Συντάκτης: Βάση Παναγοπούλου
Σεβασμό στα δάση της Αμαζονίας που συντηρούν τη ζωή στον πλανήτη ζήτησε με γράμμα της στους ηγέτες της Δύσης η Nemonte Nenquimo (Νεμόντε Νενκίμο), ηγέτιδα της φυλής των Waorani (Γουαοράνι), ακτιβίστρια αυτόχθων ιθαγενής του Αμαζονίου, που πρόσφατα αναγνωρίστηκε από το περιοδικό Time ως ένα από τα 100 πρόσωπα με τη μεγαλύτερη επιρροή στον πλανήτη για το έτος 2020.
Είναι συνιδρύτρια του μη κερδοσκοπικού οργανισμού Ceibo Alliance που έχουν συστήσει οι αυτόχθονες φυλές και η πρώτη γυναίκα πρόεδρος της οργάνωσης του έθνους των Waorani της επαρχίας Pastaza του Εκουαδόρ.
Ξεκινά το γράμμα της λέγοντας: «Γράμμα από τον Αμαζόνιο. Καταστρέφετε ό,τι δεν καταλαβαίνετε»! Λόγια πλήρη αληθείας.
«Εμείς οι αυτόχθονες ιθαγενείς δίνουμε μάχες για να σώσουμε τον Αμαζόνιο, αλλά ολόκληρος ο πλανήτης έχει μεγάλα προβλήματα ακριβώς γιατί δεν τον σέβεται.
Αγαπητοί πρόεδροι των εννέα χωρών του Αμαζονίου και ηγέτες όλου του κόσμου που μοιράζεστε την ευθύνη για τη λεηλασία του τροπικού δάσους μας,
το όνομά μου είναι Nemonte Nenquimo. Είμαι μια Waorani γυναίκα, μητέρα και ηγέτιδα της φυλής μου. Το τροπικό δάσος του Αμαζονίου είναι το σπίτι μου.
Σας γράφω αυτό το γράμμα γιατί οι φωτιές συνεχίζουν να κατακαίνε το δάσος. Γιατί οι εταιρείες μολύνουν με πετρέλαιο όλα τα ποτάμια μας. Γιατί οι μεταλλευτές κλέβουν τον χρυσό (όπως έκαναν και πριν από 500 χρόνια) αφήνοντας πίσω τους ανοιχτούς λάκκους και τοξίνες. Γιατί οι καταπατητές της γης αποψιλώνουν πρωτογενή δάση για να βόσκουν βοοειδή, για να εγκαθιστούν φυτείες ώστε να έχει ο λευκός άνθρωπος να φάει. Γιατί οι γηραιοί του λαού μου πεθαίνουν από κορονοϊό, ενώ εσείς σχεδιάζετε τις επόμενες κινήσεις σας για την κατάτμηση των εδαφών μας προκειμένου να αναζωογονήσετε μια οικονομία που εμάς ουδέποτε μας ωφέλησε. Γιατί εμείς οι αυτόχθονες ιθαγενείς δίνουμε μάχες για να προστατεύσουμε ό,τι αγαπούμε -τον τρόπο ζωής μας, τους ποταμούς μας, τα ζώα, τα δάση μας, τη ζωή πάνω στην Γη-, και ήρθε πλέον η ώρα να μας ακούσετε.
Σε κάθε μία από τις εκατοντάδες διαφορετικές γλώσσες των φυλών του Αμαζονίου έχουμε μια λέξη για εσάς - ο παρείσακτος, ο ξένος. Στη γλώσσα μου, τη WaoTededo, αυτή η λέξη είναι “cowori”. Και δεν είναι απαραίτητα μια άσχημη λέξη. Την κάνατε να είναι. Για εμάς αυτή η λέξη έφτασε να σημαίνει (και δυστυχώς η κοινωνία σας έφτασε να την εκπροσωπεί με τον χειρότερο τρόπο), ο λευκός άνθρωπος που γνωρίζει πολύ λίγα για τη δύναμη που ασκεί και τη ζημιά που προκαλεί.
Πιθανότατα να μην έχετε συνηθίσει από μια αυτόχθονα ιθαγενή γυναίκα να σας αποκαλεί αδαείς, πόσο μάλλον μέσα από ένα τέτοιο μέσο (εννοεί και την πλατφόρμα Amazon Frontlines). Αλλά για τους αυτόχθονες είναι σαφές ότι όσο λιγότερο γνωρίζετε κάτι τόσο λιγότερη αξία έχει για εσάς και τόσο πιο εύκολο σας είναι να το καταστρέψετε. Και όταν λέω εύκολο, εννοώ: χωρίς ενοχές, τύψεις, ανηλεώς, ανόητα και ακόμη, χωρίς αίσθηση δικαίου.
Γιατί αυτό ακριβώς κάνετε σε εμάς τους αυτόχθονες, στις περιοχές μας που είναι μέρος του τροπικού δάσους και κατά συνέπεια στο κλίμα του πλανήτη μας.
Μας πήρε χιλιάδες χρόνια για να γνωρίσουμε το τροπικό δάσος της Αμαζονίας. Για να κατανοήσουμε τους τρόπους, τα μυστικά του, να μάθουμε πώς μπορούμε όχι μόνο να επιβιώνουμε αλλά και να προκόβουμε μέσα του. Οσον αφορά τον λαό μου, τους Waorani, δεν είναι παρά μονάχα τα τελευταία 70 χρόνια που σας γνωρίζουμε (πρωτοήρθαμε σε επαφή τη δεκαετία του 1950 με Αμερικανούς Ευαγγελικούς μισθοφόρους), αλλά μαθαίνουμε γρήγορα και δεν είστε τόσο περίπλοκοι όσο το τροπικό δάσος.
Οταν λέτε ότι οι πετρελαϊκές εταιρείες έχουν εξαιρετικές νέες τεχνολογίες που μπορούν να ρουφήξουν το πετρέλαιο από τα έγκατα των εδαφών μας όπως ρουφούν τα κολιμπρί νέκταρ από ένα λουλούδι, ξέρουμε ότι λέτε ψέματα γιατί εμείς ζούμε δίπλα στο μολυσμένο από τις πετρελαιοκηλίδες ποτάμι.
Οταν λέτε ότι ο Αμαζόνιος δεν καίγεται, εμείς δεν χρειαζόμαστε δορυφορικές λήψεις για να αποδείξουμε πόσο λάθος κάνετε. Γιατί εμείς πνιγόμαστε από τον καπνό που βγαίνει από τους οπωρώνες που καίγονται, οπωρώνες που οι πρόγονοί μας φύτεψαν αιώνες πριν.
Οταν λέτε ότι ψάχνετε απεγνωσμένα λύσεις για το κλίμα αλλά συνεχίζετε να χτίζετε μια παγκόσμια οικονομία που βασίζεται στις εξορύξεις και τη ρύπανση, ξέρουμε ότι λέτε ψέματα, αφού εμείς είμαστε οι κοντινότεροι συγγενείς της γης και είμαστε οι πρώτοι που ακούμε τις κραυγές της.
Δεν μου δόθηκε ποτέ η ευκαιρία να πάω στο πανεπιστήμιο, να γίνω γιατρός ή δικηγόρος ή πολιτικός ή επιστήμονας.
Οι γηραιοί της φυλής μου είναι οι διδάσκαλοί μου. Το δάσος είναι ο δάσκαλός μου. Και έμαθα αρκετά (και συμφωνούμε με τους αυτόχθονες αδερφούς και αδερφές μου σε όλο τον κόσμο) για να ξέρω πως έχετε χάσει τον δρόμο σας, ότι αντιμετωπίζετε μεγάλα προβλήματα (παρότι δεν έχετε πλήρη επίγνωση ακόμη) και ότι τα προβλήματά σας είναι απειλή για κάθε μορφή ζωής πάνω στη Γη.
Μας επιβάλατε τον πολιτισμό σας και τώρα δείτε πού βρισκόμαστε: παγκόσμια πανδημία, κλιματική κρίση, αφανισμός των ειδών και πάνω από όλα, μια τεράστια διασπορά πνευματικής φτώχειας.
Ολα αυτά τα χρόνια αρπάζετε, αρπάζετε, αρπάζετε από τη γη μας και δεν είχατε καν το κουράγιο, την περιέργεια ή ακόμη καλύτερα, τον σεβασμό να μας γνωρίσετε. Να καταλάβετε πώς βλέπουμε, πώς σκεφτόμαστε, πώς αισθανόμαστε και τι γνωρίζουμε για τη ζωή πάνω στη Γη.
Δεν μπορώ να σας διδάξω μέσα από ένα γράμμα. Μπορώ όμως να σας πω ότι χρειάστηκαν χιλιάδες και χιλιάδες χρόνων αγάπης γι' αυτό το δάσος, γι' αυτό το μέρος. Αγάπης, με τη βαθύτερη έννοια. Αυτήν του σεβασμού.
Αυτό το δάσος μάς έμαθε πώς να περπατάμε με αλαφράδα πάνω στη γη κι επειδή ακούσαμε, μάθαμε και το υπερασπιστήκαμε, μας έδωσε τα πάντα: νερό, καθαρό αέρα, τροφή, καταφύγιο, φάρμακα, ευτυχία, νόημα.
Και εσείς τα παίρνετε όλα αυτά, τα στερείτε όχι μόνο από εμάς αλλά από κάθε έναν κάτοικο του πλανήτη και από τις επόμενες γενιές.
Είναι νωρίς το πρωί στον Αμαζόνιο, λίγο πριν βγει το πρώτο φως της ημέρας. Για εμάς συμβολίζει την ώρα που μοιραζόμαστε τα όνειρά μας, τις πιο δυνατές σκέψεις μας. Γι' αυτό, λέω σε όλους σας: Η Γη δεν περιμένει από εσάς να τη σώσετε, περιμένει από εσάς να τη σεβαστείτε. Και εμείς, ως αυτόχθονες ιθαγενείς, το ίδιο περιμένουμε».
Μαχητές της ζωής όλων μας
Το 2019 η Nemonte Nenquimo κέρδισε για τον λαό της μια ιστορική νομική μάχη ενάντια στην κυβέρνηση του Εκουαδόρ και κατάφερε όχι μόνο να προστατέψει μισό εκατομμύριο στρέμματα πρωτογενούς τροπικού δάσους από τις γεωτρήσεις στις οποίες σχεδίαζε να προβεί πετρελαϊκή εταιρεία, αλλά να δημιουργήσει και δεδικασμένο για τα δικαιώματα των αυτοχθόνων λαών όλης της επικράτειας. Φυσικά η εκχώρηση της περιοχής που ονομάστηκε «oil block 22» στην εν λόγω πετρελαϊκή εταιρεία είχε απλά χαραχτεί στον χάρτη, χωρίς ποτέ βέβαια να ερωτηθούν οι αυτόχθονες, χωρίς καμία έγνοια για τον πολιτισμό ή τις ζωές τους.
Οταν το περιοδικό Time συμπεριέλαβε τη Nemonte Nenquimo ανάμεσα στα 100 πρόσωπα με τη μεγαλύτερη επιρροή στον πλανήτη για το έτος 2020, το έθνος των Waorani γιόρτασε το γεγονός και εξέδωσε την ακόλουθη ανακοίνωση:
«Σε όλη την επικράτεια του Αμαζονίου, οι περιοχές μας των αυτοχθόνων όπως και ο πολιτισμός μας αντιμετωπίζουν σοβαρότατες απειλές από τις κυβερνήσεις, τις εξορυκτικές βιομηχανίες, τους εισβολείς. Η αναγνώριση του αγώνα μας από το περιοδικό Time σημαίνει για εμάς ότι καταφέραμε να ακουστεί η φωνή μας. Ο δυτικός πολιτισμός ξυπνά από τον λήθαργό του και αντιλαμβάνεται ότι είναι αναγκαίο να ακούει και να σέβεται τους αυτόχθονες λαούς. Εμείς ως αυτόχθονες έχουμε δυνατούς δεσμούς, συνδεόμαστε με τις ρίζες μας και με τα πνεύματα των περιοχών μας. Υπερασπιζόμαστε τη Μητέρα Γη με το θάρρος μας, τη γνώση μας και τις ζωές μας. Ηρθε η ώρα για τις κυβερνήσεις και τις εταιρείες να μας ακούσουν και να μας σεβαστούν».
Ας μην ξεχνούμε ότι τα τροπικά δάση είναι οι απόλυτοι ρυθμιστές του παγκόσμιου κλίματος.
Δυστυχώς σε πρόσφατη έρευνα που δημοσιεύτηκε στο Nature Communications («Hysteresis of tropical forests in the 21st century»), οι επιστήμονες που την εκπόνησαν υποστηρίζουν ότι το τροπικό δάσος του Αμαζονίου κινδυνεύει να μετατραπεί σε σαβάνα. Και ακόμη πιο στενόχωρο είναι το γεγονός ότι ο χρόνος αυτής της μετάλλαξης του δάσους σε σαβάνα δεν αργεί, καθώς ήδη το 40% της επικράτειάς του θεωρείται ότι έχει ήδη φτάσει στο σημείο καμπής. Αιτίες; Και πάλι η κλιματική αλλαγή και η αποψίλωσή του.
Άρα όταν οι αυτόχθονες λαοί υπερασπίζονται το τροπικό δάσος του Αμαζονίου, δεν υπερασπίζονται μονάχα το σπίτι τους, υπερασπίζονται και όλους τους κατοίκους της Γης.
ΠΗΓΗ: Εφημερίδα των Συντακτών
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου