Οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα εκφράζουν τη σοβαρή ανησυχία τους για τη συνεχή επιδείνωση της κατάστασης των μεταναστών και των προσφύγων στο νησί της Λέσβου, όπου υπάρχουν πολυάριθμες και ποικίλλες καταγγελίες/αναφορές για έκθεση σε βία, όπως αναφορές για φερόμενες απαγωγές και φερόμενες επαναπροωθήσεις, κράτηση και στέρηση τροφής και στέγης. Οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα καλούν τις ελληνικές αρχές να διερευνήσουν τις αναφορές για εκατοντάδες αγνοούμενους μετανάστες - που φέρεται πως απωθήθηκαν με τη βία στη θάλασσα - και να εξασφαλίσουν ασφαλείς και αξιοπρεπείς συνθήκες υποδοχής για όσους παραμένουν στο νησί.
Αναφορές για αγνοούμενους
Οι ομάδες των Γιατρών Χωρίς Σύνορα που εργάζονται στη Λέσβο ενημερώνονται από την Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες (UNHCR) και από άλλους φορείς όταν μετανάστες φτάνουν στη Λέσβο και χρήζουν επείγουσας ιατρικής περίθαλψης.
«Από τον Ιούνιο του 2022 οπότε οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα αρχίσαμε να παρέχουμε επείγουσα ιατρική βοήθεια σε ανθρώπους που φτάνουν με βάρκες στη Λέσβο, δεν έχουμε καταφέρει να εντοπίσουμε περίπου 940 ανθρώπους οι οποίοι δεν βρέθηκαν ποτέ στο μέρος που αναφέρθηκε», δήλωσε ο Αχιλλέας Τζέμος, Γενικός Διευθυντής του ελληνικού τμήματος των Γιατρών Χωρίς Σύνορα.
Αρκετοί ασθενείς έχουν αναφέρει στο προσωπικό των Γιατρών Χωρίς Σύνορα ότι επαναπροωθήθηκαν βίαια στη θάλασσα σε προηγούμενες προσπάθειες να φτάσουν στην Ελλάδα.
«Όταν ειδοποιούμαστε για νεοαφιχθέντες που χρήζουν επείγουσας ιατρικής βοήθειας, περνάμε ώρες - μερικές φορές μέρες - ψάχνοντάς τους, καθώς συχνά κρύβονται σε δάση», σημείωσε ο Αχιλλέας Τζέμος.
Οι άνθρωποι που εντοπίζονται από τις ομάδες μας έχουν αναφέρει ότι έχουν συναντήσει άνδρες που παριστάνουν τους γιατρούς για να κερδίσουν την εμπιστοσύνη τους ή όπως αναφέρθηκε πρόσφατα στο άρθρο των New York Times παριστάνουν ακόμη και τους Γιατρούς Χωρίς Σύνορα. «Εάν αυτό επιβεβαιωθεί, πρόκειται για απαράδεκτη χειραγώγηση της ανθρωπιστικής βοήθειας».
Σε ορισμένες περιπτώσεις, οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα συνάντησαν στον περιβάλλοντα χώρο των περιοχών που έκαναν την παρέμβασή τους, οχήματα χωρίς πινακίδες, τα οποία συχνά οδηγούσαν άτομα με μαύρες κουκούλες στο πρόσωπό τους.
Η παροχή ανθρωπιστικής βοήθειας προς τους νεοαφιχθέντες έχει συρρικνωθεί σημαντικά λόγω του φόβου της ποινικοποίησης. Οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα είναι πλέον ο μόνος ανεξάρτητος φορέας που παρέχει βοήθεια στους μετανάστες που φτάνουν στη Λέσβο.
Σκληρές αποτρεπτικές τακτικές στη μεγαλύτερη δομή της Ελλάδας
Οι μετανάστες και οι αιτούντες άσυλο που φτάνουν στη Λέσβο μεταφέρονται σε δύο δομές ανάλογα με τον τόπο άφιξής τους: στο Μαυροβούνι και στα Μεγάλα Θέρμα. Στο Μαυροβούνι, μία από τις πολλές χρηματοδοτούμενες από την ΕΕ κλειστές ελεγχόμενες δομές έχουν φιλοξενηθεί το 2023 έως και 2.700 άτομα. Οι κλειστές ελεγχόμενες δομές παρουσιάστηκαν ως βελτίωση των συνθηκών διαβίωσης των μεταναστών, αλλά σχεδιάστηκαν ουσιαστικά για να περιορίσουν σημαντικά τη μετακίνηση των ανθρώπων οι οποίοι κρατούνται περιορισμένοι σε εγκαταστάσεις που μοιάζουν με φυλακές.
Στις 17 Μαΐου 2023, οι ελληνικές αρχές σταμάτησαν να παρέχουν φαγητό σε αναγνωρισμένους πρόσφυγες και σε ανθρώπους που έχει απορριφθεί το αίτημά τους για διεθνή προστασία, ανακοινώνοντας σχέδια για την απομάκρυνσή τους. Επιπλέον, τα παιδιά οικογενειών που έχει απορριφθεί το αίτημά τους για διεθνή προστασία, στερούνται τους αριθμούς κοινωνικής ασφάλισης, γεγονός που τους αφαιρεί το δικαίωμα σε βασικούς εμβολιασμούς, παραβιάζοντας με αυτό τον τρόπο τα δικαιώματά τους.
«Αποτέλεσμα όλων αυτών είναι οι εντάσεις να έχουν αυξηθεί στην κλειστή ελεγχόμενη δομή», δηλώνει ο Αχιλλέας Τζέμος. «Οι ασθενείς διαμαρτύρονται για τον εξευτελισμό που υφίστανται όταν στέκονται για ώρες στην ουρά και για την απογοήτευσή τους σχετικά με τον περιορισμό του φαγητού. Οι αρχές χρησιμοποιούν το φαγητό ως μοχλό πίεσης για να αναγκάσουν τους ανθρώπους να εγκαταλείψουν τη δομή».
Οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα καταδικάζουν τη χρήση των πρακτικών αυτών για να εξαναγκάσουν τους ανθρώπους να αποχωρήσουν από τη δομή. «Η στέρηση βασικών δικαιωμάτων για εκατοντάδες ανθρώπους, όπως η πρόσβαση σε τροφή και στέγη χωρίς εναλλακτικές λύσεις, μπορεί να έχει σοβαρές συνέπειες στη σωματική και ψυχική τους υγεία», τονίζει ο Αχιλλέας Τζέμος.
Αυθαίρετη κράτηση στα Μεγάλα Θέρμα
Στη δομή στα Μεγάλα Θέρμα, στη βόρεια ακτή της Λέσβου, όπου οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα παρέχουν υγειονομική περίθαλψη από το 2020, η κατάσταση είναι ανησυχητική. Υπήρξε πρώην κέντρο καραντίνας για την COVID-19, και τώρα η δομή φιλοξενεί νεοαφιχθέντες πριν μεταφερθούν στο Μαυροβούνι.
Οι άνθρωποι στα Μεγάλα Θέρμα δεν καταγράφονται και ουσιαστικά κρατούνται αυθαίρετα για μέρες, σε ορισμένες περιπτώσεις για περισσότερες από δύο εβδομάδες, πριν μεταφερθούν στη δομή του Μαυροβουνίου.
Οι συνθήκες διαβίωσης στα Μεγάλα Θέρμα είναι άθλιες. Οι άνθρωποι μένουν σε προσωρινά καταλύματα που δεν έχουν κρεβάτια - μερικές φορές 14 άτομα στριμώχνονται σε ένα κατάλυμα πέντε ατόμων. «Όλοι, συμπεριλαμβανομένων των παιδιών, στεγάζονται μαζί, ανεξάρτητα από την ευαλωτότητά τους, χωρίς να λαμβάνονται υπόψη οι διαδικασίες ασφάλειας και προστασίας».
Η δομή είναι επίσης απομονωμένη, γεγονός που καθιστά εξαιρετικά δύσκολη την πρόσβαση ιατρικών φορέων για την αντιμετώπιση επειγόντων ιατρικών περιστατικών. «Η ιατρική ομάδα των Γιατρών Χωρίς Σύνορα επισκέπτεται την εγκατάσταση αυτή δύο φορές την εβδομάδα, αλλά αν προκύψουν ιατρικά επείγοντα περιστατικά οποιαδήποτε άλλη ημέρα, κανείς δεν βρίσκεται στο χώρο για να ανταποκριθεί και το ασθενοφόρο θα χρειαστεί πάνω από μία ώρα για να φτάσει στον ασθενή.
»Τα Μέγαλα Θέρμα είναι εμβληματικό παράδειγμα της σκληρής και δυσλειτουργικής προσέγγισης που εφαρμόζεται στις κλειστές ελεγχόμενες δομές που υποστηρίζονται από τα κράτη μέλη της ΕΕ και χρηματοδοτούνται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα έχουν επικρίνει και καταγγείλει επανειλημμένα αυτές τις σκληρές πολιτικές» τονίζει ο Γενικός Διευθυντής των Γιατρών Χωρίς Σύνορα.
Οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα καλούν τις ελληνικές αρχές και την Ευρωπαϊκή Επιτροπή:
- Να διερευνήσουν άμεσα τις αναφορές για απειλές, απαγωγές και κακομεταχείριση ανθρώπων από άγνωστους μασκοφόρους, οι οποίοι φέρεται να επιδίδονται συστηματικά σε επαναπροωθήσεις και να θέτουν σε κίνδυνο τη ζωή των ανθρώπων στη στεριά και στη θάλασσα.
- Να τερματιστεί η αυθαίρετη κράτηση των μη καταγεγραμμένων νεοαφιχθέντων στα Μεγάλα Θέρμα, διασφαλίζοντας την άμεση πρόσβασή τους στις διαδικασίες καταγραφής και ταυτοποίησης, σε αξιοπρεπείς συνθήκες υποδοχής και εγγύτητα σε βασικές υπηρεσίες.
- Να εξασφαλιστεί ποιοτική και έγκαιρη ιατρική περίθαλψη στις ειδικές δομές υποδοχής. Το νομικό καθεστώς των ανθρώπων δεν πρέπει να οδηγεί στον αποκλεισμό τους από βασικές υπηρεσίες, όπως η τροφή, η στέγαση και η υγειονομική περίθαλψη. Η πρόσβαση στην υγειονομική περίθαλψη, την προστασία και την ανθρωπιστική βοήθεια πρέπει να παρέχεται σε όλους τους νεοαφιχθέντες που αναζητούν προστασία στην Ελλάδα, βάσει των οδηγιών της ΕΕ.
Σημείωση:
Οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα παρέχουν ιατρική και ανθρωπιστική βοήθεια σε αιτούντες άσυλο, πρόσφυγες και μετανάστες στην Ελλάδα από το 1996. Το 2015, επέκτειναν τις δράσεις τους στην Ελλάδα για να καλύψουν τις ανθρωπιστικές ανάγκες των μετακινούμενων πληθυσμών που έφταναν στην Ελλάδα. Πραγματοποίησαν επείγουσες παρεμβάσεις στη Λέσβο, τη Σάμο και τη Χίο, καθώς και στα Δωδεκάνησα, την Αθήνα και την Ειδομένη, παρέχοντας ιατρική περίθαλψη και ψυχολογική υποστήριξη, στέγη, υπηρεσίες ύδρευσης και αποχέτευσης και διανέμοντας είδη πρώτης ανάγκης σε πρόσφυγες και μετανάστες. Από το 2016, οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα παραμένουν στα ελληνικά νησιά για να παρέχουν ιατρική και ψυχολογική υποστήριξη στους μετανάστες στη Λέσβο και τη Σάμο, ενώ από την ίδια χρονιά, λειτουργούν ένα Κέντρο Ημερήσιας Φροντίδας στην Αθήνα, το οποίο προσφέρει σήμερα ένα ολοκληρωμένο πακέτο ιατρικών υπηρεσιών.
Από το 2021 στη Σάμο και το 2022 στη Λέσβο, οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα παρέχουν επείγουσα ιατρική βοήθεια σε άτομα που φτάνουν με βάρκες στα νησιά. Οι δράσεις περιλαμβάνουν πρωτοβάθμια υγειονομική περίθαλψη, θεραπεία χρόνιων ασθενειών, υπηρεσίες σεξουαλικής και αναπαραγωγικής υγείας, ατομική και ομαδική ψυχολογική φροντίδα, ψυχιατρική περίθαλψη, καθώς και ολοκληρωμένες υπηρεσίες κοινωνικο-νομικής υποστήριξης. Η ενημέρωση για θέματα υγείας και η ευαισθητοποίηση γίνεται με μια ομάδα προαγωγής υγείας στις κλινικές, εντός των δομών και στο δρόμο.
*****
-ΣΧΕΤΙΚΟ και το ακόλουθο:
Αγνοείται η εντολή Μητσοτάκη για την έρευνα
Αγνοια δηλώνουν τα κυβερνητικά επιτελεία για την ύπαρξη εντολής του Κυριάκου Μητσοτάκη να διερευνηθεί η παράνομη επιχείρηση επαναπροώθησης προσφύγων από το Ελληνικό Λιμενικό στις 11 Απριλίου, επιχείρηση που καταγράφεται λεπτομερώς σε βίντεο που δημοσίευσαν οι New York Times στις 19 Μαΐου, όπως δηλώνουν άγνοια και για τη διεξαγωγή οποιασδήποτε έρευνας.
Στη συνέντευξη του Κυρ. Μητσοτάκη στο CNN το βράδυ της Τρίτης, η δημοσιογράφος Κριστιάν Αμανπούρ τον ρώτησε «αν θα δώσετε εντολή στην κυβέρνησή σας να προβεί σε πλήρη και ανεξάρτητη έρευνα για το τι συνέβη». Ο τότε απερχόμενος πρωθυπουργός απάντησε κατηγορηματικά: «Το έχω ήδη κάνει, Κριστιάν. Λαμβάνω πολύ σοβαρά υπόψη μου αυτό το περιστατικό, ήδη διερευνάται από την κυβέρνηση, για να απαντήσω ευθέως στο ερώτημά σας».
Ωστόσο, χτες, πέντε μέρες μετά τη δημοσιοποίηση του βίντεο και ενώ είχαν μεσολαβήσει πολύ αυστηρές δηλώσεις της Ευρωπαίας επιτρόπου Ιλβα Γιόχανσον και επιστολή της στην ελληνική κυβέρνηση να διερευνήσει το περιστατικό, πηγές του αρχηγείου του Ελληνικού Λιμενικού δήλωναν στην «Εφ.Συν.» άγνοια για οποιαδήποτε σχετική εντολή του απελθόντος πρωθυπουργού και για τη διεξαγωγή οποιασδήποτε σχετικής έρευνας από το Λιμενικό.
Επιπλέον, απαντώντας σε ερώτηση της εφημερίδας μας, πηγές του μεγάρου Μαξίμου παρέπεμπαν για το θέμα στο υπουργείο Μετανάστευσης και Ασύλου, χωρίς να διευκρινιστεί γιατί, καθώς το υπουργείο δεν εμπλέκεται επιχειρησιακά σε όσα καταγγέλλονται - το βίντεο απεικονίζει ένστολους να επιβιβάζουν πρόσφυγες σε ταχύπλοο και στη συνέχεια να τους μετεπιβιβάζουν στο σκάφος 617 του Λιμενικού Σώματος που τους εγκαταλείπει σε τουρκικά ύδατα πάνω σε φουσκωτή σχεδία. Η «Εφ.Συν.» απευθύνθηκε στο υπουργείο Μετανάστευσης και Ασύλου χωρίς να πάρει απάντηση.
Δεν είναι η πρώτη φορά που δηλώνει ο Κυριάκος Μητσοτάκης ότι θα προχωρήσει στη διερεύνηση των περιστατικών επαναπροώθησης, χωρίς ωστόσο να γίνει γνωστή στη συνέχεια η διεξαγωγή σχετικής έρευνας. Στις 19 Αυγούστου 2020, πάλι σε συνέντευξή του στην Κριστιάν Αμανπούρ του CNN, ο πρωθυπουργός ρωτήθηκε «για ένα δημοσίευμα στους New York Times σχετικά με καταγγελίες ότι εσείς, η κυβέρνησή σας, έχετε απελάσει κρυφά περισσότερους από 1.000 πρόσφυγες, ανθρώπους που ζητούσαν άσυλο, σε περίπου 31 περιστατικά, οδηγώντας τους στα όρια των ελληνικών υδάτων, εγκαταλείποντάς τους σε μη ασφαλείς λέμβους». Τότε ο Κυρ. Μητσοτάκης είχε αρνηθεί κατηγορηματικά το δημοσίευμα, χωρίς ωστόσο να τεκμηριώσει την άρνησή του, και είχε δηλώσει: «Πάντοτε είμαστε σε επιφυλακή και εάν ποτέ υπάρξει, Κριστιάν, κάποιο περιστατικό ή συμπεριφορά που δεν συνάδει με αυτά που έχουμε πει στο Λιμενικό μας να κάνει, πάντοτε θα ερευνάται».
Εκτοτε, τα τεκμηριωμένα δημοσιεύματα επαναλαμβάνονται στον διεθνή και ελληνικό Τύπο με μεγάλη συχνότητα, ενώ μένουν στον αέρα οι δεσμεύσεις της κυβέρνησης προς την Ε.Ε. για έρευνα και λογοδοσία.
Εμπλέκουν την Εθνική Αρχή Διαφάνειας
Στο
μεταξύ, σύμφωνα με ρεπορτάζ της εφημερίδας «Καθημερινή», δόθηκε εντολή
έρευνας για το περιστατικό στην Εθνική Αρχή Διαφάνειας (ΕΑΔ).
Σημειώνεται ότι η έρευνα που πραγματοποίησε η ΕΑΔ στα τέλη του 2021 και
στις αρχές του 2022 σχετικά με αποκαλύψεις του διεθνούς Τύπου για
περιστατικά επαναπροώθησης, επικρίθηκε έντονα για εσφαλμένη μεθοδολογία
και προχειρότητα στο χειρισμό των πηγών (δεν πήρε υπόψη μαρτυρίες
ανθρώπων που κατήγγειλαν ότι είχαν πέσει θύμα επαναπροώθησης ενώ
ενέπλεξε στον έλεγχο του οπτικοακουστικού υλικού τα εγκληματολογικά
εργαστήρια της ΕΛ.ΑΣ., η οποία κατηγορείται ότι οργάνωσε και εκτέλεσε ή
ανέχθηκε τις επαναπροωθήσεις μαζί με το Λιμενικό ) προκειμένου να
διαψεύσει όπως όπως τα δημοσιεύματα και να αναπαράξει τους κυβερνητικούς
ισχυρισμούς ότι δε γίνονται επαναπροωθήσεις.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου