 |
| Εφη Λάζου |
Εφη Λάζου, θεατροπαιδαγωγός, συγγραφέας, πρόεδρος του Συλλόγου Εκπαιδευτικών Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης Ζακύνθου «Διονύσιος Σολωμός»«Το ήξερα ότι θα είχα πρόβλημα με το έργο που έγραψα, αλλά δεν φανταζόμουν και ΕΔΕ...»
Πώς γίνεται μια καθαρά ειρηνιστική παράσταση να ξεσηκώνει τέτοια πολεμική; Αν ο τίτλος της είναι «Η Αννα Φρανκ συνομιλεί με τα παιδιά της Παλαιστίνης», αν «τολμά» δηλαδή να δείξει την ιστορική συνέχεια της φρίκης των ναζί, γίνεται, ως φαίνεται. Η Ζακυνθινή συγγραφέας και σκηνοθέτριά της, θεατροπαιδαγωγός Εφη Λάζου, ελέγχεται για πειθαρχικό παράπτωμα με αφορμή αυτό το έργο και περνάει ΕΔΕ στις 23 Ιουλίου. Μίλησε στην «Εφ.Συν.» και εξέφρασε τη βεβαιότητά της ότι δεν θα μπορέσει να στοιχειοθετηθεί πειθαρχική δίωξή της.
«Αναρωτιέμαι, όμως: Πρόκειται για λογοκρισία στο πνευματικό έργο ενός εκπαιδευτικού ή στο πνευματικό έργο γενικά; Παρεμπιπτόντως να σας πω ότι μέσα σε όλη αυτή την πρωτόγνωρη κατάσταση, νιώθω ευγνώμων και χαρούμενη για την αλληλεγγύη από όλη την Ελλάδα»
Σε αλήστου μνήμης εποχές μάς γυρίζει ο πειθαρχικός έλεγχος ακόμα ενός μέλους της εκπαιδευτικής κοινότητας, εν προκειμένω της θεατροπαιδαγωγού και προέδρου του Συλλόγου Εκπαιδευτικών Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης Ζακύνθου «Διονύσιος Σολωμός», Εφης Λάζου, για τη θεατρική παράσταση «Η Αννα Φρανκ συνομιλεί με τα παιδιά της Παλαιστίνης», χωρίς όμως να της διευκρινίζουν από το υπουργείο Παιδείας σε τι ακριβώς συνίσταται το συγκεκριμένο παράπτωμα.
Της τη χάρισαν μία φορά (βλ. «Από τα παιδιά της Ζακύνθου για τα παιδιά της Παλαιστίνης», «Εφ.Συν.», 16.2.2024), με την παράσταση για την Παλαιστίνη στη Ζάκυνθο, παρουσία του Παλαιστίνιου πρέσβη στην Ελλάδα, Γιούσεφ Ντόρκχομ, με τίτλο «Μια ζωγραφιά, ένα ποίημα, ένα τραγούδι, για τα παιδιά της Παλαιστίνης…», που είχε λάβει χώρα στις 11 Φεβρουαρίου 2024 στο Πνευματικό Κέντρο Ζακύνθου και την είχαν συνδιοργανώσει η Επιτροπή Ειρήνης Ζακύνθου και ενώσεις γονέων και εκπαιδευτικών.
Η αφίσα της εκδήλωσης «Από τα παιδιά της Ζακύνθου για τα παιδιά της Παλαιστίνης» στο Πνευματικό Κέντρο Ζακύνθου στις 11.2.2024
Και τότε, η εκπαιδευτικός Εφη Λάζου είχε μπει στο στόχαστρο, γιατί η εκδήλωση στην οποία είχε πρωτοστατήσει είχε «πολιτικό πρόσημο» και γιατί δεν έπρεπε να σταλούν στα παιδιά της Παλαιστίνης οι ζωγραφιές που είχαν φτιάξει τα παιδιά της Ζακύνθου χωρίς έγγραφη άδεια – και άλλες τέτοιες προφάσεις εν αμαρτίαις. Δεύτερη δεν της τη χαρίζουν (βλ. «Η Αννα Φρανκ συνομιλεί με τα παιδιά της Παλαιστίνης», «Εφ.Συν.», 24.6.2025).
● Είστε διευθύντρια του Θεατρικού Εργαστηρίου «Φιέρα» για παιδιά και εφήβους. Είναι η πρώτη φορά που ανεβάζετε αντιπολεμικό έργο;
Οχι, εννοείται. Εχουμε ανεβάσει κι άλλα έργα, όπως η «Λυσιστράτη» ή ο «Δράκος» του Σβαρτς, που μιλούσε για τον φασισμό, και ποτέ δεν υπήρχε κάποια αντίδραση, ειδικά τέτοιου μεγέθους. Θεωρώ ότι το συγκεκριμένο έργο –που το χάρηκαν πολύ τα παιδιά– ενόχλησε συγκεκριμένους κύκλους, όχι μόνο στο νησί μας αλλά και σε όλη την Ελλάδα.
Η αφίσα της παράστασης «Η Αννα Φρανκ συνομιλεί με τα παιδιά της Παλαιστίνης», που παρουσιάστηκες 26-27.6.2025 στο Θέατρο Σαρακηνάδου στη Ζάκυνθο
● Ηδη με το που βγήκε η αφίσα της παράστασης άρχισαν οι αντιδράσεις, αν παρατήρησα σωστά, στο Facebook.
Ακριβώς. Από την ανάρτηση της αφίσας της παράστασης κινητοποιήθηκαν κάποιοι κύκλοι πανελλαδικής εμβέλειας, ανθρώπων ισραηλινής καταγωγής, οι οποίοι ενοχλήθηκαν μόνο και μόνο από τον τίτλο του έργου, διότι δεν γνώριζαν το περιεχόμενο – το οποίο είναι αμιγώς φιλειρηνικό. Οταν πια παίχτηκε στο Θέατρο του Σαρακηνάδου, άρχισαν οι ευθείες βολές. Το ήξερα ότι θα είχα πρόβλημα με το έργο που έγραψα –μαζί με τις εύστοχες παρεμβάσεις των παιδιών που συμπλήρωναν το κείμενο– και σκηνοθέτησα, λόγω του λεπτού θέματός του, αλλά δεν φανταζόμουν και ΕΔΕ…
«Δεν πειράζει που έχουν δολοφονηθεί 70.000 άνθρωποι στο όνομα της άμυνας, να μην το καυτηριάζουμε είναι το θέμα»
Θεώρησαν ύβρι το να βάζουμε τους Παλαιστίνιους δίπλα στην Αννα Φρανκ. Προφανώς οι κύκλοι αυτοί προχώρησαν σε καταγγελία στο υπουργείο με τη γνωστή φρασεολογία τους (σ.σ. περί αντισημιτισμού, αντιεβραϊσμού κ.λπ.). Από τη μεριά του, δε, το υπουργείο, όπως και όλη η κυβέρνηση, τοις κείνων ρήμασι πειθόμενοι, προχώρησαν στον πειθαρχικό έλεγχο. Δεν τους νοιάζει το ότι σκοτώνονται παιδιά την ώρα που πάνε να πάρουν νερό, αλλά το ότι κάποιοι το καταγγέλλουν αυτό. Από εκεί ξεκινάει το πρόβλημα. Δεν πειράζει που έχουν δολοφονηθεί 70.000 άνθρωποι στο όνομα της άμυνας, να μην το καυτηριάζουμε είναι το θέμα!
● Η κλήση που λάβατε πώς δικαιολογεί την παραπομπή σας σε επιτροπή με το ερώτημα του πειθαρχικού παραπτώματος;
Δεν τη δικαιολογεί ακριβώς. Δηλαδή δεν υπάρχει «διά ταύτα», αλλά μέσα στον φάκελο που μου επιδόθηκε υπάρχουν έγγραφα από τα οποία συνάγω ότι αφορά το συγκεκριμένο έργο και το περιεχόμενό του. Με βάση αυτό, λοιπόν, δεν καταλαβαίνω τι πειθαρχικό παράπτωμα στοιχειοθετείται και ούτε νομίζω ότι θα στοιχειοθετηθεί. Πιστεύω ότι δεν θα μου ασκηθεί πειθαρχική δίωξη.
Σίγουρα, πάντως, δεν πρόκειται να πάω να πω «Τι ωραίο και φιλειρηνικό είναι το έργο μου, ξανασκεφτείτε το σας παρακαλώ» και τέτοια, γιατί, ως δημόσια υπάλληλος, παίρνω κάθε χρόνο –όπως και φέτος– νόμιμη «άδεια άσκησης ιδιωτικού έργου με αμοιβή» από τη Διεύθυνση Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης Ζακύνθου. Το μόνο που κάνω είναι να δηλώνω το έργο και να το εγκρίνει η δημόσια υπηρεσία. Από εκεί και πέρα, δεν έχει καμία δικαιοδοσία ούτε για το περιεχόμενο του έργου, ούτε για το πόσα παιδιά θα συμμετάσχουν, ούτε για τον χώρο στον οποίο θα παρουσιαστεί, ούτε τίποτα. Οπότε δεν θα λογοδοτήσω σε έναν σχολικό φορέα για μια εξωσχολική δραστηριότητα. Με έχουν καλέσει για συλλογή στοιχείων, όπως λένε.
Αναρωτιέμαι, όμως: Πρόκειται για λογοκρισία στο πνευματικό έργο ενός εκπαιδευτικού ή στο πνευματικό έργο γενικά; Παρεμπιπτόντως να σας πω ότι μέσα σε όλη αυτή την πρωτόγνωρη κατάσταση, νιώθω ευγνώμων και χαρούμενη για την αλληλεγγύη των συναδέλφων μου από όλη την Ελλάδα, των φίλων μου, αλλά και ανθρώπων με τους οποίους είχαμε χαθεί μέσα στα χρόνια, όπως και του Συλλόγου Εκπαιδευτικών Ζακύνθου που αμέσως κάλεσε όλους τους φορείς του νησιού, τους γονείς, τα σωματεία και τις πανελλαδικές ενώσεις να με στηρίξουν. Τους ευχαριστώ πολύ όλους!
● Μιλήστε μας λίγο για το έργο.
Το έργο είναι μια προσπάθεια να δείξω τον παράλληλο βίο της βίας μέσα από τον διάλογο της εμβληματικής Αννας Φρανκ με παιδιά που μεγαλώνουν στην Παλαιστίνη και βιώνουν αντίστοιχη γενοκτονία. Σε κάποιο σημείο του έργου οι Γερμανοί στρατιώτες λένε: «Η Αννα Φρανκ είναι παιδί Εβραίων, γεννημένη το 1929! Απαγορεύεται στους Εβραίους να περπατάνε στα πάρκα της πόλης ή να κάθονται σε δημόσια παγκάκια!» Μετά, οι Ισραηλινοί στρατιώτες λένε: «Η Λουτζέιν είναι παιδί Παλαιστινίων, γεννημένη το 1996! Απαγορεύεται στους Παλαιστίνιους να κυκλοφορούν στους εβραϊκούς δρόμους ή να εισέρχονται στις εβραϊκές περιοχές χωρίς άδεια εισόδου». Δεν θέλω σε καμία περίπτωση να ισοπεδώσω ή να αλλοιώσω την ιστορία του κόσμου. Διάβασα πολύ πριν γράψω το έργο. Θεωρώ όμως ότι, αν έρθει αύριο το παιδί μας και μας πει «Εσύ τι έκανες;», τι θα του πούμε; Δεν γίνεται να ανεχόμαστε τη διαιώνιση της φρίκης με διαφορετικούς πρωταγωνιστές κάθε φορά. Πώς θα ζούμε μετά από αυτό;
ΥΓ. Λες, τελικά, το υπουργείο Παιδείας να λειτουργήσει, ερήμην του, σαν χορηγός και να δούμε το έργο να παίζεται σε όλη τη χώρα;
«Σε εποχές φίμωσης των εκπαιδευτικών δεν θα επιστρέψουμε!»
«Η κυβέρνηση και το υπουργείο Παιδείας κυριολεκτικά το τερμάτισαν με την έναρξη ΕΔΕ για τη συναδέλφισσα θεατρολόγο και πρόεδρο του ΣΕΠΕ Ζακύνθου, Εφη Λάζου» αναφέρει η Αγωνιστική Συσπείρωση Εκπαιδευτικών σε ανακοίνωσή της για τον πειθαρχικό έλεγχο της δασκάλας-θεατρολόγου.
«Με αφορμή μια θεατρική παράσταση που οργάνωσε η εκπαιδευτικός και μάλιστα εκτός σχολικού πλαισίου, κινείται διοικητική - πειθαρχική διαδικασία επειδή προφανώς κάποιοι ενοχλήθηκαν από το περιεχόμενο του έργου και βγάζουν σπυράκια με κάθε είδους έκφρασης αλληλεγγύης προς τον παλαιστινιακό λαό. Αυτονόητη η μαζική καταδίκη της στάσης του υπουργείου Παιδείας και η απαίτηση να πάψει κάθε πειθαρχική διαδικασία!
»Οταν κυβέρνηση και σύσσωμα τα αστικά κόμματα έχουν μετατρέψει τη χώρα σε ορμητήριο πολέμου, όταν παραχωρούν γη και ύδωρ στους μακελάρηδες των λαών, συμμαχούν με το κράτος-δολοφόνο του Ισραήλ και βάζουν πλάτη στη γενοκτονία του παλαιστινιακού λαού, κανείς και καμιά δεν πρέπει να σιωπά! Στεκόμαστε στο πλευρό της συναδέλφισσας που με τη δουλειά και την τέχνη της δίδαξε τις πανανθρώπινες αξίες της ειρήνης, της αλληλεγγύης, της ζωής!
»Θα το πούμε απλά, καθαρά και χωρίς πολλά λόγια. Σε εποχές λογοκρισίας, φίμωσης της φωνής των εκπαιδευτικών και ηθικού φρονηματισμού δεν θα επιστρέψουμε!», τονίζει μεταξύ άλλων η συνδικαλιστική παράταξη.
***
 |
| φώτο αρχείου | EUROKINISSI / ΣΤΕΛΙΟΣ ΜΙΣΙΝΑΣ |
Απίστευτο! Πειθαρχική δίωξη (;) της εκπαιδευτικού για θεατρικό έργο με αναφορές στην Παλαιστίνη
Στο επίκεντρο μιας έντονης δημόσιας συζήτησης βρίσκεται η θεατρολόγος και πρόεδρος του Συλλόγου Εκπαιδευτικών Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης Ζακύνθου «Διονύσιος Σολωμός», Έφη Λάζου, μετά την κλήση της σε Ένορκη Διοικητική Εξέταση (ΕΔΕ) από τη Διεύθυνση Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης Ζακύνθου. Η υπόθεση αφορά τη θεατρική παράσταση «Η Άννα Φρανκ συνομιλεί με τα Παιδιά της Παλαιστίνης», η οποία παρουσιάστηκε στα τέλη Ιουνίου στο Θέατρο Σαρακινάδου στο πλαίσιο του θεατρικού εργαστηρίου ΦΙΕΡΑ.
Η συγκεκριμένη παράσταση προκάλεσε την αντίδραση μερίδας της Εβραϊκής Κοινότητας, με καταγγελίες που φέρονται να έγιναν απευθείας στο Υπουργείο Παιδείας και αφορούν υποτιθέμενο «αντισημιτικό» και «αντιεβραϊκό» περιεχόμενο. Αξιοσημείωτο είναι ότι, σύμφωνα με την καταγγέλλουσα, οι καταγγελίες προηγήθηκαν της παρουσίασης του έργου, με σκοπό την ακύρωσή του, χωρίς να έχει υπάρξει μελέτη του κειμένου ή παρακολούθηση της παράστασης από τους καταγγέλλοντες.
Η παράσταση και το περιεχόμενο
Η παράσταση δημιουργήθηκε και παρουσιάστηκε με άδεια ιδιωτικού έργου, εκτός του πλαισίου του δημόσιου σχολείου, με τη συμμετοχή παιδιών από το παιδικό και εφηβικό τμήμα του θεατρικού εργαστηρίου. Το έργο, γραμμένο από την ίδια τη θεατρολόγο, φέρει συμβολικό χαρακτήρα και επιχειρεί να φέρει σε «διάλογο» δύο ιστορικά τραύματα: τη φρίκη του Ολοκαυτώματος, όπως αποτυπώνεται στο πρόσωπο της Άννας Φρανκ, και το δράμα των παιδιών της Παλαιστίνης που βιώνουν τις επιπτώσεις του πολέμου και της κατοχής.
Όπως αναφέρεται στο ψήφισμα συμπαράστασης που εξέδωσε το Δ.Σ. του Συλλόγου Εκπαιδευτικών Ζακύνθου: «Η θεατρική πράξη ήταν μια αυθεντική καλλιτεχνική και παιδαγωγική πρωτοβουλία που δημιουργήθηκε με υψηλό αίσθημα παιδαγωγικής ευθύνης, με σκοπό την ευαισθητοποίηση των παιδιών και του κοινού γύρω από τη βία, τον παραλογισμό του πολέμου και τις καταπατήσεις των δικαιωμάτων των παιδιών παγκοσμίως.»
Πολιτική ή παιδαγωγική η δίωξη;
Η κλήση σε ΕΔΕ δεν συνοδεύεται από σαφή αναφορά σε συγκεκριμένο πειθαρχικό παράπτωμα, παρά μόνο από τις επισυναπτόμενες καταγγελίες. Το γεγονός αυτό, σε συνδυασμό με την έντονη ρητορική που προηγήθηκε στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, ερμηνεύεται από πολλούς ως απόπειρα λογοκρισίας και πολιτικής στοχοποίησης.
Το Δ.Σ. του ΣΕΠΕ Ζακύνθου, αλλά και συνδικαλιστικές ενώσεις πανελλαδικά, κάνουν λόγο για ποινικοποίηση της καλλιτεχνικής και παιδαγωγικής ελευθερίας, ζητώντας την άμεση ανάκληση της ΕΔΕ.
Αντιδράσεις και κύμα συμπαράστασης
Η υπόθεση Λάζου έχει πυροδοτήσει κύμα συμπαράστασης τόσο σε τοπικό όσο και σε πανελλαδικό επίπεδο. Εκπαιδευτικά σωματεία, καλλιτεχνικές ενώσεις και πολιτιστικοί φορείς καλούνται να πάρουν θέση, ενώ ήδη έχουν γίνει αναφορές σε αντίστοιχες περιπτώσεις, όπως αυτή της εκπαιδευτικού Ελευθερίας Παλαιστίδου, η οποία επίσης βρέθηκε στο στόχαστρο για καλλιτεχνική δράση με αναφορές στην Παλαιστίνη.
Η Διεθνής Αμνηστία, η UNICEF και ο ΟΗΕ έχουν τεκμηριώσει επανειλημμένα παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στη Λωρίδα της Γάζας. Σύμφωνα με την Επιτροπή Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του ΟΗΕ (2024): «Η κατάσταση στη Γάζα αποτελεί ανθρωπιστικό εφιάλτη, με επιθέσεις κατά αμάχων –συμπεριλαμβανομένων παιδιών– που συνιστούν πιθανόν εγκλήματα πολέμου.»
Ζητήματα που εγείρονται
Η υπόθεση Λάζου επαναφέρει στο προσκήνιο κρίσιμα ερωτήματα:
Ποια είναι τα όρια της καλλιτεχνικής έκφρασης όταν πραγματεύεται ευαίσθητα ιστορικά και πολιτικά ζητήματα;
Πόσο ελεύθερος είναι ο εκπαιδευτικός να δημιουργεί εκτός υπηρεσίας;
Πώς διασφαλίζεται η παιδαγωγική ελευθερία σε περιβάλλον πίεσης και στοχοποίησης;
Κάλεσμα σε συστράτευση
Το ψήφισμα του Συλλόγου Εκπαιδευτικών Ζακύνθου καλεί όλους τους φορείς του νησιού, τους γονείς, τα σωματεία και τις πανελλαδικές ενώσεις να στηρίξουν ενεργά τη συνάδελφο, αλλά και να υπερασπιστούν συλλογικά το δικαίωμα στην ελεύθερη παιδαγωγική και καλλιτεχνική δημιουργία.
Η υπόθεση της θεατρολόγου Έφης Λάζου δεν αφορά μόνο ένα πρόσωπο. Θίγει τον πυρήνα του ρόλου του εκπαιδευτικού, τη θέση της Τέχνης στην κοινωνία και το δικαίωμα στη δημόσια αναστοχαστική έκφραση. Αν η πολιτιστική πράξη και η παιδαγωγική εργασία αρχίσουν να ελέγχονται πειθαρχικά, τότε το σχολείο και η κοινωνία θα κινδυνέψουν να χάσουν έναν από τους βασικότερους πυλώνες της δημοκρατίας: την ελευθερία του λόγου και της σκέψης.
ΠΗΓΗ: efsyn.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου