Πέντε θανάσιμα -για τη Δημοκρατία- αμαρτήματα - Του Ν. Αλμπανόπουλου

Ιούλιος 1974, στην Αθήνα: ευφροσύνη για τη Μεταπολίτευση, που πρέπει σήμερα ξανά να υπερασπιστούμε.

Πέντε θανάσιμα -για τη Δημοκρατία- αμαρτήματα

 

του Ν. Αλμπανόπουλου

 

Η κυβέρνηση Μητσοτάκη διαφοροποιείται από τις προηγούμενες ΝΔ κυβερνήσεις σε ένα πολύ κρίσιμο στοιχείο: νομοθετεί αντιθεσμικά, με τρόπο που διαβρώνει τη Δημοκρατία. Δεν με εντυπωσιάζει τόσο ότι συμβαίνει. Όσο ότι κόσμος με φιλελεύθερες ιδεολογικές βάσεις κάνει ότι δεν το βλέπει. 

Δεν μιλώ για νομοθέτηση με την οποία μπορεί κάποιος απλώς να διαφωνεί πολιτικά. Αυτό ίσχυε και με τις κυβερνήσεις Καραμανλή και Σαμαρά. Μιλώ για νομοθέτηση που σαρώνει δημοκρατικές αξίες, σταθερές σε όλη τη Μεταπολίτευση. Φέρνοντάς μας κοντά σε χώρες της ανατολικής Ευρώπης, με σοβαρό έλλειμμα δημοκρατικής παράδοσης και θεσμών.

Οι περιστάσεις είναι τόσες, ώστε να αποτελούν πλέον ουσιαστικό γνώρισμα της σημερινής ΝΔ. Σταχυολογώ πέντε.

➊ Αμέσως μετά τις εθνικές εκλογές του 2019, η νέα κυβέρνηση Μητσοτάκη αλλοίωσε τη βούληση των πολιτών, όπως είχε εκφραστεί στις δημοτικές εκλογές, που είχαν προηγηθεί κατά ένα μήνα. Καθώς της ήταν αδύνατο να «καταργήσει» τους δημοτικούς συμβούλους που είχαν ήδη εκλεγεί με απλή αναλογική ακολούθησε άλλη οδό: κατήργησε στην πράξη τα δημοτικά συμβούλια, μεταφέροντας τις πιο σημαντικές αποφάσεις σε δημοτικές επιτροπές των οποίων τη σύνθεση τροποποίησε εκ των υστέρων. Η ρύθμιση ήταν πρόδηλα αντισυνταγματική και πράγματι ακυρώθηκε από το Συμβούλιο Επικρατείας. Αλλά βέβαια τρία και μισό χρόνια αργότερα, όταν η θητεία των συμβουλίων πλησίαζε στο τέλος της.

Καμία κυβέρνηση από το 1974 δεν είχε διανοηθεί να αλλάξει μετεκλογικά τη βούληση της κάλπης. Ως αναλογία, σκεφτείτε μια κυβέρνηση που μετά τις εκλογές θα αποφάσιζε ότι οι νόμοι δεν θα ψηφίζονται πια από την ολομέλεια του κοινοβουλίου, αλλά από μια μικρότερη επιτροπή, με πιο βολική για αυτήν σύνθεση. 

➋ Από την πρώτη μέρας της διακυβέρνησης Μητσοτάκη, ξεκίνησε η οργάνωση του δικτύου υποκλοπών, με το οποίο η κυβέρνηση έθεσε σε παρακολούθηση πολιτικά πρόσωπα. Όταν το παράνομο δίκτυο αποκαλύφθηκε, η κυβέρνηση, με τη συνδρομή του διορισμένου από αυτήν εισαγγελέα Ντογιάκου, φρόντισε για τη συγκάλυψή του. Αυτά αρκούν για να χαρακτηριστεί η πιο επικίνδυνη κυβέρνηση της Μεταπολίτευσης -αλλά είναι γνωστά. 

Επικεντρώνομαι στη νομοθέτηση: με τον ν. 5002/2022 η κυβέρνηση Μητσοτάκη όρισε ότι μια τριμελής επιτροπή ελεγχόμενη στην πράξη από την ίδια, δύναται να αρνηθεί την ενημέρωση των θυμάτων της παρακολούθησης. Ακυρώνοντας με τον τρόπο αυτό το συνταγματικό ρόλο της Αρχής για τη Διασφάλιση του Απορρήτου των Επικοινωνιών (ΑΔΑΕ). Με τον ίδιο νόμο καθόρισε ότι τα αρχεία και έγγραφα σχετικά με την παρακολούθηση θα καταστρέφονται μέσα σε ένα χρόνο, ενώ το θύμα της παρακολούθησης θα μπορεί να υποβάλει αίτημα ενημέρωσής του… σε τρία! Δηλαδή, ένα πολιτικό πρόσωπο δεν θα μπορέσει να μάθει ποτέ με ποια αιτιολογία τέθηκε υπό παρακολούθηση και ποια στοιχεία της ιδιωτικής του ζωής διέρρευσαν. Έτσι, με δική της ρύθμιση, η κυβέρνηση εξασφαλίζει ότι μπορεί να παρακολουθεί πολιτικούς αντιπάλους χωρίς να δίνει λογαριασμό, ενώ πάνω από τα θύματα της παρακολούθησης θα παραμένει ιστορικά και στο διηνεκές η σκιά ότι μπορεί και να έφταιγαν τα ίδια: με τα αποδεικτικά στοιχεία κατεστραμμένα, πώς θα αποδείξουν ότι πχ. δεν ήταν ύποπτα για εθνική προδοσία;

➌ Όταν έληξε η θητεία τριών μελών της ίδιας συνταγματικής Αρχής (ΑΔΑΕ), τα δύο εκ των οποίων ενοχλητικά για τις παράνομες παρακολουθήσεις της κυβέρνησης, τα αντικατέστησε με πλειοψηφία μικρότερη από αυτή που προβλέπεται στο Σύνταγμα (και η οποία είναι ⅗, ήτοι 17 στα 27 μέλη της Διάσκεψης των Προέδρων της Βουλής). Ποτέ στα χρονικά δεν είχε αποπειραθεί κυβέρνηση να κάνει κάτι τέτοιο, και ας έμεναν για σειρά ετών οι θέσεις στις Αρχές κενές (όπως πχ. η θέση του προέδρου τους ΕΣΡ, επί κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ). Για να αιτιολογήσει η κυβέρνηση την παρανομία σοφίστηκε ότι τα ⅗ του αριθμού 27 είναι 16,2 συνεπώς με… στρογγυλοποίηση 16, κι ας απαιτεί το Σύνταγμα τουλάχιστον τα τρία πέμπτα, δηλ. τουλάχιστον 17 (τα 16 άτομα προφανώς είναι λιγότερα από τα ⅗ του συνόλου). 

➍ Πρόσφατα η κυβέρνηση νομοθέτησε με τον πιο αδιανόητα προκλητικό τρόπο την αλλαγή στη διοίκηση της «Ανάπλαση Αθήνας ΑΕ», της εταιρίας που είχε υπό την ευθύνη της το Μεγάλο Περίπατο (αυτήν την απίστευτη απάτη Μπακογιάννη, όπου για τρία χρόνια έσκαβαν και ξόδευαν εκατομμύρια για να καταλήξουν σε ένα διάδρομο από κοινό τσιμέντο, χωρίς καμία σχέση με τις μακέτες). Ως προχτές πρόεδρος της εταιρίας ήταν αυτόματα ο δήμαρχος Αθηναίων, ενώ επίσης 7 στα 11 μέλη του ΔΣ ήταν δημοτικοί σύμβουλοι. Και ξάφνου, μετά την ήττα Μπακογιάννη, η κυβέρνηση νομοθέτησε ότι ορίζει η ίδια, τελείως ελεύθερα πλέον, τον πρόεδρο και το σύνολο των μελών του ΔΣ! 

Εκ πρώτης όψεως, φαίνεται θράσος και τσαμπουκάς καφενείου. Και πιθανότατα είναι και αυτό. Αλλά το αποτέλεσμα επίσης είναι, πρώτον, ότι ο νέος δήμαρχος και το δημοτικό συμβούλιο δεν θα έχουν υπό την εποπτεία τους καίρια έργα της πόλης τους. Και, δεύτερον, ότι κανείς δεν θα ελεγχθεί για τα εκατομμύρια που ξοδεύτηκαν με απευθείας αναθέσεις σε τρίτους. 

Εδώ που τα λέμε, γιατί να μην οριστεί πρόεδρος και πάλι ο Μπακογιάννης; Θα επεδείκνυε τουλάχιστον έτσι η κυβέρνηση λίγο χιούμορ!

➎ Έχει και χειρότερα; Έχει! Ξεπερνώντας διαρκώς τον εαυτό της, η κυβέρνηση ΝΔ με υπουργό τον πρώην υπουργό του ΠΑΣΟΚ Φλωρίδη, έχει καταθέσει σχέδιο νόμου, όπου ανάμεσα σε πολλά άλλα θεσπίζει την γραπτή κατάθεση των αστυνομικών στις δίκες! Και σε δεύτερο βαθμό (εφετείο), απλώς την ανάγνωση της πρωτόδικης κατάθεσης! Πρόκειται για πρωτοφανή κατάργηση της Δημοκρατίας στη Δικαιοσύνη. Δεν μπορείς να εμπιστευθείς ότι ένστολος, που υπακούει στην ιεραρχία του, θα καταθέτει απαραίτητα τα πραγματικά γεγονότα όταν βρίσκεται στο γραφείο του ή μπροστά στον ανακριτή, δίχως την πίεση των συνηγόρων και των δικαστών της έδρας. Οι οποίοι, συχνά με μια ερωταπάντηση αποδιαρθρώνουν ολόκληρη κατάθεση. Από μια λεπτομέρεια, από ένα δισταγμό, από ένα βλέμμα. Πώς θα γίνει αυτό απέναντι σε ένα τυπωμένο χαρτί; Καμία κυβέρνηση της Μεταπολίτευσης δεν σκέφτηκε ποτέ να αντικαταστήσει την εξέταση μάρτυρα με ανάγνωση προανακριτικής κατάθεσης. Ακόμα και η χούντα των συνταγματαρχών, όταν δίκαζε πολιτικούς, αναγκαζόταν να φέρνει μάρτυρες. 

Ενδεικτικό της ηθικής κατάπτωσης, είναι ότι τη ρύθμιση καταδικάζουν δεκάδες επιφανείς νομικοί, ανεξαρτήτως πολιτικής ιδεολογίας, αλλά την υπερασπίζεται η ΠΟΑΣΥ, το συνδικαλιστικό όργανο των αστυνομικών. Με το αιτιολογικό, ότι έτσι θα αποφευχθεί «η ψυχική καταπόνηση των αστυνομικών» στα δικαστήρια. Για την καταπόνηση όσων πάνε φυλακή από την ανάγνωση ενός εγγράφου, ούτε λόγος. Ε, κάπου έλεος άθλιοι! 

Μπορούμε να σώσουμε τη Δημοκρατία;  

Υπάρχουν πολλά ακόμα παραδείγματα για το πώς βλέπει η σημερινή ΝΔ των Μητσοτάκη, Βορίδη, Πλεύρη, Γεωργιάδη τη Δημοκρατία και πώς διαχειρίζεται την ισχύ που της παρείχε η εκλογική νίκη, παρά το σκάνδαλο των υποκλοπών (αδιανόητη μετά από ένα τέτοιο συμβάν σε οποιαδήποτε δυτικοευρωπαϊκή χώρα ή τις ΗΠΑ). Η αίσθηση παντοδυναμίας και η αδυναμία της αντιπολίτευσης να δημιουργήσει ουσιαστικό αντικυβερνητικό πλαίσιο και γεγονότα, είναι αυτά που επιτρέπουν στην κυβέρνηση να ενεργεί έτσι. Και αυτό ακριβώς τη διακρίνει από τη ΝΔ του Σαμαρά, που παρά τις ακραίες πεποιθήσεις του, δεν είχε τολμήσει παρόμοιες ρυθμίσεις. Γιατί τότε, επί Σαμαρά, υπήρχε κλίμα κοινωνικής όξυνσης και αμφισβήτησης, με τον κόσμο στο δρόμο. Να γιατί οι κινητοποιήσεις, απεργίες και διαδηλώσεις είναι πάντοτε σημαντικές, και να γιατί με τέτοιο φανατισμό η ΝΔ και τα ΜΜΕ της περιγράφουν την περίοδο 2010-2015 ως το απόλυτο κακό.

Το θέμα που τίθεται είναι αν θα αντιδράσει η κοινωνία σήμερα. Αν θα υπάρξουν πολιτικά υποκείμενα που θα πάρουν πάνω τους δυναμικά την υπεράσπιση της φιλελεύθερης αστικής Δημοκρατίας. Η Αριστερά έχει την ιστορική εμπειρία, αλλά δεν πρέπει να μείνει μόνη της σε αυτό το καθήκον. Μεγάλα τμήματα του φιλελεύθερου χώρου, που δεν ανήκουν στην Αριστερά, δεν μπορεί παρά να αντιλαμβάνονται ποιο είναι το επίδικο και πόσο μεγάλη είναι η σημασία του. Με κοινή στράτευση, η αποτροπή της αντιδημοκρατικής εκτροπής θα επιτευχθεί ευκολότερα.