Το Top-5 σπατάλης και διαφθοράς στο Αφγανιστάν - Του Νίκου Αλμπανόπουλου (ΦΩΤΟς)

Αφγανοί στρατιώτες παρελαύνουν με παραλλαγή δάσους, δέκα μέρες πριν πέσει η Καμπούλ

Σε κάθε κατοχή και δικτατορία, κάποιοι κερδίζουν και κάποιοι πληρώνουν… 

 

Του Νίκου Αλμπανόπουλου

Το οικονομικό κόστος του 20ετούς πολέμου των ΗΠΑ στο Αφγανιστάν υπολογίζεται σε 2 τρισ. δολάρια. Πέρα από τις αμιγώς στρατιωτικές δαπάνες, οι ΗΠΑ εφάρμοσαν και ένα σχέδιο ανασυγκρότησης, με στόχο να «κερδίσουν» τον πληθυσμό. Εξάλλου οι υποδομές της χώρας είχαν καταστραφεί από αυτόν και τους προηγούμενους πολέμους.

Από νωρίς όμως, άρχισαν να φτάνουν στα ΜΜΕ ιστορίες απίθανης σπατάλης και διαφθοράς. Και επειδή στις ΗΠΑ πολλά Μέσα ελέγχουν την εξουσία, κάνοντας έρευνα αντί να αναδημοσιεύουν δελτία Τύπου (μην το μάθει η αθηναϊκή πιάτσα και ταραχτεί…), το 2008 το Κογκρέσο υποχρεώθηκε να δημιουργήσει μια Γενική Επιθεώρηση που θα είχε πρόσβαση στις δαπάνες, θα διερευνούσε την νομιμότητά τους και θα έδινε στη δημοσιότητα τετραμηνιαίο δελτίο με ευρήματα. Σε πολλές περιπτώσεις το Πεντάγωνο κατόρθωσε να αποτρέψει τη δημοσιοποίηση συγκεκριμένων υποθέσεων επικαλούμενο λόγους ασφαλείας, αλλά ήδη αυτά που έγιναν γνωστά περιγράφουν μια εικόνα παραλογισμού και διαφθοράς.

Έκανα ένα δικό μου top-5 και το παραθέτω.

Το Marriott Grand Hotel Kabul όπως ήταν το 2016, ενώ είχαν ξοδευτεί όλα τα διαθέσιμα χρήματα. Τώρα είναι λίγο χειρότερα

⑤ Η κατασκευή ενός συγκροτήματος που περιελάμβανε ξενοδοχείο, συνεδριακό κέντρο και κατοικίες δίπλα στην αμερικανική πρεσβεία στην Καμπούλ χρηματοδοτήθηκε με 85 εκ. $. Θα ονομάζονταν Marriott Grand Hotel Kabul και σύμφωνα με τον τότε (2009) πρέσβη των ΗΠΑ Karl Eikenberry έστελνε «ένα καθαρό μήνυμα ότι το Αφγανιστάν είναι ανοιχτό στους επενδυτές». Αλλά φευ, η κρατική Overseas Private Investment Corp που παρείχε τη χρηματοδότηση βρέθηκε προ εκπλήξεως το 2016, όταν το επισκέφτηκε πρώτη φορά και το βρήκε γιαπί, αντίθετα με τις εκθέσεις προόδου των εργολάβων. Στην πραγματικότητα, μάλλον η Marriott κατάλαβε πρώτη τι τρέχει, αποσύροντας το όνομά της το 2013. Σήμερα το συγκρότημα έχει εγκαταλειφθεί οριστικά αλλά αν το σκεφτεί κανείς η παρακείμενη, επίσης εγκαταλειμμένη, πρεσβεία των ΗΠΑ ήταν πολύ πιο ακριβή, οπότε πταίσμα τα 85 εκ. $ για το μέγα-γιαπί ξενοδοχείο.

④ Το 2009 το Πεντάγωνο άνοιξε και στο Αφγανιστάν (μετά το Ιράκ) την Task Force for Business and Stability Operations (TFBSO), μια Γραμματεία που θα προήγαγε την επιχειρηματικότητα. Διαχειρίστηκε 675 εκ. $ εκ των οποίων τα 359 εκ. (δηλ. το 53%) πήγαν στο λειτουργικό της κόστος. Από τα υπόλοιπα 316 εκ., τα 150 δόθηκαν για κατασκευή πολυτελών κατοικιών που διέμειναν τα ίδια τα στελέχη της TFBSO και άλλα 35 εκ. σε εταιρίες που συστάθηκαν από πρώην στελέχη της και παραιτήθηκαν για να πάρουν τις δουλειές. Τι ανόητοι, δεν έχουν διδαχθεί από την Ελλάδα ότι μπορείς να βάζεις στις εταιρείες το όνομα ενός συγγενούς και εσύ να μένεις πίσω για να αναθέσεις ξανά; Τέλος πάντων, μ’ αυτά και μ’ αυτά, η αγορά κινήθηκε!

③ Το 2010 η περιφέρεια Χελμάντ είχε βρεθεί στο επίκεντρο της προσπάθειας του αμερικανικού στρατού να ελέγξει την αντίσταση των Ταλιμπάν και για ένα διάστημα συγκέντρωσε εκεί δυνάμεις. Υποβοηθητικά, αποφασίστηκε να χτιστεί μέσα στην έρημο ένα αρχηγείο 6.000 τ.μ., που δεν χρειαζόταν καθώς οι δυνάμεις γρήγορα απομακρύνθηκαν. Κανείς όμως δεν πήρε την πρωτοβουλία να σταματήσει το έργο, το οποίο ολοκληρώθηκε κανονικά δυο χρόνια μετά, με κόστος 36 εκ. $. Καθώς δεν υπήρχε πλέον διοίκηση να μπει μέσα, μεταβιβάστηκε απευθείας στον αφγανικό στρατό, που δεν χρειαζόταν τέτοιο μέγα-αρχηγείο επίσης. Έτσι οι Αφγανοί, αφού αφαίρεσαν από τους τοίχους ό,τι έβγαινε, το εγκατέλειψαν να σαπίσει.

Αύγουστος 2014, αεροδρόμιο της Καμπούλ: ένα ιταλικό G222 έτοιμο να πωληθεί για σκραπ. Πέταξε λιγότερο από 240 ώρες

② Το 2008 οι ΗΠΑ έκριναν ότι η αφγανική αεροπορία θα χρειαζόταν οπωσδήποτε ένα στόλο από μεταγωγικά αεροσκάφη (σαν τα δικά μας C-130). Επιλέχθηκε το Aeritalia G222 για να ικανοποιηθεί και η ιταλική κυβέρνηση και αγοράστηκαν 20 αεροπλάνα κόστους 486 εκ. $. Μετά από μερικούς μήνες χρήσης τους, έγινε σαφές (α) ότι τα αεροπλάνα ήταν ακατάλληλα για τις συνθήκες του Αφγανιστάν καθώς ήταν ευπρόσβλητα στην άμμο και συνεχώς χαλούσαν και (β) ότι δεν υπήρχαν τόσο μεγάλες ανάγκες μεταφοράς. Εγκαταλείφθηκαν για χρόνια σε ένα αεροδρόμιο χωρίς φροντίδα και τελικώς πουλήθηκαν ως σκραπ, έναντι… 40.257 $. Πρόκειται για την πιο εξωφρενική σπατάλη, μάλλον. Ή, αν το δούμε αντιστρόφως, για την πιο συγκλονιστική επιτυχία πωλητή προϊόντος-που-δεν-χρειαζόταν-ο-πελάτης στη σύγχρονη ιστορία. Να γράψει βιβλίο να το αγοράσουμε, εντάξει, αλλά θα μας δοθούν παρόμοιες ευκαιρίες;

① Δεν είναι το πιο μεγάλο σκάνδαλο, αλλά σίγουρα το πιο αστείο: Το 2007 ο υπουργός Άμυνας του Αφγανιστάν, Abdul Rahim Wardak αποφάσισε ότι ο αφγανικός στρατός χρειαζόταν νέα στολή. Επέλεξε την καναδέζικη εταιρία HyperStealth και παρήγγειλε 1.300.000 στολές παραλλαγής, με καμουφλάζ δάσους. Το κόστος, 43-80$ κάθε στολή, το κατέβαλε η αμερικανική διοίκηση. Όταν άνοιξαν τα πακέτα έξυσαν λίγο το κεφάλι και είπαν «κοίτα, κουταμάρα κάναμε, μόνο το 2,1% του Αφγανιστάν είναι δάσος, αλλά τώρα θα τις φορέσουμε. Πού ξέρεις; Μπορεί οι Αμερικάνοι να πληρώσουν και αναδάσωση». Έτσι οι Αφγανοί στρατιώτες έτρεχαν να καλυφθούν μες τα βράχια και τις ερήμους με παραλλαγή δάσους. Τυχεροί ήταν που ο υπουργός δεν διάλεξε την παραλλαγή «τροχαία», να φωσφορίζουν τη νύχτα. Το αποτέλεσμα το είδαμε τον περασμένο Αύγουστο.

Συγγνώμη που δεν μπορώ να αποφύγω ένα μικρό επιμύθιο: δεν υπάρχει καταστολή της δημοκρατίας και της ελευθεροτυπίας χωρίς βαθιά διαφθορά. Και επίσης, δεν υπάρχει ελευθεροτυπία χωρίς πρωτογενή έρευνα. Με non papers από το εκάστοτε Μαξίμου στην Ελλάδα και ανά τον κόσμο, η ελευθεροτυπία είναι ένα άδειο κέλυφος, που το πληρώνουν σύντομα οι πολίτες. Ας το έχουν υπόψη όσοι είναι ικανοποιημένοι από την ποιότητα και τη μονομέρεια των ΜΜΕ στην Ελλάδα σήμερα. Να είναι βέβαιοι, ότι ακόμα κι αν δεν το βλέπουν, το πληρώνουν.

 ΠΗΓΗ