Αυτά δεν είναι σενάρια επιστημονικής φαντασίας. Είναι πραγματικά σχέδια που προωθούνται ταυτόχρονα σε Ηνωμένο Βασίλειο και ΗΠΑ, σηματοδοτώντας μια νέα, ανησυχητική εποχή για τη δικαιοσύνη, τα ανθρώπινα δικαιώματα και τις ίδιες τις αξίες του φιλελεύθερου κόσμου.

Τεχνητή νοημοσύνη και ρομπότ στις φυλακές του Ηνωμένου Βασιλείου

Στο Λονδίνο, η υπουργός Δικαιοσύνης των Εργατικών, Σαμπάνα Μαχμούντ, προήδρευσε σε συνάντηση με εκπροσώπους τεχνολογικών κολοσσών όπως Google, Amazon, Microsoft, Palantir και IBM. Θέμα: πώς μπορεί η τεχνολογία να “λύσει” την κρίση στις φυλακές του Ηνωμένου Βασιλείου. Αντί για πολιτικές κοινωνικής αποκατάστασης, ακούστηκαν προτάσεις όπως:

  • Υποδόρια εμφυτεύματα εντοπισμού και παρακολούθησης συμπεριφοράς.
  • Ρομποτικά συστήματα περιορισμού κρατουμένων.
  • Οχήματα χωρίς οδηγό για τη μεταφορά φυλακισμένων.
  • Τεχνητή νοημοσύνη για πρόβλεψη «μελλοντικής εγκληματικότητας».
  • Ανάλυση βιομετρικών δεδομένων, όπως το περπάτημα, για πρόληψη βίας.

Η Μαχμούντ μίλησε για «φυλακή έξω από τη φυλακή» και ζήτησε από τις εταιρείες «βαθύτερη συνεργασία» με το κράτος. Ο υφυπουργός Φυλακών, Τζέιμς Τίμπσον, πρότεινε μια «τεχνολογικά καθοδηγούμενη δικαιοσύνη».

«Alligator Alcatraz»: Η νέα δυστοπική φυλακή μεταναστών του Τραμπ

Την ίδια ώρα, στις ΗΠΑ, ο Ντόναλντ Τραμπ εγκαινιάζει σήμερα 1η Ιουλίου ένα νέο κέντρο κράτησης παράτυπων μεταναστών στην καρδιά των Everglades, στη Φλόριντα. Το όνομά του: «Alligator Alcatraz». Οι αρχές το διαφημίζουν ως «απόρθητο» — γιατί όσοι επιχειρήσουν να αποδράσουν, θα πρέπει πρώτα να επιβιώσουν από αλιγάτορες και πύθωνες. Η τοποθεσία: το παλιό στρατιωτικό αεροδρόμιο Dade-Collier, πλέον μετατρεπόμενο σε στρατόπεδο χωρητικότητας 5.000 ανθρώπων.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ

Πρόκειται για τη νέα «προμετωπίδα» της μεταναστευτικής πολιτικής Τραμπ, ο οποίος έχει ήδη στείλει μετανάστες στον κόλπο του Γκουαντάναμο και στη μεγα-φυλακή του Ελ Σαλβαδόρ, υποσχόμενος μαζικές απελάσεις.

Από την κοινωνική πολιτική στη βιομετρική επιτήρηση

Το κοινό νήμα ανάμεσα στο Λονδίνο και τη Φλόριντα είναι σαφές: η διαχείριση του «ανεπιθύμητου» — είτε πρόκειται για φυλακισμένους, είτε για μετανάστες — περνά σταδιακά από τα χέρια της κοινωνίας πολιτών στην αυτοματοποιημένη καταστολή. Τα δικαιώματα γίνονται data points, και οι άνθρωποι μετατρέπονται σε αριθμούς μέσα σε προγράμματα πρόβλεψης.

Ανθρωπιστικές οργανώσεις εκφράζουν σοβαρές ανησυχίες. Ο Ντόναλντ Κάμπελ, από τον οργανισμό Foxglove, χαρακτήρισε τις βρετανικές προτάσεις «ανατριχιαστικά δυστοπικές» και κατήγγειλε πως:

«Είναι σοκαριστικό να συζητούν την εμφύτευση συσκευών στο σώμα ανθρώπων, ή τη χρήση ρομπότ για τον περιορισμό τους. Αυτό δεν είναι κράτος δικαίου — είναι μηχανισμός ελέγχου ανθρώπων»

Ανάλογες φωνές ακούγονται και στις ΗΠΑ, όπου η αντιπολίτευση χαρακτηρίζει το Alligator Alcatraz «στρατόπεδο αποτροπής που παραπέμπει σε φαντασιώσεις εκδίκησης». Η ονομασία και μόνο υποδηλώνει πως σκοπός δεν είναι η κράτηση — αλλά ο τρόμος.

Όταν η τεχνολογία δεν λύνει, αλλά φυλακίζει

Η τεχνολογία δεν είναι από μόνη της ούτε καλή ούτε κακή. Όλα εξαρτώνται από το πώς και για ποιους σκοπούς χρησιμοποιείται. Όμως, όταν χρησιμοποιείται για να ελέγξει τη συμπεριφορά, να προβλέψει το «έγκλημα πριν συμβεί», να τιμωρήσει χωρίς δίκη και να αποθαρρύνει με ζώα-δολοφόνους αντί με νόμους, τότε δεν έχουμε να κάνουμε με πρόοδο. Έχουμε να κάνουμε με θεσμικό εκτροχιασμό.

Ποιο μέλλον επιλέγουμε;

Η «ψηφιακή δικαιοσύνη» δεν είναι δίκαιη αν καταργεί τη δικαιοσύνη. Κι η προστασία της κοινωνίας δεν επιτυγχάνεται με βιομετρικά βραχιολάκια και αλιγάτορες στα σύνορα, αλλά με κοινωνική πολιτική, κράτος πρόνοιας και πραγματική αποκατάσταση. Η ερώτηση που καλούμαστε όλοι να απαντήσουμε: Θέλουμε ένα μέλλον με λιγότερο έγκλημα ή ένα μέλλον με λιγότερη ελευθερία;