Ο πολιτισμός πηγή... αντίστασης!

EUROKINISSI

Τάσος Τσακίρογλου

 

«Εχετε καταλάβει, κυρία υπουργέ, ότι όσο λιγότερο αυθεντικό πολιτιστικό υπόβαθρο έχει κάποιος τόσο περισσότερα χρήματα πρέπει να ξοδέψει για να διασκεδάσει ένα Σαββατοκύριακο ή στις διακοπές του; Αφού κανείς δεν τους έμαθε να παράγουν ενεργές απολαύσεις εκ των έσω, δημιουργικά, πρέπει όλα να τα αγοράσουν απ’ έξω». Αυτό γράφει ο Ισπανός φιλόσοφος Φερνάντο Σαβατέρ σε επιστολή που απέστειλε προς τη συντηρητική υπουργό Παιδείας, το μακρινό 1997. Και συνέχιζε λέγοντας: «Πιστεύω ότι η εκπαίδευση είναι ένα τέχνημα κατά του μοιραίου και του αναπότρεπτου, κατά του πεπρωμένου της καταγωγής μας».

Σήμερα, η νεοφιλελεύθερη κυβέρνηση Μητσοτάκη υποβιβάζει τα πτυχία των ανθρώπων του πολιτισμού στον κατώτερο δυνατό κοινό παρονομαστή, μετατρέποντας μουσικούς, ηθοποιούς, σκηνοθέτες κ.ά. σε μια αδιαφοροποίητη και προς εκμετάλλευση μάζα.

Μητσοτάκης, Μενδώνη, Κεραμέως και σία επιχειρούν με κάθε μέσο να αναιρέσουν αυτό το «κατά του πεπρωμένου της καταγωγής μας». Από την αρχή της θητείας αυτής της κυβέρνησης πριμοδοτείται συστηματικά η ιδιωτική εκπαίδευση (Κολέγια, ΙΕΚ κ.λπ.) εις βάρος της δημόσιας, σε μια προσπάθεια να γυρίσει ο χρόνος πίσω σε εποχές κατά τις οποίες σπούδαζαν μόνο οι πλούσιοι και οι γόνοι των «καλών οικογενειών».

Η προχθεσινή μαζική παραίτηση των καθηγητών της Δραματικής Σχολής του Εθνικού Θεάτρου αποτελεί μια θαρραλέα πράξη αντίστασης στην παρακμή στην οποία έχει οδηγήσει τον πολιτισμό η ανεκδιήγητη Λίνα Μενδώνη, με (μελετημένες) πράξεις και παραλείψεις.

Ο (θανατηφόρος) συνδυασμός της Κεραμέως (στο υπουργείο Παιδείας) και της Μενδώνη (στο υπουργείο Πολιτισμού) έχει γυρίσει πολλές δεκαετίες πίσω τα πράγματα, σε εποχές του δάσκαλου, του παπά και του χωροφύλακα. Και κυρίως βέβαια στις πιο αντιδραστικές ιδέες και απόψεις, με άρωμα Εκκλησίας.

Ο πολιτισμός αποτελεί στοιχείο χειραφέτησης και κάθε καλλιεργημένος άνθρωπος αποκτά μια κρίσιμη μάζα γνώσεων και συναισθημάτων που θα τον μετατρέψουν από ένα άκαμπτο και «πέτρινο» πλάσμα σε έναν ευαίσθητο, ανεκτικό και με ενσυναίσθηση πολίτη.

Και εδώ δεν μιλάμε για μια κοινωνία αγγέλων, όμως από την άλλη δεν μπορούμε να δεχτούμε και τη σημερινή αγοραία εκπαίδευση, σύμφωνα με την οποία τα παιδιά απλώς αθροίζουν «δεξιότητες» που αργότερα θα «πουλήσουν» στην αγορά εργασίας. Λίγο ξένες γλώσσες, λίγο υπολογιστές, λίγο μαθηματικά, λίγο απ’ όλα και στο τέλος τίποτα. Μια παιδεία μόνο με ανταλλακτική αξία και καθόλου αξία χρήσης. Ανθρωποι-επιχειρήσεις που πρέπει να μπορούν να «ανοιχτούν στην αγορά και να διαπρέψουν». Αυτός είναι ο νεοφιλελεύθερος μύθος. Ομως οι θέσεις είναι ρεζερβέ για τα παιδιά των επιχειρηματιών, των πολιτικών και του σιναφιού τους, αφού οι «περιστρεφόμενες πόρτες» ανάμεσα σε πολιτική και «αγορά» λειτουργούν άψογα, ενώ οι «δυναστείες» και τα «τζάκια» καλά κρατούν (Μητσοτάκηδες, Καραμανλήδες, Παπανδρέου και πάει λέγοντας).

Καλλιεργημένος άνθρωπος δεν είναι εκείνος που συσσωρεύει γνώσεις, πτυχία και μεταπτυχιακά –άρα ένας καταναλωτής–, αλλά όποιος καταφέρνει να κατακτήσει τα πολιτιστικά στοιχεία της εποχής του, συμπεριλαμβανομένων των τεχνών και των συναισθημάτων που αυτές παράγουν. Η ραγδαία υποβάθμιση του πολιτισμού από την παρούσα κυβέρνηση είναι ενδεικτική της χυδαιότητας που τη χαρακτηρίζει. Οσα Κολάμπια και να παρουσιάσει ο πρωθυπουργός, όσο καλή χρήση της αγγλικής και αν κάνει, δεν παύει να καταστρέφει συστηματικά όσα οι προηγούμενες γενιές δημιούργησαν με κόπο, τόσο στην οικονομία, όσο και στην παιδεία και στον πολιτισμό. Και οι επικείμενες εκλογές ίσως είναι μια καλή ευκαιρία για να μπει ένας φραγμός σε αυτή την καταστροφή.