Εδώ και επτά μήνες, ο Foday περιμένει την συνέντευξή του για το άσυλο στον προσφυγικό καταυλισμό της Ριτσώνας.

Στριμωγμένη ανάμεσα σε εργοστάσια και αποθήκες, μια ώρα απόσταση από την Αθήνα, η δομή περιβάλλεται από τοίχους και συρματόπλεγμα. Οι διαμένοντες επιτρέπεται να φεύγουν και να επιστρέφουν κατά βούληση, αλλά λόγω περιορισμένης πρόσβασης οι περισσότεροι έχουν ελάχιστη επαφή με τον έξω κόσμο.

Ο Foday έφτασε στην Ελλάδα τον Αύγουστο του 2023. Έχοντας δεχθεί απειλές κατά της ζωής του στη Σιέρα Λεόνε, ήλπιζε να να βρει ένα μέρος όπου θα μπορούσε να ζήσει με ασφάλεια και να εργαστεί. Θα περιμένει τουλάχιστον άλλους τέσσερις μήνες για τη συνέντευξη που θα καθορίσει εάν θα του χορηγηθεί ή όχι διεθνής προστασία. 

Είπε στο Solomon ότι η συνέντευξή του έχει ήδη αναβληθεί δύο φορές, λόγω έλλειψης διερμηνέα στην μητρική του γλώσσα –krio– στην Υπηρεσία Ασύλου. Οι αναβολές τον κάνουν να αισθάνεται απελπισμένος. Αλλά δεν είναι ο μόνος. 

Υπάρχουν «πολλοί εδώ που έχουν το ίδιο πρόβλημα», είπε ο Foday. «Δεν βλέπω κανένα από τα παιδιά από τη Σιέρα Λεόνε να κάνει συνεντεύξεις. Όλοι απλά περιμένουν». Περίπου 4% από τους 11.000 πρόσφυγες που αναγνωρίστηκαν στην Ελλάδα το 2023 κατάγονται από τη Σιέρα Λεόνε.

[Όλοι οι αιτούντες άσυλο που μίλησαν στο Solomon στο πλαίσιο του ρεπορτάζ μιλούν υπό καθεστώς ανωνυμίας, προκειμένου να μην τεθεί σε κίνδυνο το αίτημά τους για άσυλο. Τα πραγματικά τους ονόματα έχουν αλλαχθεί.]

Στους προσφυγικούς καταυλισμούς της Μαλακάσας και της Ριτσώνας, σε συνθήκες που θυμίζουν κράτηση, η αναμονή διαρκεί μήνες ή και ενίοτε πάνω από ένα χρόνο, συχνά λόγω έλλειψης διερμηνείας. 

Αιτούντες άσυλο και δικηγόροι είπαν στο Solomon ότι, όταν τελικά οι συνεντεύξεις διεξάγονται, συχνά γίνονται λάθη με αποτέλεσμα να τίθεται σε κίνδυνο το ίδιο το αίτημα ασύλου. Επί του παρόντος, διερμηνεία στο ελληνικό σύστημα ασύλου παρέχει σχεδόν εξ ολοκλήρου η ΜΚΟ ΜΕΤΑδραση. Διερμηνείς που μίλησαν στο πλαίσιο του ρεπορτάζ υποστηρίζουν πως η ΜΕΤΑδραση δεν πληρώνει το προσωπικό επαρκώς ή εγκαίρως, τους απασχολεί υπερβολικά, και παρέχει ανεπαρκή εκπαίδευση. 

Ενώ για τη διερμηνεία στα θεσμικά όργανα της ΕΕ απαιτείται πτυχίο τριτοβάθμιας εκπαίδευσης στη διερμηνεία και προβλέπονται αυστηρές εξετάσεις, το ελληνικό κράτος δεν έχει θεσπίσει ελάχιστες απαιτήσεις για την πρόσληψη διερμηνέων στο σύστημα ασύλου. 

Το αποτέλεσμα είναι οι αιτούντες άσυλο να περιμένουν για μακρά διαστήματα, να αντιμετωπίζουν ακατάλληλη ή ανεπαρκή διερμηνεία, και να κινδυνεύουν να στερηθούν βασικά δικαιώματά τους.

Αναμονή για τη συνέντευξη ασύλου

Ο Omar περιμένει επίσης στον καταυλισμό προσφύγων της Ριτσώνας. Με καταγωγή από την Γκάμπια, ο Ομάρ μιλάει φούλα, αγγλικά, μάντικα, γουλόφ και μαθαίνει ελληνικά. 

Είπε ότι θέλει η συνέντευξή του να γίνει στα αγγλικά, επειδή ανησυχεί αφενός για τον παρατεταμένο χρόνο αναμονής, εάν επέλεγε μια από τις άλλες γλώσσες, και αφετέρου για το εάν ο διερμηνέας θα μεταφέρει με ακρίβεια την ιστορία του.

«Αυτή είναι η καλύτερη απόφαση που πήρα», είπε ο Omar στο Solomon. «Τα άλλα παιδιά έχουν συνεντεύξεις το 2025, εγώ θα έχω τη συνέντευξή μου μετά από τέσσερις μήνες».

Δικηγόροι που εργάζονται με αιτούντες άσυλο είπαν ότι πρόκειται για καθυστερήσεις συστημικές σε όλη την Ελλάδα. «Λόγω έλλειψης διερμηνείας, πολλές συνεντεύξεις έχουν αναβληθεί», είπε η Juliette Malfaisan, διευθύντρια της οργάνωσης Equal Legal Aid που παρέχει νομική υποστήριξη σε πρόσφυγες στη Θεσσαλονίκη. 

Το Solomon μίλησε με άλλους δικηγόρους, και ανεξάρτητες ομάδες παρακολούθησης, που ομοίως δήλωσαν ότι οι συνεντεύξεις ασύλου καθυστερούν και αναβάλλονται συστηματικά λόγω έλλειψης διερμηνείας σε όλη την Ελλάδα. 

Η ΜΕΤΑδραση είπε στο Solomon ότι απασχολεί πάνω από 350 διερμηνείς, οι οποίοι εργάζονται σε περισσότερες από 60 γλώσσες και διαλέκτους σε όλη την Ελλάδα. Το 2022, καταγράφηκαν 37.362 αιτήσεις ασύλου σε όλη την Ελλάδα. Από τις 17.249 εκκρεμείς αιτήσεις ασύλου (σε α’ βαθμό) σε όλη τη χώρα το 2022, οι 4.134 εκκρεμούσαν για περισσότερο από ένα χρόνο, ενώ σε 8.407 εκκρεμείς περιπτώσεις δεν είχε ακόμη πραγματοποιηθεί η συνέντευξη.

«Η ΜΕΤΑδραση σταμάτησε να παρέχει υπηρεσίες διερμηνείας στην Υπηρεσία Ασύλου από τις αρχές Οκτωβρίου 2022 έως τον Μάρτιο 2023, οπότε ενδέχεται να υπήρξαν καθυστερήσεις κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου», σχολίασε η οργάνωση. 

«Από τα τέλη Μαρτίου 2023 μέχρι σήμερα η ΜΕΤΑδραση παρέχει με συνέπεια διερμηνεία στην Υπηρεσία Ασύλου σε όλη την Ελλάδα, καλύπτοντας όλα τα αιτήματα, με ελάχιστες εξαιρέσεις, οι οποίες καλύπτονται το συντομότερο δυνατό σε μεταγενέστερο χρόνο».

Λάθη στην καταχώρηση γλωσσών

Η Malfaisan είπε ότι έχει δει αιτούντες άσυλο να επιλέγουν να κάνουν τη συνέντευξή τους σε γλώσσα στην οποία δεν αισθάνονται απόλυτα άνετα, προκειμένου να βάλουν τέλος στην αναμονή.

«Όταν δεν υπάρχει διερμηνέας, το γραφείο ασύλου δίνει τη δυνατότητα για αναβολή ή για πραγματοποίηση της συνέντευξης σε άλλη γλώσσα», είπε η Malfaisan. «Αλλά στην κατάσταση στην οποία βρίσκονται, τις περισσότερες φορές δέχονται [την αλλαγή της γλώσσας]». 

Ο Αστέριος Καναβός, νομικός συντονιστής της οργάνωσης Fenix Humanitarian Legal Aid στην Αθήνα, είπε πως δεν έχει απλώς δει αιτούντες άσυλο να πιέζονται να αλλάξουν τη γλώσσα που έχει καταχωρηθεί για τη συνέντευξή τους, αλλά και πως σε πολλές περιπτώσεις έχει τύχει να καταγράφεται γλώσσα αντίθετη με τη δική τους επιλογή. «Η καταγραφή δεν είναι πάντα ακριβής», είπε.

Έδωσε παραδείγματα αιτούντων άσυλο που, για παράδειγμα, μιλούσαν φούλα και γαλλικά. Είπαν ότι ήθελαν να κάνουν τη συνέντευξή τους στη φούλα, αλλά καταγράφηκε πως προτιμούσαν τα γαλλικά. Έτσι, κατέληξαν να έχουν τη συνέντευξή τους σε γλώσσα που μιλούσαν, αλλά ίσως όχι με πλήρη ευχέρεια ή άνεση.

«Αυτό είναι συστηματικό», δήλωσε ο Καναβός. «Το έχω δει να συμβαίνει σε αρκετές περιπτώσεις». Το υπουργείο Μετανάστευσης και Ασύλου δεν απάντησε σε επανειλημμένα αιτήματα του Solomon.

Το ελληνικό κράτος έχει παραπεμφθεί στα ευρωπαϊκά δικαστήρια (Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης), λόγω των ακατάλληλων υπηρεσιών διερμηνείας που παρέχει. Το 2011, διάφορες πτυχές του ελληνικού συστήματος ασύλου κρίθηκαν παράνομες, συμπεριλαμβανομένων κενών στη διερμηνεία. Έκθεση του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου για τους Πρόσφυγες και τους Εξόριστους (ECRE) διαπίστωσε ότι, μόνο τον Νοέμβριο του 2019, 28 αιτούντες άσυλο απορρίφθηκαν χωρίς προσωπική συνέντευξη λόγω έλλειψης διερμηνείας. 

Πρόκειται για παραβίαση τόσο της ελληνικής όσο και της ευρωπαϊκής νομοθεσίας για το άσυλο, η οποία υπαγορεύει ότι έχει κανείς το δικαίωμα να αιτηθεί άσυλο και να κάνει τη σχετική συνέντευξη σε γλώσσα που κατανοεί.

Ανεπαρκής διερμηνεία

Αιτούντες άσυλο, αναγνωρισμένοι πρόσφυγες, και δικηγόροι είπαν στο Solomon ότι τα ζητήματα στην ποιότητα της διερμηνείας στο σύστημα ασύλου συνηθίζονται, ιδίως στις συνεντεύξεις. Είπαν, επίσης, ότι οι διερμηνείς που ορίζονται ενίοτε μιλούν διαφορετική διάλεκτο από τον αιτούντα ή είναι ανακριβείς στη διερμηνεία τους. 

Ορισμένοι φίλοι είπαν στον Omar πως οι διερμηνείς έκαναν λάθη στις συνεντεύξεις τους. «Αποφάσισα να χρησιμοποιήσω τα αγγλικά, ώστε ο χειριστής να μου μιλήσει απευθείας», είπε ο Omar, «επειδή ξέρω ότι θα ήταν ευκολότερο, και υπάρχουν τόσες πολλές διάλεκτοι της φούλα».

Ο Hamid, επίσης στη δομή της Ριτσώνας, είναι βέβαιος ότι οι διερμηνείς έκαναν λάθη τόσο κατά την καταγραφή του αιτήματός του όσο και κατά τη συνέντευξή του. Ο Hamid μιλάει φαρσί, νταρί και αγγλικά. Είπε πως ήθελε να κάνει τη συνέντευξή του στα φαρσί, καθώς θα ήταν πιο άνετο γι’ αυτόν να εκφράσει πλήρως τις λεπτομέρειες και τις αποχρώσεις της αιτίας που τον οδήγησε να εγκαταλείψει την πατρίδα του.

Προσφυγική δομή Ριτσώνας, Ιούνιος 2021. Φωτογραφία αρχείου: Θοδωρής Νικολάου/Solomon.

Δεν ανέφερε ότι μιλάει αγγλικά επειδή ανησυχούσε ότι η Υπηρεσία Ασύλου θα τον πίεζε να κάνει τη συνέντευξή του στα αγγλικά. Ωστόσο, όταν έγινε η συνέντευξη μπορούσε να καταλάβει ότι ο διερμηνέας μετέφερε λάθος πολλά σημεία. «Άκουσα λάθη στα αγγλικά, μεγάλα λάθη με τις ημερομηνίες», είπε ο Hamid. «Αλλά δεν μπορούσα να πω τίποτα γιατί τους είπα ότι δεν μπορώ να μιλήσω αγγλικά».

Ο Hamid είπε ότι κατά τη διαδικασία καταγραφής του ο διερμηνέας έκανε επίσης λάθος με τις ημερομηνίες, με αποτέλεσμα η ημερομηνία γέννησής του να αναγράφεται λανθασμένα. Είπε πως πήγαινε στο γραφείο ασύλου μέσα στον καταυλισμό καθημερινά, ώσπου να μπορέσει τελικά να το διορθώσει.

Οι εσωτερικές ασυνέπειες στην αίτηση ή τη συνέντευξη ενός αιτούντα άσυλο μπορούν να αποτελέσουν λόγο απόρριψης του αιτήματος. 

«Η αξιοπιστία είναι πολύ σημαντική σε μια συνέντευξη για το άσυλο, δεν μπορεί να υπάρχουν ασυνέπειες», εξήγησε η Malfaisan. «Όταν η αξιοπιστία του αιτούντος άσυλο τίθεται υπό αμφισβήτηση, μπορεί να έχει μεγάλο αντίκτυπο στην υπόθεσή του. Αλλά αν η διερμηνεία είναι λανθασμένη, δεν φταίνε οι ίδιοι, είναι εκτός του ελέγχου τους». 

Ο Hamid ανησυχούσε επί μήνες για τη συνέντευξη ασύλου του και για τη διερμηνεία σε αυτή. «Αν πεις κάτι λάθος, πάει σαν να λες ψέματα», είπε. «Επομένως, είναι μεγάλο πρόβλημα αν κατά τη διάρκεια της συνέντευξής σου ο διερμηνέας κάνει κάποιο λάθος. Μπορεί να αλλάξει την απόφαση. Δεν μπορείς να φας, δεν μπορείς να κοιμηθείς, δεν μπορείς να σκεφτείς».

Η Leyla ζει στον προσφυγικό καταυλισμό της Μαλακάσας, ανάμεσα σε βουνά και έναν αυτοκινητόδρομο, σε ένα κοντέινερ χωρίς θέρμανση το χειμώνα ή λειτουργικό κλιματισμό το καλοκαίρι. Το αίτημά της για άσυλο απορρίφθηκε και σκοπεύει να επιχειρήσει να ασκήσει έφεση κατά της απόφασης. 

Η Leyla μιλάει κουρμαντζί και λίγα αραβικά. Πιστεύει ότι η ακατάλληλη διερμηνεία κατά την αρχική διαδικασία καταγραφής της τής στοίχισε το άσυλο. «Ο άνδρας που διερμήνευε δεν ήταν καλός», είπε. «Δεν ξέραμε ότι έπρεπε να εξηγήσουμε τι μας συνέβη. Ο διερμηνέας δεν μας το είπε. Μας απέρριψαν. Καταλάβαμε αργότερα, αλλά ήταν πολύ αργά».

Όταν ρωτήθηκε για το συγκεκριμένο περιστατικό, η ΜΕΤΑδραση δήλωσε άγνοια και ανέφερε πως «η πρώτη καταγραφή γίνεται από τη Frontex [σ.σ. ευρωπαϊκή συνοριοφυλακή], οι ανάγκες διερμηνείας της οποίας δεν καλύπτονται από τη ΜΕΤΑδραση, αλλά από μια εταιρεία». 

Η ΜΕΤΑδραση ωστόσο παρέχει διερμηνεία στην Υπηρεσία Υποδοχής και Ταυτοποίησης και επεσήμανε πως «δεν είναι ευθύνη του διερμηνέα να ενημερώσει τον αιτούντα άσυλο για τις διαδικασίες ασύλου, αλλά ευθύνη του υπαλλήλου που είναι υπεύθυνος για την καταγραφή του ασύλου».

Η ελληνική νομοθεσία επιβάλλει πως οι αιτούντες άσυλο, που υποβάλλονται σε διαδικασίες υποδοχής και ταυτοποίησης, πρέπει να ενημερώνονται για τα δικαιώματά τους και τη διαδικασία ασύλου κατά την αρχική καταγραφή τους. Και ότι «οι πληροφορίες που παρέχονται κατά τη διάρκεια της εξέτασης πρέπει να δίνονται σε γλώσσα την οποία ο υπήκοος τρίτης χώρας κατανοεί ή ευλόγως υποτίθεται ότι κατανοεί».

Υπηρεσία Ασύλου στη Λεωφόρο Κατεχάκη, Νοέμβριος 2022. Φωτογραφία αρχείου: Σταύρος Μαλιχούδης/Solomon.

Ωστόσο, σε έκθεση των Mobile Info Team και Border Violence Monitoring Network, το σύνολο των 19 συμμετεχόντων αιτούντων άσυλο, οι οποίοι είχαν υποβληθεί στη διαδικασία καταγραφής σε δομές της ενδοχώρας, ανέφεραν ότι «δεν είχαν πρόσβαση σε πληροφορίες, κατάλληλα μεταφρασμένες πληροφορίες ή νομική υποστήριξη, γεγονός που επηρεάζει σημαντικά την ικανότητά τους να περιηγηθούν στη διαδικασία ασύλου».

Ομοίως, η έκθεση διαπίστωσε ότι αρκετοί αιτούντες άσυλο έλαβαν πληροφορίες μόνο σε έγγραφο στην ελληνική γλώσσα, το οποίο και δεν κατανοούσαν.

Η Leyla δέχτηκε επίσης περαιτέρω πίεση κατά τη διάρκεια της συνέντευξης ασύλου -στην οποία έπρεπε να εξηγήσει γιατί απέδρασε από τη συνεχιζόμενη βία στο Αφρίν της Συρίας- επειδή ο διερμηνέας δεν ήταν φυσικά παρών, αλλά διερμήνευε μέσω βιντεοκλήσης. «Δυστυχώς δεν είδαμε τον διερμηνέα επειδή ήταν σε φορητό υπολογιστή», είπε η Leyla. «Για να είμαι ειλικρινής, μισούσα τη συνέντευξη, ήταν δύσκολο να επαναφέρω όλες αυτές τις αναμνήσεις».

Η ΜΕΤΑδραση είπε στο Solomon ότι, κατά μέσο όρο, το 25% των αιτημάτων διερμηνείας από τα Περιφερειακά Γραφεία Ασύλου σε όλη την Ελλάδα (όχι μόνο συνεντεύξεις) καλύπτεται εξ αποστάσεως.

Ο Καναβός είπε ότι έχει δει και περιπτώσεις στις οποίες η διερμηνεία έγινε από δύο άτομα. Ο ένας διερμηνέας μετέφραζε π.χ. από τα σομαλικά στα αγγλικά, ο άλλος από τα αγγλικά στα ελληνικά. «Αυτή η διπλή διερμηνεία, είναι ένα παιχνίδι χαλασμένου τηλεφώνου», είπε ο Καναβός. «Είναι λογικό τα πράγματα να περιπλέκονται».

Έλλειψη κατάρτισης και προβληματικές συνθήκες εργασίας

Διερμηνείς που έχουν εργαστεί για τη ΜΕΤΑδραση μίλησαν στο Solomon για ανεπαρκή κατάρτιση, για υπερβολικές ώρες εργασίας, και για χρόνιες καθυστερήσεις στην καταβολή των μισθών.

Σε αντίθεση με το υπουργείο Μετανάστευσης, η ΜΕΤΑδραση απαιτεί διάφορα επίπεδα κατάρτισης: το πρώτο επίπεδο πιστοποιεί τους διερμηνείς κατά τη διαδικασία υποδοχής, το δεύτερο αφορά τους καταυλισμούς προσφύγων, και το τρίτο τη διερμηνεία κατά τη συνέντευξη ασύλου.

Διερμηνείς που έχουν εργαστεί για τη ΜΕΤΑδραση είπαν στο Solomon ότι η κατάρτιση που έλαβαν από την οργάνωση αφορούσε θέματα ουδετερότητας και ισότητας, και επαγγελματικής συμπεριφοράς και νομικών δικαιωμάτων των αιτούντων άσυλο, αλλά στάθηκε μόνο επιφανειακά σε θέματα τραύματος ή ειδικών πολιτισμικών ή διαλεκτικών διαφορών που μπορούν να επηρεάσουν τη διερμηνεία. 

Οι διερμηνείς όλων των γλωσσών συμμετέχουν από κοινού στην εκπαίδευση, με αποτέλεσμα να μην εξετάζονται θέματα που αφορούν συγκεκριμένες γλώσσες. 

«Το τραύμα αναφέρθηκε, αλλά δεν ήταν μια ποιοτική συζήτηση για μένα», είπε διερμηνέας που θέλησε να διατηρήσει την ανωνυμία του. Είπε ότι η εκπαίδευση διάρκειας μιας εβδομάδας που παρείχε η ΜΕΤΑδραση δεν κάλυψε τις πολιτισμικές ή διαλεκτικές διαφορές. 

«Οι διερμηνείς της ΜΕΤΑδρασης εκπαιδεύονται όχι μόνο στα προαναφερθέντα, δηλαδή στις αρχές της ουδετερότητας, της νομιμότητας, αλλά και της διαφορετικότητας και του σεβασμού του άλλου προσώπου, αλλά και σε πολλά άλλα θέματα, τα οποία είναι κρίσιμα και απαραίτητα, ώστε να έχουν τις δεξιότητες να διερμηνεύουν με τη μέγιστη δυνατή ακρίβεια και να κατανοούν το πλαίσιο στο οποίο καλούνται να διερμηνεύσουν», σχολίασε από πλευράς της η οργάνωση.

Ο Amgad Barakat έχει εργαστεί ως διερμηνέας για περισσότερα από οκτώ χρόνια σε διάφορες θέσεις. Απασχολήθηκε ως διερμηνέας στη ΜΕΤΑδραση το περασμένο έτος. Ένιωσε ότι αποτελούσε μεν μέρος μιας επαγγελματικής ομάδας, αλλά και πως το θέμα της διερμηνείας για άτομα με βαρύ τραύμα, καθώς και οι τρόποι με τους οποίους ο ίδιος μπορεί να διαχειριστεί αυτό το τραύμα, δεν αντιμετωπίστηκε από τη ΜΕΤΑδραση σε θεσμικό επίπεδο. 

«Το τραύμα και ο πόνος είναι το μόνο που μπορούμε να δούμε αυτές τις μέρες. Δεν είναι κάτι με το οποίο μπορεί να δουλέψει οποιοσδήποτε άνθρωπος, ακόμη και ένας διερμηνέας», είπε στο Solomon ο Barakat. «Κάθε φορά που βγαίνεις έξω, πρέπει να βάζεις ένα κομμάτι τσιμέντο μεταξύ αυτών των ιδεών και του εαυτού σου, ώστε να μπορείς να ζήσεις τη ζωή σου. Διαφορετικά, θα αναλωθείς. Μπορείτε να φανταστείτε τι ιστορίες ακούμε».

O Barakat διερμήνευε στις διαδικασίες υποδοχής και σε έναν καταυλισμό στη βόρεια Ελλάδα. Έκανε διερμηνεία για έως και 24 καταγραφές σε μια ημέρα, καθώς και για ραντεβού με γιατρούς ή κοινωνικούς λειτουργούς. Είπε ότι ο χειρισμός του τραύματος των ιστοριών που διερμήνευε μέρα παρά μέρα ήταν το δυσκολότερο μέρος της δουλειάς.

Σε προηγούμενη εργασία του σε ιατρικό οργανισμό, είπε ότι στους διερμηνείς προσφέρονταν τακτικές συνεδρίες με ψυχολόγους, αλλά στη ΜΕΤΑδραση δεν προσφερόταν τέτοια υποστήριξη. Άλλοι διερμηνείς που μίλησαν με το Solomon δήλωσαν ότι δεν γνώριζαν ότι προσφερόταν ψυχολογική υποστήριξη από τον οργανισμό. 

«Οι διερμηνείς της ΜΕΤΑδρασης γνωρίζουν από την αρχή της συνεργασίας τους με τη ΜΕΤΑδραση ότι έχουν το δικαίωμα να ζητούν ψυχολογική υποστήριξη, όταν απαιτείται, την οποία η ΜΕΤΑδραση καλύπτει με δικούς της πόρους, γνωρίζοντας ακριβώς ότι είναι σημαντική για τους διερμηνείς, για τους αιτούντες και για τους πρόσφυγες», δήλωσε η ΜΕΤΑδραση στο Solomon. 

Ο Καναβός είπε πως έχει διαπιστώσει ότι ορισμένοι διερμηνείς δεν είναι ενημερωμένοι για τα ιστορικά και πολιτικά συμφραζόμενα των διαφόρων χωρών ή περιοχών και ότι είναι κατά πολύ καταπονημένοι.

«Από το 2020 ο αριθμός των συνεντεύξεων που διεξάγουν έχει αυξηθεί από μία σε τρεις την ημέρα», είπε. «Είναι εξαντλητικό. Αυτό δυσχεραίνει το έργο τους».

Ένας διερμηνέας δήλωσε ότι ο φόρτος εργασίας αυξομειώνεται σημαντικά ανάλογα με τον αριθμό των αφίξεων και την τοποθεσία: «Εξαρτάται πραγματικά, σε κάποιες μικρές περιόδους ήμουν έτοιμος να πεθάνω», είπε. «Επειδή [αυτό σημαίνει πως] θα μιλάς για τέσσερις ώρες την ημέρα, ήταν πολύ δύσκολο. Σε γενικές γραμμές είναι εντάξει, δεν είναι πάρα πολλή δουλειά για μένα. Γνωρίζω όμως κάποιους ανθρώπους που είναι πολύ απασχολημένοι κάθε μέρα».

Όσον αφορά τον φόρτο εργασίας για τους διερμηνείς η οργάνωση δήλωσε: «Οι διερμηνείς της ΜΕΤΑδρασης γνωρίζουν ότι πρέπει να κάνουν διάλειμμα 15 λεπτών κάθε μιάμιση ώρα κατά τη διάρκεια του ωραρίου εργασίας τους, προκειμένου να διασφαλίσουν την παροχή ποιοτικής διερμηνείας. Τέλος, λαμβάνουν ημέρες άδειας, σύμφωνα με τις διατάξεις της ελληνικής εργατικής νομοθεσίας». 

Ο Barakat εγκατέλειψε τη θέση του στη ΜΕΤΑδραση λόγω συνεχιζόμενων προβλημάτων με την τακτική καταβολή του μισθού του. Ο ίδιος και άλλοι διερμηνείς, που επιθυμούν να διατηρήσουν την ανωνυμία τους για να προστατεύσουν τη θέση τους, δήλωσαν στο Solomon ότι επί χρόνια οι μισθοί τους καθυστερούσαν για εβδομάδες ή και δύο μήνες κάθε φορά.

Στα μέσα Ιανουαρίου του 2024, η ΜΕΤΑδραση έκανε γνωστό ότι το υπουργείο Μετανάστευσης και Ασύλου δεν είχε καταβάλει τα προβλεπόμενα κονδύλια, που είχαν ήδη διατεθεί από την Κομισιόν στο υπουργείο Οικονομικών για πάνω από οκτώ μήνες. Τον Οκτώβριο, όταν είχαν συμπληρωθεί έξι μήνες δίχως πληρωμή, η οργάνωση είχε απειλήσει ότι θα έπρεπε να μειώσει τη διερμηνεία κατά 80%. Τον Ιανουάριο ο οργανισμός δήλωσε ότι εξέταζε και πάλι το ενδεχόμενο να αναγκαστεί να μειώσει σοβαρά τη διερμηνεία. 

«Αρκετές φορές στο παρελθόν έχουμε αντιμετωπίσει καθυστερήσεις αρκετών μηνών, αλλά αυτή είναι η πρώτη φορά που παρέχουμε διερμηνεία για οκτώ συνεχόμενους μήνες και δεν έχουμε λάβει ούτε ένα ευρώ», δήλωσε η οργάνωση. 

«Βρισκόμαστε καθημερινά στην πρώτη γραμμή και δεν πρέπει να μας απασχολεί αν το λογιστικό σύστημα του κράτους είναι κλειστό και πότε θα ξανανοίξει, αν το υπουργείο Οικονομικών έχει καταβάλει ή όχι τα ευρωπαϊκά κονδύλια στο υπουργείο Μετανάστευσης, αν οι εντεταλμένοι υπάλληλοι βρίσκονται σε άδεια ή είναι άρρωστοι και δεν μπορούν να πληρωθούν τα ποσά που οφείλονται στη ΜΕΤΑδραση».

Σχετικά με τις καθυστερήσεις στις πληρωμές των εργαζομένων, η ΜΕΤΑδραση είπε στο Solomon: «Είναι γεγονός ότι τον Δεκέμβριο και τον Ιανουάριο υπήρξε πράγματι καθυστέρηση δύο εβδομάδων στην καταβολή του μηνιαίου μισθού, λόγω της μεγάλης καθυστέρησης στην καταβολή των ληξιπρόθεσμων οφειλών από το Υπουργείο. Έκτοτε, η καταβολή της μισθοδοσίας καταβάλλεται κανονικά».

Το υπουργείο Μετανάστευσης και Ασύλου δεν απάντησε σε επανειλημμένα αιτήματα για σχολιασμό σχετικά με τις καθυστερήσεις πληρωμών στη ΜΕΤΑδραση.

«Δεν μας καταλαβαίνουν, δεν τους καταλαβαίνουμε»

Στη Ριτσώνα, όπως και στη Μαλακάσα, άνθρωποι περιμένουν τις συνεντεύξεις ή τις αποφάσεις για τα αιτήματά τους. Μαραζώνουν χωρίς διερμηνεία για τις πιο βασικές τους ανάγκες. Αιτήματα για ιατρική βοήθεια, πληροφορίες, βρεφικές πάνες μένουν αμετάφραστα.

Η Nadya, έξι μηνών έγκυος, ανησυχεί για το πώς θα βρει βασικές προμήθειες για το μωρό της. «Αν είχαμε διερμηνέα στον καταυλισμό θα ήταν καλύτερα», είπε. «Δεν μας καταλαβαίνουν, δεν τους καταλαβαίνουμε». 

Στη Ριτσώνα, ο Mohamed καλείται συχνά να κάνει ad hoc μεταφράσεις για φίλους ή οποιονδήποτε μιλάει μια από τις γλώσσες που μιλά. Αισθάνεται ότι δεν μπορεί να πει όχι, δεν μπορεί να αφήσει τους ανθρώπους με ανεπίλυτα ιατρικά προβλήματα ή ερωτήσεις. 

«Δεν είναι εύκολο να μεταφράζεις για κάποιον, έχει προκλήσεις», είπε. «Γενικά η Ελλάδα έχει ένα κακό σύστημα. Χρειάζεται πολλή δουλειά».

Αυτή η έρευνα έγινε με την υποστήριξη του Journalismfund Europe στο πλαίσιο ενός διασυνοριακού πρότζεκτ με την δημοσιογράφο Alice Chambers για το ερευνητικό Μέσο Noteworthy στην Ιρλανδία.