Επιστολή 114 Ελλήνων και ξένων αρχαιολόγων: Καταδικάζουμε την επιχειρούμενη καταστροφή του μοναδικού ευρήματος στο λόφο Παπούρα, στο Καστέλι Ηρακλείου

Επιστολή 114 Ελλήνων και ξένων αρχαιολόγων: Καταδικάζουμε την επιχειρούμενη καταστροφή του μοναδικού ευρήματος στο λόφο Παπούρα

Η επιχειρούμενη υποβάθμιση – καταστροφή του εμβληματικού και μοναδικού αρχαιολογικού ευρήματος που εντοπίστηκε στο λόφο Παπούρα, στο Καστέλι Ηρακλείου έχε σημάνει συναγερμό στον αρχαιολογικό κόσμο, καθώς η πρόθεση της κατασκευάστριας εταιρείας να τοποθετήσει στα 20μ. το ραντάρ του νέου αεροδρομίου θα απαξιώσει ανεπανόρθωτο ένα εύρημα που ακόμα δεν έχει ανασκαφεί και μελετηθεί πλήρως. 

Σε επιστολή που απευθύνουν στο Υπουργείο Πολιτισμού και το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο  εγνωσμένοι Έλληνες και ξένοι αρχαιολόγοι πεδίου της κρητικής αρχαιολογίας των τελευταίων τεσσάρων δεκαετιών τονίζουν ότι: 

“Η πρόθεση της διαχειρίστριας εταιρείας «Διεθνής Αερολιμένας Ηρακλείου Κρήτης» να εγκαταστήσει τα ραδιοβοηθήματα του νέου αεροδρομίου στην Παπούρα (ραντάρ ύψους δεκάδων μέτρων, πύργους ελέγχου και άλλα βοηθητικά κτήρια) με εκτενείς διαμορφώσεις και ταπεινώσεις του λόφου θα βλάψει ανεπανόρθωτα το μνημείο και τον περιβάλλοντα χώρο, διαταράσσοντας την άρρηκτη σχέση που τα συνδέει, παραβιάζοντας κατάφωρα τις διατάξεις του αρχαιολογικού νόμου 4858/2021 και καταστρέφοντας την αυθεντικότητα του πολιτιστικού τοπίου, όπως αυτό αναφέρεται στις διεθνείς συμβάσεις που δεσμεύουν την Ελλάδα. Είναι αυτονόητο ότι, καθώς η έρευνα δεν έχει ακόμη περατωθεί, δεν επιτρέπεται, από ηθική και νομική άποψη, να παίρνονται οιεσδήποτε αποφάσεις για την τύχη του σπουδαίου λόφου Παπούρα που σημαίνουν την ταπείνωσή του και την βλάβη των μνημείων που περιλαμβάνει.”

Αναφορικά με τη σημασία του μνημείου επισημαίνουν:

“Πρόκειται για αρχιτεκτόνημα υψηλής κατασκευαστικής ακρίβειας με εξωτερική διάρθρωση ενάλληλων λιθόκτιστων δακτυλίων σε διαφορετικά υψομετρικά επίπεδα και με «δαιδαλώδες-λαβυρινθώδες» εσωτερικό.  Η όλη κατασκευή προϋποθέτει σύνθετη γνώση δομικής πρακτικής, που υπερβαίνει τα μέχρι σήμερα δεδομένα για την Κρήτη της 3ης χιλιετίας π.Χ., Έχει ανεγερθεί σε περίοπτη θέση στην κορυφή του λόφου και ελέγχει οπτικά όλη την πεδιάδα Καστελίου, τα Λασιθιώτικα όρη, τις κορυφογραμμές του Γιούχτα στα δυτικά και του Κόφινα στα νότια, γεγονός που υποδηλώνει τη μεγάλη σπουδαιότητα του μνημείου.”

Και καταλήγουν: 

“Ο Σύλλογος Ελλήνων Αρχαιολόγων, το τοπικό Παράρτημα Κρήτης και όλοι όσοι εργαζόμαστε για τη σωτηρία, ερμηνεία και ανάδειξη των αρχαίων μνημείων και υπογράφουμε την παρούσα διαμαρτυρία, καταδικάζουμε την επιχειρούμενη πλήρη υποβάθμιση και κατ’ ουσίαν καταστροφή αυτού του εμβληματικού μνημείου για την πολιτιστική κληρονομιά της Κρήτης και όλης της Ελλάδας, και ζητούμε όλος ο λόφος, ως περιέχων ένα μνημείο μείζονος σημασίας να μείνει ελεύθερος πανταχόθεν, ανέγγιχτος από οποιαδήποτε άμεση ή έμμεση βλάβη και να θωρακιστεί με την υψηλότερη θεσμική προστασία.”

Θυμίζουμε ότι στη γλώσσα των “μεγάλων τεχνικών έργων” – αυτών δηλαδή που πρέπει να ολοκληρωθούν πάση θυσία – το αρχαιολογικό εύρημα έχει λάβει την κωδική ονομασία “εμπόδιο 24“… Ωστόσο, η ηγεσία του ΥΠΠΟ κάνει ό,τι μπορεί να ξεπεραστεί το ανεπιθύμητο εμπόδιο. 

Οταν κατά τη διάρκεια των εκσκαφών για την τοποθέτηση του ραντάρ του αεροδρομίου και των υπόλοιπων συστημάτων αεροναυτιλίας οι αρχαιολόγοι βρέθηκαν μπροστά σε ένα μοναδικό αρχαιολογικό εύρημα, τότε η υπουργός Πολιτισμού – ήταν τον Ιούνιο του 2024 – είχε δηλώσει ότι «πρόκειται για ένα μοναδικό εύρημα με εξαιρετικό ενδιαφέρον». Από την ίδια ανακοίνωση μαθαίναμε τότε πως «οι δύο υπουργοί (σ.σ. Μενδώνη και Ταχιάος) συμφώνησαν το αμέσως επόμενο διάστημα η Υπηρεσία Πολιτικής Αεροπορίας να εκπονήσει και να καταθέσει στο ΥΠΠΟ νέα μελέτη για τη θέση του ραντάρ».

Κι ενώ η αρχαιολογική έρευνα ακόμα δεν έχει αποφανθεί για τη χρήση του μνημεία, αποφάνθηκε  …η υπουργός Πολιτισμού, Λίνα Μενδώνη, ώστε να μπορέσει να ανακρούσει πρύμνα από την τοποθέτηση του 2024 και να ξεπεραστεί το “εμπόδιο 24” με συνοπτικές διαδικασίες!

Κατά την περιοδεία της στην Κρήτη δήλωσε: «Μόνο η Ελλάδα μπορεί να έχει ένα σύγχρονο ραντάρ στη θέση όπου πριν κάποιες χιλιετίες υπήρχε ένα αντίστοιχο οικοδόμημα. Δεν υπάρχει καμία καθυστέρηση, πέρα απ’ το ότι το εύρημα πρέπει να αναδειχτεί σωστά. Σε συνεργασία με το υπουργείο Υποδομών και την Πολιτική Αεροπορία έχουν γίνει οι μελέτες», ενώ, όπως ενημέρωσε, μέσα στις επόμενες 2-3 εβδομάδες το θέμα θα εισαχθεί στο Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο, προεξοφλώντας κατά κάποιο τρόπο την απόφαση του οργάνου αφού η ίδια μιλά για ραντάρ στο συγκεκριμένο σημείο.

Την επιστολή υπογράφουν  εκπρόσωποι της Βρετανικής και της Ιταλικής Αρχαιολογικής Σχολής που δραστηριοποιούνται στην Κνωσό και στη Φαιστό, διακεκριμένοι Αμερικανοί και Βέλγοι ανασκαφείς, μεγάλων μινωικών θέσεων, επίτιμοι Διευθυντές Εφορειών Αρχαιοτήτων της Κρήτης και του Αρχαιολογικού Μουσείου Ηρακλείου, κορυφαίοι επιστήμονες της Μινωικής και της μεταμινωικής αρχαιολογίας από πανεπιστήμια όλου του κόσμου,

ΔΕΙΤΕ ΕΔΩ ολόκληρη την ανακοίνωση με τα 114 ονόματα.