Το νερό, από φυσικό και κοινωνικό αγαθό σε ιδιωτικό και αγοραίο (ΕΙΚΟΝΕΣ)

Γιώργος Κολέμπας* 

Πίνοντας νερό από το πλαστικό μπουκάλι των εταιρειών εμφιάλωσης το καλοκαίρι στις παραλίες, ενώ νομίζουμε ότι ξεδιψάμε, παραμένουμε αφυδατωμένοι. Γιατί δεν διαπερνά την κυτταρική μεμβράνη για να ενυδατωθούν τα κύτταρα και το νερό παραμένει στο σώμα σαν μεσοκυτταρικό υγρό.

1. Η σημερινή κατάσταση

Σύμφωνα με τα στοιχεία του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, το καθαρό, πόσιμο νερό παραμένει ζητούμενο για μεγάλο μέρος του πληθυσμού στον πλανήτη Γη. Συνολικά σήμερα εν έτη 2022, περίπου 1,1 δισεκατομμύρια άνθρωποι δεν έχουν καμία πρόσβαση, ενώ ο αριθμός εκείνων που δεν έχουν τη δυνατότητα να ικανοποιούν βασικές ανάγκες τους με βάση την πρόσβαση στο καθαρό νερό αυξάνεται στα 1,6 δισεκατομμύρια. Η έλλειψη νερού θα μπορούσε να επηρεάσει περίπου πέντε δισεκατομμύρια ανθρώπους παγκοσμίως μέχρι το 2050, σύμφωνα με τον ΟΗΕ. Στις αρχές Δεκεμβρίου του 2020, το Χρηματιστήριο του Σικάγου ξεκίνησε να εμπορεύεται το νερό. Οπως τον χρυσό ή το πετρέλαιο.

Παράλληλα το 88% των περιστατικών διάρροιας παγκοσμίως αποδίδεται στο ανθυγιεινό νερό. Εκτιμάται δε ότι περίπου το 10% του παγκόσμιου πληθυσμού τρέφεται με φαγητό που έχει μαγειρευτεί με τη χρήση ακατάλληλου νερού.

Το ακατάλληλο για πόση νερό «σκοτώνει» παγκοσμίως περισσότερους ανθρώπους από ό,τι οι πόλεμοι, αφού καθημερινά, περίπου δύο εκατομμύρια τόνοι βιομηχανικών και αγροτικών αποβλήτων εναποτίθενται στον υδροφόρο ορίζοντα της Γης.

Είναι κυρίως τα παιδιά που επηρεάζονται από αυτό. Κάθε 20 δευτερόλεπτα ένα παιδί πεθαίνει από ασθένειες που οφείλονται στο νερό. Στα παιδιά κάτω των 5 ετών η διάρροια είναι η δεύτερη κύρια αιτία θανάτου.

2.  Το νερό ως φυσικό αγαθό απαραίτητο για όλες τις μορφές ζωής και ιδίως τον άνθρωπο

Στο νερό(Η2Ο) και τα στοιχεία του Υδρογόνο και Οξυγόνο βασίζεται όλος ο πλούτος της βιοποικιλότητας και της ζωής που υπάρχει σε αυτόν τον πλανήτη. Ο κύκλος του νερού στη φύση είναι από τους σημαντικότερους για τη ζωή.

Οι λόγοι που το κάνουν τόσο σημαντικό

• Είναι κατά κάποιον τρόπο το «αίμα» και τα «σωματικά υγρά» του οργανισμού της «γαίας»(πλανήτη).
• Βασικό στοιχείο για τη ζωή (το ανθρώπινο σώμα π.χ. αποτελείται από 70% νερό).
• Αν επιδρούμε είτε θετικά είτε αρνητικά, τότε επιδρούμε απευθείας στις διαδικασίες της ζωής.
• Αυτό συμβαίνει επειδή έχει πολλές φυσικές και χημικές ανωμαλίες, οι οποίες είναι ακριβώς χρήσιμες για τη ζωή. Το μόριο του Η2Ο σχηματίζεται από 2 άτομα Η και 1 άτομο Ο σε γωνία 105 μοιρών. Το μόριο αποτελεί ένα δίπολο με ένα θετικό πόλο των 2 ατόμων του υδρογόνου και ένα αρνητικό του ατόμου του οξυγόνου. Συμπεριφέρεται σαν ένας μικρός «ηλεκτρομαγνήτης».
• Η σύνδεση περισσότερων μορίων σχηματίζει υγρούς κρυστάλλους(Cluster). Οι υγροί αυτοί κρύσταλλοι προσλαμβάνουν από το περιβάλλον δονήσεις-κύματα διάφορων συχνοτήτων και συμμετέχουν στη ταλάντωσή τους. Προσλαμβάνουν δηλ. πληροφορίες με τη μορφή ιδιοσυχνοτήτων και τις αναμεταδίδουν.
• Το νερό ενσωματώνοντας για κάποιο διάστημα διάφορες ενώσεις, με τις οποίες έρχεται σε επαφή, «αποθηκεύει» την αντίστοιχη πληροφορία τους, το «ίχνος» τους, σαν κύμα με τη συχνότητά του. Μπορεί οι διάφορες χημικές ενώσεις με τις οποίες ήλθε σε επαφή το νερό να μην υπάρχουν πια στο νερό, αλλά έχει μείνει η πληροφορία τους. Έτσι το νερό είναι στην ουσία εκτός των άλλων και «πληροφορικό» μέσο.
• Είναι λοιπόν το νερό «μεταφορέας» όχι μόνο ουσιών, αλλά και πληροφοριών τους, που με τη σειρά τους παίζουν μεγάλο ρόλο στον μεταβολισμό των ζωντανών οργανισμών και στην ενδοεπικοινωνία των κυττάρων τους( το νερό σαν «πληροφορικό» μέσο είναι και η βάση της ομοιοπαθητικής). Σαν «μεταφορέας» μπορεί να μεταφέρει και θετικές και αρνητικές επιδράσεις στους οργανισμούς και στον άνθρωπο.
• Νερό με μεγάλους κρυστάλλους έχει μικρή δύναμη δέσμευσης, άρα λίγη ενέργεια. Τα διαλυμένα στο νερό π.χ. μέταλλα δεν μπορούν να συγκρατηθούν στο διάλυμα και αντιδρούν μεταξύ τους. Επίσης λιγότερη δυνατότητα να διαπερνά τη μεμβράνη των κυττάρων ή να μεταφέρει μαζί του άλλες ουσίες και πληροφορίες.
• Νερό με μικρούς κρυστάλλους έχει μεγάλη δύναμη δέσμευσης, άρα και πολλή ενέργεια.  Είναι αρκετή η δύναμη λίγων μορίων για να συγκρατηθεί ένα μέταλλο στο διάλυμα. Διαπερνά επίσης εύκολα τις μεμβράνες των κυττάρων και μεταφέρει γρήγορα ουσίες και πληροφορίες.  
• Σε μη γάργαρο νερό (μεγάλοι κρύσταλλοι) η ξένη ουσία δεν συγκρατείται και αποβάλλεται από το διάλυμα. Αν δηλαδή η δομή του νερού δεν είναι καλή, τότε έχουμε πολλά απόβλητα στον οργανισμό. Αν η ουσία είναι επιζήμια για τον οργανισμό τότε δεν μπορεί να την πάρει μαζί του το νερό, όταν αποβάλλεται από τον οργανισμό και παραμένει σε αυτό. Έτσι ένα τέτοιο νερό δεν καθαρίζει τον οργανισμό. Αν η ουσία είναι αντίστοιχα ωφέλιμη δεν μπορεί να τη μεταφέρει στα κύτταρα, που τη χρειάζονται.
• Αντίθετα ένα καλό και ενεργοποιημένο τρεχούμενο νερό και καθαρίζει από τις επιβλαβείς ουσίες και μεταφέρει τις ωφέλιμες. Σε νερό με καλή δομή(γάργαρο, μικροί κρύσταλλοι) οι δυνάμεις δέσμευσης από λίγα μόνο μόρια γύρω από τη ξένη ουσία τη συγκρατούν στο διάλυμα και δεν κατακάθεται στον οργανισμό. Λίγα ελεύθερα μόρια είναι πολύ πιο αποτελεσματικά από τα πολλά περισσότερα των μεγάλων υγρών κρυστάλλων. Το νερό που είναι αποθηκευμένο σε μπουκάλια ή δοχεία, μετά από λίγο διάστημα σχηματίζει μεγάλους υγρούς κρυστάλλους και ενώ μπορεί να μας ξεδιψά, δεν επιτελεί το ρόλο του για τον οργανισμό, είναι δηλαδή ένα «νεκρό» νερό. Πίνοντας νερό από το πλαστικό μπουκάλι το καλοκαίρι στις παραλίες, ενώ νομίζουμε ότι ξεδιψάμε, παραμένουμε αφυδατωμένοι. Γιατί δεν από τη μια δεν διαπερνά τα τοιχώματα του εντέρου-και άρα αποβάλλεται από το σώμα- και από την άλλη δεν διαπερνά την κυτταρική μεμβράνη για να ενυδατωθούν τα κύτταρα και το νερό παραμένει στο σώμα ενδιάμεσα των κυττάρων.

• Ο άνθρωπος πάντως δε μπορεί να ζήσει για πολλές μέρες χωρίς νερό, γιατί όπως αναφέρθηκε είναι απαραίτητο για όλες σχεδόν τις διεργασίες που γίνονται στο σώμα. Έτσι χρειάζεται να πίνει τουλάχιστον ενάμισι λίτρο την ημέρα. Δεν έχουν όμως όλοι οι άνθρωποι πρόσβαση σε πόσιμο καθαρό και «ζωντανό» νερό σε αυτόν τον πλανήτη. Στην ουσία μόνο το 1% του υπάρχοντος σε αφθονία νερού είναι κατάλληλο προς πόση. Και αυτά τα αποθέματα όλο και σπανίζουν.
• Το συμπέρασμα που πρέπει να έχουμε στο μυαλό μας είναι: προτιμάμε τρεχούμενο, καθαρό νερό. Αποφεύγουμε το στάσιμο. Αυτό σημαίνει πρακτικά ότι το νερό της βρύσης είναι προτιμότερο-αρκεί με φίλτρο να συγκρατούμε το χλώριο-από το νερό από μπουκάλι-ιδίως πλαστικό.

3.  To καλύτερο νερό είναι αυτό που «τρώμε» και όχι αυτό που πίνουμε!

Ο ρόλος του νερού για το ανθρώπινο σώμα είναι σημαντικός όσο και απλός. Όταν τα κύτταρά μας δεν είναι αρκούντως ενυδατωμένα[1], αρχίζουν να εκφυλίζονται, να παθαίνουν φθορές και να μη μπορούν να λειτουργήσουν στο ανώτατο επίπεδο που μπορούν. Οι φθορές των κυττάρων-ενώ τα ίδια τα κύτταρα μπορούν να τα οδηγούν και στο θάνατο- έχουν σαν αποτέλεσμα τη φθορά των ιστών και αυτό που αποκαλούμε γήρανση του οργανισμού. Έτσι έχουμε –πριν τον οριστικό θάνατο του ίδιου του οργανισμού, που κάποτε θα συμβεί έτσι και αλλιώς-την εμφάνιση της ασθένειας, του πόνου, της κόπωσης, της δυσκαμψίας, των ρυτίδων γήρανσης, της απώλειας της πνευματικής διαύγειας κ.λπ. Η απώλεια κυτταρικού νερού είναι μια από τις αιτίες να μη μπορεί ο οργανισμός να διατηρεί σε καλή κατάσταση το ανοσιοποιητικό του σύστημα και να αυτοθεραπεύεται.

Πως εξασφαλίζουμε λοιπόν την επάρκεια του κυτταρικού νερού;

Το νερό που πίνουμε μπορεί να μην είναι αρκετό, αν τα κύτταρά μας-λόγω φθοράς- δε μπορούν να το συγκρατήσουν, όπως αναφέραμε πιο πάνω. Η ενυδάτωση έχει να κάνει με το νερό που κρατάνε τα κύτταρά μας και όχι με αυτό που πίνουμε. Το σώμα μας μπορεί να είναι γεμάτο από το εξωκυτταρικό νερό και όμως να είναι αφυδατωμένο.

Η Εθνική Ακαδημία Επιστημών των ΗΠΑ θεωρεί ότι: «Η κατάλληλη ποσότητα νερού για τους ενήλικες είναι 2,5 λίτρα στις περισσότερες περιπτώσεις. Ένα γενικό όριο για κάθε άνθρωπο είναι 1 ml ανά θερμίδα τροφής. Το μεγαλύτερο μέρος αυτής της ποσότητας περιέχεται στο φαγητό». Αλλά αυτό που έχει μείνει στα ΜΜΕ από αυτή τη θεώρηση και προπαγανδίζουν συνέχεια, είναι τα 2,5 λίτρα την ημέρα. Ξεχνούν το ότι τα 2,5 αυτά λίτρα μπορεί να τα εξασφαλίζουμε από τη διατροφή μας, σα συστατικό κυρίως των φρούτων και λαχανικών.

Για παράδειγμα το καρπούζι και το αγγούρι είναι 97% νερό, οι ντομάτες και τα κολοκύθια είναι 95%, η αγκινάρα 92%, τα καρότα 88% και τα ροδάκινα 87%. Αυτό το νερό των φρούτων και λαχανικών, αλλά και των άλλων τροφών[2] έχει την καλύτερη δομή και άρα είναι «ενεργό» νερό, με μικρά κλούστερ. Αρκεί βέβαια να μην έχουν καλλιεργηθεί με επιβλαβή χημικά λιπάσματα και φυτοφάρμακα.

Τα φυτικά τρόφιμα είναι η καλύτερη πηγή νερού υψηλής ποιότητας. Γιατί συμπυκνώνουν στο νερό τους θρεπτικά συστατικά και δομούν το νερό με τέτοιο τρόπο, ώστε να παίρνει την καλύτερη μορφή για τα κύτταρά μας- με μικρούς υγρούς κρυστάλλους(Κλούστερ). Έτσι παραμένει αρκετά στο εσωτερικό των κυττάρων, ώστε να το αξιοποιούν όπως το χρειάζονται. Καλύτερα λοιπόν να τρώμε[3] το νερό μας, παρά να το πίνουμε. Αλλά βέβαια αυτό που πίνουμε καλύτερα να είναι τρεχούμενο και απαλλαγμένο από αρνητικές επιδράσεις, παρά από φιάλες ή μπιτόνια.

4. Το κοινωνικό πρόβλημα σε σχέση με το πόσιμο νερό

Οι πηγές και τα αποθέματα πόσιμου νερού λιγοστεύουν, λόγω κοινωνικών και οικολογικών εξελίξεων: από την αλόγιστη χρήση, τη αύξηση της ζήτησης στις πόλεις, τη συγκεντροποίηση των πληθυσμών σε μερικές βιομηχανικές περιοχές, τη μόλυνση των επιφανειακών-υπόγειων υδάτων και την μείωση της ποιότητάς του, τη ξηρασία σε κάποιες περιοχές που εντείνεται λόγω κλιματικών αλλαγών, την θερμοκηπιακή θέρμανση και άρα τη μείωση των χιονιών, κ.λπ..

Το πρόβλημα γίνεται κοινωνικό από τη στιγμή που υπάρχει από τη μια αλόγιστη χρήση στις περιοχές που υπάρχουν αποθέματα και από την άλλη αύξηση των αναγκών εκεί που δεν υπάρχουν. Αυτό θα οδηγεί σε κοινωνικές συγκρούσεις και μερικές φορές και σε συγκρούσεις κρατών(μερικοί προβλέπουν και πολέμους με αιτία το νερό).

Πριν τη βιομηχανική εποχή, οι κοινότητες των ανθρώπων έστηναν οικισμούς σε τοποθεσίες που είχαν κοντά τους νερό και οργάνωναν στη βάση των μικρών αποστάσεων τη διαχείρισή του ( ύδρευση και άρδευση). Ήταν δηλαδή το νερό στα χέρια των τοπικών κοινοτήτων.

Στη συνέχεια, κατά τη περίοδο της βιομηχανικής καπιταλιστικής ανάπτυξης, όπου η περιφέρεια συρρικνώθηκε λόγω της μεγάλης συγκέντρωσης των πληθυσμών στις πόλεις, μέσα κυρίως από την κρατική διαχείριση του πόσιμου νερού μέσω δικτύων και τη μεταφορά του σε μεγάλες αποστάσεις για τις ανάγκες των πόλεων, οι κοινότητες έχασαν τη δυνατότητα που είχαν για τη διαχείρισή του . Οι πηγές και τα αποθέματα της περιφέρειας πέρασαν στα χέρια κρατικών ή ιδιωτικών εταιρειών ύδρευσης. Η όλη αυτή διαδικασία μετέτρεψε το νερό από φυσικό και δημόσιο αγαθό σε εμπορικό και αγοραίο και στη συνέχεια του έδωσε το χαρακτηριστικό της σπανιότητας, παρόλο που είναι ίσως ο πιο άφθονος φυσικός πόρος σε αυτό τον πλανήτη.

Το πέρασμα στη μεταβιομηχανική εποχή της αποανάπτυξης- τοπικοποίησης (αν ποτέ αυτή αποτελέσει επιλογή για λύση σε έναν κόσμο που καταρρέει), θα απαιτήσει οι κοινωνίες να ενταχθούν πάλι με μια ισορροπημένη σχέση στη φύση. ‘Έτσι θα επανέλθει η αφθονία του φυσικού αυτού αγαθού και δεν θα υπάρχει πια πρόβλημα.

Προς το παρόν, είτε πρόκειται για διαχείριση από κρατικές εταιρείες νερού, είτε από κεντρικές-περιφερειακές μεγάλες εταιρείες που διαχειρίζονται δίκτυα πόλεων ή το εμφιαλώνουν εφοδιάζοντας τις αγορές νερού, το φυσικό και συλλογικό αυτό αγαθό έχει στην ουσία ιδιωτικοποιηθεί και εξασφαλίζεται μέσω της αγοράς.

Στη χώρα μας, ιδίως μετά τις πολιτικές του μνημονίου και την «Καλλικρατική» πια Τοπική Αυτοδιοίκηση, υλοποιείται επίσης πλήρως αυτή η μετατροπή.

Η ιδιωτικοποίησή του όμως θα κάνει τις τοπικές κοινότητες, στις οποίες ανήκουν οι πηγές και τα αποθέματα, καθώς και τους καταναλωτές των πόλεων, να συνειδητοποιήσουν για πρώτη φορά, ότι ένα φυσικό, δημόσιο και συλλογικό αγαθό, μετατρέπεται σε προϊόν εκμετάλλευσης από τις ιδιωτικές εταιρείες. Οι μεν κοινότητες θα δουν να περνάνε οι πηγές τους στα χέρια ιδιωτών και τις ίδιες να μετατρέπονται σε πελάτες τους, οι δε πολίτες των πόλεων θα αντιληφθούν ότι το δικαίωμα πρόσβασης στο κοινωνικό μέχρι τώρα αγαθό, θα πρέπει να αγοράζεται σε τιμές που όλο θα ανεβαίνουν.

Το γεγονός αυτό θα οδηγήσει στην από κοινού εύρεση λύσεων από τις δύο κατηγορίες πολιτών και στη δημιουργία τέτοιων οικονομικοκοινωνικών δομών, που θα εξασφαλίζει την συλλογικοποίση –κοινοτικοποίηση-δημοτικοποίηση του νερού, σαν εναλλακτική λύση στην κρατικοποίηση ή ιδιωτικοποίησή του.

-------------------

[1].Τόσο το κυτταρόπλασμα, όσο και ο πυρήνας των κυττάρων, που περιβάλλονται από τη μεμβράνη, αποτελούνται κυρίως από νερό. Η ίδια η μεμβράνη αποτελείται από λιπίδια και λεκιθίνη.

[2]. Τα φασόλια, τα δημητριακά και τα ζυμαρικά λειτουργούν σα σφουγγάρι κατά το μαγείρεμα και κατά το φαγητό μπορεί να είναι από 50%-77% νερό. Επίσης το ψωμί ολικής άλεσης είναι κατά το 1/3 νερό. Το ψητό κοτόπουλο μέχρι και 65%, ενώ κάποια ψάρια μέχρι και 65% νερό.

[3]. Το βράσιμο π.χ. των λαχανικών οδηγεί και σε απώλεια νερού, καθώς η θερμότητα διαλύει τις κυτταρικές μεμβράνες και το νερό διαρρέει από τα φυτικά κύτταρα. Καλύτερα λοιπόν θα ήταν αν τρώγαμε όσο γίνεται περισσότερο ωμά τα λαχανικά μας.

*Συγγραφέας

ΠΗΓΗ