Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία: Τις ακατοίκητες (βραχο)νησίδες, τις προσεγγίζουμε με σχολαστική προσοχή

EUROKINISSI/ΝΙΚΟΛΟΠΟΥΛΟΣ ΑΝΤΩΝΗΣ

Τάσος Σαραντής

 

Χρήσιμες συμβουλές της Ελληνικής Ορνιθολογικής Εταιρείας για να απολαύσουμε παρθένες παραλίες χωρίς να βλάπτουμε την άγρια ζωή που διαβιώνει σε αυτές.

 

Καθώς η προσέγγιση των ακατοίκητων νησίδων της χώρας μας γίνεται όλο και πιο εφικτή τα τελευταία χρόνια από σκάφη αναψυχής για ένα ωραίο μπάνιο σε κάποια από τις παρθένες παραλίες τους ή για μια εξερεύνηση στο μοναδικό τοπίο τους, η Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία δίνει χρήσιμες συμβουλές προκειμένου να μπορούμε να τις απολαύσουμε χωρίς να βλάπτουμε την άγρια ζωή που διαβιώνει σε αυτές.

Οι πολλές μικρές ακατοίκητες νησίδες των ελληνικών θαλασσών, που ξεπερνούν τις 2.000, θεωρούνται εσφαλμένα μέρη έρημα και ξερά χωρίς ζωή. Αντίθετα από αυτή την πεποίθηση, περιλαμβάνονται στα πολυτιμότερα αν και λιγότερο γνωστά κομμάτια της ελληνικής φύσης. Μάλιστα θα μπορούσαν να παρομοιαστούν με πραγματικές «σανίδες σωτηρίας», καθώς ιδιαίτερα ζώα και φυτά κατάφεραν να επιβιώσουν και να εξελιχτούν σε αυτές εξαιτίας της μακρόχρονης απομόνωσης και της έλλειψης ανταγωνιστών. Μεταξύ αυτών ξεχωρίζουν τα ενδημικά είδη, δηλαδή τα ζώα ή φυτά που βρίσκονται αποκλειστικά σε αυτές και πουθενά αλλού στον κόσμο.

Τις ακατοίκητες νησίδες έχουν ανάγκη και τα ξεχωριστά θαλασσοπούλια της Μεσογείου στην πιο ευάλωτη στιγμή της ζωής τους, δηλαδή την περίοδο που φωλιάζουν. Ολα τους γεννούν άφοβα κατευθείαν στο έδαφος των νησίδων επειδή απουσιάζουν οι χερσαίοι θηρευτές. Λόγω της σημασίας τους πολλές νησίδες έχουν ενταχθεί ως Ζώνες Ειδικής Προστασίας στο ευρωπαϊκό δίκτυο Natura 2000 που περιλαμβάνει τις πολυτιμότερες περιοχές της Ευρώπης για τη διατήρηση της βιοποικιλότητας.

Κάποτε τα πουλιά φώλιαζαν με ασφάλεια στις νησίδες. Τα χερσαία αρπακτικά ζώα απουσίαζαν, ενώ οι λιγοστοί άνθρωποι που πλησίαζαν εκεί ήταν πρόσκαιροι επισκέπτες, κυρίως ψαράδες. Ομως σήμερα τα πράγματα έχουν αλλάξει. Ο καθένας μας μπορεί να βρεθεί εύκολα ακόμη και στην πιο απομακρυσμένη νησίδα με ένα από τα αμέτρητα σκάφη αναψυχής που υπάρχουν. Και χωρίς να το θέλουμε συχνά ζημιώνουμε τα πουλιά και τα άλλα ιδιαίτερα είδη των νησίδων προξενώντας άσκοπη ενόχληση.

Ακόμη και ένας μικρός περίπατος κοντά στις φωλιές των πουλιών ή τους χώρους αναπαραγωγής τους προκαλεί ενόχληση που μπορεί:

● να αποτρέψει τα πουλιά από το να φωλιάσουν και να οδηγήσει στην προσωρινή ή ακόμη και στην ολική εγκατάλειψη των φωλιών,

● να αναγκάσει τα ενήλικα πουλιά να σηκωθούν από τις φωλιές τους αφήνοντας τα αυγά και τους νεοσσούς εκτεθειμένα στις καιρικές συνθήκες,

● να οδηγήσει σε χαμηλή αναπαραγωγική επιτυχία, καθώς τα μικρά δεν ταΐζονται κανονικά,

● να δώσει την ευκαιρία σε θηρευτές (τρωκτικά, κορακοειδή κ.ά.) να επιτεθούν στα αφύλακτα αυγά και τους νεοσσούς των πουλιών.

Εξάλλου, εκτός από την άμεση ενόχληση που μπορεί αν προξενήσει η παρουσία μας σε ακατοίκητες νησίδες, ένας από τους σοβαρότερους κινδύνους για τα θαλασσοπούλια είναι η εκούσια ή ακούσια μετακίνηση ειδών ζώων που δεν θα μπορούσαν να φτάσουν εκεί χωρίς τους ανθρώπους. Σε αυτά περιλαμβάνονται είδη που ηθελημένα μεταφέρονται για να «εμπλουτίσουν τις νησίδες (όπως τα κουνέλια), αλλά και είδη που μεταφέρονται κατά λάθος.

Μεταξύ αυτών ξεχωρίζουν οι αρουραίοι οι οποίοι αποβιβάζονται ως λαθρεπιβάτες των σκαφών, αφού συχνάζουν σε πολλά λιμάνια. Αποτελούν μεγάλο κίνδυνο για τα θαλασσοπούλια γιατί γρήγορα στρέφονται στην κατανάλωση αυγών και νεοσσών πουλιών που βρίσκονται εκτεθειμένα στο έδαφος. Οσες νησίδες δεν έχουν ακόμη τρωκτικά είναι πολύτιμες γιατί βρίσκουν σε αυτές καταφύγιο σπάνια πουλιά, όπως ο υδροβάτης, ένα από τα μικρότερα θαλασσοπούλια στον κόσμο.

Αλλά και η παρουσία κατοικίδιων ζώων πάνω στις νησίδες είναι επικίνδυνη. Αν και εξημερωμένα, οι σκύλοι και οι γάτες είναι σαρκοφάγα ζώα. Με τις αρπακτικές αισθήσεις τους γρήγορα ανακαλύπτουν τους κρυμμένους νεοσσούς. Αλλά ακόμη και όταν δεν υπάρχουν νεοσσοί, η εμφάνισή τους μπορεί να δώσει το μήνυμα στα θαλασσοπούλια ότι η νησίδα δεν είναι πλέον ασφαλής γι’ αυτά και πρέπει να την εγκαταλείψουν.