Η κυβέρνηση βρίσκεται σε οίστρο ιδιωτικοποίησης και πλέον εφορμά στον στενό πυρήνα του κοινωνικού κράτους με ξεκάθαρη πρόθεση να διαλύσει ότι έχει απομείνει.
 |
| SOOC NICK PALEOLOGOS |
Με τα 23 άρθρα του νέου νομοσχεδίου με τίτλο «Εκσυγχρονισμός του Ηλεκτρονικού Εθνικού Φορέα Κοινωνικής Ασφάλισης» η κυβέρνηση προχωράει στην ολοκληρωτική διάλυση της δημόσιας κοινωνικής ασφάλισης.
Η απαξίωση και ο ακρωτηριασμός του e-ΕΦΚΑ δεν είναι κεραυνός εν αιθρία. Από την ανάληψη της διακυβέρνησης από την ΝΔ, τον Ιούλιο του 2019, ξεκίνησε η υποβάθμιση των υπηρεσιών του φορέα, που σε σύντομο χρονικό διάστημα έφτασε να αποτελεί το «μαύρο πρόβατο» των δομών του δημοσίου, ξεπερνώντας σε ποιότητα παροχής υπηρεσιών προς του πολίτες, ακόμα και τις εφορίες. Οι συνταξιοδοτικές εκκρεμότητες εκτοξεύτηκαν, τα πληροφοριακά συστήματα κατέρρευσαν και οι υπάλληλοι του e-ΕΦΚΑ βίωσαν και βιώνουν στο πετσί τους την απαξίωση και τον εξευτελισμό, ως στελέχη της δημόσιας διοίκησης.
Ήταν φυσικά γνωστό το γεγονός ότι η ΝΔ έχει «αλλεργία» σε ό,τι θυμίζει κοινωνικό κράτος, καθώς πάγια το αντιμετώπιζε σαν «αναγκαίο κακό». Τα πεπραγμένα εξάλλου των «κυβερνήσεων Σαμαρά» (2012-2014) αποτελούν μνημείο αναλγησίας και απορρύθμισης του συστήματος της δημόσιας κοινωνικής ασφάλισης.
Η περίοδος της πανδημίας φυσικά αξιοποιήθηκε από την κυβέρνηση της ΝΔ για να επέλθουν δομικές αλλαγές στο ΣΚΑ, τέτοιας φύσης ώστε να δημιουργούν πρακτικά και ιδεολογικά τετελεσμένα που δύσκολα ανατρέπονται από οποιαδήποτε κυβέρνηση.
Τέτοια ήταν η παραχώρηση της έκδοσης των συντάξεων σε ιδιώτες που ψηφίστηκε πριν από ένα χρόνο, αλλά και η ιδιωτικοποίηση του συστήματος επικουρικής ασφάλισης που ξεκίνησε να εφαρμόζεται πριν από μερικές ημέρες (ν.4826/2021). Το νέο νομοσχέδιο είναι ένα συνονθύλευμα από ρυθμίσεις κομματικού πελατειακού χαρακτήρα, που στοχεύουν στην άλωση του κοινωνικού κράτους από στελέχη της αγοράς. Στελέχη της αγοράς που πρόκειται να αντιμετωπίσουν την κοινωνική ασφάλιση όχι ως δημόσιο αγαθό αλλά με λογικές business, εξυπηρετώντας φυσικά τα συμφέροντα των πρώην και μελλοντικών εργοδοτών τους και όχι τους ασφαλισμένους και τους συνταξιούχους.
Οι βασικότερες ρυθμίσεις του νομοσχέδιου προβλέπουν τα εξής:
1. Με το άρθρο 3 οι γενικοί διευθυντές και οι διευθυντές του e-ΕΦΚΑ δύνανται να επιλέγονται με τριετή θητεία, όχι μόνο από το Δημόσιο αλλά και από τον ιδιωτικό τομέα. Είναι η πρώτη φορά που παρακάμπτεται η υφιστάμενη δημόσια διοίκηση για την επιλογή στελεχών σε τόσο νευραλγικές θέσεις. Οι απόφοιτοι της ΕΣΔΔ (Εθνική Σχολή Δημόσιας Διοίκησης), στελέχη του δημοσίου με χρόνια προϋπηρεσία και περγαμηνές θα παραμερίζονται με ευκολία για να προσληφθούν οι «ημέτεροι» με διάτρητες διαδικασίες επιλογής. Οι προκηρύξεις θα διενεργούνται όχι από τον ΑΣΕΠ αλλά με την «σύμπραξη» του ΑΣΕΠ, ενώ είναι χαρακτηριστικό ότι, η διαδικασία επιλογής θα περιλαμβάνει και την «γνωστή» συνέντευξη. Τα κριτήρια επιλογής φυσικά θα είναι σε πολλές περιπτώσεις φωτογραφικά, αφού θα καθορίζονται με απόφαση του ΔΣ του ΕΦΚΑ στο οποίο ως γνωστόν ο εκάστοτε διορισμένος από την κυβέρνηση Διοικητής έχει την σχετική πλειοψηφία. Επίσης εντύπωση προκαλεί το γεγονός ότι οι υπό επιλογή γενικοί διευθυντές και διευθυντές αρκεί να έχουν ένα απλό «Lower» για να μπορούν να προσληφθούν. Η «αριστεία» σε όλο της το μεγαλείο. Το παράδοξο είναι ότι η κυβέρνηση έρχεται να ακυρώσει δικό της νόμο που προβλέπει συγκεκριμένη διαδικασία για τα επιτελικά στελέχη του δημοσίου, νόμο που ψηφίστηκε μόλις πριν 1,5 χρόνο (για την επιλογή στελεχών της δημόσιας διοίκησης).
Η παράκαμψη της διαδικασίας επιλογής διευθυντικών στελεχών και η συμμετοχή ιδιωτών ουδεμία σχέση έχει με τις αρχές της διαφάνειας και της αξιοκρατίας και μοιραία προκαλεί σύγκρουση συμφερόντων Παράλληλα, πρόκειται για ξεκάθαρη «μομφή» και απαξιωτική συμπεριφορά κατά των υφιστάμενων στελεχών του ΕΦΚΑ, που υπονοείται ότι είναι ανεπαρκή. Το χειρότερο όμως είναι ότι δημιουργείται προηγούμενο για όλο το Δημόσιο. Οι γνωστοί «άριστοι» με πτυχία ή χωρίς, θα κατακλείσουν τις επιτελικές θέσεις με τριετείς συμβάσεις που φυσικά θα δεσμεύουν και την επόμενη κυβέρνηση. Φυσικά οι αμοιβές των ιδιωτών θα ανέρχονται σε πολλές χιλιάδες ευρώ (παρακάμπτοντας το Ενιαίο Μισθολόγιο), ενώ θα προβλέπονται και bonus εφόσον πιάσουν συγκεκριμένους στόχους. Τα γαλάζια «golden boys» ετοιμάζονται να κάνουν ρεσάλτο και να διαλύσουν την καρδιά του κοινωνικού κράτους.
2. Στο άρθρο 4 καθιερώνεται πριμ παραγωγικότητας και για τους υπαλλήλους που πιάνουν στόχους (ελέγχους, έκδοση συνταξιοδοτικών αποφάσεων, ψηφιοποίηση κλπ). Το ποσό αυτό θα αποτελεί κίνητρο για τους υπαλλήλους ώστε να είναι πιο παραγωγικοί. Αφενός η ρύθμιση ισχύει ήδη και αφετέρου η κυβέρνηση με αντίστοιχες διατάξεις έχει κακό προηγούμενο. Είναι γνωστό ότι με έναν χρόνο καθυστέρηση στα μέσα Δεκεμβρίου του 2021 κατέβαλλε ο ΕΦΚΑ το μπόνους του 2020 σε 470 εισηγητές και υπάλληλους του ΕΦΚΑ, επί συνόλου 746, οι οποίοι «αρίστευσαν» πιάνοντας το στόχο για την ταχύτερη έκδοση των εκκρεμών συντάξεων. Ο ίδιος ο Υπουργός Εργασίας κ. Χατζηδάκης αποδεικνύεται ότι είναι ο πλέον αφερέγγυος στην καταβολή του σχετικού πριμ.
3. Με το άρθρο 5 αυξάνονται οι θέσεις μετακλητών που έχει ο Διοικητής και οι Υποδιοικητές του ΕΦΚΑ. Ο λόγος της αύξησης των θέσεων δεν θεμελιώνεται πουθενά και η υποψία ότι πρόκειται για γνωστά «βολέματα ημετέρων» είναι ιδιαίτερα έντονη. Άλλωστε αφού αποσπώνται σημαντικές υπηρεσίες του ΕΦΚΑ (πχ υπηρεσία ακινήτων κλπ) για ποιο λόγο να αυξάνονται οι μετακλητοί;
4. Με το άρθρο 6 θεσπίζεται fast track διαδικασία απευθείας αναθέσεων κατά παρέκκλιση της νομοθεσίας, που υπάρχει για τις δημόσιες συμβάσεις. Η κυβέρνηση ισχυρίζεται ότι το σύστημα προμηθειών γίνεται πιο ευέλικτο και ότι με τον τρόπο αυτό ο φορέας θα εξασφαλίζει αναλώσιμα (μελάνια, εκτυπωτές κλπ) πιο γρήγορα, η αλήθεια όμως είναι πως ο ΕΦΚΑ διαχειρίζεται προμήθειες πολλών εκατομμυρίων ευρώ (πληροφοριακά συστήματα, λογισμικά κλπ) για τα οποία η διαφάνεια και η λογοδοσία θα έπρεπε να είναι το ζητούμενο. Ο κίνδυνος για σκανδαλώδεις αναθέσεις και διασπάθιση δημοσίου χρήματος είναι παραπάνω από ορατός. Το άρθρο μάλιστα καταλαμβάνει τις διαδικασίες ανάθεσης που εκκινούν από την έγκριση του Κανονισμού Προμηθειών από τον φορέα και έως πέντε (5) έτη από την έγκριση αυτή. Πρόκειται δηλαδή για έγκλημα μακράς διαρκείας.
5. Με τα άρθρα 7-9 συστήνεται υπηρεσία κεφαλο-κυνηγών στον ΕΦΚΑ (Μονάδα Εσωτερικού Ελέγχου).Η κυβέρνηση επιμένει να αποκρύπτει τις βαριές πολιτικές ευθύνες για την «κατάντια» του ΕΦΚΑ και να τις φορτώνει στους υπαλλήλους. Πρόκειται για το μη πειστικό πια παραμύθι των «τεμπέληδων και ανίκανων» δημοσίων υπαλλήλων, που βουλιάζει στην επιτελική ανικανότητα των κυβερνητικών στελεχών. Όσα συμβαίνουν με το νομοσχέδιο αυτό στον ΕΦΚΑ θα αποτελέσουν «πιλότο» για όλο το δημόσιο και αυτό είναι καλό να το γνωρίζουν οι ομοσπονδίες των δημοσίων υπαλλήλων για να λάβουν τα μέτρα τους. Η κυβέρνηση ετοιμάζει «τυφλά» δικαστήρια τα οποία θα υφίστανται οι υπάλληλοι σαν πρόβατα επί σφαγή, χαμένοι στις χρόνιες παθογένειες των υπηρεσιών τους. Το γεγονός ότι επικεφαλής των πειθαρχικών ελέγχων τίθεται δικαστικός καθόλου δεν θα βοηθήσει τις διαδικασίες, καθότι ο φορέας έχει σύνθετα προβλήματα που τα αγνοεί παντελώς η τακτική δικαιοσύνη. Από τα νέα πειθαρχικά συμβούλια θα απουσιάζουν οι εκπρόσωποι των εργαζομένων του ΕΦΚΑ ώστε να μην υπάρχει κανείς να υπερασπιστεί τους αβοήθητους υπαλλήλους, που με δικά τους έξοδα θα καλούνται να «αποδείξουν ότι δεν είναι ελέφαντες». Η πειθαρχική διαδικασία γίνεται πιο σύντομη και πιο πιεστική για όσους δεν πιάσουν τους στόχους, όσο απίθανοι και αν είναι αυτοί.
6. Με τα άρθρα 10-19 που καταλαμβάνουν και το μεγαλύτερο τμήμα του νομοσχέδιου που τέθηκε σε διαβούλευση επιχειρείται το μεγάλο ξεπούλημα της ακίνητης περιουσίας του ΕΦΚΑ. Μιας περιουσίας που ανέρχεται σε 400 ακίνητα και κοστολογείται στο 1 δισ. ευρώ. Η σύσταση εταιρίας ειδικού σκοπού (Εταιρία Αξιοποίησης Ακίνητης Περιουσίας e-ΕΦΚΑ) και η λειτουργιά της με ιδιωτικοοικονομικά κριτήρια εγκυμονεί τεράστιους κινδύνους, για το δημόσιο συμφέρον. Είναι χαρακτηριστικό ότι ο ΕΦΚΑ διαθέτει αρμόδια Διεύθυνση Αξιοποίησης Ακινήτων που υπάγεται στην στενή οργανωτική του δομή διοικούμενη από υπηρεσιακά στελέχη που λογοδοτούν για τις πράξεις και τις παραλείψεις τους. Η απόσχιση της υπηρεσίας προφανώς έχει στόχο την ανάθεση της διοίκησης σε «εξωτερικά» στελέχη που θα κλείνουν τις δουλειές πιο «γρήγορα» και κυρίως δεν θα δεσμεύονται από την πειθαρχική διαδικασία, που είναι ιδιαίτερα αυστηρή, αλλά και την ιεραρχία. Είναι εξόφθαλμο ότι γνωστά ιδιωτικά συμφέροντα που θέλει να εξυπηρετήσει η κυβέρνηση έχουν βάλει στο μάτι τα ακίνητα-φιλέτα του ΕΦΚΑ. Η κυβέρνηση λειτουργεί για άλλη μια φορά ως μεσάζων. Το μοντέλο εταιρικής διακυβέρνησης της νέας εταιρίας είναι αντιγραφή από το αντίστοιχο του ΤΕΚΑ (Ταμείο Επικουρικής Κεφαλαιοποιητικής Ασφάλισης) που στόχο έχει να «επενδύει» τις εισφορές των εργαζομένων στα χρηματιστήρια. Τα αυξημένα εργαλεία και διαφάνειας και ελέγχου που προβλέπονται είναι «στάχτη στα μάτια», καθώς τα σκάνδαλα ακόμα και σε χώρες που αποτελούν πρότυπα εταιρικής διακυβέρνησης αποδεικνύουν ότι τα golden boys συχνά «κάμπτουν» τους κανόνες, με τις γνωστές συνέπειες, για τους ασφαλισμένους και τους συνταξιούχους.
7. Με το άρθρο 22 μεταφέρονται κρίσιμες αρμοδιότητες από το ΔΣ του ΕΦΚΑ στον διορισμένο Διοικητή ενώ παύουν τα εκπαιδευτικά προγράμματα για την επιμόρφωση των υπαλλήλων και η παραχώρηση των κλειστών κτιρίων του φορέα για πολιτιστικές και κοινωφελείς δραστηριότητες. Οτιδήποτε καλό γινόταν δηλαδή στον ΕΦΚΑ σταματάει να υπάρχει για να μπορεί να δοθεί σε ιδιώτες πιο εύκολα (κυρίως η ακίνητη περιουσία).
Η κυβέρνηση βρίσκεται σε οίστρο ιδιωτικοποίησης και πλέον εφορμά στον στενό πυρήνα του κοινωνικού κράτους με ξεκάθαρη πρόθεση να διαλύσει ό,τι έχει απομείνει. Πλησιάζοντας προς τις εκλογές η ανάγκη να εξυπηρετήσει μεγάλα συμφέρονται και τον κομματικό της στρατό την επαναφέρει (αν έφυγε ποτέ) στην γνώριμη λογική του πελατειακού κράτους. Τα κοράκια των αγορών για χρόνια περίμεναν να βρουν τον κατάλληλο «σύμμαχο» στην προσπάθεια τους να διαλύσουν το δημόσιο σύστημα κοινωνικής ασφάλισης για να επωφεληθούν. Αυτό που σίγουρα δεν περίμεναν είναι ότι ο σύμμαχος τους δεν θα τους άνοιγε την πόρτα απλά αλλά ότι θα καθόταν μαζί τους και στην τραπεζαρία.
*Ο Διονύσης Τεμπονέρας είναι δικηγόρος – εργατολόγος.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου