Σέριφος: Η γη του νησιού κινδυνεύει ξανά από τους ιδιώτες

 

Η WeRealizeProperties υποστηρίζει ότι ο μαρτυρικός τόπος των μεταλλείων ανήκει στη θυγατρική εταιρεία της, την οποία αναφέρει πως αγόρασε από την προηγούμενη ιδιοκτήτρια συμφερόντων Αγγελόπουλου | «ΕΦ.ΣΥΝ.»

 

Ρεπορτάζ: Λένα Κυριακίδη

 

Το μέρος όπου γράφτηκε μια σπουδαία σελίδα στην ιστορία των εργατικών αγώνων του τόπου, εκεί όπου τέσσερις απεργοί μεταλλωρύχοι έπεσαν νεκροί διεκδικώντας οκτάωρη εργασία, βιώνει για πολλοστή φορά την ασύμμετρη απειλή των ιδιωτικών συμφερόντων που προσπαθούν να εκμεταλλευτούν τη δημόσια γη ● Εταιρεία συμφερόντων του Χάρη Καρώνη ετοιμάζει φαραωνικά σχέδια σε περιοχές Natura, οικόπεδα-φιλέτα αλλά και στα ιστορικά μεταλλεία με τις σήραγγες, τις στοές, τα βαγόνια, τις ράγες και τη γέφυρα-τοπόσημο του Μεγάλου Λιβαδιού ● Κάτοικοι και δήμαρχος καταγγέλλουν ότι δημόσια γη κινδυνεύει και ζητούν οριστική λύση ● Τι υποστηρίζει η εταιρεία

Ανοιχτό μέχρι σήμερα το συλλογικό τραύμα των μεταλλωρύχων και των απογόνων τους στη Σέριφο, σημάδεψε την ιστορία του εργατικού κινήματος με τη μεγαλειώδη εξέγερση του 1916, την πρώτη στην Ελλάδα για την καθιέρωση του οκτάωρου, και κακοφορμίζει ακόμα προκαλώντας μεγάλο πόνο στις οικογένειες αλλά και σοβαρά ερωτήματα για την πολυτάραχη πορεία της γαλλικής «Εταιρείας Μεταλλείων Σερίφου και Σπηλιαζέζας (στο Λαύριον)».

Σχεδόν 140 χρόνια πριν η γαλλική εταιρεία ξεκίνησε την εκμετάλλευση του ορυκτού πλούτου του νησιού και μαζί χιλιάδων εργατών, πολλοί από τους οποίους σκοτώθηκαν ελλείψει μέτρων ασφαλείας, αναθέτοντας την εργολαβία στον Γερμανό Αιμίλιο Γρόμαν - μετέπειτα καταδικασμένο δωσίλογο, που συνεργάστηκε με τους ναζί επί Κατοχής. Υστερα ανέλαβε ο γιος του και διάφοροι άλλοι υπεργολάβοι. Εκατοντάδες χιλιάδες τόνοι σιδηρομεταλλευμάτων εξορύχθηκαν μέχρι τα μέσα της δεκαετίας του 1960 από το παράρτημα της εταιρείας αλλά το φυσικό τοπίο δεν αποκαταστάθηκε ποτέ μετά την παύση της δραστηριότητας.

Το ελληνικό κράτος κήρυξε έκπτωτο το υποκατάστημα εξαιτίας της παραβίασης της υποχρέωσής του για συνεχή δραστηριότητα και αφαίρεσε τα δικαιώματα μεταλλειοκτησίας, ακριβώς γιατί το βασίλειο της χώρας είχε παραχωρήσει μόνο την κυριότητα του μεταλλείου για εξόρυξη και όχι του εδάφους. Σύμφωνα με το ΦΕΚ 4191, 3.12.1982, το υποκατάστημα «έχει σταματήσει τις δραστηριότητές του στην Ελλάδα και δεν εκπροσωπείται νόμιμα σύμφωνα με το άρθρο 50 του Κ.Ν.2190/1920. Κατόπιν των ανωτέρω δεν υπάρχουν οι προϋποθέσεις λειτουργίας του».

Ωστόσο, εργάτες που δεν έλαβαν ποτέ τα δεδουλευμένα τους και έμειναν άνεργοι ενεπλάκησαν σε δικαστικές διαμάχες επί 20, 30 και 40 έτη, ορισμένοι μάλιστα ξεσπιτώθηκαν, επειδή το 1980 η εταιρεία, συμφερόντων της οικογένειας Αγγελόπουλου πια, άρχισε μαζικές αγωγές για την ιδιοκτησία ιδιωτικών εκτάσεων. Αρκετοί δικαιώθηκαν, άλλοι όμως όχι, όπως όσοι εγκατέλειψαν τον ψυχοφθόρο αγώνα απαυδισμένοι από το οικονομικό κόστος, ενώ κατά καιρούς έβλεπαν το φως της δημοσιότητας καταγγελίες των ντόπιων για αμφίβολους και δόλιους τρόπους με τους οποίους η εταιρεία φέρεται να αγόρασε ακίνητα και να υποστήριζε τις αντιδικίες.

Πριν από περίπου δύο χρόνια, μία από τους «ηττημένους», η Χρυσούλα Καλτεζά-Σούτσου, υπέστη έμφραγμα και έφυγε από τη ζωή, λίγες μέρες αφότου έλαβε ειδοποιητήριο για υπέρογκα χρέη στην εταιρεία, που απαιτούσε -και απαιτεί από τα παιδιά της- «διαφυγόντα κέρδη». Ηταν αγιογράφος και είχε φιλοτεχνήσει το μνημείο για την αιματοβαμμένη απεργία του 1916 και τους τέσσερις πεσόντες.

Επένδυση 2.600 στρεμμάτων… πάνω-κάτω

Σήμερα ο δήμαρχος της Σερίφου και κάτοικοι καταγγέλλουν πως δημόσια περιουσία κινδυνεύει από την ίδια εταιρεία με νέο ιδιοκτήτη. Η WeRealizeProperties Α.Ε. (πρώην WeRealize) του Χάρη Καρώνη αναφέρει ότι εξαγόρασε τη γαλλική το 2022 μαζί με 2.600 στρέμματα στο νησί. Ακολουθούν οι πρώτες αντιδράσεις, με τον σύλλογο του Μεγάλου Λιβαδιού, τον μεγαλύτερο αριθμητικά του νησιού, να αποφασίζει ψήφισμα με τίτλο Save Serifoς (συλλογή υπογραφών ΕΔΩ), στο οποίο προειδοποιεί για «έγκλημα αλόγιστης ανάπτυξης», κάνοντας λόγο για «παράνομη, καταχρηστική και απαράδεκτη συμπεριφορά» της επιχείρησης.

Φωτογραφία που είχε δημοσιεύσει τον Δεκέμβριο του 2022 ο σύλλογος Μεγάλου Λιβαδίου Σερίφου στη σελίδα του στο Facebook

Σκουριασμένες ράγες με φόντο τον ιστορικό οικισμό του Μεγάλου Λιβαδιού | «ΕΦ.ΣΥΝ.»

Ντόπιοι εξηγούν στην «Εφ.Συν.» πως η ιστορία δείχνει να επαναλαμβάνεται και πως είναι αναγκασμένοι να εναντιωθούν σε άγνωστα επενδυτικά σχέδια. Εκφράζουν φόβους πως αν δεν υπάρξει οριστική λύση θα δουν δημόσια τμήματα γης στα χέρια ιδιωτών. «Οπως υπερασπιστήκαμε τις προσωπικές μας περιουσίες στο παρελθόν με εξαντλητικούς δικαστικούς αγώνες, έτσι θα πράξουμε και για τη δημόσια και ελεύθερη πρόσβαση όλων στους κοινόχρηστους, δημόσιους χώρους. Δεν μπορεί η επιχειρηματικότητα να γίνεται το μέσο της καταστροφής του περιβάλλοντος, του πολιτισμού και του βιομηχανικού τοπίου, το οποίο είναι και το στοιχείο που μας διαφοροποιεί και συνάμα ενδυναμώνει το τουριστικό μας προϊόν. Το νησί στο παρελθόν λόγω της κατάρρευσης της εταιρείας παρήκμασε. Δεν θέλουμε μια νέα εταιρεία να οδηγήσει το νησί σε νέα παρακμή».

Ο επιχειρηματίας είπε τον περασμένο Μάιο στο δημοτικό συμβούλιο του νησιού, παρουσία κατοίκων, πως «η επένδυση από τις εκτάσεις στην κατοχή του Αγγελόπουλου και μεμονωμένες αγορές φτάνει τα 25 εκατ. ευρώ». Στις οικονομικές καταστάσεις της WeRealizeProperties παρατίθενται 13 αγορές αγροτικών ακινήτων στο νησί το 2021 και το 2022 και προστίθεται αορίστως η απόκτηση «περί» των 2.600 στρεμμάτων, χωρίς περιγραφή όπως στις υπόλοιπες περιπτώσεις.

Το συμβούλιο συγκλήθηκε προκειμένου να παρουσιαστεί η φιλόδοξη επένδυση σε πολλές περιοχές του νησιού, μεταξύ των οποίων περιοχές Natura, οικόπεδα-φιλέτα, αιγιαλοί, δρόμοι και τα ιστορικά μεταλλεία με σήραγγες, στοές, αναβατόρια και κτίσματα από τις πρώην εγκαταστάσεις, σκουριασμένα βαγόνια και ράγες, η παλιά σκάλα φορτοεκφόρτωσης και η γέφυρα-τοπόσημο της Σερίφου.

Ωστόσο, ο κ. Καρώνης κράτησε κλειστά τα χαρτιά του, τονίζοντας ότι πρώτα πρέπει να ξεκαθαρίσει το ιδιοκτησιακό καθεστώς. Σύμφωνα με τα πρακτικά της συνεδρίασης, δήλωσε ότι εάν αποδειχτεί πως του πουλήθηκε έκταση του κράτους ή του δήμου, θα απευθυνθεί στον κ. Αγγελόπουλο, ώστε να αποζημιωθεί βάσει των σχετικών εγγυήσεων, και ότι «πάνω σε αυτό που θα απομένει, το οποίο θα είναι καθαρό, θα βγάλουμε το επενδυτικό μας πλάνο».

Τι υποστηρίζει η εταιρεία

Στην επίσημη τοποθέτησή της στην «Εφ.Συν.» η WeRealizeProperties διατείνεται πως οι εκτάσεις δεν περιλαμβάνουν ούτε περιουσία του κράτους ούτε δημόσια γη. Πως η εταιρεία «δεν διεκδικεί εκτάσεις από οποιονδήποτε τρίτο, ενώ υπερασπίζεται τις ιδιοκτησίες της έναντι κάθε προσβολής με τον προσήκοντα νόμιμο τρόπο» και «διαθέτει μετεγγραμμένους τίτλους ιδιοκτησίας, που ανατρέχουν από το έτος 1880 και μεταγενέστερα και έχουν επιπλέον αναγνωριστεί ως προς την εγκυρότητά και την νομιμότητά τους με αποφάσεις ελληνικών δικαστηρίων. Εχει προβεί σε δήλωση του συνόλου των εκτάσεών της στο κτηματολόγιο» - το οποίο όμως δεν έχει ολοκληρωθεί.

Θεωρεί επίσης πως της ανήκει ο μαρτυρικός τόπος των μεταλλείων. «Η εταιρεία έχει επανειλημμένως δηλώσει την επιθυμία να στηρίξει την αποκατάσταση και ανάδειξή τους, πάντα σε συνεργασία με τους αρμόδιους κρατικούς φορείς» υποστηρίζει στην «Εφ.Συν.». Σε ό,τι αφορά τις διαμαρτυρίες των κατοίκων, απαντά πως στέκεται δίπλα τους και στην τοπική κοινωνία και διαβεβαιώνει ότι η «αναφερόμενη ανάπτυξη προβλέπεται να γίνει με σεβασμό στο ιδιαίτερο φυσικό κάλλος και αποκλειστικά σε ιδιόκτητες εκτάσεις. Μέσω της επένδυσης θα προστατευθεί το περιβάλλον και το βιομηχανικό τοπίο με ανταποδοτικές ενέργειες, που θα εξασφαλίσουν τη διατήρησή τους με βιώσιμο τρόπο και θα υποστηρίξουν την τοπική ανάπτυξη».

Σε ερώτημα για το σχέδιο της επένδυσης, η εταιρεία συνεχίζει να τη συγχέει με το καλό που υπόσχεται να φέρει στον τόπο, ισχυριζόμενη ότι επιδιώκει να δραστηριοποιηθεί στηρίζοντας τη βιωσιμότητα και τις υποδομές του «με σημαντικές επενδύσεις και τον σχεδιασμό αναπτυξιακών έργων πνοής που θα προσφέρουν στην τοπική οικονομία. Τα έργα αυτά περιλαμβάνουν την προστασία και ανάδειξη των μεταλλείων και των μνημείων της περιοχής, αναβάθμιση του οδικού δικτύου και συντήρηση μονοπατιών, έργα διαχείρισης υδάτινων πόρων, ενίσχυσης της ενεργειακής επάρκειας, και μία ήπια οικιστική ανάπτυξη. Ολα αυτά με σεβασμό στη σημαντική πολιτιστική κληρονομιά και ιστορία του τόπου και στην τοπική κοινωνία».

Πινακίδα για έργο αποκατάστασης και διατήρησης του παλιού αστυνομικού σταθμού με φορέα υλοποίησης τον «Κοινωφελή Φορέα Ιστορικών Μεταλλείων Σερίφου», που… δεν έχει συσταθεί

Για τους ίδιους λόγους, για την ανάδειξη των μεταλλείων και της περιοχής, ο κ. Καρώνης διατράνωνε στο δημοτικό συμβούλιο ότι σκόπευε να χρηματοδοτήσει έναν «φορέα μεταλλείων Σερίφου» σε συνεργασία με το υπουργείο Πολιτισμού. Σύμφωνα πάντως με την τοποθέτηση της WeRealizeProperties στην «Εφ.Συν.», τέτοιος φορέας δεν υφίσταται. Αρα είναι απορίας άξιον ποιος τοποθέτησε τον Απρίλιο του 2023 ταμπέλα σε ιδιοκτησία της, στο διατηρητέο κτίριο του αστυνομικού σταθμού, για την αποκατάστασή του από τον «Κοινωφελή Φορέα Ιστορικών Μεταλλείων Σερίφου» με προϋπολογισμό 400.000 ευρώ και «έγκριση μελέτης από το ΥΠΠΟΑ».

Ανταλλαγή εξωδίκων

Τον Νοέμβριο και τον Δεκέμβριο του 2022 η εταιρεία τοποθέτησε πινακίδες σε φερόμενες ιδιοκτησίες της στο Μεγάλο Λιβάδι και στον Κουταλά, ενώ ακολούθησε ένα μπαράζ εξωδίκων που μόνο διάθεση για συνεργασία δεν φανερώνει. Ομόφωνα το δημοτικό συμβούλιο αμφισβήτησε ευθέως το δικαίωμα κυριότητάς της, εξουσιοδοτώντας τον δήμαρχο, Κωνσταντίνο Ρεβίνθη, να τις απομακρύνει άμεσα και να υποβάλει μήνυση κατά παντός υπευθύνου για κατάληψη κοινόχρηστων χώρων.

Η «Εφ.Συν.» ζήτησε και έλαβε από τον δήμο τις εξώδικες δηλώσεις: εδώ η διαμαρτυρία κατά όλων των μελών του δημοτικού συμβουλίου

Από την πρώτη εξώδικη απάντηση του δήμου στην εταιρεία για τις πινακίδες

Από την εξώδικη διαμαρτυρία της εταιρείας, που αμφισβητεί κυριότητα δρόμου

Η εταιρεία απέστειλε εξώδικο προς τον δήμο και τον πρόεδρο του δημοτικού συμβουλίου για να τους ζητήσει να τεκμηριώσουν τον αυθαίρετο, κατά την ίδια, χαρακτηρισμό του δημόσιου και του κοινόχρηστου σε ιδιοκτησίες, από όπου αφαιρέθηκαν οι ταμπέλες, υποστηρίζοντας ότι η ακίνητη περιουσία της προκύπτει από τα βιβλία του Υποθηκοφυλακείου, και για να λάβει εξώδικη δήλωση-απάντηση από τον κ. Ρεβίνθη πως αυτή είναι που πρέπει να προσκομίσει τίτλους ιδιοκτησίας για τις επίμαχες εκτάσεις σχεδόν σε όλο το νοτιοδυτικό τμήμα του νησιού. Η πληρεξούσια δικηγόρος της εταιρείας επανήλθε τον περασμένο Δεκέμβριο με νέο εξώδικο και αφού σημείωσε με νόημα «σταθήκαμε συνειδητά έξω από τα “κοινά” και αναμέναμε τα αποτελέσματα των εκλογών», κάλεσε τον δήμο να «απέχει από οποιαδήποτε πράξη προσβολής ή διατάραξης της νομής επί των αγροτεμαχίων».

Στο μεταξύ ωστόσο έκανε εξώδικο και στα μέλη του δημοτικού συμβουλίου, καταλογίζοντας στον δήμαρχο ότι χειραγώγησε και παρέσυρε σε παράνομη απόφαση (για τις πινακίδες) το δημοτικό συμβούλιο, που επέδειξε «αδικαιολόγητη αμέλεια» στα καθήκοντά του, και ότι όλοι μαζί «παραπλανούν τους κατοίκους» και καθυστερούν «την αξιοποίηση των ακινήτων και την ανάδειξη και την προστασία της πολιτιστικής κληρονομιάς του νησιού».

H εταιρεία επιφυλάχθηκε του δικαιώματός της να προσφύγει στη Δικαιοσύνη για «τις παράνομες πράξεις που έχουν λάβει χώρα ή λάβουν στο μέλλον», εκφράζοντας τη βεβαιότητα ότι θα δικαιωθεί. Προς το παρόν δεν έχει προβεί σε κάποια τέτοια ενέργεια. Σημειώνεται ότι με άλλη εξώδικη διαμαρτυρία είχε ζητήσει από τον δήμο να αποδείξει το ιδιοκτησιακό καθεστώς και σε δρόμο προς τον Αβυσσαλό -με αφορμή έργο ασφαλτόστρωσης- υποστηρίζοντας ότι αυτός χρησιμοποιούνταν από τους κατοίκους «με την ανοχή» της διότι «αποτελεί μέρος των ιδιοκτησιών της».

Κωνσταντίνος Ρεβίνθης, δήμαρχος Σερίφου
«Θα εξαντλήσουμε όλα τα νόμιμα μέσα»

Ο δήμαρχος της Σερίφου Κωνσταντίνος Ρεβίνθης δηλώνει στην «Εφ.Συν.»: «Η τοποθέτηση ταμπελών με τις οποίες δήλωναν ότι δήθεν τους ανήκουν τόσο ιδιωτικές, όσο και δημόσιες εκτάσεις (αιγιαλοί, παραλίες, μονοπάτια, δρόμοι κτλ.) με ασαφή όρια, χωρίς να παρουσιάζουν καν τίτλους κτήσης, προκάλεσε στους κατοίκους αλγεινή εντύπωση και αγανάκτηση. Μεγαλύτερη εντύπωση προκάλεσε η δήλωση του κ. Χάρη Καρώνη στο δημοτικό συμβούλιο, όπου μεταξύ άλλων ανέφερε ότι θα κλείσει τα δημοτικά μονοπάτια γιατί κατά τη γνώμη του δεν καταλήγουν πουθενά! Ο δήμαρχος και η δημοτική αρχή θα παραμείνουν σταθεροί στις θέσεις τους, όπως έκαναν και όλην την προηγούμενη τετραετία, εξαντλώντας όλα τα νόμιμα μέσα για να διαφυλάξουν τις δημόσιες γαίες, τους κοινόχρηστους χώρους, τους δημόσιους δρόμους και τα μονοπάτια και δεν θα λυγίσουν σε απειλές από εξώδικα και εκφοβισμούς! Παράλληλα, το ίδιο θα πρέπει να πράξει και το ελληνικό Δημόσιο και να επιλύσει το ιδιοκτησιακό πρόβλημα οριστικά και αμετάκλητα, βάζοντας τέλος στις ορέξεις των επενδυτών, που θεωρούν ότι μπορούν να ασελγούν πάνω στο φυσικό τοπίο, αλλοιώνοντας έτσι τον χαρακτήρα και το φυσικό περιβάλλον του νησιού στον βωμό του κέρδους τους».

Ας σημειωθεί ότι το Συμβούλιο της Επικρατείας (541/1998) έχει απορρίψει μελέτη της εταιρείας επί Αγγελόπουλου για άδεια παραθεριστικής κατοικίας και ξενοδοχειακής μονάδας περίπου 100 κλινών στον Κουταλά, συμπεραίνοντας πως η επιβάρυνση για το περιβάλλον θα ήταν δυσανάλογη. Το ανώτατο δικαστήριο έκρινε ότι η βιώσιμη οικιστική ανάπτυξη πρέπει να συνδέεται με τη διατήρηση του παραδοσιακού χαρακτήρα και του νησιώτικου ανθρωπογενούς και φυσικού περιβάλλοντος.

Ποιος είναι

O Χ. Καρώνης είναι ο κύριος μέτοχος της Viva Wallet, ο «άνθρωπος που έφερε την JP Morgan στην Ελλάδα». Τώρα ο ίδιος και η αμερικανική πολυεθνική θα λύσουν τις διαφορές τους στα δικαστήρια του Λονδίνου, αφού σύμφωνα με τους Financial Times αλληλομηνύθηκαν την περασμένη Τετάρτη. Ο διευθύνων σύμβουλος της εταιρείας προσέφυγε με το επιχείρημα ότι ο επενδυτικός κολοσσός, που κατέχει το 48,5% της ελληνικής εταιρείας, προσπάθησε να απομειώσει την αξία της εμποδίζοντας την είσοδό της σε αμερικανικές και ευρωπαϊκές αγορές με σκοπό την εξαγορά ποσοστού μετοχών που δεν της ανήκει σε χαμηλότερη τιμή. Η JP Morgan κατέθεσε αγωγή κατά του κ. Καρώνη για περιορισμό ή παράκαμψη των δικαιωμάτων της. Δεν είναι όμως ο μόνος του «πονοκέφαλος». Πληροφορίες αναφέρουν πως η Τράπεζα της Ελλάδος του ζήτησε εξηγήσεις σχετικά με σχέδιο αύξησης κεφαλαίου 400 εκατ. ευρώ, που θα συζητηθεί στην επόμενη Γενική Συνέλευση.