Ρεπορτάζ Αντα Ψαρρά
Η υπόθεση της παρακολούθησης του δημοσιογράφου Θ. Κουκάκη από το Μαξίμου όχι μέσω κάποιας σκοτεινής στοάς αλλά με τον ολάνοιχτο διάδρομο ΕΥΠ - Μαξίμου με απόφαση της κυβέρνησης Μητσοτάκη είναι βέβαιο ότι θα απασχολήσει όχι μόνο τους εθνικούς αλλά και τους ευρωπαϊκούς θεσμούς, τις ενώσεις δημοσιογράφων, τον νομικό κόσμο και τις οργανώσεις και φορείς υπεράσπισης των δικαιωμάτων.
Αρκεί να αναλογιστεί κανείς το τι γίνεται ακόμα και στα φιλοκυβερνητικά και ελεγχόμενα ΜΜΕ της χώρας όταν αποκαλύπτεται ότι διάφορα κράτη παρακολουθούν δημοσιογράφους των χωρών τους (π.χ. Ρωσία). Ο Ελληνας δημοσιογράφος, όπως και κάθε παράνομα παρακολουθούμενος πολίτης, έχει τη δυνατότητα πριν από κάθε άλλη κίνηση να προσφύγει στις αντίστοιχες αρχές ελέγχου και φυσικά στη Δικαιοσύνη. Στην περίπτωση αυτή ο Θ. Κουκάκης μπορεί να προσφύγει τόσο στην Εθνική Αρχή Διαφάνειας όσο και στην Αρχή Προστασίας Προσωπικών Δεδομένων.
Ευτυχώς όμως από την περασμένη Παρασκευή έχει επιπλέον τη δυνατότητα να καταγγείλει την παρανομία σε βάρος του στη νέα πλατφόρμα ελέγχου του Δείκτη Κράτους Δίκαιου (govwatch.gr), την οποία λειτουργεί το ανεξάρτητο Vouliwatch που καταγράφει τις εξελίξεις στην ελληνική Βουλή. Με δεδομένη την ανεξαρτησία του, είναι βέβαιο ότι η νέα πλατφόρμα θα αποτελέσει ακόμα ένα ασφαλές «καταφύγιο» επώνυμων και ανώνυμων καταγγελιών, τη στιγμή που διεθνείς φορείς καταγράφουν πτώση των δεικτών του κράτους δικαίου στην Ελλάδα.
Η έκθεση του World Justice Project (Παγκόσμιος Χάρτης Δικαίου) δείχνει για το 2021 πτώση για δεύτερη συνεχή χρονιά των σχετικών δεικτών ύστερα από συνεχή άνοδό τους την περίοδο 2015-2019, ενώ επισημαίνει ότι διαχρονικά η Ελλάδα βρίσκεται στις τελευταίες θέσεις ανάμεσα στις λεγόμενες χώρες της Δύσης αλλά και κάτω από πολύ φτωχές χώρες. («Κατηφορικός ο δείκτης του κράτους δικαίου στην Ελλάδα των... αρίστων», «Εφ.Συν.», 7.2.2022). Τα ίδια φαινόμενα καταγράφει η Εκθεση του ΟΟΣΑ, που περιέχει πολλές αιχμές για τη μη προστασία των προστατευόμενων μαρτύρων, αλλά και οι εκθέσεις της GRECO (««Kόκκινες κάρτες» στην Ελλάδα από την GRECO για τη διαφθορά», «Εφ.Συν.» 10.3.2022).
Η πλατφόρμα-ανάχωμα στην κατηφόρα της Ελλάδας στις παραβιάσεις
Ζητήσαμε από τον πολιτικό επιστήμονα Στέφανο Λουκόπουλο, ιδρυτικό μέλος του διεθνούς δικτύου Parliamentwatch Network, να παρουσιάσει στην «Εφ.Συν.» τη λειτουργία αυτής της σημαντικής πλατφόρμας καταγραφής που αποτελεί το απόλυτο Παρατηρητήριο του Κράτους Δικαίου στην Ελλάδα
«Το Κράτος Δικαίου είναι συνώνυμο και προαπαιτούμενος μιας υγιούς δημοκρατίας: η ισονομία και η καλή νομοθέτηση, η διαφάνεια και η λογοδοσία, η αποτελεσματική λειτουργία της Δικαιοσύνης, η τήρηση των νόμων από την εξουσία, η πολυφωνία στα ΜΜΕ και η ελευθερία του Τύπου μαζί με την απαρέγκλιτη προστασία των ανθρώπινων δικαιωμάτων είναι οι βασικές αρχές και εγγυήσεις του Κράτους Δικαίου.
Τα τελευταία χρόνια, δυστυχώς, παρατηρούμε μια ανησυχητική τάση υποβάθμισης του Κ.Δ. στην Ελλάδα, η οποία έχει αρχίσει να αποτυπώνεται όλο και εντονότερα στις εκθέσεις ευρωπαϊκών και διεθνών θεσμών και φορέων όπως η GRECO, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αλλά και οι Δημοσιογράφοι Χωρίς Σύνορα (RSF) και το πλέον έγκυρο παγκόσμιο World Justice Project.
 |
| Ο διευθυντής του Vouliwatch Στέφανος Λουκόπουλος |
Μάλιστα στο Rule of Law Index του τελευταίου η Ελλάδα βρίσκεται χαμηλότερα σε κατάταξη και από χώρες όπως η Ναμίμπια, η Ρουάντα, η Ρουμανία, η Χιλή, η Κόστα Ρίκα κ.ά., ενώ σε πρόσφατη έκθεση της οργάνωσης Δημοσιογράφοι Χωρίς Σύνορα (RSF) εκφράζονται σοβαρές ανησυχίες για την κατάσταση της ελευθεροτυπίας στη χώρα (ανεξιχνίαστη δολοφονία Καραϊβάζ, δικαστικές διώξεις δημοσιογράφων κ.ο.κ.).
Οι σχετικές αναφορές επισημαίνουν καθυστερήσεις σε υποθέσεις διαφθοράς και στην απονομή δικαιοσύνης, προβλήματα στη δημόσια διαθεσιμότητα των πληροφοριών (διαφάνεια), σημαντικές ελλείψεις στην αποτελεσματική εποπτεία της εξουσίας και πολιτικές διώξεις δημοσιογράφων με σκοπό τον εκφοβισμό και τη λογοκρισία.
Στο εσωτερικό της χώρας το συγκεκριμένο φαινόμενο μοιάζει να αντιμετωπίζεται με μια ανεξήγητη απάθεια από την πλειονότητα των πολιτικών φορέων, τον δημοσιογραφικό κόσμο αλλά και την ίδια την κοινωνία.
Τα φαινόμενα της αδιαφάνειας στη λήψη αποφάσεων και διάθεση δημόσιων πόρων, η λογοκρισία και απαξίωση της πολυφωνίας, η αστυνομική βία, η μη συμμόρφωση δημόσιων αρχών με τον νόμο αλλά και η δραματική καθυστέρηση στην απονομή της δικαιοσύνης μοιάζουν με νέα κανονικότητα.
Στο πλαίσιο αυτό αποφασίσαμε να ενεργοποιήσουμε τα ψηφιακά εργαλεία, την εμπειρία και την τεχνογνωσία που έχουμε συλλέξει όλα αυτά τα χρόνια της λειτουργίας τού Vouliwatch ως εποπτικού οργανισμού (watchdog organization) -και μάλιστα του πρώτου ανάλογου εγχειρήματος στην Ελλάδα- για να συλλέξουμε, καταγράψουμε και αναδείξουμε αναλυτικά, συνολικά και εμπεριστατωμένα την κατάσταση του Κράτους Δικαίου στην Ελλάδα.
Με την πολύτιμη συνεισφορά μιας ομάδας συνεργατών από τον νομικό και δημοσιογραφικό κόσμο αλλά και την Κοινωνία των Πολιτών προχωρήσαμε στη δημιουργία του πρώτου Παρατηρητηρίου για το Κράτος Δικαίου στην Ελλάδα, του govwatch, ως ακόμη μιας ανεξάρτητης, μη κερδοσκοπικής πρωτοβουλίας του οργανισμού.
Λίγα λόγια για το govwatch
Το govwatch είναι ένα ζωντανό και φιλόδοξο έργο συλλογής, καταγραφής και ανάδειξης αναφορών περιστατικών παραβίασης ή υπόνοιας παραβίασης του Κράτους Δικαίου στην Ελλάδα ανά τέσσερις άξονες και με τις αντίστοιχες υποθεματικές τους: Νομοθετική Διαδικασία & Κυβερνητική Εποπτεία, Διαφθορά, Θεμελιώδη Δικαιώματα, Τάξη & Ασφάλεια. Ενας συλλογικός χάρτης με αναφορές MH εφαρμογής του Κράτους Δικαίου που στοχεύει στην ενημέρωση πολιτών και φορέων, την ενίσχυση του εντοπισμού τέτοιων περιστατικών από την ΚτΠ και την περαιτέρω άσκηση πίεσης για λογοδοσία των υπευθύνων.
Μάλιστα όλη η πλατφόρμα είναι δίγλωσση (ελληνικά-αγγλικά), ώστε η ανάδειξη των ευρημάτων του να απηχεί και σε αρμόδιους διεθνείς οργανισμούς και θεσμούς όπως η GRECO, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και ως εκ τούτου να αυξάνει την πολιτική πίεση στην εκάστοτε εξουσία.
Δυστυχώς με τη μέχρι σήμερα συλλογή και καταγραφή που έχουμε πραγματοποιήσει για τα έτη 2021-22 ήδη οι αναφορές φτάνουν τις 200, ενώ το περιεχόμενο είναι ενδεικτικό (όχι εξαντλητικό) και επικαιροποιείται διαρκώς από την ομάδα μας.
Κλείνοντας αξίζει να επισημάνουμε ότι το Δίκαιο στο κράτος δεν είναι μια ρομαντική ιδέα ή μια αφηρημένη έννοια για ακτιβιστές και θεωρητικούς. Αποτελεί προτεραιότητα κάθε δημοκρατικής χώρας και έχει ζωτική σημασία για την ευνομία και την αξιοπρέπεια των πολιτών.
Με ένα εργαλείο καταγραφής και ανάλυσης, σαν αυτό που περήφανα σας παρουσιάζουμε, παίρνουμε σαφή θέση απέναντι στις παραβάσεις που υπομένει ο νόμος και κρατάμε ξεκάθαρη ηθική στάση απέναντι σε φαινόμενα διαφθοράς στα οποία η λογοδοσία και η διαφάνεια καταπατούνται κατάφωρα».
Προειδοποίηση
Οπως έχει ήδη γίνει γνωστό από τα ΜΜΕ που δεν ελέγχονται από την κυβέρνηση αλλά και από τα ευρωπαϊκά, η αντιπρόεδρος του Ευρωκοινοβουλίου και επίτροπος για τις Αξίες και τη Διαφάνεια, Βέρα Γιούροβα, απαντώντας σε ερώτηση του ευρωβουλευτή του ΣΥΡΙΖΑ, Στέλιου Κούλογλου, για τη μη ενσωμάτωση της ευρωπαϊκής οδηγίας για την προστασία των μαρτύρων δημοσίου συμφέροντος στο ελληνικό δίκαιο, αναφέρεται και στη σχετική προειδοποίηση που έχει απευθύνει προς την ελληνική κυβέρνηση καλώντας την εκ νέου να εφαρμόσει την οδηγία.
Το ευρωπαϊκό δίκτυο Euractiv τονίζει ότι «εν μέσω της δίωξης δύο δημοσιογράφων για το σκάνδαλο Novartis, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πίεσε εκ νέου την ελληνική κυβέρνηση να ενσωματώσει στην εθνική νομοθεσία την οδηγία για την προστασία των μαρτύρων δημοσίου συμφέροντος». Οπως αναφέρει το δίκτυο, ήδη τα κράτη-μέλη έχουν ενσωματώσει τη σχετική οδηγία ενώ η Ελλάδα καθυστερεί αδικαιολόγητα αναβάλλοντας συνεχώς τη διαδικασία.
Η τελευταία προειδοποίηση της Επιτροπής έγινε στις 28.1.2022 με την επίτροπο να απευθύνει νέα αυστηρή προειδοποίηση. Η Β. Γιούροβα αναφέρθηκε στην ελευθερία των μέσων ενημέρωσης στην Ελλάδα (με αφορμή και τις διώξεις δικαστικών και δημοσιογράφων για το σκάνδαλο Novartis), λέγοντας ότι παρακολουθεί τις εξελίξεις σχετικά με τον πλουραλισμό και την ελευθερία των μέσων ενημέρωσης στο πλαίσιο της ετήσιας Εκθεσης για το Κράτος Δικαίου και τα επακόλουθά της. «Η Εκθεση για το Κράτος Δικαίου για το 2022 θα δώσει ιδιαίτερη προσοχή στις εξελίξεις που σχετίζονται με την ελευθερία του Τύπου και την ασφάλεια των δημοσιογράφων».
Τέλος, στις 28 Απριλίου θα γίνει συνεδρίαση της Επιτροπής του Ευρωκοινοβουλίου LIBE (για τη διαφθορά) στην οποία έχει κληθεί να τοποθετηθεί ο υπουργός Δικαιοσύνης, Κ. Τσιάρας, και είναι βέβαιο ότι θα βρεθεί σε πολύ δύσκολη θέση («Ευρωβουλή καλεί Τσιάρα», «Εφ.Συν.» 29.3.2022). Στην ίδια επιτροπή παρουσιάστηκε και μίλησε η διωκόμενη πρώην εισαγγελέας κατά της Διαφθοράς, Ελ. Τουλουπάκη.
ΕΔΩ η πλατφόρμα του ελληνικού govwatch
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου