Της Ιωάννας Σωτήρχου
Κι όμως οι Ζαπατίστας, επιχειρώντας μια αντίστροφη κατάκτηση, αναμένονται τούτες τις μέρες στην Ευρώπη. Αναπλέοντας το παρελθόν προς το μέλλον, μετά από ένα ταξίδι 8 εβδομάδων στον Ατλαντικό, η πρώτη αντιπροσωπεία των ζαπατίστας, από το Ταξίδι για τη Ζωή, ήδη έφτασε στις Αζόρες και αναμένεται να αποβιβαστεί στις 20-21 Ιούνη στην πόλη του Βίγκο, στις ακτές της Γαλικίας.
Όταν τον Οκτώβρη του 2020, εν μέσω πανδημίας, ανακοίνωσαν ότι, σε ένα Ταξίδι για τη Ζωή (το ταξίδι ξεκινάει-οι Ζαπατίστας στην Ευρώπη), θα διατρέξουν «τις γέφυρες της αξιοπρέπειας που ενώνουν τις πέντε ηπείρους…» σχεδόν κανείς, από τους λίγους που το διάβασαν, δεν το πίστεψε, δεν έδωσε σημασία. Η πανδημία, ο φόβος, η κούραση, η αβεβαιότητα, κυριαρχούσαν τις ζωές μας. Την ελπίδα ή και τα όνειρα τα φυλάγαμε καλά μέσα μας για ένα μέλλον, που κανείς μας δεν μπορούσε να προσδιορίσει χρονικά, αλλά που το επιθυμούσαμε.
Ούτε την 1η Γενάρη, όταν, κόντρα σε κάθε λογική και πραγματικότητα, επέμεναν στην ελπίδα και μοιραζόντουσαν με χιλιάδες συλλογικότητες του πλανήτη, 700 μόνο από την Ευρώπη, μια ΚΟΙΝΗ ΔΙΑΚΗΡΥΞΗ ΓΙΑ ΤΗ ΖΩΗ (μια Διακήρυξη για τη Ζωή - karavanizapatista https://karavanizapatista.espivblogs.net/2021/01/01/mia-diakiryxi-gia-ti-zoi/ ), πιστέψαμε στο εφικτό αυτού του ταξιδιού. Τα λόγια τους: «…Απέναντι στα δυνατά τρένα, τα κανό μας… Απέναντι στα τείχη και τα σύνορα, η συλλογική μας πλεύση…. Απέναντι στο μεγάλο κεφάλαιο, το κοινό μας χωράφι… Απέναντι στην καταστροφή του πλανήτη, ένα βουνό που ταξιδεύει αξημέρωτα… Είμαστε ζαπατίστας, φορείς του ιού της αντίστασης και της εξέγερσης, και ως τέτοι@ς θα πάμε στις 5 ηπείρους…», ηχούσαν σαν «ποίηση», καλοδεχούμενη και εμψυχωτική αλλά ανέφικτη.
Λίγους μήνες μετά, στις 2 του Μάη του 2021, αυτό το -κόντρα σε κάθε λογική και σε κάθε πραγματικότητα- ταξίδι για τη ζωή, ξεκίνησε. Οι ζαπατίστας, αναπλέοντας την ιστορία, με σημείο εκκίνησης ένα παρελθόν, που για τους ιθαγενείς λαούς μετράει 500 χρόνια ολέθρου και θανάτου, ταξιδεύουν την αντίστροφη πορεία από εκείνη της κατάκτησης της γης τους από μια Ευρώπη των αποπάνω και τότε και τώρα.
Από το νησί Μουχέρες (Isla Mujeres), νησί της θεάς Μάγια Ixchel, της θεάς «μάνα-σελήνη, μάνα-αγάπη, μάνα-οργή, μάνα-ζωή» ξεκίνησε το πλοίο Λα Μοντάνια (Το Βουνό) με πορεία το λιμάνι του Βίγκος στη Γαλικία.
Εφτά ζαπατίστας, η Μοίρα 421, 4 γυναίκες, 2 άνδρες και 1 τρανς επιβαίνουν στο πλοίο ως η πρώτη, δια θαλάσσης, αντιπροσωπεία των ζαπατίστας σε αυτό το Ταξίδι για Ζωή. Θα τους ακολουθήσουν αεροπορικώς, στις αρχές Ιουλίου, 153 ακόμα ιθαγενείς ζαπατίστας, αλλά και μέλη του Εθνικού Ιθαγενικού Κογκρέσου του Μεξικού και του Μετώπου των λαών για την Υπεράσπιση της Γης και των Νερών.
Θα επισκεφθούν 29 χώρες-τόπους της Ευρώπης (Γερμανία, Αυστρία, Βέλγιο, Βουλγαρία, Καταλονία, Ιταλία, Κύπρο, Κροατία, Δανία, Σλοβενία, Ισπανία, Φιλανδία, Γαλλία, Ελλάδα, Ολλανδία, Ουγγαρία, Λουξεμβούργο, Νορβηγία, Χώρα τω Βάσκων, Πολωνία, Πορτογαλία, Ηνωμένο Βασίλειο, Ρουμανία, Ρωσία, Σερβία, Σουηδία, Ελβετία, Τουρκία και Ουκρανία) από συλλογικότητες, αγώνες και αντιστάσεις των οποίων έχουν δεχθεί πρόσκληση για συναντήσεις.
Ο χρόνος της άφιξής τους στην Ελλάδα, που επίσης αναμένεται και θα γίνει σύντομα γνωστός, θα εξαρτηθεί από τη συνολική διοργάνωση του ταξιδιού στην Ευρώπη. Πάντως στην Ελλάδα έχουν ήδη αρχίσει οι προετοιμασίες για την υποδοχή τους. Οι 200 περίπου συλλογικότητες που συνυπογράφουν με τους ζαπατίστας τη Διακήρυξη για τη Ζωή, έχουν σχηματίσει έναν πανελλαδικό συντονισμό που έχει οργανωθεί σε επιμέρους τοπικούς και θεματικούς συντονισμούς για τους οποίους μπορείτε να ενημερωθείτε εδώ.
Αντιστάσεις και κινήματα, όπως το κίνημα για το νερό στις Σταγιάτες, το κίνημα ενάντια στις εξορύξεις χρυσού στη Χαλκιδική, τοπικά κινήματα ενάντια στις ανεμογεννήτριες και τις εξορύξεις, φεμινιστικές και ΛΟΑΤΚΙ συλλογικότητες, συνεργατικές δικτυώσεις, συνελεύσεις γειτονιών, οργανώσεις για τα δικαιώματα των προσφύγων και μεταναστών, μουσικά γκρουπ, θεατρικές ομάδες, εργατικές λέσχες, σωματεία βάσης… απ’ άκρη σ’ άκρη στην Ελλάδα, θα δεχτούν τους ζαπατίστας στους χώρους τους, θα μοιραστούν εμπειρίες και αγώνες και θα συμπορευτούν σε δράσεις και εκδηλώσεις.
Αντίστοιχες προετοιμασίες και συντονισμοί οργανώνονται και σε ευρωπαϊκό επίπεδο, με στόχο, πέρα από τις ανά χώρα συναντήσεις, και τις ευρωπαϊκές κοινές δράσεις, όπως τη Συνάντηση Γυναικών Τρανς… στις ZAD (ZAD de Notre Dame des Landes) στη Γαλλία, στις 10 και 11 Ιουλίου, μια μεγάλη πορεία στις 13 Αυγούστου στη Μαδρίτη, τη μέρα που συμπληρώνονται 500 χρόνια από την καταστροφή της Τενοτσιτλάν, πρωτεύουσας των Ασδέκων, από τον Κορτές και άλλες που βρίσκονται σε στάδιο προετοιμασίας.
27 χρόνια μετά την εξέγερση
«… το δίλημμα μας δεν ήταν ανάμεσα στη διαπραγμάτευση και στον πόλεμο, αλλά ανάμεσα στο θάνατο και τη ζωή…
Και επιλέξαμε. Και αντί να αφοσιωθούμε στην εκπαίδευση ανταρτών, στρατιωτών και ταγμάτων, προετοιμάσαμε λειτουργούς της εκπαίδευσης και της υγείας κι άρχισαν να οικοδομούνται οι βάσεις της αυτονομίας...
Αντί να χτίζουμε στρατόπεδα, να βελτιώνουμε τον οπλισμό μας, να ορθώνουμε τείχη και να σκάβουμε χαρακώματα, χτίσαμε σχολεία, νοσοκομεία και κέντρα υγείας, βελτιώσαμε τις συνθήκες της ζωής μας.
Αντί να αγωνιζόμαστε για να καταλάβουμε ένα χώρο στον Πάνθεον των εξατομικευμένων θανάτων των αποκάτω, επιλέξαμε να οικοδομήσουμε τη ζωή.
Όλα αυτά καταμεσής ενός πολέμου που, αν και υπόκωφος, δεν ήταν λιγότερο θανατηφόρος».
27 χρόνια λοιπόν μετά στα βουνά του νοτιοανατολικού Μεξικού, υπάρχει μια εξέγερση που επεκτείνεται: τον Αύγουστο του 2019, σπάζοντας τον κυβερνητικό κλοιό, απελευθερώνουν νέα εδάφη και ιδρύουν 7 νέα καρακόλ- έδρες του τρίτου βαθμού αυτοδιοίκησης, όπου λειτουργούν τα Συμβούλια Καλής Διακυβέρνησης- που προστίθενται στα ήδη 5 που υπήρχαν, παράλληλα με τα 11 Κέντρα Αντίστασης και Εξέγερσης ώστε η εξέγερση να υπηρετεί με συνέπεια την αρχική επιλογή της οικοδόμησης της ζωής στη θέση του θανάτου που τους προσφερόταν ως μοναδικός δρόμος.
Οι αμεσοδημοκρατικές δομές εξουσίας (ορισμός εκπροσώπων από τη συνέλευση, εναλλαγή στην άσκηση καθηκόντων διακυβέρνησης, ανακλητότητα, απουσία αμοιβής…), πέρα από τη μη συσσώρευση δύναμης στα χέρια λίγων ειδικών της εξουσίας, εξασφαλίζουν την υλοποίηση της αυτονομίας σε όλες τις πτυχές της κοινωνικής ζωής: υγεία, εκπαίδευση, δικαιοσύνη, οικονομία.
Χιλιάδες λειτουργοί εκπαίδευσης και υγείας έχουν εκπαιδευτεί σε όλες τις κοινότητες. Εκατοντάδες σχολεία και δεκάδες κέντρα Εκπαίδευσης Δασκάλων έχουν χτιστεί. H κάθε κοινότητα διαθέτει ένα κέντρο πρωτοβάθμιας υγείας (casa de salud) και ο κάθε Αυτόνομος Δήμος μια μικροκλινική. Ενα νοσοκομείο εξοπλισμένο για απλές χειρουργικές επεμβάσεις, με εργαστήρια οφθαλμολογίας, γυναικολογίας, οδοντιατρικής προσφέρει δωρεάν τις υπηρεσίες του σε ζαπατίστας και μη ζαπατίστας ιθαγενείς.
Η έρευνα και η συστηματική καταγραφή των παραδοσιακών θεραπευτικών πρακτικών και γνώσεων, βρίσκεται στο κέντρο της δουλειάς των λειτουργών υγείας. Η πρόληψη με την πλατιά της έννοια, από την καλλιέργεια της γης χωρίς χημικά μέσα έως τις καμπάνιες εμβολιασμού, είναι ένα πολύτιμο εργαλείο σε κοινότητες που τους λείπουν οι πόροι, δεν δέχονται και δεν ζητάνε τίποτε από το κράτος και βιώνουν έναν ασφυκτικό κλοιό τόσο από τον μεξικάνικο στρατό όσο και από τις παραστρατιωτικές ομάδες.
Από την άλλη, εκατοντάδες συνεταιρισμοί και η συλλογική δουλειά της γης προσφέρουν μία σχετική διατροφική αυτονομία στις εξεγερμένες κοινότητες.
Για την ολιστική αντιμετώπιση της υγείας, για την οικοδόμηση μιας άλλης εκπαίδευσης -τόσο όσον αφορά τα παιδαγωγικά εργαλεία, όσο και όσον αφορά τα γνωστικά πεδία, για τους θεσμούς μιας άλλης δικαιοσύνης -αποκαταστατικής και όχι τιμωρητικής, για την άλλη οικονομία που βασίζεται στη συλλογική ιδιοκτησία της γης και στη συλλογική δουλειά, θα άξιζαν πολύ περισσότερες γραμμές από τις περιορισμένες δυνατότητες αυτού του άρθρου που γράφεται με αφορμή το ταξίδι των ζαπατίστας στην Ευρώπη.
Ας σταθούμε μόνο σε ένα σημείο που αφορά τις διαδικασίες μετασχηματισμού στο εσωτερικό των εξεγερμένων ζαπατιστικών κοινοτήτων, τις:
Εξεγερμένες γυναίκες Ζαπατίστας
Η σύνθεση της αποστολής (80% γυναίκες), η συμμετοχή με ισχυρά συμβολικό τρόπο της Μαριχοσέ, μίας γυναίκας τρανς, αντανακλά τις βαθιές αλλαγές που έχουν συμβεί στο εσωτερικό των εξεγερμένων κοινοτήτων αυτά τα 27 χρόνια της εξέγερσης. Ο EZLN και οι ίδιες οι γυναίκες ζαπατίστας έβαλαν από την πρώτη στιγμή της εξέγερσης, στο κέντρο του αγώνα τους τη γυναικεία χειραφέτηση. Η αλλαγή των σχέσεων των φύλων στις ζαπατιστικές κοινότητες, συνιστά μία από τις πιο ενδιαφέρουσες πτυχές της οικοδόμησης της αυτονομίας. Δεν είναι αγώνας για τα δικαιώματα ατομικοτήτων, είναι αγώνας για συλλογικό κοινωνικό μετασχηματισμό, αγώνας για αλλαγή συνηθειών όλης της κοινωνίας.
Όντας το πρώτο λατινοαμερικάνικο αντάρτικο που έβαλε στο κέντρο της πολιτικής του ατζέντας τις διεκδικήσεις των γυναικών, ο ΕΖLΝ αντιμετώπισε την πρόκληση να αλλάξει, στο εσωτερικό των εξεγερμένων λαών Μάγια, τις μισογυνικές και ομοφοβικές συνήθειες, που έχουν αφήσει τα 500 χρόνια αποικιοκρατίας και εξαναγκασμένου εκχριστιανισμού.
Είκοσι επτά χρόνια μετά μπορεί κανείς να μιλήσει για «μια επανάσταση μέσα στην επανάσταση». Και αυτό δεν αφορά μόνο την ΑΠΟΛΥΤΗ εξάλειψη της βίας, στις ζαπατιστικές κοινότητες, απέναντι στις γυναίκες, δεν αφορά μόνο την, πραγματωμένη πλέον, συμμετοχή των γυναικών στα κοινά σε πολιτικό και κοινωνικό επίπεδο ή τη δυνατότητα να αποφασίζουν εκείνες για τον εαυτό τους και το σώμα τους. Αφορά την αλλαγή κουλτούρας γυναικών και ανδρών ζαπατίστας, με τους τελευταίους να κατανοούν, μέσα από τον αγώνα των συντροφισσών τους, ότι η έννοια «φροντίδα της καθημερινής ζωής» πρέπει να μπει στις συνήθειές τους.
Ο αγώνας των γυναικών ζαπατίστας είναι, κυριολεκτικά, η επινόηση μιας νέας ζωής στις εξεγερμένες κοινότητες. Για την οποία, χωρίς αμφιβολία, οι γυναίκες έχουν περισσοτέρους λόγους να παλέψουν από ότι οι άνδρες. Η «επανάσταση» όμως συνίσταται στην αλλαγή κουλτούρας τόσο των γυναικών όσο και των ανδρών ζαπατίστας, στην αργή, αλλά βαθιά και από τα κάτω, συνειδητοποίηση ότι οι ρόλοι επιβάλλονται και χρησιμεύουν στην αναπαραγωγή αυτού εδώ του καταστροφικού συστήματος και ότι μια καινούργια ζωή, ένας καινούργιος κόσμος, απαιτεί διαφορετικές έμφυλες σχέσεις που πρέπει να κατακτηθούν συλλογικά.
«Εάν οι αστροναύτες ψάχνουν ζωή στο διάστημα, οι ζαπατίστας θα ερευνήσουν ένα μεγαλύτερο μυστήριο: θα υπάρχει ζωή στη γη;» Juan Villoro
Πριν λίγες μέρες από αυτές εδώ τις σελίδες ο Τάσος Τσακίρογλου έθετε μια σειρά ερωτήματα:
«Μπορούμε από την κυβερνησιμότητα και τη γραφειοκρατική διαχείριση να επινοήσουμε κάτι διαφορετικό σε κοινωνικό και ατομικό επίπεδο; Μπορούμε να εφεύρουμε ένα μέλλον χωρίς τον νεοφιλελεύθερο καπιταλισμό και την τυραννία της αγοράς; Μπορούμε να επανεπινοήσουμε την πολιτική συμμετοχή και τη δημοκρατία; Μπορούμε να ξεπεράσουμε την κτηνώδη κατανάλωση και να περάσουμε σε ένα στάδιο "ολιγαρκούς αφθονίας"; Μπορούμε να ξαναπιάσουμε το νήμα με το παρελθόν και να σχεδιάσουμε το μέλλον; Από τις απαντήσεις στα ερωτήματα αυτά θα εξαρτηθούν η πορεία μας τα επόμενα χρόνια, αλλά και η τύχη του πλανήτη που μας φιλοξενεί».
Οι απαντήσεις ίσως βρίσκονται στην εμπειρία των ζαπατίστας και στο κοινό -όλων μας- Ταξίδι για τη Ζωή. Ίσως βρίσκονται σε «αντιστάσεις και εξεγέρσεις που μας δείχνουν ότι, αν οι από πάνω γκρεμίζουν τις γέφυρες και κλείνουν τα σύνορα, μένει να διασχίσουμε τους ποταμούς και τις θάλασσες για να συναντηθούμε. Ότι η θεραπεία, αν υπάρχει, είναι παγκόσμια, και έχει το χρώμα της γης, της εργασίας που ζει και πεθαίνει στους δρόμους και στις γειτονιές, στις θάλασσες και στους ουρανούς, στα βουνά και στα έγκατά της. Και, όπως το καλαμπόκι των ιθαγενών, έχει πολλά χρώματα, αποχρώσεις και ήχους… …αντιστάσεις και εξεγέρσεις που, ακόμα κι αν σίγησαν ή ξεχάστηκαν, παραμένουν καθοριστικά ίχνη μιας ανθρωπότητας που αρνείται να ακολουθήσει το σύστημα στο βιαστικό του βηματισμό προς την κατάρρευση». https://karavanizapatista.espivblogs.net/2020/10/05/ellinika-ena-voyno-mesopelaga/
► Ενημέρωση για το Ταξίδι για τη Ζωή εδώ #Oι Ζαπατίστας στην Ευρώπη
► Υλικά (αφίσες, μπλούζες, κονκάρδες, κάρτες, τσάντες) για τη στήριξη του ταξιδιού στο ΣΥΝ.ΑΛΛΟΙΣ (Νηλέως 35), ΠΑΓΚΑΚΙ (Γ.Ολυμπίου 17), ΛΑΚΑΝΤΟΝΑ (Ηπίτου 4), ΣΒΟΥΡΑ (Σπ. Τρικούπη 21)
ΣΗΜΕΙΩΣΗ altersyros: Δείτε, ακολούθως, από το karavanizapatista, την ανακοίνωση και το σχετικό ΒΙΝΤΕΟ, από την άφιξη του πλοίου των Ζαπατίστας στο πρώτο του λιμάνι στην Ευρώπη: ΦΤΑΣΑΜΕ!
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου