 |
| AP Photo/Abdel Kareem Hana |
ΠροδημοσίευσηΗ Γάζα ως «ζώνη θυσίας»
Το κείμενο που ακολουθεί είναι προδημοσίευση από το νέο βιβλίο του συμβούλου κυκλικής οικονομίας και διαχείρισης αποβλήτων, ιδρυτή και διευθύνοντος συμβούλου της D-Waste, μέλους της διεθνούς συμβουλευτικής επιτροπής του UNEP’s International Environmental Technologies Centre και συγγραφέα, Αντώνη Μαυρόπουλου, με τίτλο «Waste Side Stories – Απόβλητοι, απόβλητα και μεταβολικά ρήγματα» που θα κυκλοφορήσει στις αρχές του 2026 από τις εκδόσεις Τόπος.
 |
| Ο Αντώνης Μαυρόπουλος |
H γενοκτονία που διαπράττει η κυβέρνηση του εγκληματία Νετανιάχου στη Γάζα εξελίσσεται στο φρικτότερο έγκλημα του 21ου αιώνα και διεκδικεί με αξιώσεις μία θέση στη δεκάδα με τα μεγαλύτερα και πιο ειδεχθή εγκλήματα όλων των εποχών. Σε πρώτο πλάνο έχουμε τους δεκάδες χιλιάδες άμαχους νεκρούς, το λιμό, τους μαζικούς βομβαρδισμούς και την καταστροφή κάθε υποδομής που μπορεί να υποστηρίξει την ανθρώπινη ζωή. Ωστόσο, σε δεύτερο πλάνο, η γενοκτονία στη Γάζα συνοδεύεται και από μία ανείπωτη περιβαλλοντική καταστροφή, παγκοσμίων διαστάσεων.
Η πολεμική εκστρατεία του Ισραήλ, με τον πλέον «πράσινο» στρατό του κόσμου, δεν στοχεύει μόνο στη φυσική εξόντωση κάθε ίχνους ζωής στη Γάζα, αλλά και στη μετατροπή της Γάζας σε «no man’s land», σε περιοχή όπου η διαβίωση θα είναι κυριολεκτικά αδύνατη για το ανθρώπινο είδος.
Σύμφωνα με την προκαταρκτική εκτίμηση του Προγράμματος Περιβάλλοντος των Ηνωμένων Εθνών (UNEP)[1], τα 39 εκατομμύρια τόνοι συντριμμιών και μπάζων που έχουν παραχθεί από τους βομβαρδισμούς περιέχουν αμίαντο, βαριά μέταλλα, πυρομαχικά που δεν έχουν εκραγεί και χιλιάδες ανθρώπινα λείψανα. Για να αντιληφθούμε το μέγεθος: αυτή η ποσότητα συντριμμιών ισοδυναμεί με δέκα πυραμίδες της Γκίζας και, σε περίπτωση που θα έπρεπε να απομακρυνθούν, θα χρειαστούν σχεδόν 15 χρόνια.
Η ισραηλινή πολεμική μηχανή έχει καταστρέψει το 57% των υποδομών ύδρευσης της Γάζας, συμπεριλαμβανομένων των εγκαταστάσεων αφαλάτωσης και 162 πηγαδιών. Το αποτέλεσμα είναι καταστροφικό: από τα 85 λίτρα καθαρού νερού ανά άτομο ημερησίως που είχαν οι Παλαιστίνιοι πριν τον πόλεμο, σήμερα έχουν πρόσβαση σε μόλις 2-8 λίτρα. Για σύγκριση, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας θεωρεί ότι χρειάζονται τουλάχιστον 50-100 λίτρα ημερησίως για τις βασικές ανάγκες. Να σημειωθεί ότι αυτά τα στοιχεία αναφέρονται στο τέλος του 2024, η κατάσταση είναι σαφώς χειρότερη με τη συνέχιση των βομβαρδισμών και της καταστροφής των υποδομών το 2025. Σύμφωνα με στοιχεία του Νορβηγικού Συμβουλίου Προσφύγων[2] , 60.000 – 130.000 κυβικά μέτρα μη επεξεργασμένων λυμάτων καταλήγουν καθημερινά στη Μεσόγειο Θάλασσα[3]. Αυτή η μαζική μόλυνση δεν επηρεάζει μόνο τη Γάζα, αλλά και τα γειτονικά παράλια του Ισραήλ, της Αιγύπτου και του Λιβάνου, δημιουργώντας μια διασυνοριακή περιβαλλοντική κρίση.
Αλμυρό νερό, λευκός φώσφορος και αμίαντος
Η ισραηλινή στρατηγική κατακλυσμού των σηράγγων της Χαμάς με θαλασσινό νερό αποτελεί επιπλέον περιβαλλοντικό έγκλημα. Ειδικοί προειδοποιούν ότι η εισαγωγή μεγάλων ποσοτήτων αλμυρού νερού στον παράκτιο υδροφόρο ορίζοντα θα επιδεινώσει ανεπανόρθωτα την ποιότητα του νερού. Επιπλέον, τα καύσιμα, τα χημικά και άλλα τοξικά υλικά που φυλάσσονται στις σήραγγες θα διαχυθούν στα υπόγεια ύδατα, δημιουργώντας μια μόνιμη πηγή μόλυνσης. Αυτή η ενέργεια δεν στοχεύει μόνο στη στρατιωτική ήττα της Χαμάς, αλλά στην καταστροφή των υδάτινων πόρων για τις επόμενες γενιές. Εκτιμήσεις αναφέρουν ότι το 97% του νερού της Γάζας ήταν ήδη ακατάλληλο για πόση, από τα τέλη του 2023.
Η χρήση λευκού φωσφόρου από το Ισραήλ σε πυκνοκατοικημένες περιοχές της Γάζας αποτελεί παράβαση του διεθνούς δικαίου και περιβαλλοντικό έγκλημα. Ο λευκός φώσφορος, εκτός από τις άμεσες καταστροφές που προκαλεί, μολύνει το έδαφος και τα υπόγεια ύδατα για χρόνια, καθιστώντας τη γη άγονη και τοξική για κάθε μορφή ζωής[4]. Οι ειδικοί προειδοποιούν ότι τα βαριά μέταλλα από τα πυρομαχικά -μόλυβδος, υδράργυρος, κάδμιο- έχουν μολύνει εκτεταμένες περιοχές του εδάφους[5]. Αυτά τα τοξικά στοιχεία συσσωρεύονται στην τροφική αλυσίδα, απειλώντας όχι μόνο τους ανθρώπους αλλά και τα θαλάσσια οικοσυστήματα της Μεσογείου.
Οι μακροπρόθεσμες επιπτώσεις από την απελευθέρωση τεραστίων ποσοτήτων αμιάντου, από τα κατεστραμμένα κτίρια, θα είναι επίσης καταστροφικές. Η εκτίμηση του UNEP είναι ότι περίπου 800.000 τόνοι ερειπίων περιέχουν σημαντικές ποσότητες αμιάντου. Οι ίνες του αμίαντου, αόρατες στο μάτι, εισπνέονται και προκαλούν καρκίνο του πνεύμονα και μεσοθηλίωμα μετά από δεκαετίες. «Αυτό που συμβαίνει τώρα στη Γάζα είναι μια θανατική καταδίκη για τις επόμενες γενιές», δηλώνει ο καθηγητής Bill Cookson του Εθνικού Κέντρου Μεσοθηλιώματος του Λονδίνου. «Τα παιδιά που εκτίθενται σήμερα στον αμίαντο θα αναπτύξουν καρκίνο σε 20-40 χρόνια»[6].
Το Ισραήλ έχει επίσης καταστρέψει πάνω από το 67% της καλλιεργήσιμης γης της Γάζας, συμπεριλαμβανομένων 2.000 αγροτικών εγκαταστάσεων και θερμοκηπίων (εκτίμηση Δεκεμβρίου 2024)[7]. Η οργάνωση Forensic Architecture τεκμηριώνει ότι αυτή η καταστροφή είναι «συστηματική και στοχευμένη», όχι παράπλευρη απώλεια[8]. Το 80% των δέντρων της Γάζας έχουν καταστραφεί, στερώντας από τις επόμενες γενιές όχι μόνο τη σκιά και το οξυγόνο, αλλά και τη φυσική προστασία του εδάφους από την ερημοποίηση. Η Μόνιμη Αντιπροσωπεία της Παλαιστίνης στην Ολλανδία εκτιμά ότι λιγότερο από το 5% της γεωργικής γης παραμένει κατάλληλο για καλλιέργεια. Το UNEP προειδοποιεί ότι η απώλεια της βλάστησης καθιστά το έδαφος ευάλωτο στην ερημοποίηση, μια διαδικασία που μπορεί να διαρκέσει δεκαετίες.
AP Photo/Ohad Zwigenberg
Εγκλήματα πολέμου κατά του περιβάλλοντος
Η περιβαλλοντική καταστροφή της Γάζας έχει και παγκόσμιες κλιματικές επιπτώσεις. Μελέτη [*9] του Πανεπιστημίου Queen Mary του Λονδίνου αποκαλύπτει ότι οι εκπομπές CO2 από τους πρώτους 15 μήνες του πολέμου θα ξεπεράσουν τις ετήσιες εκπομπές 100 χωρών. Συγκεκριμένα, εκτιμάται ότι θα παραχθούν συνολικά 54,5 εκατομμύρια τόνοι CO2, ισοδύναμοι με τις ετήσιες εκπομπές της Κροατίας. Το 90% αυτών των εκπομπών προέρχεται από τις ισραηλινές στρατιωτικές επιχειρήσεις, ενώ μόλις το 0,2% από τις δραστηριότητες της Χαμάς. Αυτά τα στοιχεία αποκαλύπτουν την τεράστια ασυμμετρία στην περιβαλλοντική καταστροφή που προκαλεί η ισραηλινή πολεμική μηχανή. Η ανοικοδόμηση της Γάζας, εάν γίνει με συμβατικές μεθόδους, θα παράγει επιπλέον 30 εκατομμύρια τόνους CO2, ισοδύναμους με τις ετήσιες εκπομπές της Νέας Ζηλανδίας.
Η Σύμβαση της Γενεύης απαγορεύει ρητά τη «διαδεδομένη, μακροπρόθεσμη και σοβαρή ζημία στο φυσικό περιβάλλον»[10]. Η καταστροφή στη Γάζα ικανοποιεί και τα τρία αυτά κριτήρια. Διεθνείς νομικοί υποστηρίζουν ότι το Ισραήλ διαπράττει εγκλήματα πολέμου κατά του φυσικού περιβάλλοντος. Ο ειδικός εισηγητής του ΟΗΕ για το δικαίωμα σε ένα υγιές περιβάλλον, Astrid Puentes Riaño, έχει προειδοποιήσει ότι «η περιβαλλοντική καταστροφή στη Γάζα παραβιάζει το δικαίωμα σε ένα καθαρό, υγιές και βιώσιμο περιβάλλον»[11]. Και ενώ υπάρχει πλήρης τεκμηρίωση για συνειδητά και απολύτως σκόπιμα εγκλήματα πολέμου σε βάρος του φυσικού περιβάλλοντος, η διεθνής κοινότητα, με προεξάρχουσα την ανεκδιήγητη ηγεσία τής κατά τα άλλα «πράσινης» ΕΕ, παραμένει απαθής.
Η Γάζα έχει μετατραπεί σε μία μικρή σε έκταση αλλά παγκόσμια ζώνη θυσίας: μία περιοχή που, συνειδητά και απολύτως σκόπιμα, καταστρέφεται με όπλα και υποστήριξη της συλλογικής Δύσης, που προσθέτει άλλη μία γενοκτονία στο παλμαρέ της. Ταυτόχρονα, κυρίως οι ΗΠΑ και δευτερευόντως η Γερμανία, τζιράρουν δισεκατομμύρια δολάρια από τις πωλήσεις όπλων στο Ισραήλ. Η εμπεριστατωμένη έκθεση του συμβουλίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του ΟΗΕ (Ιούνιος 2025) με τίτλο «Από την οικονομία της κατοχής στην οικονομία της γενοκτονίας», περιγράφει λεπτομερώς τον «εταιρικό μηχανισμό που υποστηρίζει το αποικιοκρατικό σχέδιο του Ισραήλ για τον εκτοπισμό και την αντικατάσταση των Παλαιστινίων στα κατεχόμενα εδάφη»[12]. Η έκθεση ονοματίζει συγκεκριμένα εταιρείες, συμπεριλαμβανομένων κατασκευαστών όπλων, τεχνολογικών κολοσσών, εταιρειών βαρέων μηχανημάτων και χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων, για τη «συνενοχή» τους στην καταστολή των Παλαιστινίων από το Ισραήλ, από τη διατήρηση της ισραηλινής επέκτασης σε κατεχόμενα εδάφη έως την επιτρεπόμενη παρακολούθηση και δολοφονία Παλαιστινίων.
Η πολεμική εκστρατεία του Ισραήλ προσπαθεί να μετατρέψει έναν ολόκληρο λαό, τους Παλαιστίνιους, σε «απόβλητα» της ιστορίας, τα οποία θα ενταφιαστούν στις χωματερές που ευγενικά αποκαλούμε «προσφυγικούς καταυλισμούς». Και έτσι αποδεικνύεται πόσο δίκιο είχε ο Τζέισον Μουρ όταν έγραφε πως «ο ιμπεριαλισμός είναι οργανωμένο έγκλημα, μια γκανγκστερική επιχείρηση στον ιστό της ζωής».
Η περιβαλλοντική καταστροφή της Γάζας δεν είναι παράπλευρη απώλεια, αλλά μια στρατηγική που στοχεύει στο να καταστήσει τη Γάζα ακατοίκητη για πολλές γενιές. Η διεθνής κοινότητα οφείλει να αναγνωρίσει ότι η γενοκτονία στη Γάζα έχει περιβαλλοντική διάσταση που απαιτεί άμεση δικαστική διερεύνηση. Το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο πρέπει να εξετάσει όχι μόνο τα εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας, αλλά και τη σκόπιμη, μεθοδική και συστηματική καταστροφή του φυσικού περιβάλλοντος ως έγκλημα πολέμου.
Η συλλογική Δύση, με ελάχιστες εξαιρέσεις, συμμετείχε ενεργά στην προετοιμασία και υποστήριξε με κάθε τρόπο την υλοποίηση του εγκλήματος. Ο βόθρος της «σωστής πλευράς της ιστορίας» ξεχείλισε και ζέχνει…
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου