Ξεκινά η εξαήμερη σκλαβιά - Του Διονύση Τεμπονέρα*

Διονύσης Τεμπονέρας

Η εργασία επτά ημέρες την εβδομάδα έρχεται όλο και πιο κοντά. Την ώρα που η υπόλοιπη Ευρώπη συζητά την μείωση του χρόνου εργασίας, χωρίς μείωση αποδοχών, στην Ελλάδα συζητάμε για δουλειά 365 μέρες το χρόνο.

Πίσω στο όχι και τόσο μακρινό 2012, η πάλαι ποτέ «Τρόικα» στέλνει email στο Υπουργείο Εργασίας με το οποίο ζητά:

α)Περαιτέρω μείωση του κατώτατου μισθού μέσα από την αναθεώρηση της διαδικασίας για τη σύναψη της εθνικής συλλογικής σύμβασης εργασίας.

β)Μείωση των αποζημιώσεων στον ιδιωτικό τομέα, έτσι ώστε να διευκολύνεται η κινητικότητα του εργατικού δυναμικού.

γ)Αύξηση του μέγιστου αριθμού των εβδομαδιαίων εργάσιμων ημερών από 5 σε 6 για όλους τους τομείς (ιδιωτικό και δημόσιο τομέα).

δ)Περιορισμό της ελάχιστης ημερήσιας ανάπαυσης στις 11 ώρες.

Την επόμενη χρονιά ο Υπουργός Υγείας κ. Άδωνης Γεωργιάδης δήλωνε με στόμφο για τις απολύσεις (και όχι μόνο)στο ΕΣΥ «…Μη μου παίρνει τη δόξα η Τρόικα όταν κάνουμε το αυτονόητο. Σας παρακαλώ πάρα πολύ! Έχω βαρεθεί να κάνω το αυτονόητο και να παίρνει τη δόξα ο Τόμσεν».

Ο ίδιος άνθρωπος και ενώ η χώρα τυπικά έχει βγει από την μνημονιακή επιτήρηση από το 2018, ως Υπουργός Εργασίας το 2023, αφού νομοθέτησε την 13ωρη εργασία (ελάχιστη ώρα ανάπαυσης 11 ωρών) ψήφισε μεταξύ άλλων και την εξαήμερη εργασία, η οποία αφού καθυστέρησε η εφαρμογή της για τεχνικούς λόγους, θα ξεκινήσει να ισχύει από την 1η Ιουλίου του 2024.

Πρόκειται για τον νόμο 5053/2023, που προβλέπει την υποχρεωτική πλέον έναρξη της εξαήμερης εργασίας για τους οργανισμούς και τις εκμεταλλεύσεις συνεχούς λειτουργίας, που εφαρμόζουν σύστημα πενθήμερης εβδομαδιαίας εργασίας. Οι εργαζόμενοι αυτοί θα αμείβονται επιπλέον για την έκτη μέρα με το 40% του ημερομισθίου και το 115% αν είναι αργία, ενώ θα δικαιούνται ένα ρεπό μέσα στην εβδομάδα. Σύμφωνα με τον νόμο, η απασχόληση των εργαζομένων, κατά την πρόσθετη ημέρα, δεν δύναται να υπερβαίνει τις οκτώ ώρες.

Εκτός των ιδιωτικών επιχειρήσεων, έκτη μέρα θα μπορούν πλέον να απασχοληθούν και την 6η μέρα, εργαζόμενοι σε Δήμους, σε Εφορίες, στη ΔΕΗ, στην ΕΥΔΑΠ κλπ. και σε άλλες επιχειρήσεις του ευρύτερου τομέα, που σχετίζονται µε εξυπηρέτηση κοινού.

Δεν χρειάζεται να είναι κανείς ειδικός για να κατανοήσει τις επιπτώσεις που θα έχει στην ζωή των εργαζομένων η εφαρμογή της εξαήμερης εργασίας:

1. Σε μια χώρα που αντιμετωπίζει οξύτατο οικονομικό πρόβλημα (σύμφωνα με τις δημογραφικές προβολές της Eurostat του 2023, ο πληθυσμός της χώρας μας αναμένεται να μειωθεί από τα 10,46 εκατ. άτομα το 2022 στα 7,8 εκατ. άτομα το 2070) η κυβέρνηση της ΝΔ επιλέγει να ανατρέψει πλήρως την οικογενειακή ζωή των εργαζομένων μετατρέποντάς τους σε «λάστιχο». Όπως είναι γνωστό οι παιδικοί σταθμοί, τα νηπιαγωγεία και τα δημοτικά δεν λειτουργούν το Σάββατο, συνεπώς είναι απορίας άξιο πως μια νεαρή μητέρα ή πατέρας με μικρά παιδιά θα μπορούν να ανταπεξέλθουν. Οι τεράστιες δυσκολίες που αντιμετωπίζουν σήμερα οι εργαζόμενοι στον τουρισμό, στην εστίαση και στο εμπόριο που εφαρμόζεται το εξαήμερο ή η εργασία την Κυριακή, γίνονται πλέον ο κανόνας και όχι η εξαίρεση.

2. Οι επιπτώσεις επίσης στην ψυχική υγεία των εργαζομένων θα είναι ανυπολόγιστη. Οι ψυχοκοινωνικοί κίνδυνοι για τους γονείς αλλά και για εργαζόμενους μεγαλύτερης ηλικίας οδηγούν σε μεγάλη καταπόνηση, αλλά ακόμα και από νεοφιλελεύθερη οπτική, σε χαμηλή παραγωγικότητα και ικανότητα εργασίας.

3. Η εξαήμερη εργασία έρχεται υποτίθεται να αντιμετωπίσει την έλλειψη σε εξειδικευμένα «εργατικά χέρια» σε συνθήκες αυξημένης παραγωγικής δραστηριότητας. Σε μια χώρα όμως, που το ποσοστό ανεργίας παραμένει υψηλό, η κυβέρνηση αντί να πριμοδοτήσει νέες προσλήψεις δίνει την δυνατότητα σε μεγάλες επιχειρήσεις να «στύψουν» στην κυριολεξία τους εργαζόμενους, προσαρμόζοντας την ζωή τους στις ανάγκες τους. Σημειωτέο, ότι οι αρνητικές επιπτώσεις από την αύξηση για παράδειγμα των υπερωριών, μετρούμενες σε θέσεις πλήρους απασχόλησης, ανέρχονται σε 17.588. Οι αρνητικές επιπτώσεις από την ανακατανομή του χρόνου εργασίας μετρούμενες σε θέσεις πλήρους απασχόλησης, ανέρχονται 20.455.Η συνδυαστική αρνητική επίπτωση στην απασχόληση ανέρχεται σε 38.043 θέσεις πλήρους απασχόλησης, δηλαδή στο 2,6% του συνόλου των θέσεων πλήρους απασχόλησης στον ιδιωτικό τομέα.

4. Ο κίνδυνος για καταστρατηγήσεις του νέου πλαισίου είναι παραπάνω από εμφανής σε μια περίοδο που οι ελεγκτικοί μηχανισμοί (Επιθεώρηση Εργασίας) είναι εξαιρετικά υποστελεχωμένοι και αδύναμοι να ανταποκριθούν στο ρόλο τους, με ευθύνη της κυβέρνησης (ν.4808/2021). Η ψηφιακή κάρτα εργασίας και τα υπόλοιπα ψηφιακά συστήματα δεν μπορούν να λειτουργήσουν για λόγους πολλές φορές αντικειμενικούς (πχ σε εξωτερικές εργασίες κλπ.).

5. Η εργασία επτά ημέρες την εβδομάδα έρχεται όλο και πιο κοντά. Την ώρα που η υπόλοιπη Ευρώπη συζητά την μείωση του χρόνου εργασίας, χωρίς μείωση αποδοχών, στην Ελλάδα συζητάμε για δουλειά 365 μέρες το χρόνο. Αν συνυπολογίσει κανείς τα χαμηλά μεροκάματα και το υψηλό κόστος ζωής στη χώρα μας, τότε η …αδιάκοπη εργασία είναι βέβαιο, ότι σύντομα θα είναι ο κανόνας και όχι η εξαίρεση.

6. Τεράστιες θα είναι οι επιπτώσεις και στην υγεία και ασφάλεια των εργαζομένων καθώς είναι βέβαιο, ότι θα προκύψει λόγω σωματικής καταπόνησης, κατακόρυφη αύξηση των εργατικών ατυχημάτων. Σήμερα στην Ελλάδα κάθε 2 μέρες χάνει τη ζωή του ένας εργαζόμενος. Το 2023 τα εργατικά ατυχήματα σημείωσαν αρνητικό ρεκόρ. Το 2022, 104 εργαζόμενοι έχασαν τη ζωή τους από εργατικά δυστυχήματα και 140 τραυματίστηκαν σοβαρά. Ενώ, με βάση στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, το 2018, έχασαν τη ζωή τους 46 εργαζόμενοι, το 2019 51 εργαζόμενοι, το 2020 41 εργαζόμενοι και το 2021, 31 εργαζόμενοι. Ιδιαίτερα ανεβασμένος είναι και ο αριθμός των νεκρών ένστολων και των εργαζόμενων στις Ένοπλες Δυνάμεις της χώρας (μέσα σε αυτούς και οι πυροσβέστες) με συνολικά 21 νεκρούς. Σήμερα είναι αποδυναμωμένη η Επιθεώρηση Εργασίας η οποία πλέον δεν μπορεί να ελεγχθεί κοινωνικά, αλλά μόνο κοινοβουλευτικά, δυσχεραίνοντας περαιτέρω την καταγραφή των εργατικών ατυχημάτων-δυστυχημάτων. Έχει μείνει πλέον 200 εργαζόμενους (από 400 που είχε) με τον νεότερο να είναι σε ηλικία 50 ετών.

Η κυβέρνηση της ΝΔ ενώ χύνει κροκοδείλια δάκρυα για την υπογεννητικότητα και το δημογραφικό παρουσιάζοντας «σχέδια δράσης» παίρνει το μέρος των μεγάλων επιχειρήσεων και των πολυεθνικών λειτουργώντας εις βάρος των εργαζομένων, τινάζοντας την ζωή τους στον αέρα. Ένα κοινωνικό μπλοκ των προοδευτικών δυνάμεων οφείλει να θέσει τα μεγάλα ζητήματα της εργασίας κοιτώντας στην αντίθετη κατεύθυνση. Ο σεβασμός στην ζωή και στην ασφάλεια των εργαζομένων είναι πάντα αδιαπραγμάτευτος.

*Ο Διονύσης Τεμπονέρας είναι Δικηγόρος - Εργατολόγος

ΠΗΓΗ