Πριν από έναν χρόνο, ο πρόεδρος της Ρωσίας ανακοίνωσε την έναρξη της «Ειδικής Στρατιωτικής Επιχείρησης». Δεν επρόκειτο για την κήρυξη ενός νέου πολέμου (πολύ περισσότερο, παράλογου, απρόκλητου ή «του Πούτιν»), όπως διατυμπανίζει η προπαγανδιστική μηχανή των ΗΠΑ, αλλά για τη δεύτερη φάση (χονδρικώς μιλώντας) ενός πολέμου που ξεκίνησε το 2014. Ο πόλεμος ξεκίνησε με μια πετυχημένη πραξικοπηματική αλλαγή καθεστώτος από τη Δύση και τις ΗΠΑ ειδικότερα, με την Ε.Ε. και ειδικότερα τη Γερμανία σε συμπληρωματικό, πλην κρίσιμο ρόλο. Ακολούθησε η εσωτερική σύγκρουση στην Ουκρανία, η μετατροπή της Ουκρανίας σε ΝΑΤΟϊκό προτεκτοράτο και οι δύο Συμφωνίες του Μινσκ, για τις οποίες πλέον γνωρίζουμε ότι συνήφθησαν απλώς για να κερδηθεί χρόνος υπέρ της ΝΑΤΟ-ουκρανικής πολεμικής προετοιμασίας. Γνωρίζουμε πλέον επίσης ότι και την υστάτη ακόμα ώρα πριν την έναρξη της ειδικής στρατιωτικής επιχείρησης, οι ΝΑΤΟϊκοί αρνήθηκαν να παράσχουν εγγυήσεις, μη περαιτέρω επέκτασης του ΝΑΤΟ και ιδίως σε ό,τι αφορά την Ουκρανία.
Κοινώς, η ειδική στρατιωτική επιχείρηση ήταν και παραμένει η δεύτερη φάση του ευρύτερου, ολοκληρωτικού πολέμου που αφορά την επιτυχή περικύκλωση ή την επιβίωση αντιστοίχως, της Ρωσίας ως κυρίαρχου, ισχυρού κράτους και σημαντικού εταίρου της Κίνας. Ακόμα περισσότερο, είναι ο πόλεμος που θα κρίνει αν θα παραμείνουμε υπό μία φθίνουσα, εξ ου και ολοένα πιο τυχοδιωκτική, ηγεμονία των ΗΠΑ ή αν θα μεταβούμε σε έναν επικίνδυνο ίσως, καπιταλιστικό οπωσδήποτε (σε πρώτη φάση τουλάχιστον), αλλά δυνάμει πιο ελεύθερο για τους λαούς και τα έθνη πολυκεντρικό κόσμο.
Στις 24 Φεβρουαρίου 2022 ξεκίνησε η φάση της ρωσικής αντεπίθεσης και της βίαιης αφύπνισης μετά από χρόνια κατευνασμού και μάταιης προσπάθειας να καταστεί η Ρωσία εταίρος των ΗΠΑ. Τίποτα από όλα αυτά δεν ήταν απρόβλεπτο, ήδη από δεκαετίες πριν. Η επιλογή των ΗΠΑ να εξωθήσουν τη Ρωσία σε πόλεμο, με εργαλείο την Ουκρανία, επισφραγίζει την κυριαρχία της πλέον τυχοδιωκτικής και φιλοπόλεμης φράξιας στην Ουάσιγκτον, η οποία έχει αποφασίσει να νικήσει την Κίνα και τη Ρωσία στο πεδίο της οικονομικής και στρατιωτικής σύγκρουσης, ακριβώς λόγω της υποχώρησης της ισχύος των ΗΠΑ. Η «Ειδική Στρατιωτική Επιχείρηση», ως η πλέον πρόσφατη κορύφωση της παγκόσμιας αντιπαράθεσης, επιταχύνει μια σειρά από θεμελιώδεις μετασχηματισμούς σε πλανητική κλίμακα.
Έναν χρόνο μετά, λοιπόν, ο πρώτος μεγάλος μετασχηματισμός είναι ότι η παγκόσμια αντιπαράθεση έχει φύγει από το κυρίως οικονομικο-πολιτικό πεδίο και έχει μεταβεί στο οικονομικο-στρατιωτικοπολιτικό. Δεν μιλούμε για νέο ψυχρό πόλεμο, ούτε για σύγκρουση δια αντιπροσώπων μόνο, αλλά για θερμή σύγκρουση, η οποία διεξάγεται και άμεσα, μεταξύ ΝΑΤΟ και Ρωσίας, πλην όμως όχι ακόμα με κατακλυσμιαίο τρόπο. Όπως έχουμε γράψει και παλαιότερα, πιθανώς θα δούμε τον παγκόσμιο πόλεμο να επεκτείνεται σε δευτερεύοντα μέτωπα. Θα δούμε αλλαγές καθεστώτων και πραξικοπήματα (βλ. για παράδειγμα την περίπτωση του Πακιστάν), υβριδικές επιχειρήσεις και ίσως ακόμα χρήση «βρώμικων» ή και μικρών πυρηνικών όπλων. Όλα, προκειμένου ο θερμός πόλεμος να εξελίσσεται, αλλά κατά το δυνατόν αποφεύγοντας ένα πυρηνικό ολοκαύτωμα του πλανήτη. Πρέπει να περιμένουμε λοιπόν πιο πολλές και πιο επικίνδυνες εκδηλώσεις του πολέμου, χωρίς την ειρήνη να φαίνεται κοντά.
Ο δεύτερος μετασχηματισμός συνίσταται στο ότι το ΝΑΤΟ ηττάται σε αυτόν τον πόλεμο. Η Ρωσία σε τακτικό επίπεδο δοκιμάστηκε τους προηγούμενους μήνες, με τη μετατροπή του ουκρανικού στρατού σε de facto νατοϊκό και τις αντεπιθέσεις που αυτός εξαπέλυσε εναντίον των υπερεκτεταμένων ρωσικών γραμμών του μετώπου. Ωστόσο, οι Ρώσοι έδειξαν προσαρμοστικότητα και πλέον αναλαμβάνουν την πρωτοβουλία των κινήσεων, ενώ το ουκρανικό σύστημα εξουσίας οδεύει σε αποσύνθεση. Το ΝΑΤΟ ηττήθηκε βέβαια και στο Αφγανιστάν, ωστόσο μια ήττα στην Ευρώπη θα έχει καταλυτικές επιπτώσεις στην αξιοπιστία του. Μια παρέλαση ρωσικών τεθωρακισμένων στο Κίεβο θα καταστήσει το ΝΑΤΟ καταγέλαστο και το κυριότερο θα φουντώσει σε λογής ελίτ τα σενάρια αναζήτησης άλλων, πιο αξιόπιστων συμμάχων.
Τα γεράκια του ΝΑΤΟ αυτό το γνωρίζουν και ως εκ τούτου φλερτάρουν με περαιτέρω κλιμάκωση. Πράγματι, δεν θέλουν στην Ουάσιγκτον έναν πυρηνικό πόλεμο. Αλλά βρίσκονται πολύ κοντύτερα παρά ποτέ στο να τον διακινδυνεύσουν. Ο τελευταίος χρόνος έχει αναιρέσει το αδιανόητο μιας κατακλυσμιαίας σύγκρουσης ΗΠΑ-Ρωσίας. Η προσπάθεια των επιτελείων είναι να βρουν κατά το δυνατό ασφαλείς, ως προς τα πυρηνικά, τρόπους κλιμάκωσης του πολέμου εναντίον της Ρωσίας, όπως προείπαμε. Πέραν όμως αυτού, είναι σημαντικό να φανταστούμε τις συνέπειες μιας ήττας του ΝΑΤΟ στην Ευρώπη. Μετά από μια ήττα στην Ουκρανία, πόσο ασφαλείς θα νιώθουν η Πολωνία, οι Βαλτικές χώρες και ίσως, ακόμα χειρότερα, το «αραβικό ΝΑΤΟ» (το οποίο ούτως ή άλλως καρκινοβατεί) ή οι συμμετέχοντες στις αντίστοιχες προσπάθειες με επίκεντρο την Ασία; Μάλλον όχι πολύ και όχι για πολύ.
Ο τρίτος μετασχηματισμός έχει να κάνει με την ταχεία (αν και όχι πλήρη ακόμα) αποδόμηση του χρηματοπιστωτικού κυκλώματος το οποίο ελέγχει η Δύση, όπως και της ηγεμονίας του δολαρίου. Κυρώσεις είχαμε και στο παρελθόν, και μάλιστα εγκληματικές, από πλευράς της Δύσης. Η ληστεία όμως εις βάρος μιας πυρηνικής δύναμης, μέλους του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ αποτέλεσε σοκ. Σε ένα χρόνο έχουμε δει ταυτοχρόνως, τόσες απόπειρες διαμόρφωσης εναλλακτικών νομισμάτων διεθνών συναλλαγών, διεθνών οικονομικών οργανισμών και χρηματοπιστωτικών κέντρων, όσες δεν είχαμε δει όλες τις μεταπολεμικές δεκαετίες. Ίσως η πιο εμβληματική περίπτωση είναι το «πετρογιουάν», μέσα από τη σύμπλευση Σαουδικής Αραβίας και Κίνας. Δεν είναι η μόνη όμως. Ακόμα και οι σύμμαχοι των ΗΠΑ νιώθουν φόβο από την ηγεμονία της Ουάσιγκτον, πλην όμως για πρώτη φορά έχουν τη δυνατότητα να κοιτάξουν και προς άλλες κατευθύνσεις. Λατινική Αμερική, Μέση Ανατολή, Ασία, Αφρική, με διαφορετικούς τρόπους και ένταση, επιλέγουν να ψιθυρίζουν ή να διατρανώσουν την (επιδιωκόμενη) αυτονομία τους (αν όχι την πλήρη ανεξαρτησία τους) από τον «αμερικανικό» χρηματοπιστωτικό δρόμο. Η αποδολαριοποίηση δεν έχει συντελεστεί, αλλά προωθείται ταχύτερα παρά ποτέ. Αυτό θα αποτελέσει και το πλέον καταλυτικό πλήγμα στις ΗΠΑ. Στρατιωτικώς, οι ΗΠΑ μπορούν να παραμείνουν πανίσχυρες, χωρίς να κυριαρχούν στο μεγαλύτερο μέρος του πλανήτη. Το δολάριο όμως, ή θα παραμείνει το αδιαμφισβήτητα κυρίαρχο αποθεματικό νόμισμα ή οι ΗΠΑ θα βρεθούν σε πρωτοφανή κρίση. Δεν υπάρχει ενδιάμεση κατάσταση για τις ΗΠΑ και την οικονομία τους.
Ο τέταρτος μετασχηματισμός αφορά τη σχέση Ρωσίας-Ιράν-Κίνας, η οποία αλλάζει τα δεδομένα όχι μόνο σε περιφερειακό επίπεδο, αλλά δια αυτού και σε παγκόσμιο. Συχνά υποτιμάται στην τρέχουσα συζήτηση, ωστόσο η σύσφιξη αυτή των σχέσεων σε τριμερές επίπεδο έχει την προοπτική να ανατρέψει το συσχετισμό ισχύος στην ευρύτερη Μέση Ανατολή (ή Δυτική Ασία) πιέζοντας τους δύο βασικότερους στρατηγικούς συμμάχους των ΗΠΑ στην περιοχή: το Ισραήλ και την Τουρκία. Η τριμερής οικονομική και στρατιωτική συμμαχία, στο πλαίσιο ευρύτερων εναλλακτικών συγκροτήσεων του αναπτυσσόμενου κόσμου, πιέζει το νοτιοανατολικό άκρο του ΝΑΤΟ από τη μια και δημιουργεί ελκυστικές εναλλακτικές προοπτικές για νυν συμμάχους των ΗΠΑ σε βάθος χρόνου. Πρόκειται για ένα διεθνοπολιτικό πείραμα τεράστιας σημασίας, για λόγους δημογραφικούς, ιστορικούς, ιδεολογικούς, πολιτιστικούς, οικονομικούς και στρατιωτικούς, στον πυρήνα της επιδίωξης διαμόρφωσης ενός πολυκεντρικού κόσμου. Εφόσον ολοκληρωθεί, θα πρόκειται για ένα διεθνοπολιτικό γίγαντα, ο οποίος θα έλξει δυνάμεις από όλο τον κόσμο και ιδίως στην Ασία και στην Αφρική.
Ο πέμπτος μετασχηματισμός έχει να κάνει με την παρακμή της Δύσης, η οποία βεβαίως είναι διαφορετικής έντασης στο εσωτερικό της. Η Ε.Ε. έχει εισέλθει σε φάση στρατηγικής υποχώρησης, η οποία χτυπά τη βιομηχανική της καρδιά. Η Γερμανία οδεύει σε συρρίκνωση ή και σε απώλεια του ανταγωνιστικού της πλεονεκτήματος μεσοπρόθεσμα και μακροχρόνια. Μπορεί ο ελαφρύς χειμώνας να λειτούργησε κάπως ανακουφιστικώς ως προς τις τιμές της ενέργειας, ωστόσο η πολιτική και οικονομική κρίση στην Ε.Ε., όπως και στο Ηνωμένο Βασίλειο είναι καταλυτική και μένει να φανεί αν θα καταστεί κατακλυσμιαία. Τα λαϊκά στρώματα καλούνται να πληρώσουν το τίμημα που τους φορτώνει το κατεστημένο διπλά: πρώτον ως υψηλά διψήφιο πληθωρισμό, πολύ υψηλότερο του επίσημου και δεύτερον λόγω της αύξησης των επιτοκίων, την οποία θα πληρώσουν οι λιγότερο προνομιούχοι δανειολήπτες. Πρόκειται για συνταγή ύφεσης, την οποία οι οργανικοί διανοούμενοι του συστήματος εξουσίας εμφανίζουν περίπου σαν αναγκαίο φάρμακο. Στην πραγματικότητα, τη φθορά της ισχύος της Δύσης την πληρώνουν τα λαϊκά και μεσαία της στρώματα. Οι ΗΠΑ αντέχουν περισσότερο, λόγω της κατοχής φυσικών πόρων, της παραγωγικής ισχύος τους, της θέσης του δολαρίου και της δυνατότητας να καννιβαλίζουν τους υποτακτικούς τους, ωστόσο τα σημάδια της κρίσης είναι εμφανή και στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού.
Ο έκτος μετασχηματισμός αφορά την εσωτερική πολιτική λειτουργία στις ΗΠΑ, αλλά ίσως ακόμα περισσότερο στα κράτη-μέλη της Ε.Ε. Η όξυνση του πολέμου έχει απελευθερώσει τις πλέον συντηρητικές έως και αντιδραστικές δυνάμεις στο εσωτερικό της Δύσης. Από τη λογοκρισία και το κλείσιμο μέσων ενημέρωσης, έως τη διάχυτη προπαγάνδα την οποία «καταναλώνουμε» οι ίδιοι και από το ρόλο της ολιγαρχίας έως την επάνοδο ενός διάχυτου μιλιταρισμού και μεγαλοϊδεατισμών, η μεταπολεμική αστική δημοκρατία στη Δύση αποδομείται ταχέως. Η «Δύση» έχει υιοθετήσει την αστική αυταρχική ολιγαρχία με κοινοβουλευτικό μανδύα, ενώ παραλλήλως ξεπλένει και αξιοποιεί το ναζισμό. Μετά την αναίρεση του κοινωνικού κράτους, η τάση περιορισμού των πολιτικών ελευθεριών επιτείνει την κατάργηση όλων των θεμελίων της μεταπολεμικής ευρωπαϊκής-δυτικής ανοικοδόμησης. Η ξεθεμελίωση της μεταπολεμικής «Ευρώπης» και «Δύσης» συνδυάζεται με τον ρατσιστικό αντιρωσισμό, με αποτέλεσμα να πλήττει τη γενική ιδεολογική ηγεμονία της Δύσης στον υπόλοιπο κόσμο.
Συνοψίζοντας, η δεύτερη φάση του γενικευμένου πολέμου επιταχύνει την υποχώρηση των ΗΠΑ και της Δύσης γενικότερα, αλλά και τις εσωτερικές αντιθέσεις στο «δυτικό» μπλοκ. Ένας χρόνος έχει θέσει σε κίνηση εξελίξεις που συσσωρεύονταν δεκαετίες. Τίποτα δε θα είναι ίδιο με τη λήξη της «Ειδικής Στρατιωτικής Επιχείρησης». Ας ελπίσουμε ότι τουλάχιστον, η κρίσιμη διαφοροποίηση δεν θα συνίσταται στην έλευση πυρηνικού χειμώνα.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου