Δύο χρόνια μετά τις καταστροφικές πλημμύρες της κακοκαιρίας Daniel, εκ πρώτης όψεως στον θεσσαλικό κάμπο φαίνονται όλα να έχουν επανέλθει. Τα νερά έχουν υποχωρήσει, οι δρόμοι έχουν καθαρίσει από τη λάσπη, τα γεωργικά μηχανήματα κινούνται ξανά στους δρόμους, ενώ σε αρκετά χωράφια η καλλιέργεια έχει επανεκκινήσει.

Όμως στη Φαρκαδόνα Τρικάλων, ο χρόνος μοιάζει να έχει παγώσει. Οι σκεπές πολλών σπιτιών είναι ακόμη πεσμένες, ενώ στους τοίχους παραμένει ορατό το σημάδι της στάθμης από το νερό της πλημμύρας.

Το σημάδι από τη στάθμη των νερού παραμένει ακόμη ορατό στα σπίτια της Φαρκαδόνας. Φωτογραφία: Σεπτέμβριος, 2025 © Γιάννης Φλούλης/Solomon
Σπίτι στη Φαρκαδόνα Τρικάλων που ισοπεδώθηκε από την κακοκαιρία Daniel. Φωτογραφία: Σεπτέμβριος, 2025 © Γιάννης Φλούλης/Solomon

Σε ένα δημοτικό οικόπεδο, που σήμερα έχει μετατραπεί σε αυτοσχέδια χωματερή, βρίσκονται όλα τα αντικείμενα που καταστράφηκαν από τον Daniel: ξύλινα κουφώματα, στρώματα, παιδικά παιχνίδια. Εν αναμονή των αποζημιώσεων, οι κάτοικοι προσπαθούν να ξαναστήσουν τη ζωή τους από την αρχή, αλλά και να προετοιμαστούν στην περίπτωση που ένα αντίστοιχο φαινόμενο χτυπήσει ξανά την περιοχή. 

Το Solomon ερεύνησε πώς κάτοικοι και επιχειρήσεις σε πληγείσες περιοχές της Θεσσαλίας στρέφονται σήμερα στις ιδιωτικές ασφαλίσεις – είτε επειδή τους υποχρεώνει η νομοθεσία, είτε επειδή ελπίζουν ότι έτσι θα αποζημιωθούν εγκαίρως και επαρκώς σε μία επόμενη φυσική καταστροφή.

Στο πλαίσιο της έρευνας, σχεδιάσαμε ένα ερωτηματολόγιο που συμπληρώθηκε από 326 κάτοικους και επιχειρήσεις που επλήγησαν από τον Daniel. Ταξιδέψαμε στη Θεσσαλία και μιλήσαμε με πλημμυροπαθείς και ασφαλιστές που δραστηριοποιούνται στην περιοχή, αλλά και με ειδικούς σε ζητήματα ασφαλίσεων, ευρωπαϊκές αρχές, ενώσεις ασφαλιστών. 

Η έρευνά μας έδειξε:

  • Ο αριθμός των πληγέντων κατοίκων που αγόρασαν ασφάλεια για φυσικές καταστροφές σχεδόν διπλασιάστηκε μετά τον Daniel, όπως προκύπτει από το ερωτηματολόγιο του Solomon.
  • Σύμφωνα με κατοίκους αλλά και ασφαλιστές που μας μίλησαν στο πλαίσιο της έρευνας, για αρκετούς μήνες μετά την πλημμύρα, ασφαλιστικές εταιρείες αρνούνταν να ασφαλίσουν ολόκληρους ταχυδρομικούς κώδικες, υποστηρίζοντας ότι οι περιοχές ήταν ακόμη σε «έκτακτη ανάγκη».
  • Μέχρι και σήμερα, οι ασφαλιστικές εταιρείες φαίνεται να διστάζουν να ασφαλίσουν περιουσίες σε πληγείσες περιοχές, ενώ οι έλεγχοι που πραγματοποιούνται πλέον είναι πολύ πιο ενδελεχείς απ’ ό,τι ήταν πριν τις πλημμύρες.
Η κατεστραμμένη περιουσία των σπιτιών της Φαρκαδόνας βρίσκεται ακόμη στοιβαγμένη σε άτυπη χωματερή του οικισμού. Φωτογραφία: Σεπτέμβριος, 2025 © Γιάννης Φλούλης/Solomon

Αύξηση των ιδιωτικών ασφαλίσεων έναντι φυσικών καταστροφών

Λίγες μόνο μέρες μετά την κακοκαιρία Daniel, o Έλληνας πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης, είπε από το βήμα της Διεθνούς Έκθεσης Θεσσαλονίκης (ΔΕΘ) ότι «η ασφάλιση έναντι φυσικών καταστροφών για μεσαίες και μεγάλες επιχειρήσεις πρέπει να καταστεί άμεσα υποχρεωτική», ενώ συμπλήρωσε ότι πρέπει να ξεκινήσει «ένας δημόσιος διάλογος για την υποχρεωτική ασφάλιση όλων των περιουσιών, όλων των σπιτιών, όλων των παραγωγικών μονάδων από φυσικές καταστροφές». Χαρακτήρισε τη λύση ως μονόδρομο.

Πράγματι, τον Ιούλιο του 2024 ψηφίστηκε ο νόμος 5116/2024 με τίτλο «Ιδιωτική ασφάλιση έναντι φυσικών καταστροφών, κρατική αρωγή και προστασία, στεγαστική συνδρομή, διατάξεις για το Πυροσβεστικό Σώμα και άλλες διατάξεις». Σήμερα, οι επιχειρήσεις με τζίρο άνω των 500.000 ευρώ και οι κάτοχοι ΙΧ υποχρεούνται να διαθέτουν ασφάλιση για φυσικές καταστροφές. 

Η κυβέρνηση έδωσε, επίσης, φορολογικά κίνητρα μειώνοντας τον ΕΝΦΙΑ σε όσους αγοράσουν ασφάλιση για φυσικές καταστροφές.

Στην Ελλάδα, από το 2023, όταν συνέβη η κακοκαιρία Daniel, τα ποσοστά των ιδιωτικών ασφαλίσεων έναντι φυσικών καταστροφών έχουν αυξηθεί σημαντικά. Σύμφωνα με στοιχεία που μοιράστηκε η Ένωση Ασφαλιστικών Εταιρειών Ελλάδος (ΕΑΕΕ) με το Solomon, μέσα σε ενάμιση χρόνο το ποσοστό των ασφαλισμένων κατοικιών αυξήθηκε από 15% σε 17%. 

Εκπρόσωπος της ΕΑΕΕ επισήμανε στo Solomon πως σημαντική αύξηση σημειώθηκε πανελλαδικά και στα ήδη ασφαλισμένα σπίτια, με πολλούς πελάτες να προσθέτουν επιπλέον καλύψεις για σεισμό, πλημμύρα και δασική πυρκαγιά. 

Στο ερωτηματολόγιο του Solomon, το ποσοστό των πλημμυροπαθών που ασφάλισαν την κατοικία τους έναντι φυσικών καταστροφών μετά τον Daniel σχεδόν διπλασιάστηκε: πριν από την κακοκαιρία μόνο το 11,5% των συμμετεχόντων είπε ότι είχε τη συγκεκριμένη ασφάλεια, ποσοστό που σκαρφάλωσε στο 20% τον Ιούλιο του 2025, όταν πραγματοποιήσαμε την έρευνα. 

Το ποσοστό αυτό ανεβαίνει πολύ περισσότερο αν συνυπολογίσουμε ένα επιπλέον 26% που απάντησε ότι σχεδιάζει να αγοράσει ασφάλεια για φυσικές καταστροφές.

Στο ερωτηματολόγιο, ρωτήσαμε όσους αγόρασαν ιδιωτική ασφάλιση για φυσικές καταστροφές μετά τον Daniel, τι ήταν αυτό που τους κινητοποίησε. Το 34% των ερωτηθέντων είπε ότι ήθελε να διασφαλίσει ότι η αποζημίωση θα είναι επαρκής στην περίπτωση μελλοντικής φυσικής καταστροφής.

[Για τη μεθοδολογία που ακολουθήθηκε στο ερωτηματολόγιο, καθώς και για αναλυτικότερα ευρήματα, μπορείτε να ανατρέξετε εδώ].

Κλειδωμένοι ταχυδρομικοί κώδικες

Τον Σεπτέμβριο του 2023, η Αθηνά Μπαλάφα και ο σύζυγός της, Χαράλαμπος, έχασαν τα πάντα: το σπίτι τους, το αυτοκίνητό τους, το διαιτολογικό γραφείο που συντηρούσαν στη Φαρκαδόνα, τις καλλιέργειές τους.

Από τον Daniel και μετά φιλοξενούνται μαζί με τα παιδιά τους στο σπίτι της αδερφής της Αθηνάς στα Τρίκαλα, ενώ προσπαθούν να ξαναστήσουν τις ζωές τους απο την αρχή.

H Αθηνά Μπαλάφα και ο σύζυγός της Μπάμπης Λαϊόπουλος στον τόπο που ζούσαν μέχρι και την πλημμύρα, στη Φαρκαδόνα Τρικάλων. Φωτογραφία: Σεπτέμβριος, 2025 © Γιάννης Φλούλης/Solomon

Το πρώτο πράγμα που ξεκίνησαν να φτιάχνουν είναι το γραφείο τους, με την ελπίδα ότι αν έχουν κάποιο εισόδημα από αυτό, θα καταφέρουν να φτιάξουν και τα υπόλοιπα από την αρχή.

Για το γραφείο, το ζευγάρι κατέθεσε τιμολόγια και προτιμολόγια ύψους 40.0000 ευρώ, μεγάλο μέρος των οποίων, λένε, δεν αναγνωρίστηκε λόγω παλαιότητας και απόσβεσης. «Δεν αγοράζεις λιπομετρητή κάθε μέρα», λέει η Αθηνά. 

Η γεωργική τους επιχείρηση έχει επίσης υποστεί τεράστιο πλήγμα καθώς στις εκτάσεις τους καλλιεργούσαν τριφύλλι, το οποίο χρησιμοποιείται ως ζωοτροφή. Ήδη από τον Σεπτέμβριο του 2025, όταν επισκεφθήκαμε τη Θεσσαλία, χιλιάδες ζώα είχαν θανατωθεί και στη Φαρκαδόνα λόγω της ευλογιάς. «Ποιος θα τα φάει τώρα τα τριφύλλια, εμείς;», λέει ειρωνικά η Αθηνά. 

Πριν τον Daniel, το διαιτολογικό γραφείο ήταν ασφαλισμένο μόνο για κλοπή. Τον Μάρτιο του 2024, έξι μήνες μετά την κακοκαιρία, ο Χαράλαμπος και η Αθηνά προσπάθησαν να αγοράσουν ιδιωτική ασφάλεια για το γραφείο, όμως τελικά δεν τα κατάφεραν γιατί η περιοχή ήταν ακόμη σε «κατάσταση έκτακτης ανάγκης», όπως τους είπε η ασφαλίστρια με την οποία το ζευγάρι ήταν σε επικοινωνία.

Πράγματι, δύο ασφαλιστές που δραστηριοποιούνται στην περιοχή επιβεβαίωσαν στο Solomon ότι το πρώτο διάστημα τα συμβόλαια είχαν παγώσει τελείως για ολόκληρους ταχυδρομικούς κώδικες, καθώς τυπικά «το φυσικό φαινόμενο ήταν ακόμη σε εξέλιξη».

Όμως, ακόμη και σήμερα οι ασφαλιστικές εταιρείες φαίνεται να είναι μουδιασμένες. Η Αθηνά και ο Χαράλαμπος δέχτηκαν τηλεφώνημα από την ασφαλίστρια με την οποία επικοινωνούσαν, ακριβώς δύο χρόνια μετά τις πλημμύρες, τον Σεπτέμβριο του 2025. Στο τηλέφωνο, η εκπρόσωπος τους είπε πως πλέον μπορούν να ασφαλίσουν το γραφείο και την κατοικία τους.

«Σήμερα δεν είναι τόσο εύκολο πια να ασφαλιστεί κάποιος»

Η Φαρκαδόνα μετρούσε λίγο κάτω από 2.000 κατοίκους στην απογραφή του 2021· σύμφωνα με τους ίδιους τους κατοίκους, μετά τον Daniel έχουν απομείνει περίπου 800, αν και δεν υπάρχουν επίσημα στοιχεία. Απλώνεται σε μια πεδινή έκταση που διατρέχεται από τον Πηνειό ποταμό και σημαντικούς παραποτάμους του – η υπερχείλισή τους ήταν εκείνη που το 2023 έπνιξε τη Φαρκαδόνα.

O Κώστας Καρατζούλης από το 2011 δουλεύει ως ασφαλιστής στη Φαρκαδόνα. Για να χτίσει το πελατολόγιό του, χτυπούσε τη μία πόρτα μετά την άλλη όμως τότε ο κόσμος ήταν διστακτικός. Πολλοί, θυμάται, αμφισβητούσαν ότι ένα τόσο μεγάλο καιρικό φαινόμενο μπορεί να χτυπήσει την περιοχή: «Όλοι νόμιζαν ότι πάω να τους κοροϊδέψω», λέει. 

Ο Καρατζούλης σήμερα έχει πελατολόγιο σε όλη την Ελλάδα, αλλά ο κύριος όγκος της δραστηριότητάς του είναι στα Τρίκαλα. Από τον Daniel και μετά, λέει, η κατάσταση έχει αντιστραφεί – οι κάτοικοι της περιοχής δείχνουν αυξημένο ενδιαφέρον να ασφαλιστούν. Υπολογίζει ότι από τον Σεπτέμβριο του 2023, η πελατεία του πανελλαδικά έχει αυξηθεί 25-30%.

Όμως λέει ότι «σήμερα δεν είναι τόσο εύκολο πια να ασφαλιστεί κάποιος». Οι ασφαλιστικές εταιρείες πλέον πραγματοποιούν πολύ πιο ενδελεχείς ελέγχους.

«Παλαιότερα αν ήσουν δίπλα σε ένα ποτάμι, σε μια απόσταση 500 μέτρων, [η ασφαλιστική εταιρεία] το δεχόταν. Τώρα όμως, όταν είσαι στα 500 μέτρα ή και στα 800 μέτρα, η αίτησή σου περνάει από αυστηρότερο έλεγχο». 

Πριν από τον Daniel, ο Καρατζούλης υποδεχόταν τους πελάτες στο γραφείο του στη Φαρκαδόνα. Τότε αρκούσε να τους ρωτήσει πόσα τετραγωνικά είναι το σπίτι τους για να υποβάλλουν την αίτηση στις ασφαλιστικές εταιρείες με τις οποίες συνεργάζεται. 

Πλέον, οι εταιρείες ζητούν το στίγμα του σπιτιού στο χάρτη. Ο Καρατζούλης θα βγάλει φωτογραφίες το ακίνητο και θα ζητήσει συμπληρωματικά έγγραφα για να βεβαιωθεί ότι η αίτηση θα γίνει σωστά. 

Αναφέρει ένα ακίνητο που είχε αναλάβει πρόσφατα, το οποίο βρισκόταν στους πρόποδες του βουνού, τρία χιλιόμετρα από την πλημμυρισμένη ζώνη στη Φαρκαδόνα. Η αίτηση, λέει, απορρίφθηκε. Σε αυτές τις περιπτώσεις, λέει ότι η αν το ακίνητο έχει ήδη υποστεί ζημιά και η εταιρεία κρίνει ότι το ρίσκο που παίρνει είναι αναντίστοιχο του ασφάλιστρου, η αίτηση θα απορριφθεί.

Αντίστοιχα, δύο χρόνια μετά τον Daniel, υπάρχουν ακόμη φαινόμενα που δεν ασφαλίζονται από ορισμένες ασφαλιστικές εταιρείες, όπως είναι η καθίζηση – φαινόμενο κατά το οποίο το έδαφος υποχωρεί. 

«Τα νερά υποχώρησαν, το υπέδαφος υπέστη μεγάλη ζημιά. Φοβούνται τι επιπτώσεις θα αφήσει η πλημμύρα στην περιοχή μας με την πάροδο των ετών», λέει ο Καρατζούλης.

Η μεταστροφή αυτή επιβεβαιώνεται και από άλλους ασφαλιστές που δραστηριοποιούνται στην ευρύτερη περιοχή. «Οι ασφαλίσεις γίνονται σήμερα πιο εμπεριστατωμένα», λέει ο Ανδρέας Γεωργαντάς, ασφαλιστής με έδρα τη γειτονική Οιχαλία, έναν οικισμό που δεν επλήγη από τον Daniel.

Από την πλημμύρα και μετά, η πελατεία του έχει εκτιναχθεί. «Αν ασφαλίζαμε 10-15 σπίτια τον χρόνο, τώρα σε μισό χρόνο ασφαλίζουμε τα υπερδιπλάσια», λέει.

Λίγους μήνες μετά την κακοκαιρία, οι συγχωριανοί του άρχισαν να ζητούν πλήρη ασφάλιση για την κατοικία τους. Κάτοικοι των γύρω χωριών, που υπέστησαν ζημιές από τον Daniel, άρχισαν επίσης να εκδηλώνουν ενδιαφέρον όμως για εκείνους η κατάσταση είναι λίγο πιο περίπλοκη.

«Είναι πιο δύσκολο να ασφαλίσει κάποιο σπίτι που έχει ήδη ζημιές. Ο κίνδυνος είναι μεγαλύτερος», σχολιάζει ο Γεωργαντάς.

Διαμοιρασμός του κινδύνου

Όπως επεσήμαναν ασφαλιστές στο Solomon, οι νέες νομοθετικές κινήσεις της κυβέρνησης σε σχέση με την υποχρεωτικότητα της ασφάλισης λειτουργεί ως ένα εργαλείο διαμοιρασμού του κινδύνου: όσο περισσότεροι ασφαλίζονται, τόσο περισσότερο «μοιράζεται» το ρίσκο.

Ο ελληνικός ασφαλιστικός κλάδος ζητά την υποχρεωτικότητα της ασφάλισης τουλάχιστον από το 2022. Τον Νοέμβριο του 2021, αναρτήθηκε προς διαβούλευση το σχέδιο νόμου του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας με τίτλο: «Εθνικός Κλιματικός Νόμος – Μετάβαση στην κλιματική ουδετερότητα και προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή». 

Το άρθρο 19 του νομοσχεδίου προέβλεπε την υποχρεωτική ασφάλιση στα νέα κτίρια που βρίσκονται σε ζώνες υψηλής τρωτότητας, δηλαδή τις περιοχές που κινδυνεύουν από πλημμύρα και δασική πυρκαγιά. 

Κατά τη δημόσια ηλεκτρονική διαβούλευση, η Ένωση Επαγγελματιών Ασφαλιστών Ελλάδος εξέφρασε την έντονη αντίθεσή της στη ρύθμιση. Όπως υποστήριξε, η ασφάλιση μπορεί να λειτουργήσει μόνο όταν ο κίνδυνος είναι αβέβαιος, δηλαδή όταν δεν γνωρίζουμε αν και πότε θα συμβεί μια ζημιά. Αντίθετα, όταν ασφαλίζονται αποκλειστικά ακίνητα σε περιοχές που θεωρούνται εξ ορισμού υψηλού κινδύνου — όπως περιοχές με επαναλαμβανόμενες πλημμύρες — τότε ο κίνδυνος θεωρείται σχεδόν βέβαιος. Αυτό, κατά την Ένωση, έρχεται σε αντίθεση με τις βασικές αρχές της ασφαλιστικής επιστήμης.

Η Ένωση υπενθύμισε επίσης έναν ακόμη θεμελιώδη κανόνα της ασφάλισης: ο κίνδυνος πρέπει να «μοιράζεται» σε όσο το δυνατόν περισσότερους ασφαλισμένους. Όσο μεγαλύτερη είναι η βάση των πελατών, τόσο πιο εύκολα μπορούν τα ασφάλιστρα των πολλών να καλύψουν τις ζημιές των λίγων που πλήττονται. Όταν όμως ασφαλίζονται μόνο όσοι είναι ήδη εκτεθειμένοι σε μεγάλο κίνδυνο, τότε το κόστος δεν μπορεί να διαμοιραστεί.

Η Ένωση ζήτησε την απόσυρση της συγκεκριμένης διάταξης, προειδοποιώντας ότι, αν το άρθρο αυτό παραμείνει, τα ασφάλιστρα στις ζώνες αυτές θα είναι υψηλά λόγω του μεγάλου κινδύνου. Κλείνοντας την τοποθέτησή της, η Ένωση πρόσθεσε ότι «η πλέον ώριμη λύση είναι η υποχρεωτική ασφάλιση όλων των ακινήτων στην Ελληνική επικράτεια και έναντι όλων των καταστροφικών κινδύνων, συμπεριλαμβανομένου του Σεισμού».

Η διάταξη τελικά αποσύρθηκε. 

Στη διαβούλευση για το άρθρο 19, συμμετείχε ένα ετερογενές μίγμα οργανώσεων, εταιρειών και φορέων: από τη συμβουλευτική εταιρεία ΕΥ (πρώην Ernst & Young), μέχρι την Greenpeace και τη WWF. Όλες ανέφεραν τη σημασία αντιπλημμυρικής και αντιπυρικής προστασίας – δηλαδή την πρόληψη.

Αντιπλημμυρική προστασία ως εγγύηση για τις ασφαλιστικές εταιρείες

Σύμφωνα με την ευρωπαϊκή οδηγία 2007/60, κάθε κράτος-μέλος οφείλει κάθε έξι χρόνια να αναθεωρεί και να επικαιροποιεί τα εθνικά σχέδια διαχείρισης κινδύνων πλημμύρας (ΣΔΚΠ). Αυτό σημαίνει, ότι κάθε κράτος-μέλος οφείλει ανά εξαετία:

  • να εκτιμά την πλημμυρική επικινδυνότητα και να προσδιορίζει τις περιοχές με δυνητικά υψηλό κίνδυνο πλημμύρας,
  • να δημιουργεί χάρτες επικινδυνότητας και χάρτες κινδύνου για τις περιοχές υψηλού κινδύνου,
  • να συντάσσει σχέδια διαχείρισης των κινδύνων πλημμύρας, που περιλαμβάνουν μέτρα πρόληψης, προστασίας και ετοιμότητας.

Ο πρώτος κύκλος ολοκληρώθηκε το 2015. Η αναθεώρηση και επικαιροποίηση του πρώτου Σχεδίου Διαχείρισης Κινδύνων Πλημμύρας θα έπρεπε να έχει γίνει μέχρι τον Δεκέμβριο του 2021. Ωστόσο, τον Ιούνιο του 2025, η Ελλάδα καταδικάστηκε από το Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης καθώς παρέλειψε να τα παραδώσει εντός της προθεσμίας. Η πρώτη αναθεώρηση τελικά ολοκληρώθηκε πριν από λίγους μόλις μήνες, το καλοκαίρι του 2025.

Στο μεταξύ, τα μέτρα που είχαν προταθεί ήδη από το 2015, σε εκείνη την πρώτη έκδοση του,  φαίνεται τώρα να παραμένουν ακόμη στην πλειοψηφία τους ανολοκλήρωτα.

Η αναθεώρηση του Σχεδίου Διαχείρισης Κινδύνων πλημμύρας, που δημοσιεύτηκε το 2025, αναφέρει μεταξύ άλλων για την υφιστάμενη κατάσταση της αντιπλημμυρικής προστασίας στη Θεσσαλία τα εξής:

  • Την κατά τόπους ανεπάρκεια των υφιστάμενων αντιπλημμυρικών αναχωμάτων, ως των κύριων έργων αντιπλημμυρικής προστασίας. 
  • Την αποσπασματική αντιπλημμυρική προστασία και η έλλειψη εφαρμογής ολοκληρωμένου Στρατηγικού Σχεδίου Έργων Αντιπλημμυρικής Προστασίας

Από τις 26 συνολικά συστάσεις του πρώτου Σχεδίου Διαχείρισης Κινδύνων Πλημμύρας, το 2015, μέχρι στιγμής φαίνεται να έχουν υλοποιηθεί μόνο οκτώ μέτρα. Από αυτά, μόνο κάποια έχουν ολοκληρωθεί στο σύνολό τους, ενώ τα υπόλοιπα φαίνεται να έχουν ολοκληρωθεί μόνο τμηματικά.

Μετά τον Daniel, o τότε υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Θεόδωρος Σκυλακάκης, είχε σχολιάσει ότι τα υφιστάμενα μέτρα δεν θα μπορούσαν να συγκρατήσουν τον όγκο του νερού που έπεσε στη Θεσσαλία. «Αντικειμενικά και άσχετα με τις οποιεσδήποτε επιμέρους αδυναμίες, τοπικές ή εθνικές, οι οποίες προφανώς πρέπει ενδελεχώς να εξεταστούν, δεν υπήρχε περίπτωση αντιπλημμυρικά έργα σχεδιασμού για πλημμύρα των 50 ετών, να συγκρατήσουν πλημμύρα 1.000 ετών». 

Ο Άκης Ζαρκαδούλας, μηχανικός με εξειδίκευση στη διαχείριση υδάτινων πόρων, διαφωνεί. Λέει ότι ο Daniel ήταν φαινόμενο 300-600 ετών, ενώ υποστηρίζει ότι για το μέγεθος της καταστροφής, ευθύνεται εν μέρει ο αποσπασματικος αντιπλημμυρικός σχεδιασμός.

«Το να αστοχήσει ένα έργο σχεδιασμένο για 50 έτη, αν έρθει μεγαλύτερη πλημμύρα, δεν σημαίνει ότι θα γίνει ο χαλασμός του Νώε, αλλά το ότι θα πλημμυρίσουν επιπλέον περιοχές από αυτές που είχαν εκτιμηθεί για την πλημμύρα των 50 ετών».

Ο Ζαρκαδούλας σχολιάζει ακόμη ότι αυτό που έγινε στη Θεσσαλία «δεν είναι μόνο αποτέλεσμα της μεγάλης πλημμύρας, αλλά κυρίως της έλλειψης συνολικού αντιπλημμυρικού σχεδιασμού και αντιμετώπισης αδυναμιών που ήταν γνωστές εδώ και πολλά χρόνια ειδικά στη Δυτική Θεσσαλία».

Η απουσία ολοκληρωμένου και ανθεκτικού αντιπλημμυρικού σχεδιασμού, φαίνεται να επηρεάζει και τη δυνατότητα των κατοίκων να ασφαλιστούν ιδιωτικά, εφόσον το επιθυμούν. 

Ο Ανδρέας Γεωργαντάς, ο ασφαλιστής από την Οιχαλία, απέδωσε εν μέρει το μούδιασμα των ασφαλιστικών εταιρειών στο γεγονός ότι η περιοχή δεν έχει ακόμη θωρακιστεί με αντιπλημμυρικά έργα. 

«Αν γίνει κάτι αντίστοιχο, είμαστε στην ίδια μοίρα», λέει.

Το εσωτερικό κατεστραμμένου σπιτιού στη Φαρκαδόνα Τρικάλων. Φωτογραφία: Σεπτέμβριος, 2025 © Γιάννης Φλούλης/Solomon

Εκπρόσωπος της Ένωσης Ασφαλιστικών Εταιριών Ελλάδος υπογράμμισε ότι όσο πιο ολοκληρωμένη και ανθεκτική είναι η προστασία απέναντι στις φυσικές καταστροφές, τόσο πιο εύκολη γίνεται η πρόσβαση στην ασφάλιση για πολίτες και επιχειρήσεις, καθιστώντας την πιο προσιτή και αποτελεσματική.

Τι απαντούν τα υπουργεία

Μέχρι τη στιγμή δημοσίευσης της έρευνας, το Υπουργείο Κλιματικής Κρίσης και Προστασίας του Πολίτη δεν είχε απαντήσει στα ερωτήματα που απηύθυνε το Solomon σχετικά με την πρόσβαση στην ιδιωτική ασφάλιση και την αντιπλημμυρική προστασία.

Στο Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας απευθύναμε τα εξής δύο ερωτήματα:

  • Γιατί δεν παρέδωσε εγκαίρως η Ελλάδα την πρώτη αναθεώρηση του Σχεδίου Διαχείρισης Κινδύνων Πλημμύρας το 2021; Ποιοι ήταν οι λόγοι που καθυστέρησε η ολοκλήρωσή του;
  • Στο ΣΔΚΠ του 2015, είχαν προταθεί 26 μέτρα για τη Θεσσαλία. Ποια από αυτά έχουν υλοποιηθεί μέχρι και σήμερα στην ολότητά τους;

Σχετικά με τις καθυστερήσεις στην παράδοση, από την απάντηση του υπουργείου προκύπτει ότι η σύμβαση με την ανάδοχη εταιρεία υπεγράφη τον Αύγουστο του 2022, δηλαδή σχεδόν ένα χρόνο μετά την προβλεπόμενη ημερομηνία παράδοσης. Το υπουργείο αποδίδει τις καθυστερήσεις, επίσης, στις μεγάλες πυρκαγιές και στα ακραία πλημμυρικά φαινόμενα του 2023, τα οποία απαιτούσαν την επικαιροποίηση των δεδομένων και την επαναξιολόγηση της μεθοδολογίας.

Όσον αφορά το δεύτερο ερώτημα, σχετικά με την πρόοδο των μέτρων αντιπλημμυρικής προστασίας στο Υδατικό Διαμέρισμα Θεσσαλίας, το υπουργείο μας παρέπεμψε στην 1η αναθεώρηση του Σχεδίου Διαχείρισης Κινδύνων Πλημμύρας.

*Η παρούσα δημοσίευση αποτελεί μέρος διασυνοριακής έρευνας, σε συνεργασία με την ιταλική δημοσιογραφική ομάδα FADA Collective, η οποία στην Ιταλία εστίασε στην περιοχή Emilia-Romagna που χτυπήθηκε από σοβαρές πλημμύρες το 2023 και το 2024. 

**Η έρευνα υποστηρίχθηκε από το Journalismfund Europe.

ΠΗΓΗ 

- ΔΙΑΒΑΣΤΕ επίσης: 

«Μπαξέ τσιφλίκι» πολυεθνικών ο Θεσσαλικός Κάµπος

Δημήτρης Κούλαλης

Μετά τον Daniel οι υδάτινοι πόροι δόθηκαν σε επενδυτές που ετοιµάζονται να καθορίσουν και την αγροτική παραγωγή.......