Νομοσχέδιο – θηλιά στο λαιμό των μικροοφειλετών

Γράφει ο  ΓΕΡΑΣΙΜΟΣ ΛΙΒΙΤΣΑΝΟΣ 

Ενόψει της φορο-επιδρομής και των λουκέτων που φέρνει ο προϋπολογισμός του 2023 η κυβέρνηση εκσυγχρονίζει τους εισπρακτικούς μηχανισμούς της

Όσοι καταλογίζουν στην κυβέρνηση, ανικανότητα, έλλειψη σχεδίου ή ανοργανωσιά και στηρίζουν εκεί την πολιτική κριτική τους, καλά θα κάνουν να το ξανασκεφτούν. Το οικονομικό επιτελείο της, αποδεικνύεται για άλλη μία χρονιά ιδιαίτερα «οργανωμένο» προκειμένου να πετύχει (και) φέτος τον στόχο της φορολογικής αφαίμαξης των λαϊκών στρωμάτων. Έτσι μερικές εβδομάδες πριν φέρει στην Βουλή έναν προϋπολογισμό που προβλέπει πολλαπλάσια φορολογικά έσοδα, φροντίζει με ένα νομοσχέδιο – αστραπή που συζητείται σήμερα στην Βουλή, να «εκσυγχρονίσει» τους εισπρακτικούς μηχανισμούς του με πρόσχημα την κωδικοποίηση της ισχύουσας νομοθεσίας.

Το νομοθέτημα

Το συγκεκριμένο νομοθέτημα έχει τον τίτλο «Κύρωση Κώδικα Είσπραξης Δημοσίων Εσόδων». Έχει ήδη διασφαλίσει από την συζήτησή του στην Επιτροπή Οικονομικών Υποθέσεων, την στήριξη του ΠΑΣΟΚ, ενώ δεν αποκλείεται να ψηφιστεί και από τον ΣΥΡΙΖΑ, εφόσον η κυβέρνηση δεχθεί κάποιες από τις αλλαγές που προτείνει η αξιωματική αντιπολίτευση. Οι προβλέψεις του νομοσχεδίου στηρίζονται στην –υπαρκτή σε πολλές περιπτώσεις- αναγκαιότητα του «συμμαζέματος» της φορολογικής νομοθεσίας που έχει πολλές και αντιφατικές διατάξεις εξαιτίας της πολυνομίας που είναι διαχρονικό χαρακτηριστικό στην Ελλάδα. Όμως με αυτό ως πρόσχημα, η κυβέρνηση προχωρά στην αυστηροποίηση διατάξεων που στοχεύουν κατά κύριο λόγο στην αποτελεσματικότητα των μηχανισμών είσπραξής που αφορούν εργαζόμενους και μικρομεσαίους ενώ ταυτόχρονα διασφαλίζουν ακόμη περισσότερο ότι θα χαριστούν χρέη στους γνωστούς  μεγαλο-οφειλέτες. Αυτά ενώ το προσχέδιο του προϋπολογισμού που έχει ήδη κατατεθεί στην Βουλή προβλέπει τεράστιες αυξήσεις στα φορολογικά έσοδα του 2023 προϊδεάζοντας σαφώς για το μέγεθος της φοροληστείας που θα επιβεβαιωθεί με τον ίδιο τον Τακτικό Προϋπολογισμό. Ενδεικτικά αναφέρουμε ότι τα φορολογικά έσοδα προβλέπονται αυξημένα κατά 6,4 δις, ενώ μόνον από την αύξηση του ΦΠΑ θα εισρεύσουν στα κρατικά ταμεία 4 επιπλέον δις. Πρόκειται δηλαδή για την επιβολή των πλέον ταξικών φόρων, αυτών της έμμεσης φορολογίας.

Σύγχρονη φοροεισπρακτική μέγγενη

Ας δούμε όμως  ενδεικτικά μερικές από τις προβλέψεις του εν λόγω νομοσχεδίου:

Στο άρθρο 2: Προβλέπεται ουσιαστικά ότι παραχωρείται πρόσβαση των στοιχείων των οφειλετών σε τραπεζικά ιδρύματα και οργανισμούς πληρωμών του δημοσίου ή του ιδιωτικού τομέα. Από την διάταξη γίνεται σαφές ότι οι πιέσεις που ασκηθούν πλέον στους οφειλέτες δεν θα …έχουν όριο. Χαρακτηριστικά στο άρθρο προβλέπονται τα εξής: «H είσπραξη των δημοσίων εσόδων που ανήκει στην αρμοδιότητα της ΑΑΔΕ και διενεργείται κατά τις διατάξεις του παρόντος Κώδικα, μπορεί να ανατεθεί με απόφαση του Διοικητή της ΑΑΔΕ σε ένα ή περισσότερα από τα κάτωθι πρόσωπα: α) πιστωτικά ιδρύματα, περιλαμβανομένων των υποκαταστημάτων τους, όταν τα υποκαταστήματα αυτά βρίσκονται στην Ελλάδα είτε η έδρα τους βρίσκεται εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης είτε σε τρίτη χώρα, καθώς και στο Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων, β) ιδρύματα ηλεκτρονικού χρήματος όπως ορίζονται στην περ. β’ της παρ. 2 του άρθρου 1 του ν. 4537/2018 (Α’ 84), γ) γραφεία ταχυδρομικών επιταγών τα οποία εξουσιοδοτούνται, σύμφωνα με την ελληνική νομοθεσία να παρέχουν υπηρεσίες πληρωμών, δ) ιδρύματα πληρωμών, όπως ορίζονται στο στοιχείο 4 του άρθρου 4 του ν. 4537/2018, ε) στην Τράπεζα της Ελλάδος, εφόσον δεν ενεργεί με την ιδιότητα της νομισματικής αρχής, στ) οποιαδήποτε άλλη δημόσια υπηρεσία».

Στο άρθρο 4 του νομοσχεδίου ορίζεται με σαφήνεια πως «η παράλειψη αποστολής ή κοινοποίησης της ειδοποίησης δεν ασκεί επιρροή στο κύρος των αναγκαστικών μέτρων που λαμβάνονται κατά του οφειλέτη». Ενώ στην παρ. 1 του ίδιου άρθρου ορίζεται ότι η ΑΑΔΕ οφείλει να ειδοποιεί τον οφειλέτη για το ύψος του χρέους του και να κάνει «μνεία ότι από την επομένη ημέρα της λήξης της νόμιμης προθεσμίας καταβολής του χρέους και μέχρι την τελική εξόφληση αυτού υπολογίζονται οι τόκοι». Έτσι όμως όπως το άρθρο διατυπώνεται, ακόμη και αν δεν υπάρξει έγκαιρη ειδοποίηση αυτό δεν σημαίνει ότι πρέπει να ληφθούν επιεικέστερα μέτρα πίεσης για την είσπραξη της οφειλής.

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχουν όμως τα άρθρα 73 και 74. Εκεί ορίζεται εν συντομία το ποιες φορολογικές οφειλές μπορούν να χαρακτηριστούν «ανεπίδεκτες είσπραξης». Δηλαδή ουσιαστικά να παραγραφούν. Όπως χαρακτηριστικά αναφέρεται η πλέον βασική προϋπόθεση είναι να «έχουν ολοκληρωθεί οι έρευνες με βάση τα εκάστοτε πρόσφορα διαθέσιμα ηλεκτρονικά μέσα της ΑΑΔΕ και δεν διαπιστώθηκε η ύπαρξη περιουσιακών στοιχείων του οφειλέτη και των 37 συνυπόχρεων ή απαιτήσεων αυτών έναντι τρίτων ή διαπιστώθηκε η καθ’ οποιονδήποτε τρόπο εκποίηση των περιουσιακών τους στοιχείων που δεν υπόκειται σε ακύρωση ή σε διάρρηξη κατά τα άρθρα 939 επ. του Α.Κ. και ειδικότερα διαπιστώθηκε η ολοκλήρωση της διαδικασίας αναγκαστικής εκτέλεσης επί κινητών, ακινήτων ή απαιτήσεων του οφειλέτη με επίσπευση του Δημοσίου ή τρίτων ή με διαδικασία εκκαθάρισης και η παύση των εργασιών της πτώχευσης». Από τις προβλέψεις αυτές είναι προφανές ότι είναι αδύνατον να «ξεφύγει» οποιοσδήποτε μισθωτός η μικροεπαγγελματίεας. Μπορεί όμως κάλλιστα να χαρακτηριστεί «ανεπίδεκτη είσπραξης» οφειλή η οποία θα χαθεί κάπου στον λαβύρινθο των υπεράκτιων εταιριών, των ανώνυμων ή των αφανών μετόχων εταιριών και όλες τις άλλες δυνατότητες που παρέχει στο κεφάλαιο η ισχύουσα ευρωπαϊκή νομοθεσία. Όπως προβλέπεται στο άρθρο 74 οι οφειλές που θα θεωρηθούν μην εισπράξιμες «είναι δυνατό να κριθούν διαγραπτέες και να διαγραφούν και πριν από την παρέλευση προθεσμίας της παρ. 3 του ίδιου άρθρου, εφόσον συντρέχουν σωρευτικά οι παρακάτω προϋποθέσεις: α) έχουν ολοκληρωθεί οι προβλεπόμενες ενέργειες για τον χαρακτηρισμό τους ως ανεπίδεκτων είσπραξης, β) έχουν ολοκληρωθεί οι σχετικές ενέργειες για την ανταλλαγή των πληροφοριών και των διαδικασιών αναγκαστικής είσπραξης για τα κράτη με τα οποία υφίστανται αντίστοιχες συμφωνίες και σε κάθε περίπτωση τουλάχιστον με τα κράτη μέλη της Ε.Ε., γ) έχουν ολοκληρωθεί οι έρευνες στην αλλοδαπή κατόπιν αξιοποίησης πληροφοριών και δεν διαπιστώθηκε η ύπαρξη περιουσιακών στοιχείων του οφειλέτη ή απαιτήσεων αυτού έναντι τρίτων».

Τέλος αξίζει να σημειωθεί ότι στο εν λόγω νομοσχέδιο διατηρείται αλώβητος και ενισχύεται ο περίφημος μηχανισμός των ηλεκτρονικών πλειστηριασμών. Όπως αναφέρεται στην Έκθεση του Γενικού Λογιστηρίου του Κράτους «προβλέπεται ότι οι κοινοποιήσεις κατασχέσεων στα χέρια τρίτου ή κατασχέσεις απαιτήσεων στα χέρια πιστωτικών ιδρυμάτων δύναται να διενεργούνται με ηλεκτρονικά μέσα και προσαρμόζονται οι σχετικές διατάξεις πλειστηριασμών κινητών και ακινήτων πραγμάτων στις ισχύουσες πλέον διαδικασίες ηλεκτρονικής διενέργειας πλειστηριασμών».

Αποκαλυπτικός διάλογος

Μάλιστα ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα ως προς αυτό ήταν η κόντρα που υπήρξε στην επιτροπή ανάμεσα στον νυν υφυπουργό Οικονομικών Απόστολο Βεσυρόπουλο και τον πρώην υφυπουργό Οικονομικών επι ΣΥΡΙΖΑ, Τρύφωνα Αλεξιάδη. Ο πρώτος αντέδρασε όταν θίχθηκε το θέμα από τον βουλευτή του ΣΥΡΙΖΑ λέγοντας: «Πότε έγιναν οι ηλεκτρονικοί πλειστηριασμοί υποχρεωτικοί για το δημόσιο; Με το ν.4512/2018. Ποιοι ήταν κυβέρνηση, τότε, κύριε Αλεξιάδη;». Ανταπαντώντας ο Τρ.Αλεξιάδης ανέφερε: «Τότε που εμείς φέραμε τους ηλεκτρονικούς πλειστηριασμούς, είχατε βγει στα κάγκελα. Διαμαρτυρόσασταν, μας καταγγέλλατε. Και τώρα δεν το αλλάζετε. Τρία χρόνια είστε Κυβέρνηση και θα είσαστε για λίγο ακόμα. Αλλάξτε το. Εάν διαφωνούσατε με τους ηλεκτρονικούς πλειστηριασμούς, τους οποίους καταγγέλλετε, αλλάξτε το». ΄

Πρόκειται για έναν πολιτικό διάλογο που αναδεικνύει την …συναντίληψη σχετικά με την «συνέχεια του κράτους» και ιδίως όσον αφορά την αποτελεσματικότητα των φοροεισπρακτικών μηχανισμών.