ΕΝΗΜΕΡΩΤΙΚΗ ΣΥΖΗΤΗΣΗ: Οι Συλλογικές Συμβάσεις Εργασίας και τα Σύγχρονα Εργατικά Δικαιώματα
εισηγητής Αποστόλης Καψάλης (Πάντειο Πανεπιστήμιο, ΙΝΕ – ΓΣΕΕ)
Δευτέρα 8 Απρίλη στις 19:30 στα γραφεία του Συλλόγου μας, Λόντου 6 (β’ όροφος), Εξάρχεια
Συλλογικές Συμβάσεις Εργασίας: Ένα μέτρο 150 ετών επίκαιρο όσο ποτέ!
Οι εργαζόμενοι/ες τα τελευταία 15 χρόνια ερχόμαστε αντιμέτωποι/ες με μια συνεχιζόμενη επίθεση του κεφαλαίου στα δικαιώματά μας. Η επίθεση αυτή άλλοτε είναι άμεση και πλήττει τις αποδοχές μας (μείωση μισθού, μη αναγνώριση προϋπηρεσίας), τις συνθήκες και τους όρους της εργασίας μας (διευρυμένο ωράριο λειτουργίας, εργασία τις Κυριακές, ελαστικές μορφές απασχόλησης, αύξηση ορίου υπερεργασίας), άλλοτε είναι έμμεση μειώνοντας την αξία των χρημάτων που με κόπο κερδίζουμε (αύξηση ΦΠΑ, τιμών, ενοικίων) ή συρρικνώνοντας το κοινωνικό κράτος (μείωση επιδόματος ανεργίας, αύξηση φαρμακευτικών εισφορών, διάλυση δημόσιων συγκοινωνιών, δρομολόγηση ιδιωτικοποιήσεων). Κοινός παρονομαστής όλων αυτών, οι μόνιμοι ωφελούμενοι: κεφάλαιο και εργοδοσία.
Η παραπάνω παράθεση είναι ενδεικτική και όχι εξαντλητική, καθώς δύσκολα μπορεί να απαριθμήσει κανείς με μερικές λέξεις το σύνολο των αντεργατικών και αντιλαϊκών μέτρων που πάρθηκαν τα τελευταία χρόνια με πρόσχημα την οικονομική κρίση, την πανδημία και τον ουκρανο-ρωσικό πόλεμο. Λέμε «πρόσχημα», γιατί η απορρύθμιση των εργασιακών σχέσεων δεν ξεκίνησε, φυσικά, το 2009, αλλά αποτελούσε πάγιο στόχο του κάθε αφεντικού. Ο περιορισμός των εργατικών δικαιωμάτων και ταυτόχρονα των εργοδοτικών υποχρεώσεων ήταν ανέκαθεν ζητούμενο κράτους ‒ κεφαλαίου ‒ εργοδοσίας. «Μαύρη» εργασία, εργασία με μπλοκάκι ή δελτίο αυτοαπασχόλησης και άλλοι ευφάνταστοι τύποι απασχόλησης είχαν ήδη επιστρατευτεί για να αποσυσπειρώσουν την εργατική τάξη και τα συνδικάτα, ώστε να μπορούν να μας αντιμετωπίζουν ατομικά και όχι συλλογικά.
Με όχημα την προσφυγή σε ΕΕ-ΔΝΤ οι μνημονιακές κυβερνήσεις ΝΔ-ΠΑΣΟΚ και ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ ανέτρεψαν πλήρως το νομικό πλαίσιο προστασίας των εργαζομένων και των Συλλογικών Συμβάσεών τους. Καταργήθηκε η υποχρεωτική εφαρμογή, αλλά και η μετενέργειά τους (η ισχύς τους δηλαδή μετά τη λήξη και μέχρι να υπογραφεί νέα), ενώ στη συνέχεια αφαιρέθηκε από τα συνδικάτα και η δυνατότητα μονομερούς προσφυγής στον Οργανισμό Μεσολάβησης και Διαιτησίας (ΟΜΕΔ). Ταυτόχρονα, τέθηκαν σε ισχύ μέτρα κατά της απεργίας και ένας συνδυασμός ηλεκτρονικού φακελώματος και εξαντλητικών προστίμων με σαφή στόχο τον περιορισμό των συνδικαλιστικών ελευθεριών και των διαθέσιμων ‒σε εμάς τους εργαζόμενους‒ μέσων για την υπεράσπιση των δικαιωμάτων και των κεκτημένων μας. Οι διάφορες εργοδοτικές οργανώσεις συνεχίζουν, φυσικά, να διεκδικούν συλλογικά λύσεις για τα ζητήματα που τους αφορούν, όπως είδαμε και στον δικό μας κλάδο. Είτε επρόκειτο για την ενιαία τιμή βιβλίου, τον ΦΠΑ είτε τη λειτουργία των καταστημάτων κατά την περίοδο της πανδημίας, οι διάφορες οργανώσεις (ΠΟΕΒ, ΕΝΕΛΒΙ, ΣΕΚΒ, ΣΕΒΑ κ.ά.) έδρασαν συλλογικά, αξιοποιώντας ταυτόχρονα όλα τα διαθέσιμα «εργαλεία», ώστε να αρνούνται σε εμάς τους εργαζόμενους αυτό που οι ίδιοι απολαμβάνουν: τη συλλογική προάσπιση των συμφερόντων μας.
Σε πανευρωπαϊκή έρευνα του 2022 το ποσοστό κάλυψης των εργαζομένων στην Ελλάδα από συλλογικές συμβάσεις ήταν μόλις 25,8%. Περίπου 3 στους 4 εργαζόμενους δηλαδή απασχολούνταν με μόνη προστασία την Εθνική Συλλογική Σύμβαση Εργασίας, την οποία ο γραφειοκρατικός συνδικαλισμός έχει εδώ και καιρό καθυποτάξει στην εργοδοτική λογική της «ανταγωνιστικότητας», της «υγιούς επιχειρηματικότητας» και του «κοινωνικού εταιρισμού», εύηχα συνώνυμα για τον μισθό-φιλοδώρημα με τον οποίο αμειβόμαστε. Την ίδια χρονιά, το ποσοστό των εργαζομένων που αμείβονταν με τον κατώτατο μισθό έφθανε το 46%, με διαφορά το υψηλότερο στην Ευρώπη. Όλα αυτά τη στιγμή που ξεκίνησε η κρίση στην ενέργεια, κρίση που οδήγησε και οδηγεί τους εργαζόμενους σε απόγνωση κάθε φορά που φτάνουν στο ταμείο ενός σουπερμάρκετ.
Σε αυτό το πλαίσιο, ο νόμος Γεωργιάδη που ακολούθησε το 2023 είναι ακόμα πιο επιβαρυντικός, καθώς βαθαίνει τη διάλυση των εργασιακών σχέσεων, προσπαθώντας να εισαγάγει συμβάσεις μηδενικών ωρών, ξεχειλώνοντας το 8ωρο και επεκτείνοντας την 6ήμερη και την κυριακάτικη εργασία. Ακριβώς το αντίθετο από αυτό που ζητούσε και η σχετική ευρωπαϊκή οδηγία, την αύξηση δηλαδή των Συλλογικών Συμβάσεων Εργασίας, αλλά και την ουσιαστική προστασία των εργαζομένων. Έπειτα από 14 χρόνια που οι οδηγίες ΕΕ και ΔΝΤ ακολουθούνται πιστά και πάντοτε «για το καλό μας», κράτος και κεφάλαιο επιλέγουν να αγνοήσουν τη συγκεκριμένη.
Οι Συλλογικές Συμβάσεις Εργασίας ήταν και είναι ο κύριος ρυθμιστής της σχέσης εργαζομένου-εργοδότη. Από τις πρώτες ‒παράνομες‒ απεργίες του 19ου αιώνα οδηγηθήκαμε μέσω των συμβάσεων στην αναγνώριση των συνδικάτων, στη γέννηση του εργατικού δικαίου, σε πλήθος ‒αυτονόητων σήμερα‒ προστατευτικών ρυθμίσεων για την ασθένεια, τον χρόνο ξεκούρασης και εργασίας, τη μητρότητα ή την επικινδυνότητα της εργασίας και τους σχετικούς κανονισμούς ασφάλειας. Οι συμβάσεις θέτουν ένα ελάχιστο πλαίσιο προστασίας για εμάς τους εργαζόμενους και μας διασφαλίζουν καλύτερες συνθήκες εργασίας, τόσο μισθολογικά όσο και ποιοτικά, θεσμοθετώντας άδειες και αργίες ή περιορίζοντας την εξουσία του εκάστοτε εργοδότη.
Οι συμβάσεις ήταν αποτέλεσμα των αγώνων των εργαζομένων, ήταν όμως και ανάγκη του κεφαλαίου, προκειμένου να περιορίσει την έκταση και την εξάπλωση των εργατικών κινητοποιήσεων. Αυτή εξάλλου είναι και η λογική πίσω από τα διάφορα «pass» που επινόησε η κυβέρνηση για να αντιμετωπίσει τις εξωφρενικές αυξήσεις. Μοίρασε επιδόματα-κοροϊδία σε μια προσπάθεια να κρύψει πόσο μεγάλο είναι το κενό ανάμεσα στον μισθό μας και στις καθημερινές μας ανάγκες. Μιλάει για αυξήσεις στον βασικό μισθό όταν αυτές υπολείπονται, και μάλιστα κατά πολύ, του πληθωρισμού σε ενέργεια και είδη πρώτης ανάγκης. Με τη στήριξη του γραφειοκρατικού συνδικαλισμού, οι συζητήσεις για τις ανάγκες μας γίνονται μεταξύ κυβέρνησης και εργοδοτών, ενώ παράλληλα κάθε φορά που κάνουμε λόγο για τις δικές μας, πραγματικές ανάγκες μάς λένε παράλογους ή ακραίους. Η «υγιής» επιχειρηματικότητά τους απαιτεί ασθενείς εργαζόμενους.
Εμείς, ως εργαζόμενοι, πρέπει να θέσουμε τις δικές μας προτεραιότητες. Οι ανάγκες μας δεν μπορούν να «περιμένουν» τα κέρδη τους. Ο μισθός μας αδυνατεί να καλύψει τα στοιχειώδη και είναι προφανής η αδυναμία των επιδομάτων και των αυξήσεών τους να εξυπηρετήσουν την καθημερινότητα. Παράλογοι δεν είμαστε εμείς που ζητάμε αυξήσεις, παράλογο είναι να πιστεύει κανείς ότι ένα market pass των 20 ευρώ τον μήνα αρκεί για να καλύψει τις αυξήσεις των τροφίμων. Ένας στους δύο εργαζόμενους δήλωνε το 2023 ότι ο μισθός του εξαντλείται τη 18η ημέρα και η απάντηση σε αυτό δεν μπορεί να είναι μια αύξηση των 43 ευρώ μεικτά που προτείνουν φέτος κυβέρνηση και κεφάλαιο. Όσο μένουμε θεατές, τόσο θα βλέπουμε τον μισθό μας να συρρικνώνεται. Η κυβέρνηση επαίρεται ότι τα τελευταία 5 χρόνια έχουν γίνει 4 αυξήσεις, αλλά η πραγματικότητα, όπως τη βιώνουμε καθημερινά, δείχνει το μέγεθος της ανισότητας: η αγοραστική αξία των χρημάτων μας είναι στα επίπεδα του 2009, ενώ τα κέρδη τους βρίσκονται σε σταθερή ανοδική πορεία. Όσο παραμένουμε θεατές στις συζητήσεις, τόσο θα βλέπουμε την ψαλίδα να ανοίγει. Είμαστε εργαζόμενοι/ες με πραγματικές ανάγκες και βάζουμε αυτές πρώτα ‒ και όχι τα κέρδη του κάθε αφεντικού.
Απαιτούμε την άμεση επαναφορά των Συλλογικών Συμβάσεων Εργασίας με υποχρεωτική ισχύ, ώστε να διαπραγματευόμαστε τον μισθό μας με τους δικούς μας όρους. Απαιτούμε αναβάθμιση του ΟΜΕΔ και επαναφορά της δυνατότητας μονομερούς προσφυγής των σωματείων σε αυτόν. Συλλογική Σύμβαση Εργασίας σημαίνει προστασία εισοδήματος για όλους, σημαίνει διασφάλιση καλύτερων συνθηκών εργασίας.
Καλούμε τις συναδέλφισσες και τους συναδέλφους τη Δευτέρα 8 Απριλίου στις 19:30 στα γραφεία του Συλλόγου μας (Λόντου 6, β΄ όροφος, Εξάρχεια) σε ενημερωτική συζήτηση με θέμα: «Οι Συλλογικές Συμβάσεις Εργασίας και τα σύγχρονα εργατικά δικαιώματα». Εισηγητής ο Απόστολος Καψάλης (Επίκουρος Καθηγητής στο Πάντειο Πανεπιστήμιο, Επιστημονικός Συνεργάτης ΙΝΕ ΓΣΕΕ).
Σύλλογος Υπαλλήλων Βιβλίου – Χάρτου – Ψηφιακών Μέσων Αττικής (ΣΥΒΧΨΑ)
Λόντου 6, Εξάρχεια – Αθήνα | 2103820537 & 6980182255 | sylyp_vivliou@yahoo.gr | https://bookworker.wordpress.com/
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου