Εκλογές 2023: Οι εχθροί της απλής (ανα)λογικής

Η κάλπη δεν θα βγάλει ούτε τον «μεγάλο νικητή», ούτε όμως και «ηττημένους» | EUROKINISSI

Η άποψη διακυβέρνησης που καθημερινά εκφράζεται από την Ν.Δ, όταν κατηγορεί την "απλή αναλογική", ταιριάζει περισσότερο σε μια εταιρία παρά σε μια χώρα. Η κάλπη της 21ης Μαΐου, δεν θα βγάλει μεγάλο νικητή, ούτε ηττημένους.

Γεράσιμος Λιβιτσάνος

Η απλή αναλογική (δίχως τον φραγμό του 3%) δεν είναι απλά το πλέον ενδεδειγμένο εκλογικό σύστημα (και) για τις κοινοβουλευτικές δημοκρατίες. Είναι το μόνο αποδεκτό εκλογικό σύστημα, προκειμένου να διασφαλιστεί το στοιχειώδες μίας διαδικασίας αντιπροσώπευσης: Η ισοτιμία της ψήφου.

Για τον λόγο αυτό, δεν θα έπρεπε να βρίσκεται υπό διάλογο ή υπό πολιτική διαπραγμάτευση το αν θα αποτελεί τον «εκλογικό νόμο». Αντιθέτως θα έπρεπε να είναι συνταγματικά κατοχυρωμένη ως το μόνιμο εκλογικό σύστημα της χώρας. Αυτονόητα και με την υποστήριξη κάθε πολιτικής δύναμης.

Στην τρέχουσα προεκλογική περίοδο συμβαίνει ακριβώς το αντίθετο. Όχι μόνον δεν αναγνωρίζεται το βασικό χαρακτηριστικό της απλής αναλογικής ως το μέσο της ανόθευτης βούλησης του εκλογικού σώματος (στο βαθμό το επιτρέπουν τα μαθηματικά, καθότι …μισός βουλευτής δεν μπορεί να εκλεγεί) αλλά το σύστημα αυτό κατηγορείται και λοιδορείται δεκάδες φορές κάθε μέρα.

Βασικός φορέας αυτής της κριτικής είναι –όπως εύκολα μπορεί να διαπιστώσει κανείς- η Νέα Δημοκρατία και τα στελέχη της. Με πρώτο τον Κυριάκο Μητσοτάκη. Οι «κατάρες» για την απλή αναλογική δεν λείπουν από καμία προεκλογική ομιλία του. Όπως και οι τρομολαγνικές αναφορές στην αδυναμία συγκρότησης «σταθερών κυβερνήσεων» σε μία κρίσιμη περίοδο για την χώρα.

Ο πρωθυπουργός υποστηρίζει πως οι πολυκομματικές κυβερνήσεις δεν θα μπορούν να λάβουν γρήγορες αποφάσεις. Ιδίως σε ένα ανταγωνιστικό διεθνές περιβάλλον. Επίσης ότι δεν θα μπορούν να ασκούν με αποφασιστικότητα πολιτικές στο εσωτερικό της χώρας. Αντιθέτως θα πρέπει να γίνονται πολλές διαβουλεύσεις και οι αντίστοιχοι συμβιβασμοί. Όλα αυτά υπό τον μόνιμο φόβο της απώλειας της κοινοβουλευτικής πλειοψηφίας.

Πρόκειται για ένα σκεπτικό που έχει ως πρώτιστη, αν όχι μόνη, αξία την αποτελεσματικότητα. Εκεί εστιάζουν άλλωστε και όσοι το υποστηρίζουν. Το πρόβλημα του όμως είναι πως ταιριάζει πολύ περισσότερο στην διοίκηση μιας Ανώνυμης Εταιρίας, παρά στην διακυβέρνηση μιας χώρας.

Όπως είναι γνωστό στα εταιρικά σχήματα, ο μέτοχος που πλειοψηφεί, ακόμη και με ποσοστά του 15% ή του 20%, ίσως και μικρότερα, μπορεί να διοικεί. Άμεσα, γρήγορα κι αποφασιστικά, δίνοντας λόγο «που και που», στους υπόλοιπους. Με την μειοψηφία να αναμένει ετησίως το μοίρασμα των κερδών ή της ζημιάς. Όπως ακριβώς ο Κυριάκος Μητσοτάκης ζητά από τους πολίτες να περιμένουν, κάθε Χριστούγεννα, αν θα «βγαίνει» για να μοιράσει επιδόματα και βοηθήματα.

Εν ολίγοις πρόκειται για μια πάγια αντίληψη του συντηρητικού χώρου. Στην περίπτωση όμως της σημερινής ηγεσίας της Νέας Δημοκρατίας εκφράζεται με τον μεγαλύτερο δυνατό κυνισμό. Παρόλα αυτά οι πολίτες στις 21 Μαΐου, θα ψηφίσουν με ένα αναλογικό σύστημα. Οι νεότεροι από αυτούς για πρώτη φορά θα διαπιστώσουν ότι η κάλπη δεν θα βγάλει ούτε τον «μεγάλο νικητή», ούτε και «ηττημένους».

Θα εκφράσει όμως την βούληση του μεγαλύτερου μέρους της κοινωνίας στις δοσμένες συνθήκες. Άλλωστε ίσως να είναι εφικτή η δυνατότητα διακυβέρνησης ακόμη και δίχως το πρώτο κόμμα. Με ποσοστά που …ούτε στον ύπνο τους δεν μπορούν να δουν τα κόμματα που τα τελευταία χρόνια βγαίνουν με τα συστήματα ενισχυμένης αναλογικής.

Εν ολίγοις το αναλογικό σύστημα θα βάλει στην σωστή τους διάσταση τις πολιτικές μεγαλοστομίες, δίνοντας μια εικόνα των πολιτικών συσχετισμών πολύ πιο κοντά στην πραγματικότητα. Όσον αφορά την διακυβέρνηση, θα υπάρξει η ευκαιρία το ερώτημα αυτό να απαντηθεί με όρους πολιτικής. Όπως αρμόζει δηλαδή σε μια κορυφαία πολιτική διαδικασία.