Διονύσης Τεμπονέρας* : Νομοσχέδιο για τον ΕΦΚΑ - Στα ύψη οι μισθοί, στον πάτο η διαφάνεια και η αξιοκρατία

SOOC / GEORGE VITSARAS 

Το νέο νομοσχέδιο για τον δήθεν εκσυγχρονισμό του ΕΦΚΑ είναι η επιτομής της αδιαφάνειας, του κομματισμού, της ενίσχυσης της αναξιοκρατίας και της στρεβλής αντίληψης περί ιδιωτικοποίησης, διάλυσης και εκποίησης, του κοινωνικού κράτους. 

 

Με το νέο νομοσχέδιο με τίτλο, «Εκσυγχρονισμός του Ηλεκτρονικού Εθνικού Φορέα Κοινωνικής Ασφάλισης και άλλες διατάξεις για την κοινωνική ασφάλιση», η κυβέρνηση προχωράει, στην ολοκληρωτική διάλυση της δημόσιας κοινωνικής ασφάλισης. 

 

Η περίοδος της πανδημίας αξιοποιήθηκε από την κυβέρνηση της ΝΔ, για να επέλθουν δομικές αλλαγές στο Σύστημα Κοινωνικής Ασφάλισης (ΣΚΑ), στην κατεύθυνση της πλήρους απαξίωσής του. 

 

Χαρακτηριστική είναι η παραχώρηση της έκδοσης των συντάξεων σε ιδιώτες, που ψηφίστηκε πριν από ένα χρόνο, καθώς και η παράδοση της επικουρικής ασφάλισης στα ιδιωτικά συμφέροντα με την εισαγωγή του κεφαλαιοποιητικού συστήματος, που ξεκίνησε να εφαρμόζεται πριν από μερικές ημέρες (ν.4826/2021). 

 

Οι βασικότερες ρυθμίσεις του νομοσχεδίου προβλέπουν τα εξής:

 

1.Οι γενικοί διευθυντές και οι διευθυντές του e-ΕΦΚΑ δύνανται να επιλέγονται με τριετή θητεία, όχι μόνο από το Δημόσιο, αλλά και από τον ιδιωτικό τομέα (άρθρο 3).

 

Είναι η πρώτη φορά που παρακάμπτεται η υφιστάμενη δημόσια διοίκηση για την επιλογή στελεχών, σε τόσο νευραλγικές θέσεις. Τα στελέχη του δημοσίου με χρόνια προϋπηρεσία και περγαμηνές θα παραμερίζονται με ευκολία για να προσληφθούν οι «ημέτεροι» με διάτρητες διαδικασίες επιλογής. Οι προκηρύξεις θα διενεργούνται όχι από τον ΑΣΕΠ αλλά με την «σύμπραξη» του ΑΣΕΠ, ενώ είναι χαρακτηριστικό ότι, η διαδικασία επιλογής θα περιλαμβάνει και την «γνωστή» συνέντευξη. Τα κριτήρια επιλογής φυσικά θα είναι σε πολλές περιπτώσεις φωτογραφικά, αφού θα καθορίζονται με απόφαση του ΔΣ του ΕΦΚΑ στο οποίο ως γνωστόν ο εκάστοτε διορισμένος από την κυβέρνηση Διοικητής, «έχει» την σχετική πλειοψηφία. Ο διοικητής του e-ΕΦΚΑ, ένα μονοπρόσωπο διορισμένο από την κυβέρνηση όργανο, θα αποφασίζει για τον ορισμό των προϊσταμένων.

Επίσης εντύπωση προκαλεί το γεγονός ότι, οι υπό επιλογή γενικοί διευθυντές και διευθυντές αρκεί να έχουν ένα απλό “Lower” για να μπορούν να προσληφθούν. Η κυβέρνηση έρχεται να ακυρώσει δικό της νόμο, που προβλέπει συγκεκριμένη διαδικασία, για τα επιτελικά στελέχη του δημοσίου, που ψηφίστηκε μόλις πριν 1,5 χρόνο (για την επιλογή στελεχών της δημόσιας διοίκησης).Μάλιστα η κυβέρνηση επιλέγει να ματαιώσει εκκρεμείς προκηρύξεις για την επιλογή προϊσταμένων γενικών διευθύνσεων γνωρίζοντας ότι, παραβιάζει το Σύνταγμα και επιβαρύνοντας των e-ΕΦΚΑ με τις εύλογες αξιώσεις των υποψήφιών από μισθούς και επιδόματα(καθώς είναι βέβαιο ότι θα δικαιωθούν στα δικαστήρια). Η παράκαμψη της διαδικασίας επιλογής διευθυντικών στελεχών και η συμμετοχή ιδιωτών είναι κατάφορα αντισυνταγματική, ουδεμία σχέση έχει με τις αρχές της διαφάνειας και της αξιοκρατίας και μοιραία προκαλεί σύγκρουση συμφερόντων.

Η υπαγωγή των στελεχών του ιδιωτικού τομέα στον Δημοσιοϋπαλληλικό Κώδικα αποτελεί «στάχτη στα μάτια» καθώς μετά την λήξη της θητείας των ιδιωτών παύει κάθε πειθαρχική διαδικασία και λογοδοσία. Παράλληλα, πρόκειται για ξεκάθαρη «μομφή» και απαξιωτική συμπεριφορά, κατά των υφιστάμενων στελεχών του ΕΦΚΑ, που υπονοείται ότι, είναι ανεπαρκή. Το χειρότερο όμως είναι ότι, δημιουργείται «προηγούμενο», για όλο το Δημόσιο. Οι γνωστοί κομματικά εκλεκτοί «άριστοι» με πτυχία ή χωρίς, θα κατακλείσουν τις επιτελικές θέσεις με πολυετείς συμβάσεις, που θα δεσμεύουν και την επόμενη κυβέρνηση. Φυσικά οι αμοιβές των ιδιωτών θα ανέρχονται σε πολλές χιλιάδες ευρώ (παρακάμπτοντας το Ενιαίο Μισθολόγιο του ν.4354/2015 και μέχρι του ποσού των 8.134 ευρώ), ενώ θα προβλέπονται και extra bonus εφόσον πιάσουν συγκεκριμένους στόχους. Η κυβέρνηση δεν διστάζει σε καιρούς οικονομικής κρίσης να αυξήσει το μισθό του εν ενεργεία διοικητή του e-ΕΦΚΑ (που τυγχάνει να είναι πρώην διευθυντής Γραφείου Υπουργού) εξισώνοντας τον, με τον μισθό του Προέδρου του Αρείου Πάγου(όπως συμβαίνει και με τον μισθό του Διοικητή της Μονάδας εσωτερικού Ελέγχου! Τα golden boys ετοιμάζονται να κάνουν ρεσάλτο, για να διαλύσουν την καρδιά του κοινωνικού κράτους. 

 

2.Καθιερώνεται πριμ παραγωγικότητας και για τους υπαλλήλους που πιάνουν στόχους (ελέγχους, έκδοση συνταξιοδοτικών αποφάσεων, ψηφιοποίηση κλπ) (άρθρο 4).

 

Το ποσό αυτό θα αποτελεί κίνητρο για τους υπαλλήλους ώστε να είναι πιο παραγωγικοί. Αφενός η ρύθμιση ισχύει ήδη και αφετέρου η κυβέρνηση με αντίστοιχες διατάξεις έχει κακό προηγούμενο. Είναι γνωστό ότι με έναν χρόνο καθυστέρηση, στα μέσα Δεκεμβρίου του 2021, κατέβαλλε ο ΕΦΚΑ το μπόνους του 2020 σε 470 εισηγητές και υπάλληλους του ΕΦΚΑ, επί συνόλου 746, οι οποίοι «αρίστευσαν» πιάνοντας το στόχο για την ταχύτερη έκδοση, των εκκρεμών συντάξεων. Ο ίδιος ο Υπουργός Εργασίας, κ.Χατζηδάκης, αποδεικνύεται ότι, είναι ο πλέον αφερέγγυος στην καταβολή του σχετικού πριμ. Επιπλέον το ύψος του πριμ παραγωγικότητας, δεν καθορίζεται ρητά στο νόμο, αλλά παραπέμπει σε ΚΥΑ που μπορεί να καθορίζει ελεύθερα τα κριτήρια χορήγησής και το ύψος του(άρθρο 27).

 

3.Αυξάνονται οι θέσεις μετακλητών που έχει ο Διοικητής και οι Υποδιοικητές του ΕΦΚΑ (άρθρο 5).

 

Ο λόγος της αύξησης των μετακλητών θέσεων, δεν θεμελιώνεται πουθενά. Πρόκειται για γνωστά «βολέματα ημετέρων» του επιτελικού κράτους της ΝΔ, που έχουν κατακλύσει το δημόσιο. Άλλωστε αφού αποσπώνται σημαντικές υπηρεσίες του ΕΦΚΑ (πχ υπηρεσία αξιοποίησης ακινήτων κλπ) για ποιο λόγο να αυξάνονται οι μετακλητοί; Με το ίδιο άρθρο αφαιρούνται αρμοδιότητες από το πολυπρόσωπο ΔΣ του ΕΦΚΑ και περιέρχονται στον Διοικητή. 

 

4.Θεσπίζεται fast track διαδικασία απευθείας αναθέσεων, κατά παρέκκλιση της νομοθεσίας, που υπάρχει, για τις δημόσιες συμβάσεις (άρθρο 6).

 

Η κυβέρνηση ισχυρίζεται ότι το σύστημα προμηθειών γίνεται πιο ευέλικτο και ότι με τον τρόπο αυτό ο φορέας θα εξασφαλίζει αναλώσιμα (μελάνια, εκτυπωτές, κλιματιστικά κλπ) πιο γρήγορα. Η αλήθεια όμως είναι πως ο e-ΕΦΚΑ διαχειρίζεται προμήθειες πολλών εκατομμυρίων ευρώ (πληροφοριακά συστήματα, λογισμικά, συμβάσεις καθαριότητας κλπ) για τα οποία η διαφάνεια και η λογοδοσία θα έπρεπε να είναι το ζητούμενο. Ο κίνδυνος για σκανδαλώδεις αναθέσεις και διασπάθιση δημοσίου χρήματος είναι παραπάνω από ορατός. Η προσθήκη στο νομοσχέδιο της σύμφωνης γνώμη της Ενιαίας Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Συμβάσεων (Ε.Α.Α.ΔΗ.ΣΥ.) για τις κατ’ εξαίρεση αναθέσεις, συνιστά κοροϊδία, αφού ο όλος ο Κανονισμός Προμηθειών δημιουργείται κατά παρέκκλιση των κείμενων διατάξεων για τις δημόσιες συμβάσεις. Το άρθρο μάλιστα καταλαμβάνει τις διαδικασίες ανάθεσης που εκκινούν από την έγκριση του Κανονισμού Προμηθειών, από τον φορέα και έως πέντε (5) έτη από την έγκριση αυτή. Πρόκειται δηλαδή για «έγκλημα» μακράς διαρκείας. 

 

5. Συστήνεται υπηρεσία «κεφαλο-κυνηγών» στον ΕΦΚΑ (Μονάδα Εσωτερικού Ελέγχου) και ειδικές πειθαρχικές διατάξεις (άρθρα 7-9).

 

Η κυβέρνηση επιμένει να αποκρύπτει τις βαριές πολιτικές ευθύνες για την «κατάντια» του ΕΦΚΑ και να τις φορτώνει στους υπαλλήλους.

Όσα προβλέπονται με το νομοσχέδιο αυτό στον ΕΦΚΑ αποτυπώνουν τη στρατηγική της κυβέρνησης της ΝΔ και θα αποτελέσουν «πιλότο» για όλο το δημόσιο τομέα. Η κυβέρνηση ετοιμάζει «τυφλά» δικαστήρια, τα οποία θα υφίστανται οι υπάλληλοι σαν πρόβατα επί σφαγή, χαμένοι στις χρόνιες, παθογένειες των υπηρεσιών τους. Το γεγονός ότι, επικεφαλής των πειθαρχικών ελέγχων τίθεται πρώην δικαστικός, καθόλου δεν θα βοηθήσει τις διαδικασίες, καθότι ο φορέας έχει σύνθετα προβλήματα, που τα αγνοεί παντελώς, η δικαιοσύνη. Από τα νέα πειθαρχικά συμβούλια θα απουσιάζουν οι εκπρόσωποι των εργαζομένων του ΕΦΚΑ ώστε να μην υπάρχει κανείς να υπερασπιστεί τους αβοήθητους υπαλλήλους, που με δικά τους έξοδα θα καλούνται να «αποδείξουν ότι δεν είναι ελέφαντες». Η πειθαρχική διαδικασία γίνεται πιο σύντομη και πιο πιεστική για όσους, δεν πιάνουν τους στόχους. Μετά τους 1.000 αστυνομικούς στα πανεπιστήμια η κυβέρνηση κατασκευάζει 12 ντετέκτιβ στον ΕΦΚΑ για να τρομοκρατήσει τους υπαλλήλους του φορέα. Ο Διοικητής της ΜΕΕ είναι ο απόλυτος «μπαμπούλας» με απίθανες αρμοδιότητες(εκτός Συντάγματος) που θα έχει ως αποστολή να εξαπολύσει ανθρωποκυνηγητό κατά των «ανήσυχων» και μη αρεστών υπαλλήλων. 

 

6. Επιχειρείται το μεγάλο ξεπούλημα της ακίνητης περιουσίας του ΕΦΚΑ (άρθρα 10-19 που καταλαμβάνουν και το μεγαλύτερο τμήμα του νομοσχέδιου που τέθηκε σε διαβούλευση).

 

Η περιουσία του ΕΦΚΑ περιλαμβάνει 400 ακίνητα και κοστολογείται στο 1 δις ευρώ. Η σύσταση μονοπρόσωπης εταιρίας ειδικού σκοπού (Εταιρία Αξιοποίησης Ακίνητης Περιουσίας e-ΕΦΚΑ) και η λειτουργιά της με ιδιωτικοοικονομικά κριτήρια, εγκυμονεί τεράστιους κινδύνους, για το δημόσιο συμφέρον. Χαρακτηριστικό είναι ότι η νέα εταιρία που συστήνεται εγγράφεται στο ΓΕΜΗ σαν να είναι ένα μεσιτικό γραφείο και λειτουργεί σαν μια οποιαδήποτε ΑΕ. Η μετοχοποίηση της νέας εταιρίας είναι το πρώτο βήμα για την πλήρη παραχώρησή της, σε ιδιωτικά συμφέροντα. Η κυβέρνηση σπάει σε μετοχές, τον κόπο και τον ιδρώτα των εργαζομένων και των συνταξιούχων. Η κυβέρνηση υποθέτει(για να αποκλείσει κάθε λογοδοσία) ότι η υπό σύσταση νέα εταιρία δεν αποτελεί φορέα γενικής κυβέρνησης, νομοθετώντας υπό αίρεση! Αποστολή της εταιρείας είναι η εκποίηση της ακίνητης περιουσίας του e-Ε.Φ.Κ.Α. Για τη διαχείριση της ακίνητης περιουσίας που διοικεί και τις υποθέσεις της οποίας διεξάγει, τις εν γένει εργασίες και υπηρεσίες της, η Εταιρεία(δηλαδή τα golden boys) δικαιούται αμοιβής(!) από τον e-Ε.Φ.Κ.Α. Η διοίκηση και διαχείριση της ακίνητης περιουσίας του e-Ε.Φ.Κ.Α. εξαιρείται από τις διατάξεις για τις προμήθειες και τις δημόσιες συμβάσεις!

 

Είναι χαρακτηριστικό ότι σήμερα ο ΕΦΚΑ διαθέτει αρμόδια Διεύθυνση Αξιοποίησης Ακινήτων που υπάγεται στην στενή οργανωτική του δομή, διοικούμενη από υπηρεσιακά στελέχη που λογοδοτούν για τις πράξεις και τις παραλείψεις τους και αμείβονται σαν κανονικοί δημόσιοι υπάλληλοι και όχι με εξωπραγματικές αμοιβές όπως προβλέπει το νομοσχέδιο για την νέα Εταιρεία στην οποία συστήνονται σαράντα (40) θέσεις προσωπικού με σύμβαση εργασίας ιδιωτικού δικαίου αορίστου χρόνου (Ι.Δ.Α.Χ.) και τρεις (3) θέσεις δικηγόρων με έμμισθη εντολή. Μέχρι τώρα η αντίστοιχη διεύθυνση αποτελούνταν από λιγότερους πολύ υπαλλήλους. Η προκήρυξη των θέσεων γίνεται και πάλι εκτός ΑΣΕΠ. Η απόσχιση της υπηρεσίας, προφανώς έχει στόχο, την ανάθεση της διοίκησης, σε «εξωτερικά» ιδιωτικά στελέχη, που θα κλείνουν τις δουλειές πιο «γρήγορα» και κυρίως δεν θα δεσμεύονται, από την πειθαρχική διαδικασία, που είναι ιδιαίτερα αυστηρή και την δημοσιοϋπαλληλική ιεραρχία. Είναι εξόφθαλμο ότι, γνωστά ιδιωτικά συμφέροντα, που θέλει να εξυπηρετήσει η κυβέρνηση, έχουν βάλει στο μάτι τα ακίνητα-φιλέτα του ΕΦΚΑ. Η κυβέρνηση λειτουργεί για άλλη μια φορά, ως μεσάζων.

Το μοντέλο εταιρικής διακυβέρνησης της νέας εταιρίας είναι αντιγραφή από το αντίστοιχο του ΤΕΚΑ (Ταμείο Επικουρικής Κεφαλαιοποιητικής Ασφάλισης) που στόχο έχει να «επενδύει» τις εισφορές των εργαζομένων στα χρηματιστήρια. Τα αυξημένα εργαλεία “διαφάνειας και ελέγχου” που προβλέπονται, είναι «στάχτη στα μάτι καθώς τα σκάνδαλα ακόμα και σε χώρες που αποτελούν πρότυπα εταιρικής διακυβέρνησης, αποδεικνύεται ότι τα golden boys συχνά «κάμπτουν» τους κανόνες, με τις γνωστές συνέπειες, για τους ασφαλισμένους και τους συνταξιούχους. 

 

7. Μεταφέρονται κρίσιμες αρμοδιότητες από το ΔΣ του ΕΦΚΑ στον διορισμένο Διοικητή, ενώ παύουν τα εκπαιδευτικά προγράμματα για την επιμόρφωση των υπαλλήλων και η παραχώρηση των κλειστών κτιρίων του φορέα για πολιτιστικές και κοινωφελείς δραστηριότητες (άρθρο 29). 

 

Το νέο νομοσχέδιο για τον δήθεν εκσυγχρονισμό του ΕΦΚΑ είναι η επιτομής της αδιαφάνειας, του κομματισμού, της ενίσχυσης της αναξιοκρατίας και της στρεβλής αντίληψης περί ιδιωτικοποίησης, διάλυσης και εκποίησης, του κοινωνικού κράτους.

*Ο Διονύσης Τεμπονέρας είναι Δικηγόρος – Εργατολόγος

ΠΗΓΗ