Πριν από δέκα χρόνια η Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας (ΡΑΕ) μοίρασε απλόχερα νησιώτικες βουνοκορυφές σε μεγάλες εταιρείες για να εγκαταστήσουν σύνολα αιολικών σταθμών με την προϋπόθεση να κατασκευάσουν οι ίδιες, υποβρύχιες ενεργειακές διασυνδέσεις των έργων με το ηπειρωτικό σύστημα μεταφοράς του ηλεκτρικού ρεύματος. Τα έργα αυτά χαρακτηρίζονται από τη νομοθεσία ως «ειδικά έργα» και αδειοδοτήθηκαν ως ενιαίο έργο το καθένα, με σκοπό την κατάργηση της ενεργειακής αυτονομίας των νησιών. Η εγκατάσταση και η λειτουργία όλων αυτών των έργων περιλαμβάνει την υλοποίηση ενεργειακών διασυνδέσεων, για τη μεταφορά της ενέργειας εκτός των νησιών όπου θα παράγεται.
Όμως τα αμέσως επόμενα χρόνια ο Διαχειριστής του Ελληνικού Συστήματος Μεταφοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας (ΑΔΜΗΕ), επιφορτισμένος για τη λειτουργία, την εκμετάλλευση, τη συντήρηση και την ανάπτυξη του Ελληνικού Συστήματος Μεταφοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας (ΕΣΜΗΕ), προγραμμάτισε ή και προχώρησε ο ίδιος στην υλοποίηση, ενεργειακών διασυνδέσεων σε μη διασυνδεδεμένα νησιά. Ο σχεδιασμός αυτός επικαιροποιείται κάθε χρόνο από τον ΑΔΜΗΕ μετά από διαβούλευση με τους υφιστάμενους και μελλοντικούς χρήστες του συστήματος μεταφοράς και εγκρίνεται από τη ΡΑΕ.
Με τροπολογία στη Βουλή οι εταιρείες απαλλάχθηκαν από τα έργα των διασυνδέσεων
Τον περασμένο Ιούλιο η κυβέρνηση ψήφισε στη Βουλή διάταξη με την οποία απάλλαξε τις εταιρείες από την υποχρέωση κατασκευής υποβρύχιων ενεργειακών διασυνδέσεων και καθόρισε διαδικασία έτσι ώστε οι αιολικοί σταθμοί να συνδεθούν με τις ενεργειακές διασυνδέσεις που κατασκευάζει ο ΑΔΜΗΕ. Με τη ρύθμιση αυτή που έγινε με τροπολογία σε άσχετο νομοσχέδιο,(1) χωρίς καν αιτιολογική έκθεση, υποδεικνύεται στην –κατά τα άλλα ανεξάρτητη αρχή- ΡΑΕ να αντικαταστήσει τις παλιές άδειες παραγωγής «ειδικών έργων» με νέες βεβαιώσεις παραγωγού, αλλά πάλι «ειδικών έργων». Ο χειρισμός αυτός επιτρέπει στις εταιρείες να διατηρήσουν τις θέσεις που είχαν δεσμευθεί για αιολικούς σταθμούς με τις αρχικές άδειες παραγωγής, αλλά και ένα κατ’ εξαίρεση καθεστώς που επιτρέπει προνομιακή μεταχείριση των μεγάλων επενδύσεων, σε σχέση με ό,τι ισχύει για τα μεμονωμένα έργα.
Με βάση αυτή τη ρύθμιση, η ΡΑΕ ξεκίνησε την έκδοση βεβαιώσεων παραγωγού «ειδικών έργων», εντάσσοντάς τα στην κατηγορία που ορίζεται ως «συγκρότημα αιολικών πάρκων συνολικής ισχύος μεγαλύτερης των εκατόν πενήντα (150) MW» και αφορά σε «σύνολο αιολικών πάρκων ενός ή περισσότερων φορέων, που αναπτύσσονται σε κοντινές αποστάσεις μεταξύ τους και αξιοποιούν κατά το δυνατόν κοινές υποδομές οδοποιίας και ηλεκτρικής διασύνδεσης, αποτελώντας ουσιαστικά ένα ενιαίο έργο».
Έτσι δημιουργήθηκαν οι προϋποθέσεις ώστε οι ενδιαφερόμενες εταιρείες να μπορούν να διατηρήσουν τις επί μία δεκαετία δεσμευμένες βουνοκορφές μέχρι το 2036! Στην Κρήτη οι δεσμευμένες θέσεις είναι για τριανταοκτώ (38) σταθμούς της ΣΑΡΡΑΣ ΑΕ συνολικής ισχύος 1023,5 MW και για εικοσιπέντε (25) σταθμούς της ΤΕΡΝΑ συνολικής ισχύος 873 MW. Κι αυτό παρά το γεγονός ότι οι αιολικοί σταθμοί δεν είναι ούτε σε κοντινές αποστάσεις μεταξύ τους, ούτε αξιοποιούν ως επί το πλείστον κοινές υποδομές οδοποιίας και ηλεκτρικής διασύνδεσης, αλλά αντίθετα, είναι συγκεντρωμένοι ανά περιφερειακή ενότητα και συνδέονται ανά ομάδα, με το δίκτυο υψηλής τάσης της Κρήτης, που σήμερα ενισχύει ο ΑΔΜΗΕ ΑΕ για να υποδεχθεί εκατοντάδες νέες ανεμογεννήτριες. Ακόμα περισσότερο ο παραπάνω όρος δεν τηρείται στην περίπτωση του έργου των Κυκλάδων, συνολικής ισχύος 342,7 MW, που αναπτύσσεται σε τέσσερα νησιά, Άνδρο, Νάξο, Πάρο και Τήνο.
Πριν από δέκα χρόνια οι άδειες παραγωγής γι’ αυτά τα έργα χορηγήθηκαν με την πολιτική ότι θα ήταν οι ίδιες οι εταιρείες που θα υλοποιούσαν τις υποβρύχιες διασυνδέσεις, που σχεδιάζει ο Διαχειριστής του Συστήματος Μεταφοράς. Οι άδειες παραγωγής περιλαμβάνουν τον όρο ότι ανακαλούνται σε περίπτωση αδυναμίας υλοποίησης του έργου της ανεξάρτητης διασύνδεσης. Η κινητικότητα των εταιρειών όλο αυτό το διάστημα διαφέρει από τόπο σε τόπο. Στην Κρήτη οι εταιρείες υπέβαλλαν μελέτες περιβαλλοντικών επιπτώσεων και στη συνέχεια ζήτησαν την αναβολή των αδειοδοτήσεων για να επανασχεδιάσουν τα έργα (2). Στην Ικαρία δεν υποβλήθηκε ποτέ μελέτη περιβαλλοντικών επιπτώσεων για ένα έργο 330,0 MW που εκτείνεται απ’ άκρου σ’ άκρο στο νησί. Ωστόσο η ΡΑΕ δεν έκρινε ποτέ ότι υπάρχει αδυναμία υλοποίησης των έργων και ικανός λόγος για να προβεί σε ανάκληση των αδειών παραγωγής. Αντίθετα καταβλήθηκε κάθε προσπάθεια να κρατηθούν τα έργα ζωντανά, όπως προκύπτει από τις απαντήσεις που δόθηκαν στη Βουλή από το ΥΠΕΝ και τη ΡΑΕ μετά από ερώτηση βουλευτών του ΣΥΡΙΖΑ για τα έργα της Κρήτης, (3) ένα χρόνο πριν το υπουργείο περιβάλλοντος και ενέργειας φέρει για ψήφιση στη Βουλή την παραπάνω φωτογραφική νομοθετική ρύθμιση. Η ΡΑΕ απάντησε και το ΥΠΕΝ δεν διέψευσε, ότι οι εταιρείες περιμένουν την έγκριση περιβαλλοντικών όρων για τις μελέτες που είχαν υποβάλλει για τις οποίες ίδιες είχαν ζητήσει από το 2016 να μην προχωρήσουν, για να επανασχεδιάσουν τα έργα!
(1) Με το άρθρο 100 του ν. 4821/2021 «Εκσυγχρονισμός του Ελληνικού Κτηματολογίου κλπ» (ΦΕΚ Α 134/31.7.2021)
(2) Όπως αναφέρεται στις αποφάσεις 39/2016 και 40/2016 της Επιτροπής Περιβάλλοντος & Χωροταξίας της Περιφέρειας Κρήτης.
(3) Κοινοβουλευτικός έλεγχος: απαντήσεις σε ερώτηση βουλευτών του ΣΥΡΙΖΑ
*H Βάννα Σφακιανάκη είναι αρχιτέκτων
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου