 |
| ΜΟΤΙΟΝΤΕΑΜ |
Άνθρωποι που φτάνουν στα ελληνικά νησιά σε μια προσπάθεια να ζητήσουν άσυλο στην Ευρώπη έχουν περιγράψει στις ομάδες των Γιατρών Χωρίς Σύνορα (ΓΧΣ) συγκλονιστικές εμπειρίες βίας και άγριων επαναπροωθήσεων.
Σε 42 περιπτώσεις τον περασμένο χρόνο, οι ομάδες των ΓΧΣ έχουν περιθάλψει περισσότερα από 570 άτομα, συμπεριλαμβανομένων 24 εγκύων γυναικών, που χρειάστηκαν επείγουσα ιατρική περίθαλψη ή ψυχολογική στήριξη μετά την άφιξή τους στο νησί της Σάμου. Όλοι είχαν ταξιδέψει από τις ακτές της Τουρκίας — μόλις λίγα χιλιόμετρα μακριά — με μικρές φουσκωτές βάρκες, κατά μήκος του Αιγαίου.
Τρομοκρατημένοι μήπως τους πιάσουν οι αρχές και τους επαναπροωθήσουν βιαίως στην Τουρκία, οι περισσότεροι κρύβονται μόλις φτάσουν στο νησί — μερικές φορές μένουν κρυμμένοι για μέρες, χωρίς φαγητό ή νερό.
«Μερικοί άνθρωποι επηρεάζονται τόσο σοβαρά από τον φόβο που δεν μπορούν να μιλήσουν ή να περπατήσουν», δήλωσε ο Νικόλας Παπαχρυσοστόμου, επικεφαλής της αποστολής των Γιατρών Χωρίς Σύνορα στην Ελλάδα. «Το καλοκαίρι, βλέπουμε πολλούς ασθενείς να υποφέρουν από θερμική εξάντληση και αφυδάτωση. Τους χειμερινούς μήνες, έπρεπε να περιθάλψουμε τρία άτομα με κρυοπαγήματα, καθώς κρύβονταν έξω για αρκετές ημέρες σε χαμηλές θερμοκρασίες. Επίσης, αντιμετωπίζουμε συχνά τραυματισμούς από ατυχήματα που συμβαίνουν κατά την αναρρίχηση σε απότομους βράχους στο νησί, όπως τραύματα στα πόδια, κατάγματα και εξαρθρώσεις ώμων. Τον Απρίλιο του 2022, περιθάλψαμε μια ολόκληρη ομάδα που έπεσε σε γκρεμό, ενώ έτρεχε να ξεφύγει από τις συνοριακές αρχές. Μέχρι σήμερα, χρειάστηκε να παραπέμψουμε 37 άτομα στο νοσοκομείο με ασθενοφόρο».
Πολλοί από τους νεοαφιχθέντες είναι γυναίκες και παιδιά. Μια έγκυος γέννησε κρυμμένη, χωρίς ιατρική βοήθεια. Μια άλλη ήταν σε λοχεία όταν έφτασε η ιατρική ομάδα των ΓΧΣ για να τη βοηθήσει.
Οι περισσότεροι άνθρωποι που φτάνουν στη Σάμο περιγράφουν ότι αναχαιτίστηκαν από τις αρχές ασφαλείας και τη συνοριοφυλακή, κατά τη διάρκεια προηγούμενων προσπαθειών να ζητήσουν άσυλο στην Ευρώπη και ότι επαναπροωθήθηκαν βίαια στην Τουρκία. Μερικοί επέστρεψαν στα τουρκικά ύδατα—αυτό συνέβη εννέα φορές σε ένα άτομο που έλαβε βοήθεια από τους ΓΧΣ. Πολλά άτομα με την υποστήριξη των Γιατρών Χωρίς Σύνορα είπαν στις ομάδες μας ότι έφτασαν μαζί με άλλα άτομα που δεν είδαν ποτέ ξανά.
Άτομα που υποβλήθηκαν σε θεραπεία αναφέρουν ότι έχουν υποστεί ή έχουν γίνει μάρτυρες σωματικής βίας ή απάνθρωπης και ταπεινωτικής μεταχείρισης, συμπεριλαμβανομένων ξυλοδαρμών, ερευνών, αναγκαστικών εξετάσεων στα γεννητικά όργανα, κλοπών περιουσιακών στοιχείων και παραμονής σε βάρκες χωρίς κινητήρα στη θάλασσα.
«Όταν φτάσεις στα βουνά και σε στέλνουν ξανά πίσω, νιώθεις σαν να πεθάνεις», είπε η Λορέτα*, η οποία νοσηλεύτηκε από τους Γιατρούς Χωρίς Σύνορα και περιέγραψε ότι οι συνοριακές αρχές στη Λέσβο την επαναπροώθησαν με τη βία δύο φορές, πριν καταφέρει και φτάσει στη Σάμο. «Μας έφεραν σε ένα μεγάλο λιμάνι. Ήταν πολλοί, πολλοί αστυνομικοί. Έπρεπε να μπούμε μέσα σε ένα κτίριο. Άρχισαν να με χαστουκίζουν, τους άντρες, την κυρία που ήταν έγκυος, όλους. Μας χτύπησαν με ένα ξύλο και με τα πόδια τους. Από τότε έχω προβλήματα με το πόδι μου και με την πλάτη μου. Μετά μας έβαλαν σε μια μεγάλη βάρκα».
Αν και οι ομάδες των ΓΧΣ δεν έχουν γίνει άμεσα μάρτυρες βίαιων αναχαιτίσεων ή αναγκαστικών επαναπροωθήσεων, οι αναφορές των ασθενών μας δείχνουν ότι αυτές οι πρακτικές γίνονται πιο συχνές και πιο βίαιες.
«Όχι μόνο είναι παράνομες αυτές οι συμπεριφορές, αλλά θέτουν επίσης σε κίνδυνο το δικαίωμα των ανθρώπων να υποβάλουν αίτηση για άσυλο», δήλωσε η συντονίστρια των ΓΧΣ Σόνια Μπαλερόν. «Αυτές οι πρακτικές εκθέτουν επίσης τους ανθρώπους σε περαιτέρω τραύματα και στον κίνδυνο μακροχρόνιων προβλημάτων σωματικής και ψυχικής υγείας. Είναι ευθύνη των ελληνικών και των ευρωπαϊκών αρχών να διασφαλίσουν ότι τηρείται ο νόμος και ότι οι διαδικασίες σχετικά με την υποδοχή, την αναγνώριση και τη διεθνή προστασία εφαρμόζονται αποτελεσματικά».
-----------------------
Στη Σάμο, οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα ειδοποιούν τις αρχές πριν μεταβούν σε μια τοποθεσία για να βοηθήσουν τους ανθρώπους που αντιμετωπίζουν προβλήματα και, μόλις βρεθούν στο χώρο, συντονίζονται με τις αρχές ασφαλείας και τις ιατρικές αρχές για παραπομπές στο νοσοκομείο με ασθενοφόρο. Οι ομάδες μας φέρουν κουτιά πρώτων βοηθειών, στεγνά ρούχα, προμήθειες πόσιμου νερού και μερίδες φαγητού έκτακτης ανάγκης και φορούν πάντα λευκά μπουφάν που φέρουν ευκρινώς το λογότυπο των ΓΧΣ.
Αφού οι ΓΧΣ παράσχουν επείγουσες ιατρικές και ψυχολογικές πρώτες βοήθειες, οι αρχές ασφαλείας μεταφέρουν τους νεοαφιχθέντες σε ένα κλειστό κέντρο υποδοχής, υψηλής ασφάλειας, που βρίσκεται περίπου μία ώρα με τα πόδια από την πόλη του Βαθύ. Μετά από πέντε ημέρες καραντίνας, οι ΓΧΣ επιτρέπεται να επισκέπτονται ασθενείς για να ελέγξουν την ιατρική τους κατάσταση και να βεβαιωθούν ότι έχουν έγκαιρη πρόσβαση σε περαιτέρω ιατρική φροντίδα. Το κέντρο υποδοχής είναι ο μόνος τρόπος για να εγγραφούν οι νεοαφιχθέντες και να ζητήσουν άσυλο. Οι άνθρωποι πρέπει να περιμένουν στο κέντρο υποδοχής, ενώ υπομένουν μακρές και περίπλοκες νομικές διαδικασίες για την ολοκλήρωση των αιτημάτων ασύλου τους.
* το όνομα έχει αλλάξει
*****
 |
Ο επικαιροποιημένος διαδραστικός χάρτης της ομάδας Alarm Phone καταγράφει 141 περιστατικά παραβίασης δικαιωμάτων στο Αιγαίο από τον Μάρτιο του 2020 |
Από τον Μάρτιο του 2021 ώς τον Μάρτιο του 2022 έχει 62 καταγραφές για παραβίαση ανθρωπίνων δικαιωμάτων εκ μέρους των ελληνικών, κυρίως, αρχών -συχνά με την αρωγή της Frontex- καθώς καθυστερούν ή αρνούνται να προχωρήσουν σε διάσωση, συχνά με οδυνηρά αποτελέσματα.
Αλλα 62 περιστατικά παραβίασης ανθρωπίνων δικαιωμάτων στα ελληνικά σύνορα φέρνει στο φως η αναλυτική έκθεση της ομάδας Alarm Phone που καταγράφει περιστατικά κινδύνου στο Αιγαίο και ενημερώνει τις αρμόδιες αρχές για να προβούν σε διάσωση. Η έκθεση, που καλύπτει χρονικά την περίοδο από τον Μάρτιο του 2021 ώς τον Μάρτιο του 2022, περιλαμβάνει περιστατικά επαναπροωθήσεων και βίας στα σύνορα εκ μέρους των ελληνικών, κυρίως, αρχών -συχνά με την αρωγή της Frontex- και καθυστέρησης ή άρνησης των αρχών να προχωρήσουν σε διάσωση, συχνά με οδυνηρά αποτελέσματα.
H έκθεση με τίτλο «Τα εγκλήματα στα σύνορα συνεχίζονται: δύο χρόνια συστηματικής βίας στο Αιγαίο» είναι η συνέχεια της καταγραφής των βίαιων πρακτικών στα σύνορα που ξεκίνησε πέρυσι η ομάδα Alarm Phone με την προηγούμενη έκθεσή της (Μάρτιος 2020-Μάρτιος 2021) και αναδείκνυε 79 περιστατικά παραβίασης ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
Ακολουθώντας το νήμα των βίαιων και συχνά θανατηφόρων πρακτικών, η έκθεση συνοδεύεται από έναν διαδραστικό χάρτη της Ελλάδας, στον οποίο ο χρήστης μπορεί να περιηγηθεί για να ενημερωθεί εκτενώς για τα περιστατικά που κατέγραψε η ομάδα, με βάση το γεωγραφικό στίγμα των προσφύγων, τι συνέβη κατά την επικοινωνία της ομάδας με τις αρμόδιες αρχές και ποια ήταν η έκβασή τους.
Παρά την παραίτηση του επικεφαλής της Frontex Φαμπρίς Λετζέρι, τον περασμένο Απρίλιο, όπως υπογραμμίζει η ομάδα, η κανονικοποίηση των επαναπροωθήσεων και η ατιμωρησία συνεχίζονται. Παρά τις αμέτρητες καταγγελίες, τις μαρτυρίες και τα στοιχεία που φτάνουν στη δημοσιότητα για βίαιες πρακτικές σε πρόσφυγες και μετανάστες, οι ελληνικές και ευρωπαϊκές αρχές εξακολουθούν να συνεργάζονται «για να αποτρέψουν ανθρώπους από το να φτάσουν στην Ευρώπη με επαναπροωθήσεις, ποινικοποίηση, αυθαίρετη κράτηση, χρήση υπέρμετρης βίας και επιτήρηση [...] Δεν υπάρχει έλλειψη στοιχείων αλλά απουσία συνεπειών για τους δράστες αυτών των εγκλημάτων, δηλαδή την ελληνική ακτοφυλακή, τις ελληνικές αρχές και τη Frontex που στηρίζεται από την Ευρωπαϊκή Ενωση», επισημαίνει η ομάδα.
Η έκθεση είναι αφιερωμένη στον πρόσφυγα Αλαά Μοχάμεντ αλ Μπακρί που έχασε τη ζωή του σε νησίδα του Εβρου στις 2 Σεπτεμβρίου 2021, αφού οι ελληνικές αρχές αρνήθηκαν να του παράσχουν ιατρική περίθαλψη. Ο Σύρος πρόσφυγας έμεινε στον Εβρο περίπου τέσσερις μέρες. Βρέθηκε ημιλιπόθυμος με βαρύ κρύωμα από τρεις άλλους πρόσφυγες και επικοινώνησαν με την Alarm Phone στις 30 Αυγούστου 2021, η οποία ειδοποίησε αμέσως τις αρχές. «Οταν τελικά δεν τους βοήθησε κανείς, οι πρόσφυγες παραδόθηκαν στην αστυνομία για να τον βοηθήσουν. Τελικά, τέθηκαν υπό κράτηση και τους επαναπροώθησαν στη νησίδα μαζί με άλλους πρόσφυγες», εξηγεί η ομάδα.
Ειδική αναφορά γίνεται και στις κλήσεις που έχει δεχθεί η ομάδα τους τελευταίους μήνες από πρόσφυγες που σύμφωνα με το γεωγραφικό τους στίγμα εντοπίζονται στο Ιόνιο πέλαγος, στην προσπάθειά τους να ταξιδέψουν από την Τουρκία ή τον Λίβανο απευθείας στην Ιταλία. Από τις αρχές του Ιουνίου του 2021 η Alarm Phone έχει ειδοποιηθεί για περισσότερες από 30 βάρκες σε κίνδυνο που έπλεαν στα ανοιχτά του Ιονίου. Η ομάδα συμπεραίνει πως η πρακτική των επαναπροωθήσεων και οι απάνθρωπες συνθήκες κράτησης στα καμπ είναι ο βασικός λόγος που οι πρόσφυγες επιλέγουν αυτή την επικίνδυνη και μεγάλη διαδρομή διάρκειας περίπου εφτά ημερών, στην προσπάθειά τους να παρακάμψουν τις ελληνικές αρχές.
Χαρακτηριστική είναι η περίπτωση των 154 προσφύγων που στις 23 Σεπτεμβρίου 2021 επέβαιναν σε ιστιοφόρο στο Ιόνιο με προορισμό την Ιταλία και ειδοποίησαν την Alarm Phone για βοήθεια. Η ομάδα με τη σειρά της ειδοποίησε την ελληνική ακτοφυλακή και οι πρόσφυγες μεταφέρθηκαν στην Κρήτη, όμως κατά τη διάρκεια της μεταφοράς τους μία γυναίκα έχασε τη ζωή της, ενώ ακόμη τρεις πρόσφυγες συνελήφθησαν και μεταφέρθηκαν στο κέντρο κράτησης της Αμυγδαλέζας επειδή οδηγούσαν το σκάφος.
Οδηγίες για τους αγνοούμενους
Επειτα από εκκλήσεις συγγενών και φίλων προσφύγων που αναζητούν τους δικούς τους οι οποίοι χάθηκαν κατά τη διάρκεια του ταξιδιού τους προς την Ευρώπη, η ομάδα Alarm Phone προχωρά στη συγκέντρωση και δημοσιοποίηση χρήσιμων πληροφοριών ώστε να βελτιωθεί η πρόσβαση σε οποιαδήποτε πληροφορία για τους αγνοούμενους. Συμβουλές με χρήσιμα βήματα, φορείς και τρόπους επικοινωνίας που οι ενδιαφερόμενοι μπορούν να αναζητήσουν ώστε να λάβουν απαντήσεις μπορείτε να βρείτε στην ιστοσελίδα alarmphone.org («Searching for people who went missing in Greece»).
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου