Βιβλίο: «ΨΕΥΔΟΕΠΙΣΤΗΜΕΣ ΚΑΙ ΘΕΩΡΙΕΣ ΣΥΝΩΜΟΣΙΑΣ - Ένας οδηγός πλοήγησης», με την επιστημονική επιμέλεια του Μανώλη Πλειώνη, από τις Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης (VIDEO) - UPDATE

Ενας ελληνικός οδηγός αποδόμησης των ψευδοεπιστημονικών σεναρίων

 

Σπύρος Μανουσέλης

 

Aν, κατά το παρελθόν, οι αντιεπιστημονικές απόψεις υπήρξαν ένα από τα βασικά εργαλεία κυριαρχίας των πιο σκοταδιστικών θεοκρατικών - πολιτικών συστημάτων, στις σύγχρονες υπερτεχνολογικές κοινωνίες μας οι ψευδοεπιστήμες και οι θεωρίες συνωμοσίας ανθούν και πολλαπλασιάζονται ανεξέλεγκτα, χάρη κυρίως στα νέα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.

Πράγματι, σχεδόν καθημερινά διαπιστώνουμε ότι, μέσω του νέου παγκόσμιου επικοινωνιακού ιστού, οι ψευδοεπιστημονικές ειδήσεις και τα ατεκμηρίωτα συνωμοτικά σενάρια κυκλοφορούν και πολλαπλασιάζονται ελεύθερα, δημιουργώντας αυθόρμητα άτυπες διαδικτυακές κοινότητες όλων όσοι καταναλώνουν και αναπαράγουν άκριτα τις αναρίθμητες παρα- ή ψευδο-επιστημονικές ειδήσεις και τα ευφάνταστα κοινωνικά σενάρια που κυκλοφορούν στο Διαδίκτυο.

Μεταξύ των πιο διάσημων ψευδοεπιστημονικών ειδήσεων, στις μέρες μας, ξεχωρίζουν αυτές που ισχυρίζονται ότι η κλιματική κρίση δεν υπάρχει, αλλά είναι μια επινόηση των ισχυρότερων χωρών και των διεθνών οργανισμών, για να καταστρέψουν άλλες, ασθενέστερες χώρες ή, εναλλακτικά, για να εφαρμόσουν πλανητικά προγράμματα ελέγχου του κλίματος.

Ενα άλλο, πρόσφατο παράδειγμα συνδυασμού ψευδών ειδήσεων με πολιτικά σενάρια είναι ότι ο ιός SARS-CoV-2 είναι ένα ανθρώπινο εργαστηριακό κατασκεύασμα, που απελευθερώθηκε σκοπίμως είτε από κάποια απροσδιόριστα κέντρα εξουσίας για τη μαζική εξολόθρευση των ανθρώπων είτε από τις φαρμακευτικές εταιρείες που, μέσω των εμβολίων, εισήγαγαν μικροτσίπ για τον έλεγχο όλων όσοι εμβολιάζονται. Για να μην αναφέρουμε τις ψευδοεπιστημονικές ειδήσεις για εξωγήινους που επισκέπτονται ή κατοικούν στη Γη.

Αυτά και άλλα ψευδοεπιστημονικά σενάρια εξετάζονται από διάφορους Ελληνες επιστήμονες στη νέα θεματική ανθολογία κειμένων που μόλις κυκλοφόρησε από τις Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης. Την επιστημονική επιμέλεια αυτού του πολύ επίκαιρου εγχειρήματος είχε ο αστροφυσικός καθηγητής Μανώλης Πλειώνης, ο οποίος μαζί με τον καθηγητή Νίκο Δεμερτζή έγραψαν μια εκτενή και κατατοπιστική εισαγωγή, στην οποία επιχειρούν να ορίσουν σαφώς τι είναι και σε τι διαφέρουν οι ψευδοεπιστήμες από τις θεωρίες συνωμοσίας. Ενα εγχείρημα αυστηρής οριοθέτησης του επιστημονικού από το μη επιστημονικό που, όπως παραδέχονται και οι ίδιοι, αποδεικνύεται εξαιρετικά δύσκολο στην εποχή μας, όπου σχεδόν παντού επικρατεί ο μεταμοντέρνος σχετικιστικός κανόνας «anything goes».

Στα υπόλοιπα δέκα κείμενα εξετάζονται κριτικά και αποδομούνται ορθολογικά οι δέκα πιο διαδεδομένες σύγχρονες θεωρίες συνωμοσίας. Οι συγγραφείς των κειμένων αυτής της ανθολογίας είναι οι: Νίκος Δεμερτζής, Σταύρος Ακρας, Ομηρος Γιαννακής, Μανώλης Σαριδάκης, Ιωάννης Παπουτσής, Αλίκη Φλώρου, Βασιλική Κοτρώνη, Κωστής Λαγουβάρδος, Βασιλική Ασημακοπούλου, Νίκος Μιχαλόπουλος, Ιωάννης Καλόγηρος, Ιωσήφ Χαλαβαζής, Δημήτρης Δημόπουλος, Χάρης Βάρβογλης.

*****

• Δεκαπέντε επιστήμονες γράφουν και μιλούν για «Ψευδοεπιστήμες και Θεωρίες Συνωμοσίας» (VIDEO)

Δεκαπέντε Έλληνες επιστήμονες αποφάσισαν, ο καθένας στην ειδικότητά του, να παρουσιάσουν τις δέκα πιο διαδεδομένες θεωρίες συνωμοσίας και ψευδοεπιστημονικές απόψεις. Το αποτέλεσμα ήταν το βιβλίο «Ψευδοεπιστήμες και Θεωρίες Συνωμοσίας» από τις Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης, ένας τόμος υπό την επιστημονική επιμέλεια του Μανώλη Πλειώνη, καθηγητή Παρατηρησιακής Αστροφυσικής στο τμήμα Φυσικής του ΑΠΘ και διευθυντή του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών.

Αυτός ο «οδηγός πλοήγησης», όπως χαρακτηρίζεται στον υπότιτλό του, «πραγματεύ­εται, με τρόπο συνεκτικό και περιεκτικό, τις συνωμοσιολογικές θεωρίες και απόψεις με τη μεγαλύτερη απήχηση, φιλοδοξώντας να προσφέρει στους αναγνώστες μια ολοκληρωμένη και τεκμηριωμένη προσέγγιση».

Όπως τονίζει σε ανάρτησή του ο Μ. Πλειώνης, πρόκειται για μια «πρώτη προσπάθεια αποδόμησης των πιο διαδεδομένων θεωριών συνωμοσίας ή/και ψευδοεπιστημονικών απόψεων, χωρίς φυσικά να εξαντλείται το θέμα».

Κάποια από τα θέματα του τόμου είναι οι εμφανίσεις ΑΤΙΑ και η θεωρία πως ο άνθρωπος δεν επισκέφτηκε ποτέ τη Σελήνη, η ψευδοεπιστήμη της επίπεδης Γης, και οι θεωρίες συνωμοσίας για τους αεροψεκασμούς, την COVID-19 και τα εμβόλια, αλλά και την κλιματική αλλαγή.

Στον τόμο συμμετέχουν οι: Μανώλης Πλειώνης, Νίκος Δεμερτζής, Σταύρος Άκρας, Όμηρος Γιαννάκης, Μανώλης Σαριδάκης, Ιωάννης Παπουτσής, Αλίκη Φλώρου, Βασιλική Κοτρώνη, Κωστής Λαγουβάρδος, Βασιλική Ασημακοκούλου, Νίκος Μιχαλόπουλος, Ιωάννης Καλόγηρος, Ιωσήφ Χαλαβαζής, Δημήτρης Δημόπουλος, Χάρης Βάρβογλης.

Στο πλαίσιο του συλλογικού τους έργου, οι επιστήμονες δημιούργησαν και μια σειρά 11 σύντομων βίντεο, μέσω των οποίων εισάγουν και παρουσιάζουν τα διαφορετικά κεφάλαια του τόμου. 

Μπορείτε να παρακολουθήσετε και τα 11 σύντομα ΒΙΝΤΕΟ στον παρακάτω σύνδεσμο (playlist): 

https://www.youtube.com/playlist?list=PLrPlZcOHzHXv1eK3Hamlihd6NjJqwSqNk