 |
| WMO |
Κλίμα: Σε επικίνδυνο σημείο βρασμού ο πλανήτης
Το κλίμα έχει μπει σε μη αναστρέψιμη πορεία και οι πρωτοφανείς υψηλές θερμοκρασίες πλήττουν τις οικονομίες, βαθαίνουν τις ανισότητες και προκαλούν μη αναστρέψιμες ζημιές
Ο Παγκόσμιος Μετεωρολογικός Οργανισμός (WMO) κρούει τον κώδωνα του κινδύνου για το κλίμα λίγες ώρες πριν από την έναρξη των εργασιών της COP30 που διεξάγεται από 10 έως τις 21 τον Νοεμβρίου στο Μπελέμ της Βραζιλίας, δίνοντας στη δημοσιότητα δυστοπικά στοιχεία.
Όπως επισημαίνουν οι επιστήμονες, το 2025 αναμένεται να είναι το δεύτερο ή τρίτο θερμότερο έτος που έχει καταγραφεί ποτέ στον πλανήτη καθώς συνεχίζονται οι εξαιρετικά υψηλές θερμοκρασίες, σύμφωνα με την επικαιροποίηση των στοιχείων για την Κατάσταση του Παγκόσμιου Κλίματος από τον Παγκόσμιο Μετεωρολογικό Οργανισμό (WMO).
Η έκθεση του WMO είναι εξαιρετικά σημαντική την ίδια στιγμή που οι μεγάλοι ρυπαντές του πλανήτη όπως οι ΗΠΑ προσπαθούν να επιβάλλουν και πάλι στην παγκόσμια κοινότητα τα fake news περί ανύπαρκτης κλιματικής κρίσης. Την ίδια στιγμή που ο Ντόναλντ Τραμπ αθωώνει τη χρήση υδρογονανθράκων, επιμένει στις εξορύξεις και προσπαθεί να πείσει ότι το κλίμα αλλάζει από μόνο του και όχι από τις καταστροφικές ανθρώπινες δραστηριότητες.
Σε μια προσπάθεια οι πολίτες και κυρίως οι κυβερνήσεις να αντιληφθούν το μέγεθος της καταστροφής που συνεπάγεται η αύξηση της θερμοκρασίας και να μπορέσουν να σταθούν απέναντι στα κολοσσιαία συμφέροντα που επιβάλλουν τη συνέχιση των ορυκτών καυσίμων και να πάρουν αποτελεσματικά μέτρα για το κλίμα ο WMO παρουσίασε στοιχεία που δεν επιδέχονται αμφισβήτηση και συγκεκριμένα:
1] Τα τελευταία 11 χρόνια, από το 2015 έως το 2025, ήταν τα θερμότερα χρόνια στο 176ετές αρχείο παρατηρήσεων, ενώ τα τρία τελευταία χρόνια ήταν τα τρία πιο θερμά που έχουν καταγραφεί ποτέ.
2] Η μέση θερμοκρασία κοντά στην επιφάνεια κατά την περίοδο Ιανουαρίου–Αυγούστου 2025 ήταν 1,42 βαθμοί Κελσίου ± 0,12 βαθμοί Κελσίου πάνω από τον προβιομηχανικό μέσο όρο
3] Οι συγκεντρώσεις των αερίων του θερμοκηπίου που παγιδεύουν θερμότητα και η θερμοκρασία των ωκεανών, τα οποία είχαν φτάσει σε επίπεδα ρεκόρ το 2024, συνέχισαν να αυξάνονται το 2025.
4] Η έκταση του θαλάσσιου πάγου στην Αρκτική μετά τη χειμερινή παγοποίηση ήταν η μικρότερη που έχει παρατηρηθεί, ενώ η έκταση του θαλάσσιου πάγου στην Ανταρκτική παρέμεινε πολύ κάτω από τον μέσο όρο όλο το έτος.
4] Η μακροπρόθεσμη τάση αύξησης της στάθμης της θάλασσας συνεχίστηκε παρά μια μικρή και προσωρινή μεταβολή λόγω φυσικών παραγόντων, σύμφωνα με την έκθεση.
5] Τα ακραία καιρικά και κλιματικά φαινόμενα έως τον Αύγουστο του 2025, που κυμάνθηκαν από καταστροφικές βροχοπτώσεις και πλημμύρες έως σφοδρή ζέστη και πυρκαγιές, είχαν αλυσιδωτές επιπτώσεις σε ζωές, μέσα διαβίωσης και συστήματα τροφής. Αυτό συνέβαλε σε εκτοπισμούς σε πολλές περιοχές, υπονομεύοντας τη βιώσιμη ανάπτυξη και την οικονομική πρόοδο.
«Αυτή η πρωτοφανής σειρά υψηλών θερμοκρασιών, σε συνδυασμό με την περσινή αύξηση ρεκόρ των επιπέδων αερίων του θερμοκηπίου, δείχνει καθαρά ότι θα είναι σχεδόν αδύνατο να περιοριστεί η παγκόσμια θέρμανση στους 1,5 βαθμούς Κελσίου τα επόμενα χρόνια χωρίς προσωρινή υπέρβαση του στόχου. Η επιστήμη είναι εξίσου ξεκάθαρη ότι είναι απολύτως δυνατό και αναγκαίο να επανέλθουν οι θερμοκρασίες στον στόχο του 1,5 °C μέχρι το τέλος του αιώνα» δήλωσε η Γενική Γραμματέας του WMO, Celeste Saulo παρουσιάζοντας την έκθεση του Οργανισμού.
Τα 7 κρίσιμα δεδομένα για το κλίμα
Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Μετεωρολογικό Οργανισμό του ΟΗΕ επτά είναι τα κρίσιμα δεδομένα για το κλίμα που η COP30 πρέπει να λάβει σοβαρά υπόψη της στη σκληρή μάχη στο Μπελέμ της Βραζιλίας.
1] Θερμοκρασίες
Οι θερμές συνθήκες Ελ Νίνιο που ενίσχυσαν τις παγκόσμιες θερμοκρασίες το 2023 και το 2024 έδωσαν τη θέση τους σε ουδέτερες ή/και σε συνθήκες Λα Νίνια το 2025. Η μέση παγκόσμια θερμοκρασία κοντά στην επιφάνεια από τον Ιανουάριο έως τον Αύγουστο 2025 ήταν επομένως χαμηλότερη από το 2024, στους 1,42 °C ± 0,12 °C πάνω από τον προβιομηχανικό μέσο όρο, σε σύγκριση με περίπου 1,55 °C ± 0,13 °C για το 2024.
Η περίοδος των 26 μηνών από τον Ιούνιο 2023 έως τον Αύγουστο 2025 σημείωσε μια παρατεταμένη σειρά μηνιαίων θερμοκρασιών ρεκόρ, με εξαίρεση τον Φεβρουάριο 2025.
Οι υψηλές παγκόσμιες θερμοκρασίες των τελευταίων τριών ετών σε σχέση με τα δύο προηγούμενα χρόνια συνδέονται με τη μετάβαση από μια παρατεταμένη Λα Νίνια που διήρκεσε από το 2020 έως τις αρχές του 2023, ενώ μειώσεις αερολυμάτων και άλλοι παράγοντες πιθανότατα συνέβαλαν επίσης στη θέρμανση.
Στο διάγραμμα που ακολουθεί αποτυπώνεται η εξέλιξη της μέσης παγκόσμιας θερμοκρασίας από το 1850 έως το 2025.
2] Η θερμοκρασία των ωκεανών
Η θερμοκρασία των ωκεανών συνέχισε να αυξάνεται το 2025, σύμφωνα με προκαταρκτικά δεδομένα, πάνω από τις τιμές ρεκόρ του 2024. Οι ρυθμοί θέρμανσης των ωκεανών παρουσιάζουν ιδιαίτερα έντονη άνοδο τις τελευταίες δύο δεκαετίες, δείχνοντας πόσο γρήγορα το σύστημα της Γης παγιδεύει πλεονάζουσα ενέργεια υπό μορφή θερμότητας. Πάνω από το 90% αυτής της ενέργειας καταλήγει να θερμαίνει τους ωκεανούς.
Η θέρμανση των ωκεανών έχει εκτεταμένες συνέπειες και συγκεκριμένα την υποβάθμιση των θαλάσσιων οικοσυστημάτων, την απώλεια βιοποικιλότητας και την αποδυνάμωση της ικανότητας των ωκεανών να λειτουργούν ως καταβόθρα άνθρακα.
Εντείνει τις τροπικές και υποτροπικές καταιγίδες, επιταχύνει την απώλεια θαλάσσιου πάγου στις πολικές περιοχές και, μαζί με το λιώσιμο του πάγου στην ξηρά, προκαλεί άνοδο της στάθμης της θάλασσας. Η συνέχιση αυτής της θέρμανσης θεωρείται σχεδόν βέβαιη και αντιπροσωπεύει μια αλλαγή που ενδέχεται να είναι μη αναστρέψιμη σε χρονικές κλίμακες αιώνων έως και χιλιετιών.
3] Άνοδος της στάθμης της θάλασσας
Ο μακροπρόθεσμος ρυθμός ανόδου της στάθμης της θάλασσας έχει αυξηθεί από την αρχή των δορυφορικών μετρήσεων. Σχεδόν διπλασιάστηκε, από 2,1 χιλιοστά ανά έτος την περίοδο 1993–2002 σε 4,1 χιλιοστά ανά έτος την περίοδο 2016–2025. Αυτό αντανακλά τον συνδυασμό θέρμανσης και θερμικής διαστολής των ωκεανών, καθώς και το λιώσιμο των παγετώνων και των παγοστρωμάτων.
Το 2024 σημείωσε νέο παρατηρούμενο ρεκόρ για τον ετήσιο παγκόσμιο μέσο όρο της στάθμης της θάλασσας. Προκαταρκτικά δεδομένα για το 2025 δείχνουν μια μικρή πτώση από την αρχή του έτους, η οποία πιθανόν είναι προσωρινή λόγω Λα Νίνια και άλλων παραγόντων.
4] Θαλάσσιος πάγος
Η έκταση του θαλάσσιου πάγου στην Αρκτική έφτασε το ετήσιο μέγιστο των 13,8 εκατομμυρίων km² τον Μάρτιο, που είναι το χαμηλότερο μέγιστο της δορυφορικής περιόδου. Η έκταση του θαλάσσιου πάγου έπεσε στο ετήσιο ελάχιστο των 4,6 εκατομμυρίων km² περίπου στις 6 Σεπτεμβρίου 2025 και ήταν κάτω από τον μακροπρόθεσμο μέσο όρο.
Η έκταση του θαλάσσιου πάγου στην Ανταρκτική ήταν η τρίτη χαμηλότερη που έχει καταγραφεί, τόσο για το ετήσιο ελάχιστο (2,1 εκατομμύρια km²) τον Φεβρουάριο 2025 όσο και για το ετήσιο μέγιστο (17,9 εκατομμύρια km²) τον Σεπτέμβριο 2025.
5] Παγετώνες
Το υδρολογικό έτος 2023/2024 ήταν το τρίτο συνεχόμενο έτος κατά το οποίο όλες οι παρακολουθούμενες παγετώδεις περιοχές του πλανήτη κατέγραψαν καθαρή απώλεια μάζας. Ένα σύνολο παγετώνων αναφοράς που παρακολουθούνται από την Υπηρεσία Παγκόσμιας Παρακολούθησης Παγετώνων δείχνει παγκόσμιο ετήσιο ισοζύγιο μάζας −1,3 μέτρα ισοδύναμου νερού, δηλαδή 450 γιγατόνους. Αυτό αντιστοιχεί σε αύξηση 1,2 χιλιοστών στη μέση παγκόσμια στάθμη της θάλασσας και είναι τυπικά η μεγαλύτερη απώλεια πάγου που έχει καταγραφεί από το 1950.
6] Αέρια του θερμοκηπίου
Οι συγκεντρώσεις των τριών βασικών αερίων του θερμοκηπίου στην ατμόσφαιρα – διοξείδιο του άνθρακα, μεθάνιο και υποξείδιο του αζώτου – έφτασαν σε επίπεδα ρεκόρ το 2024, το πιο πρόσφατο έτος για το οποίο υπάρχουν ενοποιημένα παγκόσμια στοιχεία. Μετρήσεις που έχουν γίνει μέχρι στιγμής από μεμονωμένες τοποθεσίες δείχνουν ότι οι συγκεντρώσεις αυτές θα είναι ακόμη υψηλότερες το 2025.
Η ατμοσφαιρική συγκέντρωση CO₂ (διοξείδιο του άνθρκα) έχει αυξηθεί από περίπου 278 μέρη στο εκατομμύριο (ppm) το 1750 σε 423,9 ppm το 2024, μια αύξηση της τάξης του 53%. Η αύξηση της συγκέντρωσης από το 2023 στο 2024 ήταν 3,5 ppm, η μεγαλύτερη άνοδος που έχει καταγραφεί στη σύγχρονη ιστορία.
7] Ακραία φαινόμενα
Κατά τη διάρκεια του 2025, τα ακραία φαινόμενα προκάλεσαν τεράστιες οικονομικές και κοινωνικές αναταραχές και απώλειες ζωών.
Σε αυτά περιλαμβάνονταν πλημμύρες σε πολλές χώρες της Αφρικής και της Ασίας, πυρκαγιές στην Ευρώπη και τη Βόρεια Αμερική, ακραία θερμότητα σε όλο τον κόσμο και θανατηφόροι τροπικοί κυκλώνες.
«Κάθε έτος πάνω από τους 1,5 βαθμούς θα πλήττει τις οικονομίες, θα βαθαίνει τις ανισότητες και θα προκαλεί μη αναστρέψιμες ζημιές. Πρέπει να δράσουμε τώρα, με μεγάλη ταχύτητα και κλίμακα, για να κάνουμε την υπέρβαση όσο το δυνατόν μικρότερη, συντομότερη και ασφαλέστερη, και να φέρουμε τις θερμοκρασίες ξανά κάτω από τους 1,5 βαθμούς Κελσίου πριν από το τέλος του αιώνα» δήλωσε ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ António Guterres, πριν την έναρξη της Διάσκεψης για το κλίμα.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου