 |
Ο καθηγητής Δημιουργικής Γραφής στο Providence College, Επαφράς Τσ. Οσόντου |
«Το κακό που αντιμετωπίζει η ανθρωπότητα είναι ο ρατσισμός και η ξενοφοβία»
Ο Επαφράς Τσ. Οσόντου, καθηγητής Δημιουργικής Γραφής στο Providence College, καταπιάνεται με το αρχέτυπο ενός Αφρικανού οικονομικού μετανάστη που διακινδυνεύει τη ζωή του για να φτάσει στην Ευρώπη, για να μας μιλήσει σχετικά με τον ρατσισμό, την ξενοφοβία, αλλά και για έναν διαφορετικό τρόπο ζωής, περισσότερο φιλικό στο περιβάλλον και στον πλανήτη.
• Στην Ευρώπη κυριαρχεί ένα αντιμεταναστευτικό αφήγημα, η «θεωρία της μεγάλης αντικατάστασης», την οποία εκμεταλλεύονται τα ακροδεξιά κόμματα της ηπείρου για να δικαιολογήσουν την ισλαμοφοβία. Πόσο καλά ανταποκρίνεται αυτή η θεωρία στην πραγματικότητα και σε ποιο βαθμό είναι μια κατασκευή με ρατσιστικά κίνητρα;
Η απόχρωση εδώ είναι ουσιαστική και πολύ σημαντική για την απάντηση σε μια τέτοια ερώτηση. Η σαφήνεια είναι επίσης πολύ σημαντική, όπως μας υπενθυμίζει συχνά ο Αγγλος συγγραφέας Τζορτζ Οργουελ στο δοκίμιό του με τίτλο «Πολιτική και η αγγλική γλώσσα». Οι ρατσιστές, οι ξενοφοβικοί και οι υποστηρικτές των θεωριών κατά των μαύρων είναι πολύ ξεκάθαροι για την ατζέντα τους. Πρώτα πρέπει να είμαστε πολύ ειλικρινείς σε μια συζήτηση τέτοιας φύσης και να πούμε στον εαυτό μας την απόλυτη αλήθεια, και τίποτε άλλο εκτός από την αλήθεια δεν μπορεί να μας σώσει. Το κακό που αντιμετωπίζει η ανθρωπότητα είναι το κακό του ρατσισμού, της ξενοφοβίας και η τάση κατά του μαύρου χρώματος.
Επιτρέψτε μου να εξηγήσω: Σήμερα που μιλάμε, μαύροι μετανάστες κυνηγιούνται, συλλαμβάνονται και τους επιτίθενται, κακοποιώντας τους στην Τυνησία. Πολλοί από αυτούς τους μετανάστες είναι ή μπορεί να είναι μουσουλμάνοι της ίδιας πίστης με τους διακινητές και όσους τους επιτίθενται. Υπάρχει στην ίδια χώρα η προπαγανδιστική αντίληψη ότι υπάρχει μια «μεγάλη αντικατάσταση». Τώρα, δώστε προσοχή - υπάρχουν μόλις 20.000 Αφρικανοί/μαύροι μετανάστες στην Τυνησία σε έναν πληθυσμό 12 εκατομμυρίων. Πείτε μου πού είναι η αντικατάσταση, είτε είναι μεγάλη είτε μικρή; Στη Νότια Αφρική υπάρχει ένα ετήσιο τελετουργικό επίθεσης σε μαύρους από τη Ζιμπάμπουε, τη Νιγηρία κ.λπ. από Νοτιοαφρικανούς. Οι επιχειρήσεις τους καίγονται και τους λένε να επιστρέψουν στις χώρες καταγωγής τους. Οι μαύροι μετανάστες είναι σκλαβωμένοι στη Λιβύη, ενώ και στο Μαρόκο δεν τα πηγαίνουν καλύτερα.
• «Αξίζει να θυμηθούμε ότι ο Αδάμ και η Εύα ήταν οι πρώτοι σε ολόκληρη την ιστορία της ανθρωπότητας που καταδικάστηκαν να μεταναστεύσουν», γράφει ο Εδουάρδο Γκαλεάνο στο βιβλίο του «Οι μέρες αφηγούνται», υπενθυμίζοντάς μας ότι πίσω από κάθε μετανάστευση κρύβεται η αδυσώπητη πραγματικότητα μιας πρωταρχικής βίας, μιας ανάγκης. Πώς σχετίζεται αυτό με την ιστορία της αποικιοκρατίας και της λεηλασίας του παγκόσμιου Νότου;
Πέρα και μετά από την ανάλυση του Γκαλεάνο υπάρχει κάτι ακόμα πιο ενδιαφέρον. Ο Ιησούς Χριστός και ο Ιωσήφ και η Μαρία κατέφυγαν στην Αίγυπτο στην Αφρική για να γλιτώσουν από το δολοφονικό διάταγμα του Ηρώδη ότι όλα τα αρσενικά παιδιά έπρεπε να σφάζονται. Τι θα είχε συμβεί με τον Σωτήρα της Ανθρωπότητας αν η Αίγυπτος είχε κλείσει τις πόρτες της ενάντια στην οικογένεια μετανάστη/αιτούντος άσυλο; Από την ίδια Βίβλο γνωρίζουμε ότι σε περισσότερες από μία περιπτώσεις, υπήρξε λιμός και ο Αβραάμ και η οικογένειά του έπρεπε να καταφύγουν στην Αίγυπτο για να γλιτώσουν από την πείνα. Η Αφρική και οι Αφρικανοί έχουν μια κουλτούρα καλωσορίσματος αγνώστων και επισκεπτών, κάτι που είναι ίσως το αδιέξοδό μας ως λαών.
Το μικρό μου όνομα είναι Epaphras (Επαφρόδιτος), το οποίο είναι ελληνικό όνομα. Κανένας από τους γονείς μου δεν είναι Ελληνας, αλλά για κάποιο λόγο ένα παιδί που γεννήθηκε από δύο Αφρικανούς πήρε το όνομα Epaphras. Ξέρω πολλές συμμαθήτριες με το όνομα Σοφία. Ολα τα απορρυπαντικά ρούχων που χρησιμοποιούσαμε στην οικογένειά μου όταν μεγάλωνα ήταν από μια εταιρεία που ονομαζόταν στην καθομιλουμένη PZ, αλλά η PZ είναι συντομογραφία του Paterson Zochonis, μια ελληνική επιχείρηση. Μεγάλωσα ακούγοντας τη φωνή μιας όμορφης τραγουδίστριας με επώνυμα γυαλιά με μαύρο σκελετό, ονόματι Νάνα Μούσχουρη.
Η αγαπημένη μου σαλάτα είναι η ελληνική σαλάτα. Λατρεύω τον γύρο [για σουβλάκι] κ.λπ. κ.λπ. Με τη σειρά της, η έννοια της Ευρώπης-φρούριο μοιάζει με την ιδέα τού να κάνεις μια καμπάνα να μη χτυπά. Η Ευρώπη ήταν πάντα κοσμόπολις. Το 1488, όταν ο Πορτογάλος Μπαρτολομέου Ντίας επιβιβάστηκε σε εκείνο το πλοίο για την Αφρική, σκεφτόταν άραγε την Ευρώπη-φρούριο; Είχε βίζα; Τον είχε προσκαλέσει κανείς;
• Αναφερόμενος στα πράγματα που κουβαλούν μαζί τους οι μετανάστες γράφετε: «Είχαμε επίσης τις αναμνήσεις των πραγμάτων που δεν μπορούσαν να αγοραστούν με χρήματα: τη μυρωδιά της κόκκινης γης μετά τη βροχή, το γλυκό τραγούδι του πουλιού της βροχής όταν ο καιρός ήταν στεγνός». Φυσικά, αυτά τυχαίνει να είναι δωρεάν πράγματα που συνήθως δεν εκτιμά ο Δυτικός άνθρωπος, που μαθαίνει να ζει σε μια κοινωνία χρήματος και ανταλλακτικής αξίας. Πώς μπορούμε να έχουμε μια ισορροπία μεταξύ αυτών των δύο προσεγγίσεων στη ζωή;
Υπάρχει το προνόμιο ορισμένων τρόπων ύπαρξης έναντι κάποιων άλλων. Η Αφρική και ο τρόπος ύπαρξής της ήταν πάντα υποπρονομιούχα. Πάρτε για παράδειγμα τη σχέση μας με τη φύση και το περιβάλλον. Η ευλάβειά μας για τη γη, τον ουρανό, τα δέντρα, τα ποτάμια και τα ζώα. Χρειάστηκαν χιλιάδες χρόνια στην Ευρώπη για να συνειδητοποιήσει τώρα ότι το να ντύνονται και να έρχονται στην Αφρική για να κυνηγήσουν μεγάλα θηράματα δεν είναι το διασκεδαστικό άθλημα, όπως κάποτε θεωρούνταν.
Το να σκοτώνεις φασιανούς για πλάκα αν δεν πρόκειται να τους φας είναι σκληρό. Δείτε πόσο λίγο συμβάλλει η Αφρική στη ρύπανση του κλίματός μας. Η Αφρική δεν είναι μέρος της νέας κούρσας για αποικισμό του Διαστήματος. Οι Αφρικανοί δεν σκέφτονται να μεταναστεύσουν στο Διάστημα. Μου αρέσει το πώς οι γάτες περιφέρονται ελεύθερα στην Αθήνα με τον ίδιο τρόπο που έκαναν στα παιδικά μου χρόνια στη Νιγηρία - κάπου υπάρχει μια μεταφορά.
• Πολλές διεθνείς ΜΚΟ και ξένα ΜΜΕ έχουν καταγγείλει την Ελλάδα για παραβίαση του διεθνούς δικαίου και των υποχρεώσεών της προς τον ΟΗΕ και ότι με τη βοήθεια της ευρωπαϊκής συνοριακής αρχής Frontex βυθίζουν βάρκες που μεταφέρουν μετανάστες ή τους αφήνουν στο έλεος των κυμάτων για να πνιγούν. Το ίδιο κάνει και η Ιταλία, ο προορισμός του πρωταγωνιστή σας. Πώς το σχολιάζετε αυτό;
Είναι κακό, σκληρό και καταδικαστέο, αλλά ας είμαστε πολύ σαφείς σχετικά με αυτό - δεν είναι μόνο ελληνικό φαινόμενο. Η ξενοφοβία και η εχθρότητα κατά των μαύρων σαρώνουν τον κόσμο και μπορούν να βρεθούν πιο πρόσφατα στην Τυνησία, η οποία είναι στην Αφρική, και στη Λιβύη και στη Νότια Αφρική. Επιτρέψτε μου να τελειώσω με μια μικρή ιστορία. Πριν από χρόνια επισκέφτηκα την Αθήνα κατά τη διάρκεια ενός καυτού καλοκαιριού και για να χειροτερέψουν τα πράγματα, υπήρξε απεργία από τους εργαζομένους στα σκουπίδια. Την πιο ζεστή μέρα εκείνου του καλοκαιριού καθόμουν στο λόμπι του ξενοδοχείου μου προσπαθώντας να συνδεθώ στο Wi-Fi όταν μια ηλικιωμένη κυρία μπήκε στο ξενοδοχείο για να βρει καταφύγιο από τη ζέστη.
Εντυπωσιάστηκα όταν ο θυρωρός τής έδωσε μια θέση στο λόμπι και της έφερε ένα κρύο ποτήρι νερό. Ηπιε, ξεκουράστηκε λίγο και, αφού μάζεψε τις δυνάμεις της, πήρε την ομπρέλα της κι έφυγε. Υπάρχει η μνήμη μου για την Ελλάδα και τη σκέφτομαι καθημερινά. Οι Ελληνες ήταν οι πρώτοι που έχτισαν ναό στον άγνωστο θεό σύμφωνα με τις Πράξεις των Αποστόλων - ένας άγνωστος θεός υποδηλώνει επίσης την αναγνώριση της ύπαρξης άγνωστων ανθρώπων.
______________________________________
Ποιoς είναι
Ο E. C. Osondu γεννήθηκε στη Νιγηρία. Ζει και εργάζεται στις ΗΠΑ ως καθηγητής Δημιουργικής Γραφής στο Providence College (Rhode Island). Είναι συγγραφέας της συλλογής διηγημάτων Voice of America (2010) και του έργου This House is Not for Sale (2015). Το 2009 διακρίθηκε με το λογοτεχνικό βραβείο Caine Prize for African Writing για το διήγημα Waiting (2008). Εχει επίσης λάβει το βραβείο BOA Short Fiction Prize για το Alien Stories (2021). Στα ελληνικά κυκλοφόρησε μόλις το βιβλίο του «Όταν ο ουρανός είναι έτοιμος, τα αστέρια θα φανούν» (εκδόσεις Κριτική).
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου