 |
| © ΑΡΗΣ ΧΡΗΣΤΙΔΗΣ/ΟΡΝΙΘΟΛΟΓΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ |
Ελεύθερα από αιολικά τα «Γκαλαπάγκος της Μεσογείου»
Δεν πρόκειται απλώς για μια ιστορική νίκη, αλλά για έναν θρίαμβο του περιβαλλοντικού κινήματος. Με απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας πέφτει οριστικά η αυλαία για το φαραωνικό αιολικό έργο που σχεδίαζε η εταιρεία «Κυκλαδικά Μελτέμια», θυγατρική της Eunice Energy Group, σε τουλάχιστον 14 ανέγγιχτες βραχονησίδες του Αιγαίου που εξαιτίας των σπάνιας αξίας οικολογικών χαρακτηριστικών τους έχουν χαρακτηριστεί από την επιστημονική κοινότητα ως «Γκαλαπάγκος της Μεσογείου» («Πρωτοφανής εγκατάσταση αιολικών στα «Γκαλαπάγκος της Μεσογείου», «Εφ.Συν.», 9/11/2019). Με την απόφαση 1600/2025 το ΣτΕ έβαλε οριστικό τέλος στο εγχείρημα να μετατραπούν 14 ανεκτίμητες νησίδες του νοτιοανατολικού Αιγαίου (ή 23 στη δεύτερη, μεγαλύτερη εκδοχή του έργου με επιπλέον 32 ανεμογεννήτριες) σε εξέδρες ανεμογεννητριών.
Το σχεδιαζόμενο έργο περιλάμβανε 106 ανεμογεννήτριες των 3 και 6 MW, ύψους μέχρι 198,5 μέτρων, σε 14 νησίδες: Κίναρος, Λέβιθα, Σύρνα, Κουνούπα, Ζαφοράς, Οφιδούσσα, Παχειά Νισύρου, Κανδελιούσσα, Περγούσσα, Παχειά Ανάφης, Μακρά Ανάφης, Λιάδι, Πλακίδα, Μεσονήσι. Εξάλλου προέβλεπε την κατασκευή οδικών δικτύων 70 και πλέον χιλιομέτρων, 14 λιμανιών, 14 ελικοδρόμιων, μόνιμο νυχτερινό φωτισμό, πυλώνες και υποθαλάσσιες καλωδιώσεις μήκους 673 χιλιομέτρων, όλα χτισμένα πάνω σε ευαίσθητα θαλάσσια και νησιωτικά οικοσυστήματα. Ενδεικτικό του εύρους του έργου ήταν ότι η εκτίμηση κόστους ξεπερνούσε τα 1,2 δισ. ευρώ, με διάρκεια κατασκευής περίπου 5 έτη.
Το πρότζεκτ όπως το είχε σχεδιάσει η εταιρεία
Η εταιρεία επιδίωξε να χαρακτηριστεί το πρότζεκτ ως «Εργο Κοινού Ενδιαφέροντος» (PCI) με στόχο να ωφεληθεί από ευρωπαϊκές διευκολύνσεις και χρηματοδοτήσεις («Περιβαλλοντικό έγκλημα στα «Γκαλαπάγκος της Μεσογείου», «Εφ.Συν.», 7/4/2021).
Νομικές ελλείψεις
Με την απόφασή του το ΣτΕ ακύρωσε τις βεβαιώσεις παραγωγού του έργου που είχε ανανεώσει η ΡΑΑΕΥ και ανέπεμψε την υπόθεση στην Αρχή. Παράλληλα το ΣτΕ απέρριψε την προσφυγή της εταιρείας κατά της απόφασης απόρριψης του έργου από το ΥΠΕΝ. Στην δεύτερη αυτή υπόθεση οι ίδιοι φορείς που προσέφυγαν κατά του έργου έκαναν πρόσθετη παρέμβαση υπέρ του Δημοσίου. Στην απόφασή του το ΣτΕ βασίζεται σε θεμελιώδεις νομικές ελλείψεις, όπως μεταξύ άλλων τη μη τήρηση του κριτηρίου της φέρουσας ικανότητας, τη λανθασμένη αντιμετώπιση των νησίδων ως ακατοίκητων και την απερισκεψία στη χρήση κρίσιμων παραμέτρων προστασίας.
Σε ό,τι αφορά οικολογικές επιπτώσεις που θα επέφερε το έργο, είναι σημαντικό να ειπωθεί ότι για πρώτη φορά ένα έργο φαραωνικών διαστάσεων προτάθηκε να σχεδιαστεί εντός του πυρήνα 10 Προστατευόμενων Περιοχών του Ευρωπαϊκού Δικτύου Natura 2000 (!) με άμεσο κίνδυνο να εξαφανιστεί εν μια νυκτί το βασικό χαρακτηριστικό που εδώ και χιλιάδες χρόνια καθιστά αυτές τις νησίδες υπερπολύτιμες για τη διατήρηση της βιοποικιλότητας: η απουσία ανθρώπινων δραστηριοτήτων.
Με μη αναστρέψιμες βλάβες θα απειλούνταν περισσότερα από 650 ζευγάρια μαυροπετρίτη, δηλαδή άνω του 4,5% του παγκόσμιου πληθυσμού καθώς το είδος φωλιάζει σε 12 από αυτές τις νησίδες, περισσότερα από 160 ζευγάρια αιγαιόγλαρου, δηλαδή άνω του 28% του ελληνικού πληθυσμού με το είδος να φωλιάζει τακτικά σε 6 με 8 από αυτές τις νησίδες, εκατοντάδες (πιθανά περισσότερα από 1.000) ζευγάρια αρτέμη και μύχου, αποικίες των οποίων υπάρχουν σε τουλάχιστον 5 νησίδες και πιθανόν σε περισσότερες, πολλές δεκάδες ζευγάρια θαλασσοκόρακα, με το είδος να φωλιάζει σε 10 νησίδες, και τουλάχιστον ένα ζευγάρι σπιζαετού που χρησιμοποιεί τουλάχιστον 5 νησίδες. Κι ακόμη στενοενδημικά είδη φυτών, ενδημικά υποείδη ερπετών, όπως η αιγαιόσαυρα, και σημαντικές αποικίες της φώκιας Monachus Μonachus.
«Ιεροσυλία»
«Πρόκειται για πραγματική ιεροσυλία, για ενέργεια που υποθηκεύει την αξία της χώρας μας για τη φυσική κληρονομιά ολόκληρης της Ευρώπης και που προφανώς δεν μπορεί σε καμία περίπτωση να είναι συμβατή με την ύπαρξη του δικτύου Natura 2000» είχε αναφέρει ο Φορέας Διαχείρισης Προστατευόμενων Περιοχών Κυκλάδων στη σχετική αρνητική γνωμοδότησή του. «Η δύναμη της κοινωνίας των πολιτών, όταν οργανώνεται, μπορεί να σταματήσει ακόμα και τα πιο φαραωνικά σχέδια. Με εκδηλώσεις, νομικές ενέργειες, επιστημονική τεκμηρίωση και δουλειά "μυρμηγκιού" καταφέραμε, μέσα από την πολύτιμη συνεργασία μας με άλλες οργανώσεις, συλλόγους και πολίτες, να αντιμετωπίσουμε εταιρικά και κυβερνητικά συμφέροντα πολύ μεγαλύτερης κλίμακας» επισημαίνει η Κίνηση για την Προστασία των Νησίδων, που μαζί με την Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία συνέβαλαν καταλυτικά στη νικηφόρα έκβαση αυτής της υπόθεσης, αποτρέποντας την ισοπέδωση αυτών των πολύτιμων θυλάκων βιοποικιλότητας έπειτα από έναν αγώνα που δόθηκε με την υποστήριξη δεκάδων περιβαλλοντικών οργανώσεων και διήρκεσε σχεδόν 6 χρόνια.
Το χρονικό της διάσωσης
2011 Η Ελληνική Στατιστική Αρχή (ΕΛΣΤΑΤ) αγνοεί την ύπαρξη κατοίκων στις νησίδες Κίναρος και Λέβιθα, κάτι που επέτρεψε την κατηγοριοποίησή τους ως «ακατοίκητες». Λίγο αργότερα η ΡΑΑΕΥ εκδίδει άδειες παραγωγής για μεγάλους αιολικούς σταθμούς σε 14 νησίδες για την εταιρεία «Κυκλαδικά Μελτέμια». Στις άδειες αυτές η απουσία κατοίκησης λαμβάνεται ως δεδομένη.
2013 Οι Δήμοι Λέρου, Ανάφης, Αστυπάλαιας και Νισύρου «νοικιάζουν» τις νησίδες στην εταιρεία για ελάχιστο αντίτιμο. Ο Δήμος Λέρου αποφασίζει να προχωρήσει σε πρωτόκολλο αποβολής των κατοίκων από τα Λέβιθα ύστερα από απαίτηση της εταιρείας.
2019 Κατατίθεται η Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΜΠΕ) της εταιρείας για διαβούλευση. Στη διαβούλευση συμμετέχουν πολίτες, περιβαλλοντικές οργανώσεις και τοπικοί φορείς, εκφράζοντας την έντονη αντίθεσή τους. Δεκάδες περιβαλλοντικές οργανώσεις και επιστημονικοί φορείς αποστέλλουν επιστολή στον πρωθυπουργό και τον τότε υπουργό Περιβάλλοντος, Κωστή Χατζηδάκη, ζητώντας την προστασία τους.
2020 Συγκροτείται η Κίνηση για την Προστασία των Νησίδων, που θα συντονίσει τα επόμενα χρόνια τον αγώνα σε κινηματικό και νομικό επίπεδο. Πραγματοποιείται το πρώτο ταξίδι ενημέρωσης της Κίνησης σε Αμοργό, Αστυπάλαια, Κίναρο, Λέβιθα και Κουνούπα. Η Διεύθυνση Διαχείρισης Φυσικού Περιβάλλοντος και Βιοποικιλότητας του ΥΠΕΝ εκδίδει αρνητική γνωμοδότηση, επισημαίνοντας «εξαιρετικά σημαντικές περιβαλλοντικές επιπτώσεις» που δεν μπορούν να αποφευχθούν.
2021 Το ΥΠΕΝ απορρίπτει επί της αρχής τη ΜΠΕ και η περιβαλλοντική αδειοδότηση του έργου παύει («Το νότιο Αιγαίο δεν θα γίνει ένα πελώριο αιολικό πάρκο», «Εφ.Συν.», 26/5/2021). Δεύτερο ταξίδι ενημέρωσης της Κίνησης για την Προστασία των Νησίδων σε Λέρο, Νίσυρο, Κίναρο, Λέβιθα και Ανάφη.
2022 Η ΡΑΑΕΥ ανανεώνει τις Βεβαιώσεις Παραγωγού για τις 14 νησίδες αγνοώντας τα δεδομένα της κατοίκησης και την απόρριψη του έργου. Κατατίθενται ενδικοφανείς προσφυγές από τον Σύλλογο Νήσος Αμοργός, το Κέντρο Πολιτισμού «Αρτεμις» στη Λέρο, την Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία, τους κατοίκους των νησιών Λέβιθα και Κίναρος και πολίτες της Νισύρου, χωρίς όμως να υπάρξει απάντηση από τη ΡΑΑΕΥ.
Εν τέλει οι παραπάνω φορείς προσφεύγουν στο ΣτΕ ενάντια στη ΡΑΑΕΥ ζητώντας την ακύρωση των Βεβαιώσεων Παραγωγού («Στο ΣτΕ η τύχη των “Γκαλαπάγκος της Μεσογείου”», «Εφ.Συν.», 29/1/2025).
- ΣΧΕΤΙΚΗ και η ανάρτηση στο μπλογκ μας:
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου