» του υπόλοιπου 99%. Αυτό είναι δυνατόν, γιατί έχει καταφέρει να εξαρτήσει από αυτό το χρήμα, την πλειοψηφία του παγκόσμιου πληθυσμού, που είναι υποχρεωμένο να δουλεύει περισσότερο αποδεχόμενος τους στόχους της «ανάπτυξης» για συνεχή μεγέθυνση των οικονομικών του δραστηριοτήτων.

Όμως αυτή η μεγέθυνση απαιτεί αυξημένη παραγωγή, αυξημένη χρήση υλικών και ενέργειας και η αυξημένη κατανάλωση όλων αυτών των υλικών αγαθών, ενώ παράλληλα απαιτεί και αυξημένη εκμετάλλευση του εξίσου σημαντικού πόρου, της ανθρώπινης εργασίας, με μειωμένες αποδοχές . Επίσης έχουν αυξημένη παραγωγή αποβλήτων, που τα οικοσυστήματα του πλανήτη δεν είναι σε θέση να τα ενσωματώσουν στους φυσικούς τους κύκλους, όσο και να αυξάνεται ο βαθμός απόδοσης της χρησιμοποιημένης τεχνολογίας.

Το τελικό αποτέλεσμα των αυξημένων οικονομικών δραστηριοτήτων είναι η κατάρρευση των αποθεμάτων των φυσικών πόρων του πλανήτη και του περιβάλλοντος καθώς και της αναπαραγωγής της ανθρώπινης εργατικής δύναμης. 

Η συνεχής αύξηση της κατανάλωσης των φυσικών πόρων και η αντίστοιχη αύξηση των αποβλήτων μας οδήγησε  σήμερα ήδη να ζούμε σε βάρος και του μέλλοντος των επόμενων γενεών. Δημιουργούμε εκτός των οικονομικών χρεών και συνεχώς αυξανόμενα οικολογικά χρέη. Κυρίως θα συμβεί αυτό γιατί υπάρχουν τα πλανητικά όρια σε πόρους, υλικά και ενέργεια, καθώς και τα όρια στην ενσωμάτωση των τεράστιων απόβλητων των οικονομικών δραστηριοτήτων, όπως επίσης οι κλιματικές αλλαγές και οι συνακόλουθες καταστροφές. 

Η ανικανότητά μας να ρυθμίσουμε τις χρηματοοικονομικές αγορές-που αυξάνουν το κοινωνικό τους αποτύπωμα με την έννοια ότι αυξάνουν την κοινωνική εκμετάλλευση- συνδυάζεται με την ανικανότητά μας να προστατέψουμε τους φυσικούς πόρους και να περιορίσουμε τις οικολογικές καταστροφές-συνεχής αύξηση του οικολογικού αποτυπώματος.

Προς το παρόν και τα οικολογικά μας χρέη είναι το ίδιο «επισφαλή», όσο και τα χρηματοοικονομικά. Κανένα από τα δύο χρέη δεν αντιμετωπίζεται , όσο επιμένουμε στη κατεύθυνση της καταναλωτικής ανάπτυξης. Η με αυτόν τον τρόπο επιδιωκόμενη –έστω και βραχυπρόθεσμα-επάνοδο στην «ευημερία», δεν πρόκειται να έρθει και να είναι βιώσιμη. Είμαστε καταδικασμένοι σε αποτυχία, αν επιμένουμε στη ποσοτική μεγέθυνση των ΑΕΠ και των κάθε είδους οικονομικών δραστηριοτήτων και κατανάλωσης, που μπορεί να υπονομεύουν τη μελλοντική μας ύπαρξη.

Γιατί η κακώς εννοούμενη σημερινή ευημερία, μπορεί να υπονομεύει πραγματικά τις συνθήκες στις οποίες μπορεί να βασισθεί η αυριανή μας ευζωία. Η παρούσα κατάρρευση, που βιώνουμε και σαν ελληνική κοινωνία, είναι ένα μήνυμα ότι το «αύριο είναι ήδη εδώ», αν δεν αλλάξουμε ρότα.

Οι «παγκόσμιοι παίκτες» στο παγκόσμιο καπιταλιστικό «καζίνο» που είναι και οι δανειστές σήμερα(1), χρησιμοποιούν τον μηχανισμό του χρέους(2) για την επίτευξη πειθαρχίας όσον αφορά στο στόχο της «ανάπτυξης» και της μεγέθυνσης των πραγματικών οικονομικών δραστηριοτήτων. Ώστε αυτές να επιφέρουν κέρδη στους επιχειρηματίες της πραγματικής οικονομίας, για να πληρωθούν τα χρέη τους προς τη χρηματική -ηγεμονική σήμερα-οικονομία, αδιαφορώντας για την κατάρρευση των κοινωνιών και του ίδιου του πλανήτη!

Η απάντηση σ’ αυτούς τους καταναγκασμούς του παγκόσμιου «Καζίνο», είναι η παγκόσμια «σεισάχθεια» καταρχήν και στη συνέχεια οι κοινωνίες της αποανάπτυξης-Τοπικοποίησης.

• Η σημερινή κρίση των δημοσιονομικών και των ιδιωτικών χρεών να λυθεί υπέρ των κοινωνιών και όχι για άλλη μια φορά υπέρ των «από πάνω». (Οι ιδιώτες και οι τράπεζες-επενδυτές και αγοραστές των κρατικών ομολόγων- και οι παγκόσμιοι παίκτες των φάντς - αγοραστές των ιδιωτικών και στεγαστικών δανείων- έπαιξαν και έχασαν. Στο παγκόσμιο καζίνο τους προβλέπονται και οι ζημιές, όχι μόνο τα κέρδη).
• Να  αρνηθούμε τη θέση που έχει σήμερα η χώρα στα πλαίσια του παγκοσμιοποιημένου καπιταλιστικού μοντέλου ανάπτυξης. Αποανάπτυξη και απεξάρτηση από το χρήμα- εμπόρευμα και από τα παγκόσμια εμπορικά δίκτυα διανομής, υπέρ της τοπικής παραγωγής αγαθών και των τοπικών δικτύων διανομής.
• Δεν πληρώνουμε τα οικονομικά χρέη, για να μπορέσουμε να εξοφλήσουμε το οικολογικό χρέος προς τις ερχόμενες γενιές.
•  Σε παγκόσμιο και περιφερειακό επίπεδο να διεκδικήσουμε τη συνολική διαγραφή χρεών! Παγκόσμια «σεισάχθεια» ! Όχι άλλες «δόσεις» και δάνεια!
• Στροφή σε αποαναπτυξιακές, αποκεντρωμένες, τοπικοποιημένες, αμεσοδημοκρατικές κοινωνίες, ίσης κατανομής και του μικρότερου δυνατού οικολογικού αποτυπώματος

Τι έχουν να απαντήσουν σε αυτά τα αιτήματα των σημερινών «από κάτω» τα κόμματα που διεκδικούν την εξουσία σε αυτή την εκλογική περίοδο στη χώρα μας; Θα κάνουν ποτέ αυτή την ουσιαστική συζήτηση στα «Πάνελ» τους ή θα συμπεριλάβουν κάποιες απαντήσεις στα προγράμματά τους, πριν ζητήσουν την ψήφο των πολιτών; Οι ίδιοι οι πολίτες θα βγουν από το σημερινό τους λήθαργο και τον εφησυχασμό τους για να δώσουν μια κλοτσιά στη μεγάλη γκρίζα φούσκα και να τη σπάσουν;

*Συγγραφέας

---

(1). Οι τραπεζίτες χρησιμοποιούν τον μηχανισμό του χρέους και την "ανατριχίλα των αγορών" για να ευθυγραμμίζουν τους πολιτικούς και τα πολιτικά συστήματα εξουσίας σύμφωνα με τα συμφέροντά τους. Στην πρόσφατη περίπτωση της Credit Suisse, για παράδειγμα, το πολιτικό σύστημα της Ελβετίας υποχρεώθηκε να χρησιμοποιήσει ένα πιστωτικό όριο 200 δισεκατομμυρίων φράγκων συν εγγύηση εννέα δισεκατομμυρίων για να σώσει μια τράπεζα που αξίζει επίσημα 45 δισεκατομμύρια. Η τράπεζα UBS, η οποία αναλαμβάνει την Credit Suisse, βρίσκεται σε πολλή ευχάριστη θέση: ο δημόσιος τομέας της εγγυάται 209 δισεκατομμύρια ελβετικά φράγκα χωρίς περαιτέρω όρους, ώστε να μπορέσει να αγοράσει έναν ανταγωνιστή της αξίας 45 δισεκατομμυρίων για μόνο τρία δισεκατομμύρια. Και οι πολιτικοί πρέπει να την ευχαριστήσουν κιόλας γι' αυτό!

(2). Η οικονομική κρίση, όπως φαίνεται να εκφράζεται σήμερα, οφείλεται στο γεγονός ότι η καπιταλιστική οικονομία κινείται  πλέον με βάση το χρέος.  Πραγματικά, η μεγάλη αύξηση της παγκόσμιας κατανάλωσης τα τελευταία χρόνια (βασικά μεταξύ 1990-2007) πυροδοτήθηκε και στηρίχθηκε από την μαζική χορήγηση δανείων από τις τράπεζες. Είχαμε παντού αυξανόμενα επίπεδα χρέους. Των νοικοκυριών, των επιχειρήσεων, των κυβερνήσεων. Με τη μορφή καταναλωτικών χρεών, χρηματοπιστωτικών επενδύσεων, δημοσίων χρεών, εξωτερικών χρεών σε κάθε χώρα. Χρησιμοποιήθηκαν σαν μηχανισμός, ώστε η κατανάλωση να γίνει ο βασικός μοχλός της καπιταλιστικής ανάπτυξης.

ΠΗΓΗ