*Ο David Spencer είναι καθηγητής Οικονομικών και Πολιτικής Οικονομίας. Πηγή: Network
Χώρες σε όλο τον κόσμο είχαν εθνικές εορτές στις αρχές Μαΐου. Στις ΗΠΑ τουλάχιστον, αυτές οι διακοπές συνδέονται στενά με την ιστορία της εργασίας και με τους αγώνες για τον χρόνο που αφιερώνεται στην εργασία. Η Πρωτομαγιά, συγκεκριμένα, έχει την προέλευσή της στον αγώνα για μια εργάσιμη ημέρα οκτώ ωρών στο τέλος του 19ου αιώνα. Αυτός ο αγώνας ήταν – και παραμένει – μια αναζήτηση για ένα ευρύτερο ιδανικό, δηλαδή την επίτευξη μιας ζωής πέρα από την εργασία.
Ωστόσο, παρά την όλη πρόοδο στην κοινωνία, αυτό το ιδανικό παραμένει ανεκπλήρωτο. Η εργασία δεν έχει μειωθεί στην κοινωνία. Αντίθετα, εξακολούθησε να κυριαρχεί στη ζωή μας, συχνά με τρόπους που βλάπτουν την υγεία και την ευημερία μας. Πολλοί Αμερικανοί εργαζόμενοι βρέθηκαν να εργάζονται περισσότερο από οκτώ ώρες την ημέρα – το όνειρο της λιγότερης εργασίας που προωθούταν από τους προγόνους τους έχει μετατραπεί σε εφιάλτη πολλών ωρών εργασίας, χωρίς επιπλέον αμοιβή. Οι εργαζόμενοι του Ηνωμένου Βασιλείου δεν τα πήγαν πολύ καλύτερα, τουλάχιστον τα τελευταία χρόνια, αντιμετωπίζοντας χαμηλότερη πραγματική αμοιβή για τις ίδιες ή περισσότερες ώρες εργασίας.
Η εργασία δεν έχει μειωθεί στην κοινωνία. Αντίθετα, συνεχίζει να κυριαρχεί επί της ζωή μας
Η ειρωνεία είναι φυσικά ότι ο καπιταλισμός έπρεπε να προσφέρει κάτι διαφορετικό. Έπρεπε να προσφέρει μια ζωή περισσότερου ελεύθερου χρόνου. Η τεχνολογία έπρεπε να προχωρήσει με τρόπους που θα κέρδιζαν τις αργίες κάθε μήνα, πιθανώς ακόμη και κάθε εβδομάδα. Αυθεντίες όπως ο οικονομολόγος John Maynard Keynes ονειρεύτηκαν μια εβδομάδα εργασίας 15 ωρών έως το 2030. Ωστόσο, ο καπιταλισμός έχει δημιουργήσει το ακριβώς αντίθετο. Το αποτέλεσμά του ήταν να διατηρήσει και να επεκτείνει την εργασία. Δημιούργησε επίσης προβλήματα στο περιεχόμενο και τη σημασία της εργασίας.
Οι περιστάσεις είναι τέτοιες που, αντί να ξεκουραζόμαστε και να απολαμβάνουμε τον ελεύθερο χρόνο μας στις αργίες, είναι πιθανό να τον ξοδεύουμε εξαντλημένοι, αγχωμένοι και ενοχλημένοι για έναν κόσμο που είναι κάτι λιγότερο από αυτό που μπορεί να είναι.
Η εργασία δεν λειτουργεί
Ως παράδειγμα του προβλήματος της σύγχρονης εργασίας, εξετάστε μια πρόσφατη έκθεση του Ηνωμένου Βασιλείου από τη βιομηχανική ομάδα Chartered Institute of Personnel and Development (CIPD). Έδειξε πώς αυξάνεται ο αριθμός των εργαζομένων, που εργάζονται ενώ είναι άρρωστοι. Παρουσιάζουν αυτό που ονομάζεται «παρουσιασμός».**
Το CIPD βρήκε επίσης υψηλό αριθμό εργαζομένων που ήταν έτοιμοι να εργαστούν ενώ βρίσκονταν σε διακοπές. Η εργασία, φαίνεται, επεκτείνεται σε χρόνο που οι εργαζόμενοι δεν αμείβονται ούτε εργάζονται δια ζώσης.
Ένας λόγος γι’ αυτήν τη συμπεριφορά είναι η διάχυτη «εργασιακή ηθική». Η ιδέα της εργασίας παραμένει ισχυρή και δεν αφήνει κανένα ίχνος χαλάρωσης. Η «εργασιακή ηθική» μπορεί να έχει ως αντανάκλαση -στην περίπτωση ορισμένων θέσεων εργασίας μεσαίας τάξης- τις υψηλές εσωτερικές ανταμοιβές, αλλά αντικατοπτρίζει επίσης τους κοινωνικούς κανόνες και τις επιταγές που χαρακτηρίζουν την εργασία. Είναι περιττό να πούμε ότι αυτοί οι κανόνες και οι επιταγές εξυπηρετούν τα υλικά συμφέροντα των εργοδοτών.
Ένας άλλος λόγος για την αφοσίωση των εργαζομένων στην εργασία είναι η πίεση της οικονομικής ανάγκης. Οι σταθεροί και μειωμένοι πραγματικοί μισθοί σημαίνουν ότι οι εργαζόμενοι πρέπει να συνεχίσουν να εργάζονται για να ζήσουν. Το όνειρο του Κέινς για μια 15ωρη εβδομάδα εργασίας έως το 2030 ήθελε καλοπροαίρετους εργοδότες να μεταφέρουν τα κέρδη παραγωγικότητας από την τεχνολογία με τη μορφή μικρότερων ωρών εργασίας. Δεν μελετούσε έναν κόσμο όπου οι εργοδότες θα έβγαζαν τα κέρδη για τον εαυτό τους, σε βάρος της περισσότερης εργασίας για τους εργαζόμενους.
Το αίτημα των εργοδοτών για περισσότερη εργασία έχει εντατικοποιηθεί από αλλαγές στην τεχνολογία που μας έχουν δεσμεύσει να εργαστούμε. Τα smartphone σημαίνει άμεση πρόσβαση σε email και προσφέρουν συνεχή σύνδεση στην εργασία. Το να είσαι σε ετοιμότητα όταν δεν δουλεύεις είναι μέρος της σύγχρονης εργασιακής κουλτούρας.
Υπάρχει επίσης μια άμεση πτυχή με την έννοια ότι η εργασία τώρα είναι συχνά επισφαλής και ανασφαλής. Οι άνθρωποι δεν τολμούν να δείξουν έλλειψη αφοσίωσης από φόβο ότι θα χάσουν τη δουλειά τους. Πόσο καλύτερα να δείξετε αφοσίωση από το να παρευρεθείτε στην εργασία ενώ είστε άρρωστοι και να εργαστείτε κατά τη διάρκεια των διακοπών;
Το σύγχρονο φαινόμενο του «παρουσιασμού» είναι μια παθολογία που συνδέεται με ένα περιβάλλον εργασίας όπου οι εργαζόμενοι δεν έχουν τον έλεγχο. Αντικατοπτρίζει μια κατάσταση που επιβάλλεται παρά επιλέγεται και μια κατάσταση που λειτουργεί ενάντια στα συμφέροντα των εργαζομένων.
Σκοτώνοντας χρόνο στη δουλειά
Ωστόσο, όλα τα στοιχεία είναι ότι οι πολλές ώρες είναι κακές για την υγεία και τελικά την παραγωγικότητα. Οι εργαζόμενοι που εργάζονται πολλές ώρες είναι πιο πιθανό να έχουν καρδιακή προσβολή , να υποστούν εγκεφαλικό επεισόδιο και να υποφέρουν από κατάθλιψη. Το να έρθετε στην εργασία άρρωστοι είναι επίσης πιθανό να σας κάνει να αισθανθείτε πιο άρρωστοι και θα μπορούσε να κάνει τους άλλους γύρω σας άρρωστους.
Πρόσφατη έρευνα από τις ΗΠΑ υποδηλώνει ότι οι τοξικοί χώροι εργασίας (υπερβολικές ώρες, αγχωτικά καθεστώτα εργασίας) αποτελούν καταστροφή για τη δημόσια υγεία. Αυτοί οι χώροι εργασίας έχουν αποδειχθεί ότι μειώνουν τη ζωή – κυριολεκτικά σκοτώνουν εργαζόμενους.
Η εναλλακτική λύση είναι οι εργοδότες να αναδιοργανώσουν την εργασία. Τα στοιχεία δείχνουν ότι οι λιγότερες ώρες εργασίας μπορούν να ενισχύσουν την υγεία και την παραγωγικότητα, παρέχοντας πιθανά οφέλη για τους εργοδότες και τους εργαζομένους. Εξ ου και οι αυξανόμενες εκκλήσεις για μια εβδομάδα εργασίας τεσσάρων ημερών.
Δεδομένων αυτών των στοιχείων, γιατί οι εργοδότες συνεχίζουν να πιέζουν τους εργαζόμενους να εργαστούν περισσότερο; Η απλή απάντηση σχετίζεται με το ίδιο το καπιταλιστικό σύστημα. Η επιτακτική ανάγκη για κέρδος μεταφράζεται σε μια προσπάθεια να λειτουργήσει περισσότερο. Η τεχνολογία, για παρόμοιους λόγους, γίνεται εργαλείο ελέγχου και άντλησης περισσότερης εργασίας.
Ενώ οι εργοδότες μπορεί να επωφεληθούν από λιγότερη εργασία, εργάζονται μέσα σε ένα σύστημα που αποτρέπει αυτόν τον στόχο. Το να εργάζεται κανείς λιγότερο είναι επιζήμιο για ένα σύστημα όπου το κέρδος έχει μεγαλύτερη σημασία από την επιδίωξη της ευημερίας εντός και εκτός εργασίας. Οι θάνατοι από υπερβολική εργασία είναι απαραίτητο υποπροϊόν.
Οι αργία της Πρωτομαγιάς, όπως και άλλες δημόσιες αργίες, θα έπρεπε να είναι μια μέρα γιορτής, μια αναγνώριση του πόσο έχουμε φτάσει ως κοινωνία στη μείωση της εργασίας. Αντ ‘αυτού, φέρνει σε απότομη προσγείωση έναν κόσμο που δεν κέρδισε – έναν κόσμο που χάθηκε από ένα σύστημα που προνοεί για το κέρδος έναντι των ανθρώπων.
Αν θέλουμε ένα καλύτερο μέλλον, πρέπει να συνεχίσουμε τον συλλογικό αγώνα για λιγότερη δουλειά. Η ζωή μας μπορεί να εξαρτάται από αυτό.
**Το φαινόμενο κατά το οποίο ο εργαζόμενος μπορεί να αντιμετωπίζει κάποιο μικρό ή και μεγάλο πρόβλημα υγείας αλλά συνεχίζει να εργάζεται είτε διότι εξαναγκάζεται από τον εργοδότη του, είτε γιατί νοιώθει πως η απουσία του θα απειλήσει τη θέση του ή ακόμα και την βιωσιμότητα της επιχείρησης.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου