Εσείς πόσα μικροπλαστικά ήπιατε σήμερα; 

Σήμερα 15 Αυγούστου θα γνωρίζουμε αν υπάρχει πιθανότητα ο πλανήτης να αποφύγει την “πλαστικοποίηση” των ανθρώπων κατοίκων του. Στη Γενεύη εκπρόσωποι 184 χωρών μελών του ΟΗΕ, επί δέκα ημέρες προσπάθησαν να βρουν κοινό έδαφος για μια Παγκόσμια Συνθήκη που θα αντιμετωπίζει τη ραγδαία πλέον ρύπανση από τα πλαστικά. Η Διεθνής Διάσκεψη χαρακτηρίστηκε από δύο τάσεις, αυτούς που επιζητούν δραστικά μέτρα και μείωση της παραγωγής πλαστικών, ανάμεσα τους χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της Λατινικής Αμερικής αλλά και μεγάλες διεθνείς εταιρείες. Στη δεύτερη ομάδα, μετέχουν εκπρόσωποι των μεγάλων χωρών με έντονη παραγωγή πετρελαίου που επικεντρώνονται στη διαχείριση της ρύπανσης και όχι τη μείωση της παραγωγής. Οι ΗΠΑ δεν αναγνωρίζουν καμία συνθήκη ενάντια στη ρύπανση από πλαστικά.

Η επίτευξη ομόφωνης φαντάζει εξαιρετικά δύσκολη, πολύ περισσότερα που στη Γενεύη οι εκπρόσωποι του λόμπινγκ πετρελαίου και όσων αντιτίθενται στη μείωση της παραγωγής, ήταν περισσότεροι από τους εκπροσώπους των χωρών. 200 λομπίστες επιχείρησαν να διαμορφώσουν το κλίμα και να επηρεάσουν τις αποφάσεις στις ομάδες εργασίας. Έξω από τα κτίριο διαδηλωτές ενάντια στην πλαστική ρύπανση, προσπαθούσαν με τη σειρά τους να στείλουν το μήνυμα, “Ο κόσμος δεν αντέχει άλλο πλαστικό”. 

Εισπνέουμε και πίνουμε μικροπλαστικά

Οι καιροί της διευκόλυνσης που πρόσφερε η “πλαστική εποχή” φαίνεται πως πέρασαν ανεπιστρεπτί. Ο κίνδυνος είναι τεράστιος, ο εχθρός σιωπηλός και ιδιαίτερα επιθετικός. Δεν μιλάμε για πλαστικά μπουκάλια που κατακλύζουν τις θάλασσες, το έδαφος από τις ψηλές βουνοκορφές μέχρι τις πεδιάδες, το υπέδαφος και τα βάθη των ωκεανών, ούτε για τα πλαστικά σκουπίδια που πνίγουν τις μεγάλες πόλεις. Πρόκειται για έναν παγκόσμιο εφιάλτη που μόλις πρόσφατα άρχισε να γίνεται κατανοητός, παρά το γεγονός ότι οι επιστήμονες είχαν προειδοποιήσει για τις σοβαρές επιπτώσεις εδώ και τουλάχιστον δέκα χρόνια. 

Το ανθρώπινο σώμα ενσωματώνει πλέον στον οργανισμό του μικροπλαστικά. Στο αίμα, στα πνευμόνια, το συκώτι, στις αρθρώσεις των κάτω άκρων, στον εγκέφαλο, ακόμη και στον πλακούντα, εντοπίζονται μικροπλαστικά. Ένας επικίνδυνος “ξενιστής” που κανείς δεν μπορεί να πει με ασφάλεια το πώς θα εξελιχθεί και ποιες θα είναι οι μακροπρόθεσμες επιπτώσεις στον ανθρώπινο οργανισμό. Οι βραχυπρόθεσμες είναι ήδη γνωστές. Μπλοκάρουν τα αιμοφόρα αγγεία, συμβάλλουν σε πολλές ασθένειες, από εγκεφαλικά, άνοια, ψυχικές διαταραχές, προβλήματα στο ήπαρ ή τους πνεύμονες αλλά και στην αναπαραγωγική διαδικασία.

Οι επιπτώσεις αυτές πιστοποιούνται από δεκάδες έρευνες σε όλο τον κόσμο.

Ως μικροπλαστικά ορίζουμε οποιοδήποτε κομμάτι πλαστικού που έχει πλάτος μεταξύ 1 νανόμετρου και 5 χιλιοστών. Ένα νανόμετρο είναι μόνο ένα κλάσμα του πλάτους μιας ανθρώπινης τρίχας. Υπάρχουν δύο κύριες πηγές κατανάλωσης. Τα μικρά κατασκευασμένα, γνωστά ως πρωτογενή μικροπλαστικά, όπως οι μικροσφαιρίδια που προστίθενται σκόπιμα σε καθαριστικά προσώπου και άλλα προϊόντα προσωπικής φροντίδας. Τα δευτερογενή μικροπλαστικά, προέρχονται από την αργή αποσύνθεση μεγαλύτερων πλαστικών προϊόντων, όπως η πλαστική μεμβράνη, τα δοχεία takeaway, τα ρούχα από πολυεστέρα, τα ελαστικά, το χρώμα και ο τεχνητός χλοοτάπητας. 

Σύμφωνα με εκτίμηση εμπειρογνωμόνων μόνο το 2020 εισχώρησαν στο Περιβάλλον περίπου 2,7 εκατομμύρια τόνοι μικροπλαστικών και έως το 2040 ο αριθμός τους αναμένεται να διπλασιαστεί. αναμένεται να διπλασιαστεί έως το 2040. Κάθε χρόνο, ο κόσμος παράγει περισσότερους από 400 εκατομμύρια τόνους νέων πλαστικών και αυτό θα μπορούσε να αυξηθεί κατά περίπου 70% έως το 2040 , αν δεν αλλάξει η πολιτική αντιμετώπισης της παραγωγής τους.

Τα μικροπλαστικά εισέρχονται στο περιβάλλον με πολλούς τρόπους. Ο πιο συνηθισμένος είναι η αποσύνθεση των πλαστικών σκουπιδιών που διασπούνται σε μικροπλαστικά. Τα συνθετικά υφάσματα όπως ο πολυεστέρας μπορούν να αποβάλουν τις μικροπλαστικές ίνες όταν πλένονται. Τα μικροπλαστικά απελευθερώνονται επίσης στο περιβάλλον όταν οι άνθρωποι χρησιμοποιούν προϊόντα που περιέχουν τα σωματίδια. Μόλις βρεθούν στο περιβάλλον τα μικροπλαστικά κινούνται και μπορούν να φθάσουν παντού μέσα από αδιανόητους και άγνωστους τρόπους, εικάζεται πως εισέρχονται και μέσα από το δέρμα.

Στην τροφική αλυσίδα, στο έδαφος, στο νερό, τον πάγο, ακόμη και στον αέρα. Ως παράδειγμα αναφέρεται το εμφιαλωμένο νερό που περιέχει κατά μέσο όρο 94 μικροπλαστικά σωματίδια ανά λίτρο, ενώ ο αέρας που εισπνέουμε περιέχει περίπου 9,8 σωματίδια ανά κυβικό μέτρο. Ακόμη και τα φακελάκια του τσαγιού περιλαμβάνουν μικροπλαστικά. Δεν είναι χαρτί αλλά πλαστικοποιημένα σακουλάκια. Μόλις ένα σακουλάκι τσαγιού βυθιστεί σε νερό στους 95°C, απελευθερώνει περίπου 11,6 δισεκατομμύρια μικροπλαστικά, 3,1 δισεκατομμύρια νανοπλαστικά. 

Ερευνητές που μελέτησαν 26 μελέτες από όλο τον κόσμο λένε ότι μέσος άνθρωπος μπορεί να φάει, να πιει ή να αναπνεύσει περίπου 78.000 έως και 211.000 μικροπλαστικών σωματιδίων κάθε χρόνο. 

Εκτός από τις επιπτώσεις στον ανθρώπινο οργανισμό τα μικροπλαστικά αποτελούν σοβαρό κίνδυνο και για το περιβάλλον και το Κλίμα. Σύμφωνα με μελέτη, τα μικροπλαστικά μπορούν να κάνουν το έδαφος λιγότερο εύφορο και να επιταχύνουν την τήξη του χιονιού και του πάγου σε μέρη όπως η Αρκτική. 

Ασυμφωνία για τους κινδύνους

Παρά τα σοκαριστικά αποτελέσματα των ερευνών και μελετών σε όλο τον κόσμο, η βιομηχανία πλαστικών επιχειρεί να υποβαθμίσει τους κινδύνους. Τον Μάρτιο του 2022, 175 έθνη συμφώνησαν να συνάψουν την πρώτη νομικά δεσμευτική συνθήκη για τη ρύπανση από πλαστικά έως το τέλος του 2024. Οι συζητήσεις στη Γενεύη που είχαν στόχο της ήταν να αντιμετωπιστεί συνολικά ο πλήρης κύκλος ζωής των πλαστικών, από την παραγωγή, τη σχεδίαση έως και τα απορρίμματα, το πιστοποίησαν για μια ακόμη φορά. Οι δύο ομάδες επέμεναν στις θέσεις τους. 

Η επίτευξη συμφωνίας απέτυχε ήδη μια φορά, το 2024 σε Διεθνή Συνάντηση στη Νότια Κορέα, όταν οι συνομιλίες διεκόπησαν λόγω αδιεξόδου σχετικά με τη μείωση της παραγωγής. 

Οι χώρες που θέλουν να περιορίσουν την παραγωγή είναι περίπου 100, χώρες από την Ευρωπαϊκής Ένωσης, την Αφρική, τη Λατινική Αμερική, την Αυστραλία, Βρετανία, Ελβετία και τον Καναδά. Σε αυτή την ομάδα συσπειρώνονται πολλά νησιωτικά κράτη που πνίγονται από τα πλαστικά σκουπίδια παρόλο που δεν καταναλώνουν πλαστικά. Περιλαμβάνονται επίσης περί τις 300 επιχειρήσεις– μέλη του Επιχειρηματικού Συνασπισμού για μια Παγκόσμια Συνθήκη για τα Πλαστικά -, όπως η Walmart, η Coca-Cola Company, η PepsiCo και η L’Oréal, που υποστηρίζουν τη μείωση της παραγωγής και την αύξηση της ανακύκλωσης και επαναχρησιμοποίησης.

Στη δεύτερη ομάδα ανήκουν οι χώρες παραγωγής πετρελαίου καθώς το μεγαλύτερο μέρος των πλαστικών παρασκευάζεται από ορυκτά καύσιμα. Επικεφαλής της ομάδας αυτής είναι η Σαουδική Αραβία, την οποία στηρίζουν επίσης η Ινδία και οι ΗΠΑ (παρά το ότι δεν αναγνωρίζει καμία συνθήκη). Στόχος τους είναι να μην μειωθεί η παραγωγή αλλά η Διεθνής Συνθήκη να περιλαμβάνει μόνο ρήτρες για τη διαχείριση των πλαστικών αποβλήτων. 

ΠΗΓΗ