 |
Δορυφορικές λήψεις υψηλής ευκρίνειας αποκαλύπτουν το μέγεθος της οικολογικής κατάρρευσης στην παλαιστινιακή γη |
Οικοκτονία στη Γάζα από τις βόμβες του Ισραήλ
«Ως Παλαιστίνιος επιστήμονας και οικολόγος βαθιά ριζωμένος στα τοπία και τις κοινότητες της Παλαιστίνης γίνομαι μάρτυρας μιας καταστροφικής εξέλιξης – μιας συστηματικής επίθεσης στα οικοσυστήματα, τα μέσα διαβίωσης και την επιβίωσή μας. Αυτή η επίθεση δεν είναι παράπλευρες απώλειες σε μια σύγκρουση, είναι οικοκτονία», γράφει στον ιστότοπο The Ecologist ο Μαζίν Κουμσίγε, ιδρυτής και διευθυντής του Παλαιστινιακού Ινστιτούτου για τη Βιοποικιλότητα και τη Βιωσιμότητα στο Πανεπιστήμιο Βηθλεέμ στην Παλαιστίνη, σε μια κατ’ ουσίαν έκκληση για την ανάγκη πίεσης για την κινητοποίηση διεθνών οργανισμών για τη Γάζα.
Ο όρος «οικοκτονία» αναφέρεται σε σοβαρή, εκτεταμένη και μακροπρόθεσμη περιβαλλοντική καταστροφή που υπονομεύει την ικανότητα των κατοίκων να απολαμβάνουν και να διατηρούν τη ζωή («Οικοκτονία ίσον έγκλημα πολέμου», «Εφ.Συν.», 28/6/2021).
Λιμός
Παρ’ όλο που το Αρθρο 8 του Καταστατικού της Ρώμης αναγνωρίζει την περιβαλλοντική ζημία σε καιρό πολέμου ως έγκλημα πολέμου, αυτό έχει επιτευχθεί σπάνια ή έχει επικαλεστεί στην πράξη, γράφει ο Κουμσίγε. Στην Παλαιστίνη η υποβάθμιση του περιβάλλοντος δεν είναι τυχαία – είναι σκόπιμη, παρατεταμένη και στοχεύει στη διάσπαση της οικολογικής σταθερότητας του παλαιστινιακού λαού.
Από τον Οκτώβριο του 2023 το περιβάλλον της Γάζας έχει υποστεί σχεδόν αδιανόητη καταστροφή. Η επίθεση του Ισραήλ σε γεωργικές εκτάσεις, συστήματα ύδρευσης και υποδομές επισπεύδει τον λιμό, την περιβαλλοντική κατάρρευση και τον εκτοπισμό – πράξεις αλληλένδετες με τις διαστάσεις της οικοκτονίας. Η εργασία με τηλεπισκόπηση δείχνει ότι το 64% έως 94%, ανάλογα με την περιοχή, της δενδροκάλυψης της Γάζας αποδεκατίστηκε μόλις τους πρώτους 12 μήνες («Τεράστια αγροτική καταστροφή στη Γάζα», «Εφ.Συν.», 10/3/2025).
Οικοσύστημα
Κρίσιμες υποδομές έχουν καταρρεύσει. Η διάθεση αποβλήτων, τα συστήματα αποχέτευσης, οι μονάδες επεξεργασίας νερού και τα ενεργειακά δίκτυα είναι εκτός λειτουργίας, απελευθερώνοντας 100.000 κυβικά μέτρα ακατέργαστων λυμάτων καθημερινά στη θάλασσα. Τα συντρίμμια από τους βομβαρδισμούς -που εκτιμώνται σε έως και 50 εκατομμύρια τόνους μέχρι τα μέσα του 2024- ρίχνουν τοξίνες (αμίαντο, βαρέα μέταλλα) στο έδαφος, τα υπόγεια ύδατα και τον αέρα μολύνοντας τα πάντα.
Η καταστροφή των γεωργικών προϊόντων είναι συστηματική. Η Forensic Architecture, ένας ερευνητικός οργανισμός για τη διερεύνηση της κρατικής και εταιρικής βίας που εδρεύει στο Goldsmiths του Πανεπιστημίου του Λονδίνου, επιβεβαιώνει στοχευμένες επιθέσεις σε οπωρώνες και θερμοκήπια. Στην Ανατολική Τζαμπαλίγια, ολόκληρες οικογενειακές αγροκτήσεις ισοπεδώθηκαν για στρατιωτικούς δρόμους πρόσβασης, αναφέρει ο Κουμσίγε.
Διεθνείς φορείς επιβεβαιώνουν την κλίμακα αυτής της καταστροφής. Η Μόνιμη Αποστολή της Παλαιστίνης στην Ολλανδία κήρυξε επίσημα την οικολογική καταστροφή της Γάζας ως οικοκτονία, σημειώνοντας ότι λιγότερο από το 5% των γεωργικών εκτάσεων παραμένουν καλλιεργήσιμες. Η Παγκόσμια Τράπεζα, ο ΟΗΕ και η Ε.Ε. προειδοποιούν για περιβαλλοντικές ζημιές πολλών δισεκατομμυρίων δολαρίων και μη αναστρέψιμη υποβάθμιση του οικοσυστήματος.
Ο πόλεμος δεν είναι μόνο ανθρώπινη βία – είναι κλιματική βία. Μόνο στις πρώτες 120 ημέρες, η στρατιωτική επιχείρηση του Ισραήλ παρήγαγε πάνω από 652.000 μετρικούς τόνους ισοδύναμου διοξειδίου του άνθρακα. Η ανοικοδόμηση των κατεστραμμένων δομών της Γάζας θα εκπέμψει 60 εκατομμύρια τόνους ισοδύναμου διοξειδίου του άνθρακα, περίπου όσο οι ετήσιες εκπομπές της Σουηδίας ή της Πορτογαλίας. Η υποβάθμιση του περιβάλλοντος δεν είναι τυχαία. Είναι σκόπιμη, παρατεταμένη και στοχεύει στη διάσπαση της οικολογικής σταθερότητας του παλαιστινιακού λαού, επισημαίνει ο Κουμσίγε.
Δικαιοσύνη
Στην COP29 οι παλαιστινιακές φωνές κατήγγειλαν την υποκρισία των παγκόσμιων συζητήσεων για το κλίμα που αγνοούν την οικοκτονία που εκτυλίσσεται στη Γάζα, απαιτώντας συλλογική κλιματική δικαιοσύνη και αποεπένδυση από τα ενεργειακά συστήματα που τροφοδοτούν την κατοχή. Πέρα από τις βόμβες, υπάρχει αργή, δομική βία – νεοαποικιακή αναδάσωση ξένων ειδών, χειραγώγηση των υδάτινων πόρων, ψεκασμός γεωργικών τοξινών στη Γάζα, σκόπιμη άρνηση της επισιτιστικής κυριαρχίας και ξερίζωμα ελαιόδεντρων για την εξάλειψη των πολιτιστικών δεσμών με τη γη.
Τέτοιες πράξεις, που έχουν σχεδιαστεί για να υποσιτίσουν και να εκτοπίσουν, νομικά τέμνονται με τους ορισμούς της γενοκτονίας και της οικοκτονίας. Αλλά παρά την αδιάκοπη καταστροφή, οι Παλαιστίνιοι συνεχίζουν να αντιστέκονται στην οικοκτονία μέσω δικτυωμένης οικολογικής αλληλεγγύης, τονίζει ο Κουμσίγε.
Λογοδοσία
Η Forensic Architecture, το Κέντρο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων Al Mezan, το Law for Palestine και ακαδημαϊκά ιδρύματα καταγράφουν την περιβαλλοντική ζημία, δημιουργώντας φακέλους για διεθνή νομική λογοδοσία. Η διεθνική οικολογική αλληλεγγύη είναι ζωτικής σημασίας, σημειώνει ο Κουμσίγε, εκτιμώντας ότι βρισκόμαστε σε μια κρίσιμη στιγμή. Παγκοσμίως, η οικοκτονία αποκτά νομική ισχύ ως πιθανό έγκλημα βάσει του διεθνούς δικαίου. Η παλαιστινιακή οικοκτονία πρέπει να αποτελέσει το αποδεικτικό πεδίο για την απόδοση ευθυνών.
Για τον ίδιο οι απαιτούμενες ενέργειες αφορούν τη χρήση ερευνητικών στοιχείων από ακαδημαϊκή έρευνα για την ενεργοποίηση ερευνών του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου και του Διεθνούς Δικαστηρίου Χάγης τόσο στο πλαίσιο εγκλημάτων πολέμου, όσο και της εξελισσόμενης οικοκτονίας, παράλληλα με την προώθηση της νομικής αναγνώρισης της οικοκτονίας ως το πέμπτο έγκλημα στο Καταστατικό της Ρώμης, ώστε η περιβαλλοντική γενοκτονία να αποκτήσει νομική αποκατάσταση ξεκινώντας από τη Γάζα.
Κι ακόμη, την πίεση για εμπάργκο καυσίμων και όπλων στο Ισραήλ και για χρηματοδότηση για το κλίμα που περιλαμβάνει την ανασυγκρότηση, την αποκατάσταση οικοσυστημάτων και τη δικαιοσύνη για τους Παλαιστίνιους.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου