Dreamstime.com
- Ιντερσεξ άτομα και η ρητορική μίσους εναντίον τους στην Ελλάδα
«Στην παιδική αλλά και την εφηβική ηλικία, κάθε φορά που ερχόμουν σε επαφή µε τους γιατρούς, οι χαρακτηρισμοί που άκουγα ήταν “λάθος της φύσης”, “ανωμαλία χρωµοσωµική”, “γεννήθηκε µε πολλά σύνδρομα”, “άντρας σε σώμα γυναίκας”, “απ’ έξω γυναίκα και από µέσα άντρας” και αρκετά άλλα που έχω απωθήσει προκειμένου να αντέξω να συνεχίσω να ζω. Χειρότερο όλων ήταν ο τρόπος µε τον οποίο λέγονταν όλα τα παραπάνω.
Με ξεδιάντροπη απέχθεια ή µε οίκτο. Συνοδεύονταν από αυστηρές εντολές να µην το μάθει ποτέ κανείς γιατί προφανώς ήταν φρικιαστικό για τους ίδιους. Δεν το έµαθε ποτέ ούτε ο ίδιος ο πατέρας µου, διότι τόσο πολύ είχαν πείσει τη µητέρα µου ότι αυτό που µου συνέβαινε ήταν φρικιαστικό και τερατώδες. Μάλιστα, µου είχαν πει ότι σε όλον τον πλανήτη πρέπει να ήµασταν πέντε άτοµα όλα κι όλα». Ιντερσεξ άτομο
Στην πραγματικότητα το ποσοστό των ίντερσεξ ανθρώπων αγγίζει το 1,7-2% του παγκόσμιου πληθυσμού. Κι όμως, η συντριπτική πλειονότητα της κοινωνίας δεν γνωρίζει ούτε κατανοεί την πραγματικότητα που βιώνουν τα ίντερσεξ άτομα, που μέχρι πρόσφατα στην Ελλάδα υποβάλλονταν σε επεμβάσεις «κανονικοποίησης» φύλου ερήμην τους και μέχρι σήμερα συχνά παθολογικοποιούνται, κακοποιούνται ή στιγματίζονται συστηματικά, όπως η παραπάνω μαρτυρία που με αφοπλιστική ειλικρίνεια σε λίγες γραμμές τα περιγράφει όλα. Πρόκειται, εν ολίγοις, για το αόρατο «Ι» στο ΛΟΑΤΚΙ+ αρκτικόλεξο.
Ορος-ομπρέλα
Ο όρος «ίντερσεξ» είναι ένας όρος-ομπρέλα: άτομα που γεννιούνται με χαρακτηριστικά φύλου είτε ταυτόχρονα θηλυκά και αρσενικά, είτε όχι απόλυτα θηλυκά ή απόλυτα αρσενικά, είτε ούτε αρσενικά ούτε θηλυκά. Aυτό σημαίνει πως το σώμα του ίντερσεξ ατόμου φέρει χαρακτηριστικά φύλου τα οποία, από ιατρικής άποψης, δεν είναι εύκολο να ταξινομηθούν ως απόλυτα αρσενικά ή απόλυτα θηλυκά χαρακτηριστικά.
Το βίαιο και εν πολλοίς αόρατο βίωμα των ίντερσεξ ατόμων στην Ελλάδα διαφαίνεται σε όλες τις εκφάνσεις της ζωής τους από τη στιγμή της γέννησής τους (αν προηγουμένως αυτή δεν έχει αποτραπεί, μια και συχνά οι γιατροί προτρέπουν τους γονείς σε τερματισμούς κυήσεων εάν ανιχνευθεί πως το έμβρυο είναι ίντερσεξ), αφού τα σώματά τους δεν εμπίπτουν στις κανονιστικές νόρμες, ούτε συμμορφώνονται στο δίπολο που θέλει καθαρά «αρσενικά» και «θηλυκά» σώματα. Οι διακρίσεις συνεχίζουν να υφίστανται και καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής τους: στο σχολικό περιβάλλον, σε ένα τυχαίο ιατρικό ραντεβού, στις οικογενειακές και κοινωνικές τους συναναστροφές.
Η έρευνα με τίτλο «Ρητορική μίσους κατά των ίντερσεξ ατόμων στην Ελλάδα» είναι η πρώτη σε παγκόσμιο επίπεδο που χαρτογραφεί σε βάθος την πραγματικότητα που αφορά τη ρητορική μίσους, με ουσιαστικές και πολύτιμες καταγραφές των εμπειριών των ίντερσεξ ατόμων, αλλά και ποσοτικά δεδομένα σχετικά µε τη χρήση κακοποιητικών όρων και εκφράσεων στο διαδίκτυο.
Πραγματοποιήθηκε το 2022 με την υποστήριξη της οργάνωσης ILGA Europe, από την Intersex Greece, μια πανελλαδική συλλογικότητα ίντερσεξ ενηλίκων, γονέων ίντερσεξ παιδιών και υποστηρικτικών ατόμων και επαγγελματιών, ενώ ταυτόχρονα αποτελεί μία από τις ελάχιστες έρευνες που η διεξαγωγή της εποπτευόταν συνεχώς από άτομα που ανήκουν τα ίδια στο ίντερσεξ φάσμα (intersex-led έρευνα).
Τα περιστατικά ρητορικής μίσους που καταγράφηκαν στη συντριπτική πλειονότητα προέρχονται από την ιατρική κοινότητα. Συνολικά μέσα από τις μαρτυρίες καταγράφηκαν 13 περιστατικά που συνέβησαν από το ιατρονοσηλευτικό προσωπικό των νοσοκομείων. Σύμφωνα με την έρευνα, η απουσία επιστηµονικών γνώσεων σχετικά µε την ίντερσεξ κατάσταση είναι καταλυτική: δεν είναι σπάνιο πριν γεννηθεί ένα ίντερσεξ βρέφος οι γιατροί να προτρέπουν τους γονείς σε τερµατισµό της κύησης – χωρίς όμως να υπάρχει κανένας αποδεδειγμένος κίνδυνος για την υγεία του εµβρύου ή της µητέρας.
Αλλά και όταν τα παιδιά γεννηθούν, οι γνωµατεύσεις των γιατρών είναι συχνά άκυρες, αφού υπολείπονται επαρκούς γνώσης και μέχρι πρότινος ήταν συνήθης πρακτική οι γιατροί να προτείνουν επεµβάσεις «κανονικοποίησης» φύλου χωρίς να είναι απαραίτητες και προκαλώντας συχνά εξαιρετικά αρνητικές ψυχοσωματικές συνέπειες στα παιδιά. Πρόκειται για επεμβάσεις που τόσο ο ΟΗΕ όσο και το Συμβούλιο της Ευρώπης και η Ευρωπαϊκή Ενωση χαρακτηρίζουν ανθρώπινα βασανιστήρια.
Το δικαίωμα της ίντερσεξ κοινότητας στην προστασία της σωματικής ακεραιότητας εξασφαλίστηκε τον περασμένο Ιούλιο, όταν νομοσχέδιο του υπουργείου Υγείας έβαζε τέλος στις ιατρικές πράξεις και αγωγές (χειρουργικές ή ορμονικές) σε ίντερσεξ παιδιά χωρίς κατάλληλες ασφαλιστικές δικλίδες, ώστε να μη γίνονται παρεμβάσεις για την ολική ή μερική αλλαγή των χαρακτηριστικών φύλου, εκτός από τις σπάνιες περιπτώσεις που θα θεωρείται αναγκαία για την υγεία των παιδιών.
Μορφές κακοποίησης υφίστανται τα ίντερσεξ παιδιά και στο σχολικό περιβάλλον. Από τα άτομα που απάντησαν στην έρευνα προκύπτει πως η ίντερσεξ κοινότητα αντιµετωπίζει συχνά ευθεία στοχοποίηση και διακρίσεις στο σχολείο τόσο από εκπαιδευτικούς όσο και από συμμαθητές, ενδεικτικό της απουσίας επιμόρφωσης σχετικά με τις μη δυαδικές ταυτότητες φύλου και τη ΛΟΑΤΚΙ+ συμπερίληψη, ενώ, όπως τονίζουν οι ερευνητές, οι ποικιλοµορφίες των χαρακτηριστικών φύλου µοιάζουν µε «απαγορευµένο ταµπού» και δεν κυκλοφορούν στις σχολικές τάξεις.
Η οικογένεια
Κρυφό μυστικό όμως παραμένει και στο οικογενειακό περιβάλλον, με την έρευνα να καταγράφει συνολικά 5 περιστατικά που αφορούν την οικογένεια και τους κοντινούς τους ανθρώπους. Οικογένειες των ίντερσεξ ατόμων που υποκύπτουν στην αυθεντία των ειδικών, λόγω άγνοιας, αδυνατούν να στηρίξουν ουσιαστικά τα παιδιά.
Χαρακτηριστική είναι η μαρτυρία γονέα ίντερσεξ παιδιού: «Μετά το χειρουργείο, µας ανακοίνωσαν [οι γιατροί] ότι θα έπρεπε οπωσδήποτε να το κρατήσουµε µυστικό από όλους, ακόµα και από τα αδέρφια του παιδιού, για να µην την κοροϊδεύουν ή το χρησιµοποιήσουν εναντίον της αργότερα. Και εµείς από τότε ήµασταν εγκλωβισµένοι στο ψέµα [...]».
Από τα άτομα που συμμετείχαν στην έρευνα, το 43,5% συνειδητοποίησε τη βαρύτητα του περιστατικού ρητορικής μίσους πολύ αργότερα, ενώ 2 άτοµα δήλωσαν ότι δεν το έχουν συνειδητοποιήσει ακόµη. Το 47,8% των ερωτηθέντων κατάλαβε πως πρόκειται για έκφραση ή αποτέλεσμα ρητορικής μίσους τη στιγμή που αυτό συνέβη.
Από το σύνολο των ατόμων, το 52,2% έχει µοιραστεί το βίωμά του µε συγγενείς και φίλους και ένα αξιομνημόνευτο ποσοστό που αγγίζει το 26,1% δεν το μοιράστηκε ποτέ με κανέναν. Περισσότερα από τα μισά άτομα που ερωτήθηκαν απάντησαν πως δεν έλαβαν τη στήριξη που θα ήθελαν. Μόλις δύο άτομα κατήγγειλαν το περιστατικό σε αρμόδιους φορείς ή αρχή, όπως τον Συνήγορο του Πολίτη, τον Συνήγορο του Παιδιού ή το ΥΠΑΙΘ, και το 47,8% των ατόµων απάντησε πως δεν απευθύνθηκε πουθενά αφού δεν γνώριζε ότι θα µπορούσε να καταγγείλει το περιστατικό.
Το 39,1% απάντησε ότι αν και γνωρίζει πως θα µπορούσε να το έχει καταγγείλει, δεν το έκανε: η αµάθεια, η ντροπή, ο φόβος της κοινωνικής κατακραυγής και η απουσία εμπιστοσύνης προς τη Δικαιοσύνη και την αστυνομία ήταν κάποιοι από τους λόγους που αναφέρονται.
Τι δείχνουν 529 αναρτήσεις στο διαδίκτυο
 |
| Dreamstime.com |
Η έρευνα εντοπίζει και αναλύει περιστατικά ρητορικής µίσους κατά των ίντερσεξ, συλλέγοντας υλικό από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης με αναρτήσεις που πιθανώς στοχοποιούν ή χρησιμοποιούν κακοποιητικούς όρους για την ίντερσεξ κοινότητα.
Το δείγµα των αναρτήσεων επεκτείνεται από το 2011 ώς το 2022 και αν και τα πρώτα χρόνια οι διαδικτυακές αναρτήσεις που αναφέρονται στην ίντερσεξ κοινότητα είναι ελάχιστες, σταδιακά με τα χρόνια αυξάνονται, γεγονός που συνδέεται άμεσα με τη συζήτηση που αναπτύχθηκε στη δημόσια σφαίρα με την ψήφιση νόμου για τη νομική αναγνώριση της ταυτότητας φύλου, το 2017, αλλά και με τη νομική απαγόρευση των ιατρικών παρεμβάσεων στα ίντερσεξ βρέφη και παιδιά το 2022.
● Από τις 529 αναρτήσεις που συλλέχθηκαν, υπήρξε µόλις μία ανάρτηση για το 2011, ενώ, για παράδειγμα, το 2018 υπήρξαν 62 αναρτήσεις, 65 το 2019, 103 το 2020, 106 το 2021 και 126 το 2022.
● Το 29% των αναρτήσεων αφορά χρήση κακοποιητικών όρων χωρίς άµεση απειλή προς την ίντερσεξ κοινότητα, ωστόσο συχνά συνδέονται με κακοποιητικούς χαρακτηρισμούς, όπως «παιδεραστία», «ανωµαλία» ή «σατανισµός».
● Οι αναρτήσεις με κακοποιητικούς όρους ενάντια σε ή/και σε σχέση µε τα ίντερσεξ άτοµα φτάνουν το 21%.
● Μόλις το 3% των αναρτήσεων προωθούσαν ευθέως τη βία εναντίον της ίντερσεξ κοινότητας.
● Στο σύνολο των 529 αναρτήσεων ο όρος «ερµαφροδιτισµός» και τα παράγωγά του, όρος που έχει χαρακτηριστεί ως άκυρος και βαθιά στιγματιστικός από την ίντερσεξ κοινότητα, εμφανίζονται σε 460 από αυτές.
● Ο όρος «ερμαφροδιτισμός» συχνά χρησιµοποιείται για να θίξει πολιτικές ή κοινωνικές «συνθήκες», την άσκηση πολιτικής από κυβερνήσεις ή κόµµατα ή ακόµα και την άσκηση πολιτικής άλλων κρατών, όπως του Ισραήλ.
● Mόλις 123 αναρτήσεις έχουν δημοσιεtτεί επώνυμα, ενώ η συντριπτική πλειονότητα των αναρτήσεων (407) προέρχεται από ανώνυµους χρήστες.
*****
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου