10 Δεκεμβρίου 2025

Από το καλοκαίρι της αλληλεγγύης στον χειμώνα της ξενοφοβίας - Πορτοκαλί συναγερμός για την ανθρωπιά σε Ελλάδα και Ευρώπη

Το Κέντρο Υποδοχής και Ταυτοποίησης προσφύγων της Μαλακάσας
Το Κέντρο Υποδοχής και Ταυτοποίησης προσφύγων της Μαλακάσας

Πορτοκαλί συναγερμός για την ανθρωπιά

Με γρήγορες, συντονισμένες και ιδιαιτέρως επιθετικές κινήσεις, η συντηρητική Δεξιά σε απροκάλυπτη πια συμμαχία με την Ακροδεξιά σμιλεύουν το νέο αποκρουστικό πρόσωπο της Ευρώπης. Τίποτα στη ρητορική και την πρακτική της Ε.Ε. (εκτός από την ευπρόσδεκτη αλληλέγγυα πολιτική της απέναντι στα εκατομμύρια Ουκρανούς πρόσφυγες, γεγονός που υποδεικνύει ότι τη στάση της καθορίζουν σχεδόν αποκλειστικά η γεωστρατηγική συγκυρία και η πολιτική σκοπιμότητα) δεν θυμίζει πια όχι το καλοκαίρι της αλληλεγγύης πριν από δέκα χρόνια, αλλά ούτε την Ε.Ε. πριν από πέντε χρόνια.

Τον Σεπτέμβριο του 2020, παρουσιάζοντας το νέο Σύμφωνο για τη Μετανάστευση και το Ασυλο, η πρόεδρος της Κομισιόν Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν δήλωνε: «Η μετανάστευση ήταν πάντα μια πραγματικότητα για την Ευρώπη. Εχει καθορίσει τις κοινωνίες μας, έχει εμπλουτίσει τους πολιτισμούς μας και έχει διαμορφώσει πολλές από τις ζωές μας – και θα είναι πάντα έτσι». Σήμερα, η Ευρωπαϊκή Ενωση υιοθετεί την ξενοφοβική ατζέντα της Ακροδεξιάς, αγνοώντας μάλιστα τις πραγματικές ανάγκες της οικονομίας της που διψά για εργατικά χέρια.

Την ερχόμενη εβδομάδα, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο αναμένεται να υιοθετήσει το προσχέδιο του Κανονισμού Επιστροφών, με θέσεις που, σύμφωνα με την Πλατφόρμα Διεθνούς Συνεργασίας για τους Μετανάστες χωρίς Χαρτιά (PICUM), ξεπερνούν σε σκληρότητα και την ίδια την πρόταση της Κομισιόν: αύξηση του ανώτερου ορίου διοικητικής κράτησης σε 30 μήνες (από 18 σήμερα ή από 24 που προτείνει η Κομισιόν), κράτηση λόγω παράτυπης εργασίας και ανεπαρκών μέσων διαβίωσης (οι οργανώσεις μιλούν για ποινικοποίηση της φτώχειας και των κοινωνικά αποκλεισμένων), δυνατότητα δημιουργίας κέντρων κράτησης εκτός Ευρώπης, ενδεχόμενο που μέχρι σήμερα προσέκρουε στη Δικαιοσύνη.

Το Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα, έχοντας ήδη παραβιάσει τον τελευταίο χρόνο την πολιτική μη συνεργασίας με την Ακροδεξιά, συμμαχεί στην Επιτροπή Πολιτικών Ελευθεριών του Ευρωκοινοβουλίου με τις τρεις ευρωομάδες της Ακροδεξιάς για να περάσουν αντιδραστικές πολιτικές με αιχμή τις υποτιθέμενες ασφαλείς χώρες και την ποινικοποίηση της ανθρωπιστικής βοήθειας, διώκοντας αλληλέγγυους και διασώστες σαν διακινητές, προκαλώντας την αντίδραση ειδικών του ΟΗΕ.

Το μακρινό καλοκαίρι της αλληλεγγύης που ξεκίνησε από τα νησιά του Αιγαίου πριν από δέκα χρόνια έχει δώσει από καιρό τη θέση του στον μακρύ ευρωπαϊκό χειμώνα της ξενοφοβίας. 

prosfyges
AP PHOTO

Μία ολόκληρη δεκαετία μετά την έκρηξη των αφίξεων προσφύγων στη Λέσβο και τα γύρω νησιά, τα χαμόγελα, οι αγκαλιές και οι αυθόρμητες πρωτοβουλίες αλληλεγγύης που έκαναν τότε τον γύρο του κόσμου φαντάζουν μια μικρή παρένθεση μέσα στο γενικότερο ξενοφοβικό αίσθημα που επικρατεί κατά κανόνα ● Οταν άρχισαν να κλείνουν, το ένα μετά το άλλο, τα ευρωπαϊκά συνοριακά περάσματα και οι πρόσφυγες εγκλωβίζονταν, αυξάνονταν όχι μόνο η κρατική καταστολή αλλά και τα κρούσματα ρατσισμού ● Η δε ευρωτουρκική συμφωνία έβαλε ταφόπλακα στις ελπίδες δεκάδων χιλιάδων ανθρώπων να βρεθούν σε ένα πιο φιλόξενο κράτος από την Ελλάδα.

Από το μακρινό καλοκαίρι της αλληλεγγύης στη Λέσβο πριν από δέκα χρόνια, ένας θυμήθηκε μια γιαγιά στη Μυτιλήνη, που του έφερε το καλό της το παλτό και του ζήτησε να το δώσει στους πρόσφυγες και να τους πει, γιατί η ίδια δεν μιλούσε άλλη γλώσσα, «μη στεναχωριέστε, θα περάσει κι αυτό». Αλλος θυμήθηκε μια γυναίκα που, βλέποντας μια πρόσφυγα να κυκλοφορεί στη βροχή με σχισμένα παπούτσια, έβγαλε τα δικά της και της τα έδωσε να τα φορέσει και η ίδια μπήκε με τις κάλτσες στο αυτοκίνητο και έφυγε. Κάτοικοι της Λέσβου και εθελοντές επισκέπτες έσμιξαν ξανά στα τέλη Οκτωβρίου στη Μυτιλήνη και μοιράστηκαν διηγήσεις, μαρτυρίες, φωτογραφίες και τραγούδια κατά τη διάρκεια της τριήμερης εκδήλωσης «Λέσβος 2015 - 10 χρόνια μετά», που οργάνωσε η Υποστήριξη Προσφύγων στο Αιγαίο (RSA) με την υποστήριξη του γερμανικού ιδρύματος Pro Asyl.

Περισσότεροι από 500.000 πρόσφυγες και μετανάστες έφτασαν εκείνη τη χρονιά στη Λέσβο, την κυριότερη πύλη εισόδου, περισσότεροι από 850.000 σε όλο το Αιγαίο, περίπου οι έξι στους δέκα από τη Συρία, οι υπόλοιποι κυρίως από το Αφγανιστάν και το Ιράκ. Αλλοι δεν τα κατάφεραν. Το Λιμενικό κατέγραψε 252 νεκρούς σε 77 περιστατικά στο Αιγαίο το 2015 και άλλους 152 αγνοούμενους σε 21 περιστατικά.

«Είδατε στην έκθεση τα προσωπικά αντικείμενα των ανθρώπων που έχασαν τη ζωή τους σε ναυάγιο στον Μόλυβο», είπε ο Καρλ Ποπ από την Pro Asyl. «Είναι σπαρακτικό. Είναι όμως και συγκινητικό ότι οι άνθρωποι της Λέσβου εξακολουθούν να παίρνουν γράμματα ευγνωμοσύνης από πρόσφυγες από όλο τον κόσμο». Η Ελένη Σπαθανά από την RSA μίλησε για «μεγαλειώδη στιγμή της δημοκρατίας και της ανθρωπιάς» και σημείωσε: «Οφείλουμε να την τιμούμε και να θυμόμαστε ότι συμβαίνει - συνέβη και μπορεί να ξανασυμβεί».

Ηταν μια μεγαλειώδης στιγμή αλληλεγγύης σχεδόν σε όλη την Ευρώπη. Η Γερμανίδα τότε καγκελάριος Ανγκελα Μέρκελ, που στο μήνυμά της την παραμονή της Πρωτοχρονιάς του 2015 είχε δηλώσει ότι «οι πρόσφυγες είναι καλοδεχούμενοι», δήλωσε στις 31 Αυγούστου 2015 πως «θα τα καταφέρουμε», ανοίγοντας τον δρόμο για την απόφαση της Γερμανίας στις αρχές Σεπτεμβρίου να επιτρέψει την είσοδο προσφύγων που είχαν φτάσει στα σύνορα με την Ουγγαρία. Η απόφαση ανέστειλε στην πράξη την εφαρμογή του Κανονισμού του Δουβλίνου, που καθιστούσε τα κράτη πρώτης γραμμής υπεύθυνα για την επεξεργασία των αιτημάτων ασύλου και τη φιλοξενία των προσφύγων.

Μέχρι τον Νοέμβριο του 2015, περισσότεροι από 500.000 πρόσφυγες είχαν διασχίσει την Ελλάδα, είχαν περάσει στη Βόρεια Μακεδονία από τα σύνορα στην Ειδομένη κι από κει έφταναν σε χώρες της Κεντρικής Ευρώπης, μέσω του λεγόμενου βαλκανικού διαδρόμου, από τη Σερβία, την Κροατία και την Ουγγαρία ή, όταν η κυβέρνηση Ορμπαν έκλεισε τα σύνορα τον Οκτώβριο του 2015, τη Σλοβενία.

Οι προσπάθειες των κρατικών αρχών να ανακόψουν την πορεία των προσφύγων δεν έφεραν αποτέλεσμα. Οι κυβερνήσεις αναγκάστηκαν να δημιουργήσουν αυτοσχέδια συνοριακά περάσματα και άτυπες διαδρομές, κατά μήκος των οποίων αναπτύχθηκαν ομάδες και δομές αλληλεγγύης που πρόσφεραν τροφή, ρούχα και πληροφορίες.

AP PHOTO

Αλλαγή

Σύντομα όμως το καλοκαίρι της αλληλεγγύης θα έδινε τη θέση του στον ευρωπαϊκό βαρύ χειμώνα της ξενοφοβίας, που κρατά μέχρι σήμερα και επιδεινώνεται διαρκώς. Προάγγελος ήταν οι συνοριακοί έλεγχοι που επέβαλε τον Νοέμβριο του 2015 η Βόρεια Μακεδονία, επιτρέποντας τη διέλευση μόνο σε Σύρους, Αφγανούς και Ιρακινούς, ενώ ο Αυστριακός υπουργός Εξωτερικών Σεμπάστιαν Κουρτς, προερχόμενος από το Αυστριακό Λαϊκό Κόμμα (OVP), με σκληρή αντιμεταναστευτική γραμμή, πίεζε να κλείσει ο βαλκανικός διάδρομος. Στις αρχές Μαρτίου του 2016, η Σλοβενία, η Σερβία και η Βόρεια Μακεδονία έκλεισαν η μία μετά την άλλη τα σύνορά τους, με την Αυστρία να πιέζει να αποτελέσει επίσημη ευρωπαϊκή θέση το κλείσιμο των συνόρων, προκαλώντας την αντίδραση της Γερμανίας. Η ευρωτουρκική συμφωνία για το προσφυγικό υπογράφηκε στις 18 Μαρτίου 2016 και, μολονότι υποτίθεται ότι είχε προσωρινό χαρακτήρα, όπως το ανέφερε ρητά, επισφράγισε την αλλαγή πολιτικής στην Ευρώπη, θεσπίζοντας την εξωτερίκευση της διαδικασίας ασύλου στην Τουρκία, που αργότερα χαρακτηρίστηκε νομικά «ασφαλής τρίτη χώρα», επέφερε τον εγκλωβισμό δεκάδων χιλιάδων προσφύγων στα κέντρα υποδοχής των νησιών του βορείου Αιγαίου και σηματοδότησε την αρχή του τέλους του μαζικού κινήματος αλληλεγγύης.

Περίπου 60.000 πρόσφυγες και μετανάστες έμειναν στην Ελλάδα, μην μπορώντας πια να περάσουν μαζικά προς την Ευρώπη. Οι αιτήσεις ασύλου εκτινάχθηκαν από περίπου 13.000 το 2015 σε περίπου 51.000 το 2016. O αριθμός όσων εγκλωβίστηκαν για μήνες στα νησιά ξεπέρασε τις 40.000, καθώς με βάση την ερμηνεία της ευρωτουρκικής συμφωνίας που επιβλήθηκε έπρεπε να ολοκληρωθεί η διαδικασία ασύλου στα νησιά.

Μια πρόσφατη μελέτη για το προσφυγικό στα νησιά την περίοδο 2015-2020 επισημαίνει πόσο καθοριστικές υπήρξαν για την εκδήλωση αλληλεγγύης του 2015 στη Λέσβο τα αντιρατσιστικά και αλληλέγγυα δίκτυα, οι δράσεις και οι κινητοποιήσεις προηγούμενων ετών, με αξιοσημείωτη την έκθεση που έβγαλε το Pro Asyl το 2007 («Η αλήθεια είναι ίσως πικρή, αλλά πρέπει να ειπωθεί: η κατάσταση των προσφύγων στο Αιγαίο και οι πρακτικές του Ελληνικού Λιμενικού» - «The truth may be bitter, but it must be told”– The situation of refugees in the Aegean and the practices of the Greek Coast Guard») για το άθλιο κέντρο κράτησης στην Παγανή, που έκλεισε το 2009 έπειτα από κινητοποιήσεις, το διεθνές αντιρατσιστικό κάμπινγκ Νο border το 2009 και η δημιουργία εναλλακτικών χώρων φιλοξενίας όπως η Villa Azadi για ασυνόδευτους ανήλικους το 2008 και το «Χωριό τού Ολοι μαζί» το 2012 («"Το προσφυγικό ζήτημα” ως διακύβευμα κοινωνικών συγκρούσεων στην Ελλάδα: έρευνα των αλληλέγγυων, των προσφυγικών και των ρατσιστικών συλλογικών δράσεων σε Λέσβο, Χίο και Σάμο κατά την περίοδο 2015-2020», Ν. Ξυπολυτάς, Μ. Πουλημάς, Ν. Σερντεδάκις, Μ. Ψημίτης, επ. Μ. Ψημίτης, εκδ. Νήσος 2025).

Ειδικές συνθήκες

Επισημαίνει όμως και τα εξής: «Παρά την εντυπωσιακή (και ασφαλώς μεγεθυσμένη από τα ΜΜΕ) αρχική εικόνα της αλληλέγγυας στάσης των κατοίκων προς τους πρόσφυγες, δεν πρέπει να αγνοούμε ότι εκείνη ήταν μια ειδική αλληλεγγύη, μια αλληλεγγύη υπό αυστηρή προϋπόθεση, η οποία αν εξέλειπε θα προκαλούσε λογικά την κατάρρευση της μαζικής και αυθόρμητης υποστήριξης των προσφύγων εκ μέρους των κατοίκων των νησιών. Η προϋπόθεση αυτή ήταν ο μεταβατικός χαρακτήρας της μετανάστευσης, το γεγονός δηλαδή ότι οι πρόσφυγες σε εκείνη την περίοδο στην ουσία διασχίζουν τη χώρα, ξεκινώντας από τα νησιά, και προωθούνται προς τη Β. Ευρώπη. Ετσι, από μια περίοδο στην οποία η δυνατή εικόνα που βγαίνει προς τα έξω είναι η αυθόρμητη και μαζική αλληλεγγύη προς τους πρόσφυγες, περνάμε σταδιακά σε μια άλλη όπου εμφανίζονται στο προσκήνιο κατά σειρά αρνητικής κλιμάκωσης: (α) μια συναισθηματική αποστασιοποίηση από τα τεκταινόμενα, (β) λανθάνοντα ξενοφοβικά αντανακλαστικά και (γ) ανοιχτά ρατσιστικές συμπεριφορές. […] Για τις τοπικές κοινωνίες, ξαφνικά οι “πρόσφυγες” έγιναν “μετανάστες” και μάλιστα “οικονομικοί μετανάστες”».

Παρόμοια αλλαγή πολιτικής σημειώνεται σχεδόν σε όλη την Ευρώπη. Στην Ιταλία, την πολιτική και κοινωνική υποστήριξη προς τους πρόσφυγες και τους μετανάστες (οι αφίξεις έφτασαν τις 180.000 το 2015, ενώ τα προηγούμενα χρόνια η Ιταλία αποτελούσε τη βασική πύλη εισόδου προσφύγων στην Ε.Ε.) τις ακολούθησαν οι ακραίες αντιπροσφυγικές πολιτικές που εφάρμοσε από το 2018 ο ακροδεξιός υπουργός Εσωτερικών Ματέο Σαλβίνι. Κάποιες από τις πολιτικές Σαλβίνι τις εφάρμοσε και στην Ελλάδα αργότερα η κυβέρνηση Μητσοτάκη.

Απελάσεις

Η κατάργηση του καθεστώτος ανθρωπιστικής προστασίας, που έδινε τη δυνατότητα νόμιμης διαμονής σε ανθρώπους που δεν δικαιούνταν προσφυγικό καθεστώς, περίπου το 40% όσων ζητούσαν άσυλο, άνοιξε τον δρόμο για αυξημένες απελάσεις. Εφαρμόστηκε επίσης η διαβόητη απαγόρευση των σκαφών διασωστικών οργανώσεων να αποβιβάζουν επιζώντες σε ιταλικά λιμάνια, ενώ η Ιταλία ενίσχυσε τη συνεργασία της με τις λιβυκές αρχές, παρέχοντας οικονομικά ανταλλάγματα και εκπαίδευση για να εμποδίζουν την αναχώρηση προσφυγικών σκαφών. Λιγότερες από 20.000 αφίξεις προσφύγων καταγράφηκαν στην Ιταλία το 2023.

Στην Αυστρία, η οποία πρωτοστάτησε στο κλείσιμο του βαλκανικού διαδρόμου, πολλοί από τους περίπου 700.000 πρόσφυγες και μετανάστες που έφτασαν στη χώρα το 2015 συνέχισαν το ταξίδι τους για άλλες χώρες. Εκείνη τη χρονιά, 440.000 υπέβαλαν αίτημα ασύλου. Από όσους πήραν άσυλο ή επικουρική προστασία, περίπου το 59% παρέμενε στη χώρα το 2023. Ωστόσο, τα τελευταία χρόνια, περισσότεροι από τους μισούς πρόσφυγες και μετανάστες που φτάνουν στη χώρα συνεχίζουν το ταξίδι τους για αλλού.

Σύμφωνα με τη Γαλλική Υπηρεσία Προστασίας Προσφύγων και Ανιθαγενών, το 2024 υποβλήθηκαν 153.715 αιτήματα ασύλου, αριθμός-ρεκόρ, αυξημένος κατά 7,8% από την προηγούμενη χρονιά. Εκδόθηκαν 141.911 αποφάσεις, από τις οποίες θετικές είναι λίγο λιγότερες από τις μισές, οι 70.284. Από αυτές, οι 42.120 αφορούν προσφυγικό καθεστώς και οι 28.164 επικουρική προστασία. Στη μελέτη «Kοινωνικοεπαγγελματικές διαδρομές προσφύγων στη Γαλλία», που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό M@n@gement το 2024 [«Socio-Professional Trajectories of Refugees in France: An Identity Work Perspective», Shiva Taghavi, Hédia Zannad and Emmanouela Mandalaki, M@n@gement 2024: 27(1): 57–75], καταγράφονται οι οικονομικές δυσκολίες των προσφύγων, οι δυσκολίες εύρεσης εργασίας ανάλογης με τα προσόντα τους, οι επίπονες και μακροχρόνιες διοικητικές διαδικασίες, όπως η μακρόχρονη διαδικασία εξέτασης των αιτημάτων ασύλου και η δυσκολία για το άνοιγμα τραπεζικού λογαριασμού αλλά και οι διακρίσεις που αντιμετωπίζουν.

AP PHOTO

Διακρίσεις

«Οι πρόσφυγες εκτίθενται σε στιγματισμό ή/και διακρίσεις: η ταυτότητα του πρόσφυγα ή του ξένου συχνά στιγματίζεται, με αποτέλεσμα να υφίστανται άνιση μεταχείριση στον επαγγελματικό τομέα. […] Θεωρούμε ότι η διάκριση και η αντίληψή της αποτελούν τα κύρια εμπόδια που σχετίζονται με την ταυτότητα και απειλούν μια συνεκτική αντίληψη του εαυτού, προκαλώντας έτσι την ανάγκη για πολιτισμική και επαγγελματική ταυτότητα», αναφέρει η μελέτη.

Σήμερα, ο στιγματισμός των μεταναστών και η ξενοφοβία, αντί να γίνεται προσπάθεια να εξαλειφθούν, είναι μάλλον η επίσημη πολιτική σε πολλά ευρωπαϊκά κράτη και στην Ε.Ε. Μοιάζει σαν να έρχεται από πολύ μακρινή εποχή η δήλωση της πρόεδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν τον Σεπτέμβριο του 2020, κατά την παρουσίαση του νέου Συμφώνου για τη Μετανάστευση και το Ασυλο: «Η μετανάστευση ήταν πάντα μια πραγματικότητα για την Ευρώπη και πάντα θα είναι. Κατά τη διάρκεια των αιώνων, έχει καθορίσει τις κοινωνίες μας, έχει εμπλουτίσει τους πολιτισμούς μας και έχει διαμορφώσει πολλές από τις ζωές μας — και θα είναι πάντα έτσι».

Πέντε χρόνια μετά, τίποτα στη ρητορική της προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής δεν θυμίζει εκείνη τη δήλωση. Καθ' οδόν προς τις ευρωεκλογές του Ιουλίου του 2024, η Φον ντερ Λάιεν είχε ξεχάσει κάθε αναφορά στη συμβολή της μετανάστευσης και στην ευρωπαϊκή αλληλεγγύη και υιοθετούσε σκληρή ρητορική ασφάλειας και συνοριακών ελέγχων, προσχωρώντας όλο και περισσότερο στην ακροδεξιά ατζέντα.

«Εμείς οι Ευρωπαίοι αποφασίζουμε ποιος θα έρθει στην Ευρώπη και με ποιες συνθήκες, όχι τα εγκληματικά δίκτυα διακίνησης και εμπορίας ανθρώπων», δηλώνει τα τελευταία χρόνια. Δεν παραλείπει να επαινέσει την πρόεδρο της Λιθουανίας για τη στρατιωτικοποίηση των συνόρων με τη Λευκορωσία και τον φράκτη στον αγώνα κατά της «εργαλειοποίησης της μετανάστευσης», όπως και τον καγκελάριο της Αυστρίας «για τη μάχη του κατά της παράνομης μετανάστευσης και για την ενίσχυση των εξωτερικών συνόρων της Ε.Ε.».

Mετά το τραγικό ναυάγιο στις ακτές του Κούτρο στην Καλαβρία, στις 26 Φεβρουαρίου 2023, με τουλάχιστον 94 νεκρούς πρόσφυγες και μετανάστες, η Φον ντερ Λάιεν αντάλλαξε επιστολές με την ακροδεξιά πρωθυπουργό της Ιταλίας, Τζόρτζια Μελόνι, μιλώντας για την ανάγκη «ολιστικής προσέγγισης της μετανάστευσης» και για την προτεραιότητα «της καταπολέμησης των εγκληματικών δικτύων των διακινητών».

Χρηματοδότηση

Δεν πρόκειται μόνο για ρητορικές ασκήσεις προσέγγισης της ακροδεξιάς ατζέντας, αλλά για εφαρμογή αμφιλεγόμενων πολιτικών στις οποίες έχουν επενδυθεί πακτωλοί ευρωπαϊκών κονδυλίων. Η Ε.Ε., στην προσπάθειά της να μειώσει τον αριθμό των προσφύγων που αναχωρούν από τη Λιβύη, έχει δεσμεύσει περισσότερα από 120 εκατομμύρια ευρώ προς τις λιβυκές αρχές, αντιμετωπίζοντας την κατηγορία ότι χρηματοδοτεί εμμέσως τις παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων του λιβυκού Λιμενικού. Με αρκετές εκατοντάδες εκατομμύρια ευρώ χρηματοδοτούνται επίσης αμφιλεγόμενα μνημόνια κατανόησης με σχεδόν όλες τις χώρες της νότιας ακτής της Μεσογείου, από την Τυνησία ώς την Αίγυπτο και τη Μαυριτανία, με σκοπό την ανάσχεση των πλοίων των προσφύγων και μεταναστών.

Την περασμένη άνοιξη, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή παρουσίασε πρόταση για νέο κανονισμό απελάσεων και για την αναθεώρηση της έννοιας της ασφαλούς τρίτης χώρας. Η πρόταση ανοίγει τον δρόμο για εξωτερίκευση των διαδικασιών ασύλου σε χώρες που μπορεί να χαρακτηρίζονται με νόμο «ασφαλείς», αλλά δεν προσφέρουν πραγματικές εγγυήσεις προστασίας και σεβασμού των δικαιωμάτων. Τα νέα ευρωπαϊκά σχέδια δίνουν πια τη δυνατότητα απέλασης όχι στη χώρα προέλευσης ή διέλευσης, όπως γινόταν μέχρι τώρα, αλλά σε οποιαδήποτε τρίτη χώρα με την οποία υπάρχει συμφωνία για επιστροφές. Κάποιος από το Μπανγκλαντές που θα πάρει απορριπτική απάντηση στο αίτημά του για άσυλο στην Ευρώπη κινδυνεύει να απελαθεί όχι πια στο Μπανγκλαντές ή στην Τουρκία, αν ήρθε από την Τουρκία, αλλά στη Ζάμπια, χωρίς να έχει ξαναπατήσει το πόδι του εκεί, χωρίς να μιλά τη γλώσσα και χωρίς να γνωρίζει κανέναν.

Την ίδια εξαγγελία έκανε πρόσφατα και ο Ελληνας υπουργός Μετανάστευσης και Ασύλου, αποκαλύπτοντας τη συμμετοχή της Ελλάδας σε αμφιλεγόμενη πρωτοβουλία της Γερμανίας για δημιουργία κέντρων απέλασης σε χώρες της Αφρικής. Τέτοια κέντρα προσπαθούσε και άλλοτε να φτιάξει η Μεγάλη Βρετανία στη Ρουάντα ή η ιταλική κυβέρνηση Μελόνι στην Αλβανία, αλλά αποδείχτηκαν φιάσκο καθώς κρίθηκε από τη Δικαιοσύνη πως παραβιάζουν το διεθνές δίκαιο.

Φυσικά ο κ. Πλεύρης δεν θα ήταν από εκείνους που θα άφηναν το διεθνές δίκαιο να σταθεί εμπόδιο στις σαδιστικές ξενοφοβικές φαντασιώσεις τους, σαν αυτές που μοιραζόταν δημοσίως ο ίδιος το 2011, λίγα χρόνια πριν από το μεγαλειώδες καλοκαίρι της αλληλεγγύης, όταν δήλωνε ότι πρέπει να υπάρξουν νεκροί πρόσφυγες στα σύνορα και ότι για τους μετανάστες «η κόλαση να φαντάζει παράδεισος μπροστά σ' αυτά που θα ζουν εδώ πέρα».

Στην Ουγκάντα

Το πρόβλημα είναι ότι τότε ο κ. Πλεύρης μιλούσε σε εκδήλωση ενός περιθωριακού εντύπου του εθνικιστικού χώρου. Σήμερα είναι υπουργός και την παρακάτω δήλωση την έκανε στη δημόσια τηλεόραση, δείχνοντας σε ποιο επικίνδυνο κατηφορικό δρόμο προχωρά ολοταχώς η Ε.Ε.: «Αυτό που προσπαθεί η Ιταλία να κάνει, εμείς θέλουμε να το κάνουμε στην αφρικανική ήπειρο, και υπάρχει λόγος για αυτό, γιατί η Αλβανία, παρ' όλα τα προβλήματα που θέτει το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο -εγώ πιστεύω ότι η Ιταλία θα τα ξεπεράσει και θα το προχωρήσει-, έχει τον κίνδυνο ότι δεν είναι απολύτως αποτρεπτική. Αν πάρεις κάποιον και τον πας στην Αλβανία, ξέρει ότι μπορεί να ξαναγυρίσει εντός Ευρώπης. Αν αυτά τα κέντρα, αντιθέτως, είναι εκτός της ευρωπαϊκής ηπείρου, είναι απολύτως αποτρεπτικά, γιατί φανταστείτε έναν Αιγύπτιο να ξεκινάει να έρθει στην Ευρώπη και να τον παίρνεις να τον πηγαίνεις στην Ουγκάντα», δήλωσε ο κ. Πλεύρης.

Το άρθρο γράφτηκε στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού προγράμματος PULSE, στο οποίο συμμετέχει κατ’ αποκλειστικότητα η «Εφ.Συν.». Συνεργάστηκαν: Der Standard - Aυστρία (Irene Brickner, Hans Rauscher, Gerald John), Voxeurop - Γαλλία (Adrian Burtin), Il Sole 24 Ore - Ιταλία (Silvia Martelli), OBCT - Ιταλία (Federico Baccini)

ΠΗΓΗ: efsyn.gr

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου