Η μετανάστευση, ως φαινόμενο, είναι ένα από τα πιο σημαντικά και σύνθετα θέματα του σύγχρονου κόσμου. Αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι της ανθρώπινης ιστορίας, και είναι τακτικά επίκαιρη σε παγκόσμιο επίπεδο. Από τη μετακίνηση ανθρώπων που εγκαταλείπουν τις χώρες τους, αναζητώντας καλύτερη οικονομική κατάσταση έως την εξαναγκαστική φυγή από πολιτικές κρίσεις και πολέμους, αλλά και την αναζήτηση καλύτερης ζωής ή ασφάλειας λόγω κλιματικής αλλαγής, και άλλων παραγόντων, η μετανάστευση αντιπροσωπεύει ένα βασικό κομμάτι της ανθρώπινης εμπειρίας. Από την πολιτική στάση μέχρι τις κοινωνικές επιπτώσεις, η μετανάστευση παρουσιάζεται ως ένα ζωτικό θέμα που απαιτεί συζήτηση και ανάλυση. Ωστόσο, η προβολή αυτού του φαινομένου μέσω των μέσων μαζικής ενημέρωσης έχει προκαλέσει διάφορες κριτικές και αντιφάσεις.
Η κάλυψη του φαινομένου της μετανάστευσης από τα ΜΜΕ συχνά είναι υποκειμενική, υπερβολική και επικεντρώνεται στη δημιουργία εντυπώσεων, παραμελώντας την πολυπλοκότητα και τις πραγματικές ανάγκες των μεταναστών, επικεντρώνοντας το ενδιαφέρον στη προβολή αρνητικών εικόνων, εδραιώνοντας στερεότυπα, προκαταλήψεις και αμφιλεγόμενες αντιλήψεις. Οι ειδήσεις συχνά επιμένουν σε γεγονότα με αρνητικό πρόσημο που σχετίζονται με τη μετανάστευση, δημιουργώντας έτσι μια εικόνα εχθρική, ανεπιθύμητη και απειλητική.
Το φαινόμενο αυτό, γνωστό ως sensationalism των media, αποτελεί μια πρακτική κοινή σε πολλά μέσα ενημέρωσης. Μέσα από αυτό, οι ειδήσεις που αφορούν τη μετανάστευση συχνά παρουσιάζονται με τέτοιο τρόπο ώστε να προκαλούν έντονα συναισθήματα στο κοινό, σε κλίμακα φόβου και ανησυχίας. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα τη διαιώνιση ενός μόνιμα αρνητικού ρόλου για το μετανάστη και τη μετανάστευση.
Ένα από τα βασικά προβλήματα της δημιουργίας εντυπώσεων στην αντιμετώπιση της μετανάστευσης είναι η δημιουργία ενός συνειρμού αποστροφής γύρω από τη λέξη «μετανάστης». Ο μετανάστης ταυτίζεται με την ετικέτα του «αναπόφευκτου κακού». Σε πολλές περιπτώσεις, οι μετανάστες παρουσιάζονται ως οι επικίνδυνοι ή ως άτομα που απειλούν την ασφάλεια και την ευημερία της κοινωνίας. Αυτό ο στιγματισμός θρέφει την αντικοινωνική συμπεριφορά εις βάρος των μεταναστών, έχοντας ως αποτέλεσμα πολλαπλές περιπτώσεις ρατσισμού, ξενοφοβίας, και εγκλήματα μίσους.
Ευρέως γνωστές περιπτώσεις στην ελληνική τηλεόραση ρατσιστικών στερεοτύπων και φράσεων, όπως «Τι ποιό σύνηθες από Αλβανό με όπλο;!», αλλά και τίτλοι ειδήσεων, εφημερίδων και ενημερωτικών ιστοσελίδων που επισημαίνουν την καταγωγή αλλοδαπών δραστών, εξισώνοντας τη έννοια της «μετανάστευσης» με αυτή της «εγκληματικότητας».
Επισταμένως, τα ΜΜΕ ενισχύουν την ιδέα της μετανάστευσης ως προβληματικού φαινομένου, αγνοώντας πλήρως τα οφέλη που φέρει στις κοινωνίες. Οι μετανάστες αποτελούν εργατικό δυναμικό που συμβάλλει στην οικονομία των χωρών που τους υποδέχονται, ενώ εμπλουτίζουν τις κοινωνίες με τις διαφορετικές πολιτιστικές τους προσεγγίσεις και εμπειρίες. Οι μετανάστες συχνά εισάγουν νέες ιδέες, προοπτικές και πρακτικές στη κοινωνία, ενισχύοντας την κοινωνική δυναμική και τη διαφορετικότητα. Η προβολή της μετανάστευσης μέσω των ΜΜΕ συχνά υποτιμά τη συμβολή και τις επιδόσεις των μεταναστών. Οι θετικές ιστορίες σπάνια λαμβάνουν την ίδια προβολή με τα αρνητικά γεγονότα, και αυτό οδηγεί σε μια σταθερά δαιμονοποίηση απέναντι στη μετανάστευση.
Είναι σημαντικό να αναγνωρίσουμε ότι η μετανάστευση είναι ένα πολύπλοκο ζήτημα που δεν μπορεί να αντιμετωπιστεί με απλοϊκές και συχνά επιφανειακές- επιδερμικές μεθόδους. Η ενημέρωση που παρέχουν τα μέσα μαζικής ενημέρωσης θα πρέπει να είναι αμερόληπτη και να λαμβάνει υπόψη της, τις πολλαπλές διαστάσεις του θέματος.
Παρά τις κριτικές, τα ΜΜΕ έχουν τη δυνατότητα να διαδραματίσουν ένα θετικό ρόλο στην κατανόηση και την αντιμετώπιση της μετανάστευσης. Μέσω της προβολής ιστοριών επιτυχίας και της παρουσίασης ισορροπημένης και αντικειμενικής ενημέρωσης, τα ΜΜΕ μπορούν να συμβάλλουν στη δημιουργία ενός πιο ολοκληρωμένου και κατανοητού πλαισίου για τη μετανάστευση.
Συνοψίζοντας, η αρνητική προσέγγιση της μετανάστευσης από τα μέσα μαζικής ενημέρωσης αποτελεί ένα πρόβλημα που πρέπει να αντιμετωπιστεί δραστικά με σοβαρότητα και υπευθυνότητα. Η ενημέρωση καλό είναι να γίνεται με δίκαιο τρόπο και να λαμβάνει υπόψη τις ποικίλες πλευρές του φαινομένου, ενώ οι κοινωνίες πρέπει να εργαστούν για την προαγωγή του σεβασμού και της αποδοχής έναντι συνολικά των ανθρώπων. Μόνο μέσα από μια πιο ανθρώπινη και δίκαιη προσέγγιση μπορούμε να αναπτύξουμε κοινωνίες που είναι ανοικτές και αλληλέγγυες προς όλους.
*Μέλος του Δικτύου Νέων Μεταναστευτικής Καταγωγής «ΟΡΙΖΟΝΤΕΣ», Κοινωνιολόγος με ειδίκευση στα Ανθρώπινα Δικαιώματα και τον Εκδημοκρατισμό.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου