14Η ΜΕΡΑ ΤΟΥ ΠΟΛΕΜΟΥ ΤΗΣ ΡΩΣΙΑΣ ΣΤΗΝ ΟΥΚΡΑΝΙΑ: Από τα πεδία των συγκρούσεων στον ενεργειακό και εμπορικό πόλεμο

 

Γράφει ο Μπάμπης Μπίκας

Σε νέα κλιμάκωση των αντιποίνων στη Ρωσία για την εισβολή και συνέχιση των στρατιωτικών επιχειρήσεών της στην Ουκρανία προχώρησαν χθες ΗΠΑ και Βρετανία, με την διακοπή της εισαγωγής ρωσικού πετρελαίου και αερίου. Οι Ευρωπαίοι που εξαρτώνται από τις ρωσικές ενεργειακές πηγές διαφωνούν. Ο Πούτιν απάντησε με απαγόρευση των εισαγωγών από τις χώρες που συστρατεύτηκαν με τους Δυτικούς που επέβαλλαν κυρώσεις. Εξελίξεις που οδηγούν σε εκτίναξη των τιμών παγκοσμίως με δυσβάστακτες συνέπειες για οικονομίες και κοινωνίες. Την ίδια ώρα, οι ΝΑΤΟϊκοί ενισχύουν την παρουσία στρατιωτικών δυνάμεών τους στην Ανατολικοευρωπαϊκές χώρες πέριξ της Ρωσίας. Αν και η Ουάσιγκτον τάχθηκε κατά της πρότασης της Βαρσοβίας να στείλει στην Γερμανία μαχητικά αεροσκάφη της MIG-29 για να δοθούν στην Ουκρανία και η Πολωνία με τη σειρά της να πάρει αεροσκάφη των ΗΠΑ. Ο ουκρανός πρόεδρος βλέποντας την απροθυμία και διαφωνίες των Δυτικών λέει ότι τώρα έχει χάσει το ενδιαφέρον του για το ΝΑΤΟ. Πάντως το Κίεβο εκπέμπει την πρόθεση να συζητήσει τους ρωσικούς όρους για να σταματήσει ο πόλεμος. Ο οποίος έχει ήδη προκαλέσει τη φυγή πάνω από δύο εκατομμυρίων Ουκρανών. Νέα προσπάθεια σήμερα να λειτουργήσουν ανθρωπιστικοί διάδρομοι για να μπορέσει να φύγει ο κόσμος από τις ουκρανικές πόλεις που πολιορκούνται από τις ρωσικές δυνάμεις.

Αυτό που συζητείτο τις τελευταίες μέρες για το αν έπρεπε να χρησιμοποιηθεί ο ενεργειακός τομέας στις κυρώσεις, με τους Αμερικανούς να πρωτοστατούν αλλά τους Ευρωπαίους να διαφωνούν αφού εξαρτώνται από τους ενεργειακούς πόρους, από χθες άρχισε να γίνεται πραγματικότητα. Ο πρόεδρος των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν ανακοίνωσε την απαγόρευση στις ΗΠΑ των εισαγωγών ρωσικού πετρελαίου, φυσικού αερίου και άνθρακα, επισημαίνοντας ότι οι ΗΠΑ εξάγουν ενεργειακούς πόρους, δηλαδή παράγουν περισσότερο πετρέλαιο και φυσικό αέριο απ’ όσο καταναλώνουν. Εμείς μπορούμε να πάρουμε αυτήν την απόφαση, ενώ άλλοι δεν μπορούν, είπε ο αμερικανός πρόεδρος και πρόσθεσε: Όμως εργαζόμαστε στενά με την Ευρώπη και τους εταίρους μας για να εφαρμόσουμε μια μακροπρόθεσμη στρατηγική ώστε να περιορίσουμε την εξάρτησή μας από τη ρωσική ενέργεια. Προς όφελος των Αμερικανών φυσικά που σπεύδουν ήδη να πουλήσουν υγροποιημένο αέριο στην Ευρώπη.

Η Ευρώπη αρνείται (προς το παρόν) να εφαρμόσει εμπάργκο στην εισαγωγή ρωσικού πετρελαίου και φυσικού αερίου (αφού πρώτα σταμάτησε τον Nord Stream 2), που αποτελεί αντίστοιχα το 30% και το 40% των αναγκών της. Από κοντά και το Λονδίνο με τον πρωθυπουργό Μπόρις Τζόνσον να ανακοινώνει ότι το Ηνωμένο Βασίλειο θα απομακρυνθεί από την εξάρτηση από το ρωσικό πετρέλαιο καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους. Αμέσως ήρθε η απάντηση της Μόσχας, με τον Βλαντιμίρ Πούτιν να υπογράφει διάταγμα απαγόρευσης των εισαγωγών από τις χώρες που έχουν επιβάλει κυρώσεις στη Ρωσία.

Η πίεση που ασκείται στη Ρωσία είναι πλέον πολύπλευρη, αναπτύσσοντας οι Δυτικοί όλα τα όπλα στο οικονομικό επίπεδο, ελπίζοντας έτσι να γονατίσουν τη Μόσχα. Παράλληλα, μια σειρά επιχειρηματικοί κολοσσοί εγκαταλείπουν τη Ρωσία. Ενώ χρηματιστηριακοί κύκλοι γνωστοποιούσαν τις εκτιμήσεις τους ότι σύντομα η Ρωσία θα κάνει στάση πληρωμών. Να σημειώσουμε εδώ και το κύμα εγκατάλειψης της ρωσικής αγοράς από πολλούς επιχειρηματικούς κολοσσούς. Τις τελευταίες ώρες ήρθαν να προστεθούν τα ονόματα των Μακ Ντόναλντς, των Στάρμπακς, της Κόκα Κόλα, της Πέπσι Κόλα, με εκατοντάδες καταστήματα και χιλιάδες εργαζόμενους.

Όμως, μετά τον αποκλεισμό πολλών ρωσικών τραπεζών από το διεθνές διατραπεζικό σύστημα συναλλαγών, το μπλοκάρισμα των αποθεματικών της ρωσικής κεντρικής τράπεζας, τους αεροπορικούς περιορισμούς, την κατάσχεση περιουσιακών στοιχείων ρώσων ολιγαρχών, το εμπάργκο στην εξαγωγή τεχνολογίας, την απαγόρευση λειτουργίας ρωσικών ΜΜΕ, τώρα η επίθεση στους ρωσικούς ενεργειακούς πόρους σηματοδοτεί μιά απότομη κλιμάκωση των αντιποίνων κατά της Ρωσίας. Εξελίξεις που σήμαναν συναγερμό διεθνώς από το φόβο ότι το όπλο των υδρογονανθράκων μπορεί να αποδειχθεί δίκοπο μαχαίρι, τόσο γιατί υπάρχουν εξαρτήσεις από τη ρωσική ενέργεια όσο από την εκτίναξη των τιμών που θα δρομολογηθεί μέσα σε ένα περιβάλλον πληθωρισμού διεθνώς και σε ήδη επιβαρυμένες οικονομίες και κοινωνίες.

Παράλληλα και πέραν των διάφορων διπλωματικών πρωτοβουλιών και παρεμβάσεων (Ευρωπαίοι, Ισραηλινοί, Τούρκοι, Κινέζοι κ.α.), ο πρόεδρος της Ουκρανίας Βολοντιμίρ Ζελένσκι απεγνωσμένα προβαίνει σε εκκλήσεις για στρατιωτική βοήθεια, αλλά βλέπει την απροθυμία του ΝΑΤΟ να εμπλακεί. Απορρίφθηκε η πρόταση για επιβολή ζώνης απαγόρευσης πτήσεων, όπως και η αποστολή μαχητικών. Χθες είδε και τα τραγελαφικά με την πρόταση της Βαρσοβίας να δώσει πολωνικά μαχητικά αεροσκάφη στους Αμερικανούς στην Γερμανία και από εκεί να δοθούν στους Ουκρανούς (προφανώς για να μη θεωρηθούν ως άμεσα εμπλεκόμενοι και μπλέξουν κι αυτοί με τον Πούτιν). Για αντιστάθμισμα οι Πολωνοί ζητάνε την αντικατάστασή τους με αμερικανικά μαχητικά. Μια πρόταση που απαντήθηκε αμέσως από το αμερικανικό Πεντάγωνο ότι έκρινε πως η πρόταση της Βαρσοβίας να θέσει στη διάθεση της Ουάσινγκτον όλα τα μαχητικά MiG-29 που έχει στον στόλο της ώστε να μεταφερθούν στην Ουκρανία δεν είναι βιώσιμη. Ο εκπρόσωπος του αμερικανικού υπουργείου Άμυνας αναφέρει συγκεκριμένα ότι: κρίνοντας πως η προοπτική τα μαχητικά αυτά να απογειωθούν από βάση των ΗΠΑ και του NATO στη Γερμανία και να πετάξουν σε εναέριο χώρο που διεκδικείται από τη Ρωσία στην Ουκρανία θα ήγειρε σοβαρές ανησυχίες για όλη τη συμμαχία του NATO. Η οποία όμως γνωστοποιούσε την ενίσχυση της παρουσίας στρατιωτικών δυνάμεων ΝΑΤΟϊκών κρατών στις Ανατολικοευρωπαϊκές χώρες πέριξ της Ρωσίας.

Βλέποντας όλα αυτά των Δυτικών, φαίνεται πως ο Ζελένσκι το ξανασκέφτεται για το ΝΑΤΟ, με την πρόθεση του Κίεβου να ενταχθεί σε αυτό να έχει αποτελέσει την διελκυστίνδα με τη Ρωσία. Ο ουκρανός πρόεδρος είπε ότι είναι έτοιμος για διάλογο αλλά όχι για συνθηκολόγηση. Συζητάει τους όρους που θέτει η ρωσική πλευρά: Επειδή δεν αφορά εμένα, είναι για τους ανθρώπους που με εξέλεξαν. Όσον αφορά το ΝΑΤΟ, έχασα το ενδιαφέρον μου για αυτό το θέμα αφού συνειδητοποιήσαμε ότι το ΝΑΤΟ δεν είναι έτοιμο να δεχτεί την Ουκρανία. Η συμμαχία φοβάται τα αντιφατικά πράγματα και την αντιπαράθεση με τη Ρωσική Ομοσπονδία. Ενώ σε άλλο σημείο ότι: Μιλάω για εγγυήσεις ασφαλείας. Νομίζω ότι μπορούμε να συζητήσουμε και να βρούμε συμβιβασμό για τα σημεία για τα προσωρινά κατεχόμενα εδάφη και τις μη αναγνωρισμένες δημοκρατίες, που δεν αναγνωρίζονται από κανέναν εκτός από τη Ρωσική Ομοσπονδία, είπε ο πρόεδρος της Ουκρανίας.

Την ίδια ώρα, στο πεδίο των συγκρούσεων συνεχίζονται οι ρωσικές στρατιωτικές επιχειρήσεις ιδιαίτερα εντατικά στα νότια και ανατολικά. Οι ανθρωπιστικοί διάδρομοι δεν λειτούργησαν χθες ακόμη μια φορά, με τις δύο πλευρές να κατηγορεί η μία την άλλη ως υπεύθυνη. Από τους 10 τέτοιους διαδρόμους διαφυγής των αμάχων που είχαν συμφωνηθεί, μόνο ένας λειτούργησε. Σήμερα θα επαναληφθούν οι προσπάθειες με αβέβαιη την έκβαση. Οι πρόσφυγες έχουν υπερβεί τα δύο εκατομμύρια καταφεύγοντας στις γειτονικές χώρες, ιδιαίτερα την Πολωνία που έχει δεχθεί πάνω από 1.2 εκατομμύρια Ουκρανούς. Ενώ την ίδια ώρα πληθαίνουν οι πληροφορίες ότι ετοιμάζεται εντατικοποίηση των ρωσικών επιχειρήσεων, στοχεύοντας στον αποκλεισμό του Κίεβου και περαιτέρω πίεση στην ουκρανική ηγεσία.