Ετήσια έκθεση State of Climate Action: Έσπασε όλα τα κοντέρ η καύση άνθρακα το 2024

 

φωτογραφία αρχείου | AP Photo/Martin Meissner

Ετήσια έκθεση State of Climate Action

Έσπασε όλα τα κοντέρ η καύση άνθρακα το 2024

Παρά την αύξηση της συμμετοχής των ΑΠΕ στο ενεργειακό μείγμα και την αντίστοιχη μείωση χρήσης των ορυκτών καυσίμων, η αυξανόμενη ζήτηση για ηλεκτρική ενέργεια, αύξησε σε απόλυτα νούμερα τη χρήση του άνθρακα • Το γεγονός αυτό συνιστά απειλή για την μακροπρόθεσμη βιωσιμότητα του πλανήτη.

Νέο παγκόσμιο ιστορικό ρεκόρ σημειώθηκε το 2024 ως προς την χρήση του άνθρακα, θέτοντας σε κίνδυνο τις προσπάθειες περιορισμού της υπερθέρμανσης του πλανήτη, παρά τις διεθνείς προσπάθειες για μια πράσινη μετάβαση. 

Το μερίδιο του άνθρακα στην παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας μειώθηκε καθώς η συμμετοχή των ΑΠΕ γνώρισε αλματώδη αύξηση. Ωστόσο, η γενική αύξηση της ζήτησης ηλεκτρικής ενέργειας σήμαινε ότι η συνολική χρήση άνθρακα αυξήθηκε, σύμφωνα με την ετήσια έκθεση State of Climate Action, που δημοσιεύτηκε την Τετάρτη.

Η έκθεση παρουσιάζει μια ζοφερή εικόνα αναφορικά με τις πιθανότητες του κόσμου να αποφύγει τις ολοένα και πιο σοβαρές συνέπειες της κλιματικής κρίσης. Οι χώρες υστερούν σε σχέση με τους στόχους που έχουν θέσει για τη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου, οι οποίες συνεχίζουν να αυξάνονται, αν και με βραδύτερο ρυθμό.

Η Κλέα Σούμερ, ερευνήτρια στο think tank World Resources Institute που ηγήθηκε της έκθεσης, δήλωσε:
«Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι, σε μεγάλο βαθμό, κινούμαστε προς τη σωστή κατεύθυνση. Απλώς δεν κινούμαστε αρκετά γρήγορα. Ένα από τα πιο ανησυχητικά ευρήματα είναι ότι, για πέμπτη συνεχόμενη χρονιά, οι προσπάθειες για σταδιακή κατάργηση του άνθρακα είναι εκτός πορείας.»

Για να φτάσει ο κόσμος σε καθαρές μηδενικές εκπομπές άνθρακα έως το 2050 – στόχος που απαιτείται για να περιοριστεί η παγκόσμια θέρμανση στον 1,5°C πάνω από τα προβιομηχανικά επίπεδα, όπως ορίζει η Συμφωνία του Παρισιού – περισσότεροι τομείς πρέπει να χρησιμοποιούν ηλεκτρισμό αντί για πετρέλαιο, φυσικό αέριο ή άλλα ορυκτά καύσιμα.

Αυτό όμως θα αποδώσει μόνο αν η παγκόσμια παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας στραφεί σε χαμηλές εκπομπές άνθρακα. «Το πρόβλημα είναι ότι ένα ενεργειακό σύστημα που βασίζεται σε ορυκτά καύσιμα έχει τεράστιες αλυσιδωτές επιπτώσεις,» δήλωσε η Σούμερ.

«Το μήνυμα είναι απολύτως σαφές: Απλώς δεν θα περιορίσουμε τη θέρμανση στον 1,5°C αν η χρήση άνθρακα συνεχίσει να σπάει ρεκόρ.»

Αν και οι περισσότερες κυβερνήσεις υποτίθεται πως στοχεύουν στη «σταδιακή μείωση» της χρήσης άνθρακα μετά από δέσμευση του 2021, κάποιες προχωρούν με τη χρήση του πιο ρυπογόνου καυσίμου.

Ο πρωθυπουργός της Ινδίας, Ναρέντρα Μόντι, γιόρτασε την υπέρβαση του ορίου του 1 δισεκατομμυρίου τόνων παραγωγής άνθρακα φέτος, ενώ στις ΗΠΑ, ο Ντόναλντ Τραμπ, εξέφρασε την υποστήριξή του στον άνθρακα και στα υπόλοιπα ορυκτά καύσιμα.

Οι προσπάθειες του Τραμπ να σταματήσει τα έργα ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και να αποσύρει χρηματοδοτήσεις και κίνητρα για μετάβαση σε καθαρές μορφές ενέργειας δεν έχουν ακόμα αποτυπωθεί σε αύξηση των εκπομπών αερίων.

Ωστόσο, η έκθεση προειδοποιεί ότι αυτές οι ενέργειες θα έχουν επίδραση στο μέλλον, αν και άλλες χώρες όπως η Κίνα και η ΕΕ μπορεί να εξουδετερώσουν εν μέρει την επίδραση συνεχίζοντας να επενδύουν στις ανανεώσιμες πηγές.

Άνοδος της ανανεώσιμης ενέργειας

Τα καλά νέα είναι ότι η παραγωγή ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές αυξάνεται εκθετικά, σύμφωνα με την έκθεση, η οποία χαρακτηρίζει την ηλιακή ενέργεια ως «την ταχύτερα αναπτυσσόμενη πηγή ενέργειας στην ιστορία». Ωστόσο, αυτό δεν είναι αρκετό – τα ετήσια ποσοστά ανάπτυξης της ηλιακής και αιολικής ενέργειας πρέπει να διπλασιαστούν για να επιτευχθούν οι αναγκαίες περικοπές εκπομπών μέχρι το τέλος της δεκαετίας.

Η Σόφι Μπόεμ, ανώτερη ερευνήτρια στο WRI και συγγραφέας της έκθεσης, δήλωσε: «Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι οι πρόσφατες επιθέσεις των ΗΠΑ στην καθαρή ενέργεια δυσκολεύουν την παγκόσμια επίτευξη των στόχων της Συμφωνίας των Παρισίων. Όμως η μετάβαση είναι πολύ μεγαλύτερη από κάθε μία χώρα. Η δυναμική ενισχύεται σε αγορές και αναδυόμενες οικονομίες, όπου η καθαρή ενέργεια έχει γίνει η φθηνότερη, πιο αξιόπιστη επιλογή για οικονομική ανάπτυξη και ενεργειακή ασφάλεια».

Ανησυχία για τις «δεξαμενές άνθρακα»

Η έκθεση προειδοποιεί και για την κατάσταση των φυσικών «δεξαμενών άνθρακα» – δηλαδή των δασών, των τυρφώνων, των υγροτόπων, των ωκεανών και άλλων φυσικών περιοχών που απορροφούν διοξείδιο του άνθρακα. Παρά τις επανειλημμένες δεσμεύσεις για προστασία των δασών, η αποψίλωση συνεχίζεται, έστω και με βραδύτερο ρυθμό σε ορισμένες περιοχές.

Το 2024, πάνω από 8 εκατομμύρια εκτάρια (20 εκατ. στρέμματα) δασών χάθηκαν μόνιμα. Αυτό είναι λιγότερο από το υψηλό των 11 εκατομμυρίων του 2017, αλλά περισσότερο από τα 7,8 εκατομμύρια του 2021. Σύμφωνα με την έκθεση, ο κόσμος πρέπει να κινηθεί 9 φορές ταχύτερα για να σταματήσει την αποψίλωση.

Η επόμενη Σύνοδος Κορυφής για το Κλίμα

Οι παγκόσμιοι ηγέτες και υψηλόβαθμοι αξιωματούχοι θα συναντηθούν στη Βραζιλία τον επόμενο μήνα για τη Διάσκεψη COP30 των Ηνωμένων Εθνών για το Κλίμα, ώστε να συζητήσουν πώς να κρατηθεί η παγκόσμια θέρμανση εντός του ορίου του 1,5°C, όπως ορίζει η Συμφωνία του Παρισιού του 2015.

Κάθε χώρα πρέπει να υποβάλει ένα λεπτομερές εθνικό σχέδιο περικοπής εκπομπών, γνωστό ως «Εθνικά Καθορισμένη Συνεισφορά». Όμως ήδη είναι σαφές ότι αυτά τα σχέδια δεν επαρκούν, οπότε το κρίσιμο ερώτημα θα είναι πώς θα αντιδράσουν οι χώρες.

ΠΗΓΗ