Το κτίριο του Συλλόγου Ελλήνων Αρχαιολόγων, η αλληλεγγύη, τα ψέματα και τα προσχήματα

Το κτίριο του Συλλόγου Ελλήνων Αρχαιολόγων στην Ερμού

Η «ΔΙΑΣΩΣΗ ΤΗΣ ΠΛΑΚΑΣ» ΕΙΝΑΙ ΜΙΑ ΠΑΛΙΑ ΙΣΤΟΡΙΑ ● ΓΙΑΤΙ ΕΠΙΧΕΙΡΕΙΤΑΙ ΤΩΡΑ Η ΕΞΩΣΗ ΤΟΥ ΣΕΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΡΜΟΥ, ΟΠΟΥ ΕΔΡΕΥΕΙ ΑΠΟ ΤΟ 1982

Βασιλική Τζεβελέκου

 

Η επιχειρούμενη έξωση του Συλλόγου Ελλήνων Αρχαιολόγων από το εμβληματικό κτίριο της Ερμού έχει βρει απέναντί της εντυπωσιακή αντίσταση από ένα ευρύ τμήμα της κοινωνίας, πολίτες, οργανώσεις, κόμματα και φορείς, ενώ ένα άλλο κομμάτι, που υποστηρίζει την απόφαση του ΥΠΠΟ, καταφεύγει σε χυδαία σκίτσα και στοχοποίηση των αρχαιολόγων και της Δέσποινας Κουτσούμπα προσωπικά.

H συμπαράσταση και η υποστήριξη, καταμεσής του Αυγούστου, που δέχεται ο Σύλλογος Ελλήνων Αρχαιολόγων έχει ξεπεράσει κάθε προσδοκία. «Είναι προφανές ότι μια οργανωμένη πολιτεία που θέλει να είναι στην πράξη δημοκρατική και πλουραλιστική, δεν συμπεριφέρεται αλαζονικά, αυταρχικά, κατασταλτικά.[...] Με την επιχειρούμενη έξωση χάνεται άλλο ένα ζωντανό και ανοιχτό στην κοινωνία δημόσιο κτίριο. [...] Στηρίζουμε τον αγώνα του ΣΕΑ και δηλώνουμε ότι θα υπερασπιστούμε έμπρακτα άλλον έναν δημόσιο ανοιχτό χώρο που βρίσκεται υπό τον κίνδυνο εμπορευματοποίησης και εκποίησής του στο ιδιωτικό κεφάλαιο» καταλήγει η ανακοίνωση που πήραμε αργά το απόγευμα της Πέμπτης.

Και είναι ελπιδοφόρο ότι την υπογράφει ο Σύλλογος Γονέων & Κηδεμόνων του 73ου Δημοτικού Σχολείου Δήμου Αθηναίων στα Ανω Πετράλωνα. Γειτονικό σχολείο δηλαδή που όπως και άλλα της περιοχής είχε ίσως φιλοξενηθεί, πάντα αφιλοκερδώς, στο κτίριο του ΣΕΑ για την παρουσίαση εκδήλωσης ή δράσης. Γι’ αυτό το κτίριο έγινε σημείο αναφοράς. Επί σειρά ετών λειτουργούσε ως ελεύθερο βήμα στην πόλη και κάλυπτε το κενό που υπάρχει στον δημόσιο χώρο για δωρεάν στέγη έναντι του «πληρώνω αδρά» στον ιδιώτη.

Η Πανελλήνια Ομοσπονδία Θεάματος Ακροάματος, ο Σύλλογος Εκτακτων Αρχαιολόγων, ο Σύνδεσμος Φυλακισθέντων και Εξορισθέντων Αντιστασιακών 1967-1974, ο Πανελλήνιος Μουσικός Σύλλογος, το Ινστιτούτο Πειραματικών Τεχνών και πολλοί φορείς ακόμα, τα κόμματα ΣΥΡΙΖΑ-Π.Σ., ΚΚΕ, ΜέΡΑ 25, ΑΝΤΑΡΣΥΑ (και το ΠΑΣΟΚ θα βγάλει ανακοίνωση, αλλά προφανώς τη σκέφτονται ακόμα) στηρίζουν τους αρχαιολόγους και έχουν πάρει θέση κατά της Υπουργικής Απόφασης που τους εκπαραθυρώνει από την ιστορική στέγη τους.

Οπως και εκατοντάδες πολίτες, κυρίως στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, που ζητούν ανάκληση, καθώς αισθάνονται ότι, εκτός από άδικη, η απόφαση έξωσης της Μενδώνη δεν πλήττει μόνο τον Σύλλογο Αρχαιολόγων. Δεν τιμωρεί μόνο το επιστημονικό και συνδικαλιστικό όργανο για τη δράση του. Πλήττει τη δημοκρατία, την ελευθερία του λόγου και τον συνδικαλισμό, ο οποίος συστηματικά απαξιώνεται και λοιδορείται και ας είναι το μοναδικό ανάχωμα των εργαζομένων απέναντι στα αφεντικά και τους νόμους των υπουργών Εργασίας (με τον Αδωνη Γεωργιάδη να αλλάζει πίστα και να υπόσχεται μια νέα ανατριχιαστική πραγματικότητα).

Η Κατερίνα Μάτσα, πρόεδρος του Σωματείου Υποστήριξης του «18 Ανω» και μέλος του Δικτύου Αλληλεγγύης Κοινωνικών Ιατρείων, ένας από τους φορείς που διοργάνωσε την εκδήλωση «Δικαιοσύνη στο έγκλημα της Πύλου» η οποία έγινε η αιτία για την έξωση, πήρε θέση. «Το «μήνυμα» της κίνησης που έκανε η υπουργός Πολιτισμού, Λ. Μενδώνη, [...] είναι πως θα καταστέλλεται και θα «ξηλώνεται» οτιδήποτε αντιστέκεται στις κυβερνητικές θέσεις και επιλογές» είπε μιλώντας (17/8) στον «105.5 Στο Κόκκινο».

«Είναι κρατική λογοκρισία. Είναι μήνυμα ότι όποιος συζητάει το έγκλημα της Πύλου και ζητάει απόδοση ευθυνών τίθεται υπό διωγμό. Είναι εργοδοτικός αυταρχισμός απέναντι σε ένα σωματείο που ενοχλεί με τη δράση του. Είναι σιγή νεκροταφείου σε έναν χώρο που κατοχυρώθηκε ως ζωντανό σημείο συζητήσεων, εκδηλώσεων, προβολών... Το “απαγορεύεται” της Μενδώνη δεν θα περάσει. Αλληλεγγύη στον Σύλλογο Ελλήνων Αρχαιολόγων» έγραψε ο δικηγόρος Θανάσης Καμπαγιάννης.

«Είναι επιθέση στις συνδικαλιστικές και πολιτικές ελευθερίες και πράξη φίμωσης της κοινωνίας των πολιτών που σε αυτόν τον δημόσιο χώρο δημιούργησε ένα σημείο πολύμορφης έκφρασης και συνάντησης. Με συζητήσεις, εκδηλώσεις, προβολές, βιβλιοπαρουσιάσεις. Είναι μία ακόμα απόπειρα συγκάλυψης του εγκλήματος στην Πύλο, μια ακόμα απόπειρα εκφοβισμού όσων μιλάνε και αντιστέκονται στη συνοριακή βία» έγραψε ο διασώστης και ακτιβιστής Ιάσονας Αποστολόπουλος, κεντρικός ομιλητής της διοργάνωσης.

Αυτή είναι η μία πλευρά. Η άλλη υπερασπίζεται την απόφαση έξωσης και εξαπολύει προσωπικές επιθέσεις στην πρόεδρο του συλλόγου, Δέσποινα Κουτσούμπα, και συνολικά στους αρχαιολόγους. Και σκίτσα έγιναν και ανακρίβειες γράφτηκαν και θα ακολουθήσουν κι άλλες. Γράφτηκαν προσχηματικά επιχειρήματα για επινοικίαση του χώρου (ουδέν αναληθέστερον), για εγκατάλειψή του όπως αποδεικνύουν τα γκράφιτι και οι σκαλωσιές στο εξωτερικό του (απάντησε η καθηγήτρια στο τμήμα Συντήρησης του Πανεπιστημίου Ανατολίτης Αττικής, Μαρία Χατζηδάκη). Αλλά και για τη «γενναιοδωρία της Μελίνας» που μοίραζε ακίνητα της Πλάκας στους ανθρώπους του υπουργείου της και έκανε «χατίρια» στους συνδικαλιστές γιατί η τότε κυβέρνηση ήθελε διάφορες συντεχνίες στο πλευρό της, γράφτηκε. Αυτό όμως είναι παραποίηση της αλήθειας ή απόλυτη άγνοια της σύγχρονης ιστορίας της Αθήνας.

Η διάσωση της Πλάκας είχε απασχολήσει ήδη από το 1966. Ο Αλέξανδρος Παπαγεωργίου-Βενετάς, πολεοδόμος με σπουδαίο και πλούσιο έργο και μελετητής της πολεοδομικής εξέλιξης της Αθήνας, εξέδωσε το ντοκουμέντο «Το μέλλον της Πλάκας - Το αφήγημα μιας ιστορικής αντιπαράθεσης» (εκδ. Καπόν). Για πρώτη φορά δημοσίευσε τα πρακτικά της ιστορικής δημόσιας συνάντησης που οργανώθηκε τον Φεβρουάριο του 1966 (Δημήτρης Φιλιππίδης «Διατήρηση ή απαλλοτρίωση της Πλάκας;» «Νησίδες»/«Εφ.Συν». 1.10.22). Ακούστηκαν μεν αντιφατικές απόψεις για τις προοπτικές της Πλάκας, αλλά κατατέθηκαν προτάσεις από 49 ομιλητές.

Λίγα χρόνια αργότερα ο Στέφανος Μάνος αναλαμβάνει πρωτοβουλία με όραμα τη ριζική αλλαγή στην αρχαία γειτονιά, που είχε καταντήσει κακόφημη περιοχή υψηλής επικινδυνότητας, με ηχορύπανση αλλά και τη ρύπανση των αυτοκινήτων που τη διέσχιζαν. Έτσι στα μέσα της δεκαετίας του 1970 ανέθεσε στον πολεοδόμο και καθηγητή Διονύση Ζήβα και την επιστημονική ομάδα του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου την εκπόνηση της μελέτης για τη διάσωση της Πλάκας κόντρα στις αντιρρήσεις της εποχής.

Το σχέδιο συνέχισε ο Γεώργιος Πλυτάς μετά τον ανασχηματισμό της κυβέρνησης και το ολοκλήρωσε ο Αντώνης Τρίτσης μετά τις εκλογές του ‘81. Για να σωθούν από την εμπορευματοποίηση, για να μπορούν να συντηρηθούν και να έχουν πρόσβαση οι πολίτες, η Μελίνα Μερκούρη παραχώρησε κτίρια σε υπηρεσίες του υπουργείου Πολιτισμού, σε ιδρύματα και σωματεία. Ενα από αυτά, το εξαιρετικό κτίριο της Ερμού 134, παραχωρείται το 1982 στον Σύλλογο Ελλήνων Αρχαιολόγων.

Μήπως η κυβέρνηση Μητσοτάκη, που βλέπει παντού επενδύσεις, θέλει «να βάλει χέρι» στα ακίνητα της Πλάκας για να τα παραχωρήσει σε ημέτερους επιχειρηματίες; Οπότε η Υπουργική Απόφαση Μενδώνη χτυπάει σε δύο επίπεδα. Γι’ αυτό και δεύτερη φορά υπουργός.

Εξώδικο ΣΕΑ στη Μενδώνη

ΚΟΝΤΑΡΙΝΗΣ ΓΙΩΡΓΟΣ/EUROKINISSI

Με εξώδικο απάντησε στην υπουργό Πολιτισμού, Λίνα Μενδώνη, ο ΣΕΑ. Δίνει τεκμηριωμένες απαντήσεις σε όσα περιλαμβάνονται στην Υπουργική Απόφαση (11/8/2023) και παραθέτει τη νομολογία για το πώς λειτουργούν τα σωματεία, τους καταστατικούς σκοπούς του ΣΕΑ και τη μη δυνατότητα παρέμβασης της υπουργού στις εσωτερικές διαδικασίες του.

Τα μέλη του ΣΕΑ θα αποφασίσουν τις επόμενες μέρες τις δράσεις τους. Η πρώτη ίσως είναι πολύ κοντά, στο τέλος του μήνα, με τη συμμετοχή στις εκδηλώσεις για το δεύτερο φεγγάρι του Αυγούστου. Συναυλίες, εκδηλώσεις συζητήσεις θα πραγματοποιηθούν μαζί με την προσφυγή του ΣΕΑ στα ανώτατα δικαστήρια και στα ευρωπαϊκά, αν δεν υπάρξει ανάκληση της απόφασης.