μετάφραση – απόδοση από τα αγγλικά: Κ.Μ.
Το κρυπτονόμισμα είναι απάτη. Όλα τα κρυπτονομίσματα και η βιομηχανία στο σύνολό της είναι χτισμένα πάνω στη χειραγώγηση της αγοράς χωρίς την οποία δεν θα μπορούσαν να υπάρχουν σε τέτοια κλίμακα.
Αυτό δεν πρέπει να εκπλήσσει όποιον καταλαβαίνει πώς λειτουργεί το κρυπτονόμισμα. Εξηγούμε ορισμένους όρους αναγκαίους για την κατανόηση των κρυπτονομισμάτων: Τα blockchains ή «αλυσίδες συστοιχιών» είναι μια τεχνολογία αποκεντρωμένων δικτύων όπου δεν υπάρχει κάποιο πρόσωπο που να υπερέχει έναντι άλλων. Τα peer-to-peer δίκτυα είναι δίκτυα που επιτρέπουν σε δυο ή περισσότερους υπολογιστές να μοιράζονται ισότιμα την επεξεργαστική ισχύ, τον αποθηκευτικό και το εύρος ζώνης των κόμβων. Τα blockchain κρυπτονομισμάτων επιτρέπουν στους χρήστες να διατηρούν ένα κοινό βιβλίο οικονομικών συναλλαγών χωρίς την ανάγκη κεντρικού διακομιστή ή διαχειριστικής αρχής. Έτσι, οι χρήστες μπορούν να πραγματοποιούν απευθείας ηλεκτρονικές συναλλαγές μεταξύ τους σαν να συναλλάσσονταν μετρητά.
Αυτό, μας λένε, είναι επαναστατικό . Αλλά, η ασφαλής πραγματοποίηση ηλεκτρονικών συναλλαγών χωρίς καμία διαμεσολάβηση, σε ένα περιβάλλον χωρίς καμία εμπιστοσύνη, δεν είναι χωρίς κόστος. Τα blockchains κρυπτονομισμάτων γενικά δεν επιτρέπουν τη διαγραφή ή την τροποποίηση συναλλαγών που έχουν επαληθευτεί προηγουμένως. Τα δεδομένα είναι αμετάβλητα. Προστίθενται ενημερώσεις (updates) μόνο με την αλυσίδα ενός νέου «μπλοκ» δεδομένων συναλλαγών στην αλυσίδα των ήδη υπαρχόντων μπλοκ.
Αλλά για να διασφαλιστεί η ακεραιότητα του blockchain, το δίκτυο χρειάζεται έναν τρόπο να εμπιστεύεται ότι τα νέα μπλοκ είναι ακριβή. Τα δημοφιλή κρυπτονομίσματα όπως το bitcoin, το ethereum και το dogecoin χρησιμοποιούν όλα μαζί μια συναινετική μέθοδο «απόδειξης εργασίας» για την επαλήθευση των ενημερώσεων στο blockchain. Χωρίς να γίνομαι τεχνικά λεπτομερής, αυτός ο μηχανισμός επιτρέπει στους χρήστες blockchain -γνωστούς ως «εξορύκτες» σε αυτόν το χώρο (σ.σ. «miners»)- να ανταγωνίζονται για το δικαίωμα επαλήθευσης και προσθήκης του επόμενου μπλοκ, όντας οι πρώτοι που θα λύσουν ένα απίστευτα πολύπλοκο μαθηματικό παζλ.
Ο σκοπός αυτής της διαδικασίας είναι να κάνει την προσθήκη νέων μπλοκ τόσο δύσκολη ώστε η ανάμειξη με το blockchain να είναι απαγορευτικά δαπανηρή. Αν και η σωστή απάντηση σε αυτούς τους γρίφους μπορεί εύκολα να επαληθευτεί από οποιονδήποτε στο δίκτυο, το να βρεις την απάντηση πρώτος, στην πραγματικότητα, απαιτεί τεράστια ποσότητα επεξεργαστικής ισχύος -και επομένως ηλεκτρικής ενέργειας- και το να ξεπεράσεις το υπόλοιπο δίκτυο δεν είναι εύκολο.
Για τις προσπάθειές τους, οι «εξορύκτες» κερδίζουν μια ανταμοιβή ώστε να μπορούν να επαληθεύσουν πρώτοι το επόμενο μπλοκ. Το blockchain του bitcoin προσθέτει ένα νέο μπλοκ κάθε δέκα λεπτά και η ανταμοιβή είναι, επί του παρόντος, 6,25 πρόσφατα διατεθειμένα bitcoin, αξίας σχεδόν μισού εκατομμυρίου δολαρίων (στο τελευταίο υψηλό όλων των εποχών του bitcoin). Ο ανταγωνισμός για ανταμοιβές μπλοκ οδήγησε σε έναν αγώνα εξοπλισμών υπολογιστικής ισχύος καθώς οι τιμές αυξήθηκαν. Η εξόρυξη bitcoin σε έναν προσωπικό υπολογιστή δεν είναι πλέον εφικτή. Η πλειοψηφία της εξόρυξης κρυπτονομισμάτων διεξάγεται τώρα σε εμπορικές «φάρμες εξόρυξης», δηλαδή σε τεράστιες αποθήκες που διαθέτουν χιλιάδες επεξεργαστές υπολογιστών υψηλής ισχύος μέρα και νύχτα. Η ηλεκτρική ενέργεια που δαπανάται για εξόρυξη bitcoin και άλλων κρυπτονομισμάτων πλησιάζει γρήγορα το 1% της παγκόσμιας χρήσης, το οποίο είναι πολύ μεγαλύτερο από τη συνολική κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας πολλών μικρότερων ανεπτυγμένων χωρών.
Δεδομένου ότι τα κρυπτονομίσματα δεν παράγουν καμία υλική αξία, αυτή η τεράστια σπατάλη πόρων καθιστά ολόκληρη την επιχείρηση ένα παιχνίδι αρνητικού αθροίσματος. Οι επενδυτές μπορούν να εξαργυρώσουν μόνο πουλώντας τα νομίσματά τους σε άλλους επενδυτές — αλλά μονάχα αφού οι «εξορύκτες» και οι διάφοροι πάροχοι υπηρεσιών κρυπτονομισμάτων τσεπώσουν την προμήθεια του μαγαζιού. Με άλλα λόγια, οι επενδυτές δεν μπορούν -συνολικά- να εξαργυρώσουν ακόμη και για ό,τι βάζουν, καθώς τα κρυπτονομίσματα είναι αναποτελεσματικά από το σχεδιασμό τους.
Αυτό τα καθιστά μια φτωχή και δαπανηρή μορφή νομίσματος και απολύτως γελοία ως μακροπρόθεσμη επένδυση. Θα μπορούσαμε να απορρίψουμε τα κρυπτονομίσματα ως ένα καταδικασμένο πείραμα με βάση τη θεωρία του «μεγαλύτερου ανόητου», όπου οι επενδυτές προσπαθούν να επωφεληθούν από υπερτιμημένα ή ακόμα και άχρηστα περιουσιακά στοιχεία, πουλώντας τα στον επόμενο «μεγαλύτερο ανόητο» —σκεφτείτε το ως τζόγο τύπου μουσικής καρέκλας σε υψηλό επίπεδο— αν η αύξηση της τιμής του bitcoin και άλλων κρυπτονομισμάτων ήταν απλώς συνάρτηση της ζήτησης.
Όμως αυτό δεν ισχύει. Η χειραγώγηση των τιμών παίζει εξίσου ή περισσότερο ρόλο από τη ζήτηση στην αύξηση των τιμών.
Η Κεντρική Τράπεζα των κρυπτονομισμάτων
Αυτό δεν είναι κάποιο μεγάλο μυστικό. Σε ένα ευρέως διαδεδομένο έγγραφο του 2017, οι ερευνητές απέδωσαν πάνω από το ήμισυ της τότε πρόσφατης αύξησης της τιμής του Bitcoin, σε αγορές που πραγματοποιήθηκαν από μία μόνο οντότητα, το Bitfinex, ένα ανταλλακτήριο κρυπτονομισμάτων με έδρα το Χονγκ Κονγκ και εγγεγραμμένο στις Παρθένες Νήσους. Αυτές οι αγορές είχαν προγραμματιστεί για να αυξήσουν την τιμή του bitcoin κατά τη διάρκεια της ύφεσης με τρόπο που υποδήλωνε τόσο έντονα χειραγώγηση της αγοράς, που οι συγγραφείς θεώρησαν αδιανόητο ότι τέτοια μοτίβα συναλλαγών θα μπορούσαν να συμβούν τυχαία.
Ουσιαστικά, αυτές οι αγορές δεν έγιναν με δολάρια, αλλά με το tether, έναν άλλο τύπο κρυπτονομίσματος γνωστό ως «stablecoin» («σταθερό νόμισμα»), επειδή η τιμή του είναι συνδεδεμένη με το δολάριο, έτσι ώστε ένα tether να αξίζει πάντα ένα δολάριο. Πολλά υπεράκτια ανταλλακτήρια κρυπτονομισμάτων δεν έχουν πρόσβαση στην παραδοσιακή τραπεζική, πιθανώς επειδή οι τράπεζες θεωρούν ότι οι συναλλαγές μαζί τους είναι πολύ επικίνδυνες . Η Bitfinex, η οποία μοιράζεται μια μητρική εταιρεία και εκτελεστική ομάδα με την Tether Ltd (τον εκδότη του ομώνυμου κρυπτονομίσματος της), δυσκολεύτηκε να βρει τραπεζικούς εταίρους στις ΗΠΑ αφού η Wells Fargo (σ.σ. μεγάλη αμερικανική τραπεζική και επενδυτική πολυεθνική) σταμάτησε ξαφνικά να επεξεργάζεται τραπεζικά εμβάσματα μεταξύ των τραπεζών της Ταϊβάν και των Αμερικανών πελατών τους το 2017 χωρίς να δώσει εξήγηση.
Αυτό ήταν ένα πρόβλημα. Χωρίς παραδοσιακές τραπεζικές σχέσεις για την έκδοση τραπεζικών εμβασμάτων, οι ανταλλαγές δεν μπορούν εύκολα να διευκολύνουν τις συναλλαγές μεταξύ αγοραστών και πωλητών στις πλατφόρμες τους — κάποιος πρέπει να περάσει μετρητά μεταξύ αγοραστών και πωλητών. Τα stablecoins λύνουν αυτό το πρόβλημα με το να αντικαθιστούν πραγματικά δολάρια. Επιτρέπουν στις αγορές κρυπτονομισμάτων να διατηρούν άφθονη ρευστότητα -με την οποία τα περιουσιακά στοιχεία εύκολα μπορούν να μετατραπούν σε μετρητά- χωρίς στην πραγματικότητα να χρειάζεται να έχουν μετρητά στο χέρι.
Το tether έχει γίνει αναπόσπαστο μέρος της λειτουργίας των παγκόσμιων αγορών κρυπτογράφησης. Η πλειονότητα των συναλλαγών bitcoin διεξάγονται τώρα σε tether, το 70% κατ' όγκο. Συγκριτικά, μόνο το 8% του όγκου συναλλαγών διεξάγεται σε πραγματικά δολάρια, με το υπόλοιπο να διεξάγεται σε άλλα ζεύγη κρυπτονομισμάτων. Πολλοί σκεπτικιστές του κλάδου, ακόμη και υποστηρικτές, το βλέπουν αυτό ως συστημικό κίνδυνο και ωρολογιακή βόμβα. Ολόκληρο το σύστημα βασίζεται στο ότι οι επενδυτές μπορούν πραγματικά να ανταλλάξουν tethers με πραγματικά μετρητά ή -πολύ πιο συχνά στην πράξη- με άλλα παραδοσιακά κρυπτονομίσματα που μπορούν να πωληθούν σε μετρητά, σε τραπεζικά ανταλλακτήρια όπως το Coinbase ή το Gemini, με έδρα και τα δύο στις Ηνωμένες Πολιτείες.
Εάν η εμπιστοσύνη στο tether υποχωρήσει, θα μπορούσαμε να δούμε την πρόσδεσή του στο δολάριο να καταρρέει αστραπιαία. Αυτό θα ήταν ένα σενάριο καταστροφής για τις αγορές κρυπτονομισμάτων, με τους επενδυτές που κατέχουν ή διαπραγματεύονται περιουσιακά στοιχεία κρυπτονομισμάτων σε μη τραπεζικά χρηματιστήρια να μην μπορούν να τα «εξαργυρώσουν», καθώς δεν υπήρξαν ποτέ μετρητά εκεί, παρά μόνο stablecoins. Αυτό σχεδόν σίγουρα θα προκαλούσε κρίση ρευστότητας και στα τραπεζικά χρηματιστήρια, καθώς οι επενδυτές θα σπεύσουν να εξαργυρώσουν τα κρυπτονομίσματά τους οπουδήποτε είναι δυνατόν, εν μέσω κραχ των τιμών, και τα τραπεζικά χρηματιστήρια που επεξεργάζονται πολύ μικρότερο όγκο σχεδόν σίγουρα δεν θα μπορούσαν να καλύψουν τη ζήτηση.
Δεν υπάρχει κανένας λόγος να εμπιστευθούμε το tether. Η πρόσδεση του tether με το δολάριο βασιζόταν αρχικά στον ισχυρισμό ότι το ψηφιακό νόμισμα υποστηριζόταν πλήρως από πραγματικά αποθέματα μετρητών -ένα δολάριο σε αποθεματικό για κάθε εκδοθέν tether- αν και αργότερα αποδείχθηκε ότι ήταν ψέμα . Έκτοτε, η εταιρεία (σ.σ. η Tether Ltd) αναθεωρεί συνεχώς προς τα κάτω τις απαιτήσεις σχετικά με το πόσα μετρητά διατηρεί σε αποθεματικό. Η τελευταία δημόσια βεβαίωσή της για το θέμα, τον Μάρτιο του περασμένου έτους, ισχυρίστηκε ότι διατηρούσε μόνο το 3% των αποθεματικών της σε μετρητά. Το υπόλοιπο διατηρήθηκε σε «ισοδύναμα μετρητών», κυρίως εμπορικά χαρτιά —ουσιαστικά είναι υποσχετικές από εταιρείες που μπορεί να υπάρχουν ή να μην υπάρχουν, δεδομένου ότι αξιόπιστοι φορείς που εμπορεύονται εμπορικά χαρτιά δεν φαίνεται να συναλλάσσονται με την Tether .
Αν και αυτοί οι μέτριοι ισχυρισμοί σχετικά με τα αποθέματά της μπορεί να είναι ψέμα, καθώς η εταιρεία Tether δεν έχει υποβληθεί ποτέ σε εξωτερικό έλεγχο, τίποτα από αυτά δεν έχει πραγματικά σημασία, καθώς οι όροι υπηρεσίας της καθιστούν σαφές ότι δεν εγγυώνται την εξαργύρωση των ψηφιακών νομισμάτων της σε μετρητά . Σε περίπτωση που η αγορά χάσει ξαφνικά την πίστη στο tether και τα χρηματιστήρια δεν μπορούν ή δεν θέλουν να ανταλλάξουν ένα tether με ένα δολάριο ή με το αντίστοιχο ποσό κρυπτονομίσματος, η εταιρεία Tether δεν αποδέχεται καμία υποχρέωση να χρησιμοποιήσει όποια αποθέματα μπορεί να έχει ή να μην έχει, για να αγοράσει ξανά κρυπτονομίσματα tethers.
Και στην πράξη, η εταιρεία Tether σπάνια επαναγοράζει ή « καίει » τα κουπόνια της (αφαιρώντας από την κυκλοφορία και μειώνοντας την προσφορά, ώστε να αυξήσει την τιμή), όπως θα περίμενε κανείς αν ο σκοπός της ήταν απλώς η παροχή ρευστότητας στην αγορά, όπως ισχυρίζεται. Εάν συνέβαινε αυτό, θα περιμέναμε ότι η συνολική προσφορά του κρυπτονομίσματος tether θα παρακολουθούσε στενά τους ημερήσιους όγκους συναλλαγών κρυπτονομισμάτων. Τα χρηματιστήρια θα διατηρούσαν αρκετά tether για να καλύψουν τον όγκο συναλλαγών και πιθανώς να πουλήσουν ή να εξαργυρώσουν τα πλεονάζοντα tethers για μετρητά όταν λιγότεροι άνθρωποι διαπραγματεύονται ενεργά κρυπτονομίσματα.
Αντίθετα, η προσφορά κρυπτονομισμάτων tether αυξάνεται εκθετικά εδώ και χρόνια, εκρήγνυται κατά τη διάρκεια των ανοδικών περιόδων στην αγορά κρυπτονομισμάτων και συνεχίζεται κανονικά αμέσως μετά από πτώσεις πολλών ετών. Υπάρχουν τώρα πάνω από 78 δισεκατομμύρια tethers σε κυκλοφορία, περίπου το 95% των οποίων εκδόθηκε από την έναρξη της τελευταίας ανοδικής αγοράς κρυπτονομισμάτων στις αρχές του 2020.
Δεν υπάρχει κανένας φανταστικός κόσμος στον οποίο τα ανταλλακτήρια κρυπτονομισμάτων θα πρέπει να χρειάζονται μια εκθετικά διευρυνόμενη προσφορά stablecoin για να διευκολύνουν τις καθημερινές συναλλαγές. Η έκρηξη στα stablecoins και ο ύποπτος χρόνος των αγοραπωλησιών στην αγορά που περιγράφεται στο (σ.σ., προαναφερθέν) έγγραφο του 2017 υποδηλώνουν -όπως ισχυρίζεται μια ομαδική αγωγή του 2019- ότι η iFinex, η μητρική εταιρεία των Tether Ltd και Bitfinex Ltd, εκδίδει κρυπτονομίσματα tethers στον αέρα και τα χρησιμοποιεί για να αγοράσει bitcoins και άλλα κρυπτονομίσματα προκειμένου να δημιουργείται τεχνητή έλλειψη και να αυξηθούν οι τιμές.
Η εταιρεία Tether έχει γίνει ουσιαστικά η κεντρική τράπεζα των κρυπτονομισμάτων. Όπως οι κεντρικές τράπεζες, εξασφαλίζει ρευστότητα στην αγορά και επιδίδεται ακόμη και σε ποσοτική χαλάρωση (η πρακτική των κεντρικών τραπεζών να αγοράζουν χρηματοοικονομικά περιουσιακά στοιχεία για να τονώσουν την οικονομία και να σταθεροποιήσουν τις χρηματοπιστωτικές αγορές). Η διαφορά είναι ότι οι κεντρικές τράπεζες, τουλάχιστον θεωρητικά, λειτουργούν για το δημόσιο συμφέρον και προσπαθούν να διατηρήσουν υγιή επίπεδα πληθωρισμού που ενθαρρύνουν τις επενδύσεις κεφαλαίων. Συγκριτικά, οι ιδιωτικές εταιρείες που εκδίδουν stablecoins διογκώνουν αδιακρίτως τις τιμές των κρυπτονομισμάτων, ώστε να μπορούν να τα σπρώξουν σε ανυποψίαστους επενδυτές.
Αυτό καθιστά το κρυπτονόμισμα όχι απλώς μια κακή επένδυση ή μια κερδοσκοπική φούσκα, αλλά κάτι περισσότερο παρόμοιο με ένα αποκεντρωμένο «σχήμα Ponzi» (σ.σ. επενδυτική απάτη της δεκαετίας του 1920, οργανωμένη από τον ιταλοαμερικανό εγκληματία επενδυτή Τσαρλς Πόντζι). Νέοι επενδυτές προσελκύονται με το δέλεαρ μιας κερδοσκοπίας που ανεβάζει τις τιμές στα ύψη όταν τον κύριο ρόλο τον παίζει η χειραγώγηση της αγοράς.
Αυτό δεν μπορεί να συνεχίζεται για πάντα. Τα μη υποστηριζόμενα stablecoins μπορούν ή και χρησιμοποιούνται για να διογκώσουν την πιο πρόσφατη τιμή συναλλαγών των κρυπτονομισμάτων σε επίπεδα εντελώς αποσυνδεδεμένα από την πραγματικότητα.
Αλλά το κόστος ηλεκτρικής ενέργειας της λειτουργίας και της διασφάλισης blockchain είναι πολύ πραγματικό. Εάν οι αγορές κρυπτονομισμάτων δεν μπορούν να συνεχίσουν να προσελκύουν αρκετά νέα χρήματα για να καλύψουν το αυξανόμενο κόστος της «εξόρυξης», το σύστημα θα καταστεί ανεφάρμοστο και οικονομικά αφερέγγυο.
Κανείς δεν ξέρει πώς ακριβώς θα μας ταρακουνήσει όλο αυτό, αλλά ξέρουμε ότι οι επενδυτές δεν θα μπορέσουν ποτέ να πραγματοποιήσουν τα κέρδη που έχουν κάνει στα χαρτιά. Το συχνά διαφημιζόμενο ανώτατο όριο των 2 τρισεκατομμυρίων δολαρίων της αγοράς κρυπτονομισμάτων, που υπολογίζεται πολλαπλασιάζοντας τα υπάρχοντα νομίσματα με την τελευταία συναλλακτική τιμή, είναι ένας αριθμός χωρίς νόημα. Πουθενά δεν έχουν επενδυθεί τόσα πολλά σε κρυπτονομίσματα, και πουθενά δεν θα κερδίσει κανείς ποτέ τόσα πολλά.
Στην πραγματικότητα, οι επενδυτές δεν θα μπορούν -κατά μέσο όρο- να εξαργυρώσουν ακόμη και όσα έβαλαν. Πολλά από αυτά τα χρήματα πήγαν στην «εξόρυξη» κρυπτονομισμάτων. Πρόσφατη ανάλυση δείχνει ότι περίπου 25 δισεκατομμύρια δολάρια και παραπάνω έχουν ήδη πάει στους «εξορύκτες» bitcoin, οι οποίοι, σύμφωνα με τις καλύτερες εκτιμήσεις, ξοδεύουν τώρα 1 δισεκατομμύριο δολάρια μόνο για ηλεκτρική ενέργεια κάθε μήνα, πιθανώς περισσότερα.
Αυτά τα χρήματα χάθηκαν για πάντα, αφού μετατράπηκαν σε άνθρακα και απελευθερώθηκαν στην ατμόσφαιρα -κάνοντας τα κρυπτονομίσματα ακόμα χειρότερα από τα παραδοσιακά «σχήματα Ponzi». Τα περισσότερα από τα χρήματα που χάθηκαν στο διαβόητο «σχήμα Ponzi» του Μπέρνυ Μάντοφ (σ.σ. επενδυτής που η απάτη δισεκατομμυρίων που οργάνωσε αποκαλύφθηκε το 2008) τελικά επιστράφηκαν στους επενδυτές. Πολλά από τα χρήματα που διατίθενται σε κρυπτονομίσματα, ακόμη και αν τα δικαστήρια μπορούσαν να εντοπίσουν τους μπερδεμένους ιστούς ημι-ανώνυμων συναλλαγών κρυπτονομισμάτων, δεν θα μπορέσουν ποτέ να ανακτηθούν.
Η αποτυχία των ελεγκτικών αρχών
Τα «σχήματα Ponzi» αυτής της κλίμακας στοχεύουν συνήθως σε άλλες χρηματοπιστωτικές εταιρείες, σε τράπεζες, ιδρύματα της ελίτ και σε άλλους πλούσιους επενδυτές. Το κρυπτονόμισμα, συγκριτικά, είναι το «Ponzi του λαού». Οι ανταλλαγές κρυπτονομισμάτων με φιλικές προς τον χρήστη διεπαφές, καθώς και οι εταιρείες χρηματοοικονομικών υπηρεσιών όπως η Square και το PayPal, επιτρέπουν σε ιδιώτες επενδυτές με λίγα περιουσιακά στοιχεία και μικρή χρηματοοικονομική παιδεία να αγοράζουν κρυπτονομίσματα στα smartphone τους.
Η ελάχιστη αγορά στο Coinbase είναι μόνο δυο δολάρια. Στο Robinhood, είναι ένα δολάριο. Μια πρόσφατη έρευνα της εταιρείας δημοσκοπήσεων Pew διαπίστωσε ότι ένας στους τρεις ενήλικες κάτω των τριάντα έχει αγοράσει ή χρησιμοποιήσει κρυπτονομίσματα. Οι καθημερινοί εργαζόμενοι είναι αυτοί που θα υποφέρουν περισσότερο όταν οι αποταμιεύσεις τους εξατμιστούν αναπόφευκτα κατά τη διάρκεια της νύχτας.
Οι ελεγκτικές αρχές και οι φορείς χάραξης πολιτικής άργησαν να προστατεύσουν το κοινό. Τα «σχήματα Ponzi» μπορούν να εμφανίζονται φερέγγυα για χρόνια ενώ ήδη βρίσκονταν κάτω από τα ραντάρ των αρχών επιβολής του νόμου και των ελεγκτικών αρχών. Ο Μάντοφ διαχειριζόταν το hedge fund του ως Ponzi για τουλάχιστον δεκαεπτά χρόνια. Ενώ η Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς (SEC) δεν έλαβε υπόψη τις πολλαπλές προειδοποιήσεις από έναν πληροφοριοδότη του κλάδου για επτά χρόνια, οι ρυθμιστικές αρχές ενήργησαν γρήγορα μόλις ο Μάντοφ προδόθηκε από τα ίδια του τα παιδιά. Εξάλλου, εξαπατούσε τους πλούσιους, τους τραπεζίτες, τις διασημότητες και τις ελίτ.
Το σύστημα κρυπτονομισμάτων Ponzi έχει τους δικούς του πληροφοριοδότες, αλλά σχεδόν δεν είναι απαραίτητοι. Το tether είναι χτισμένο στην κορυφή και φιλοξενείται από άλλες δημόσιες blockchains, κυρίως από την Ethereum και την Tron, αυτή τη στιγμή. Κάθε φορά που η Tether εκδίδει άλλον έναν γύρο stablecoins, σε εκατοντάδες εκατομμύρια ή δισεκατομμύρια κάθε φορά (πάντα σε ύποπτα στρογγυλούς αριθμούς), κάποτε πολλές φορές την εβδομάδα, ο καθένας μπορεί να το δει, κυριολεκτικά. Υπάρχουν ρομπότ του Twitter που αναλύουν μπλοκ αλυσίδων κρυπτονομισμάτων και δημοσιεύουν μεγάλες ή ύποπτες μεταφορές νέων stablecoin ώστε να είναι πραγματικά εύκολο να το δείτε με ένα κλικ στη συνέχεια. Η Tether μαγειρεύει τα βιβλία ανοιχτά. Οι σκεπτικιστές το επισημαίνουν αυτό εδώ και χρόνια, αλλά οι ελεγκτικές αρχές και οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής δεν έκαναν σχεδόν τίποτα μέχρι που τα κρυπτονομίσματα έγιναν mainstream και οι εξαιρετικά υπερτιμημένες εταιρείες κρυπτονομισμάτων άρχισαν να θέτουν σε κίνδυνο τις παραδοσιακές χρηματοπιστωτικές αγορές.
Η απάντησή τους είναι αυτό ακριβώς που λέμε «πολύ λίγο - πολύ αργά». Η Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς και η Επιτροπή Διαπραγμάτευσης Συμβάσεων Μελλοντικής Εκπλήρωσης Εμπορευμάτων των ΗΠΑ ζήτησαν στοιχεία από την Tether και τη Bitfinex το 2017. Το 2018, το Υπουργείο Δικαιοσύνης ξεκίνησε μια ευρεία έρευνα για τη χειραγώγηση των τιμών των κρυπτονομισμάτων και γρήγορα έφτασε στην Tether. Στην οποία τελικά επιβλήθηκε πρόστιμο 41 εκατομμυρίων δολαρίων επειδή είπε ψέματα για τα αποθεματικά της, μεταξύ άλλων αδικημάτων, και συμφώνησε επίσης με τον γενικό εισαγγελέα της Νέας Υόρκης για 18,5 εκατομμύρια δολάρια για τον ίδιο λόγο. Αλλά αυτές οι ενέργειες είναι απλώς ένα σκαμπιλάκι, δεδομένου του επιπέδου απάτης, και δεν έχουν επιβραδύνει στο ελάχιστο την έκδοση κρυπτονομισμάτων της Tether.
Εν τω μεταξύ, οι ελεγκτικές αρχές δεν έχουν καν προσπαθήσει να εμποδίσουν τα κρυπτονομίσματα να μολύνουν ευρύτερες χρηματοπιστωτικές αγορές. Η Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς άφησε το Coinbase να δημοσιοποιηθεί τον Απρίλιο και πολλά άλλα ανταλλακτήρια κρυπτονομισμάτων με έδρα τις ΗΠΑ, συμπεριλαμβανομένων των Kraken και Gemini, σχεδιάζουν να κάνουν το ίδιο. Τα πρώτα συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης κρυπτονομισμάτων έκαναν το ντεμπούτο τους στους τελευταίους μήνες, θέτοντας τους παραδοσιακούς επενδυτές σε έμμεση έκθεση στα κρυπτονομίσματα, εφόσον επενδύουν σε μια σειρά από εταιρείες κρυπτονομισμάτων. Η (σ.σ. πολυεθνική επενδυτική) Fidelity Investments κυκλοφόρησε επίσης ένα συμβόλαιο μελλοντικής εκπλήρωσης κρυπτονομίσματος στον Καναδά, το οποίο θα κατέχει πραγματικά κρυπτονομίσματα και το οποίο θα επιτρέπει στους επενδυτές να κάνουν άμεσες επενδύσεις σε κρυπτονομίσματα στην ίδια πλατφόρμα όπου διαχειρίζονται τις συνταξιοδοτικές αποταμιεύσεις. Η Fidelity ανάβει το πράσινο φως για τις ελεγκτικές αρχές των ΗΠΑ ώστε να επιτρέψουν στους Αμερικανούς την ίδια άμεση πρόσβαση.
Ενώ μερικές εισηγμένες εταιρείες, κυρίως η Tesla και η MicroStrategy, έχουν κάνει στοιχήματα πολλών δισεκατομμυρίων δολαρίων σε κρυπτονομίσματα με εταιρικά χρήματα, οι περισσότερες από αυτές τις εταιρείες προσφέρουν απλώς υπηρεσίες φύλαξης ή συναλλαγών αντί να επενδύουν οι ίδιες σε κρυπτονομίσματα. Λειτουργούν παρασιτικά, επωφελούμενοι από επενδύσεις στο «Ponzi κρυπτονομισμάτων» ενώ μπορούν να σπεύσουν προς τις Αρχικές Δημόσιες Εγγραφές στα χρηματιστήρια σε περίπτωση που πάει να καταρρεύσει το όλο σύστημα.
Οι εισηγμένες εταιρείες κατέχουν πολύτιμα αλλά λίγα κρυπτονομίσματα και επομένως βρίσκονται σε μικρό κίνδυνο. Ακόμη και η MicroStrategy, αν και αρχικά ξόδεψε 250 εκατομμύρια δολάρια στο bitcoin τον Αύγουστο του 2020, ενώ ο Διευθύνων Σύμβουλός της έβαλε τα κρυπτονομίσματα στο Twitter, προχώρησε στη συγκέντρωση δισεκατομμυρίων αργότερα, σε επαναλαμβανόμενους γύρους συγκέντρωσης κεφαλαίων.
Οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής έχουν κάνει ελάχιστα για να περιορίσουν οτιδήποτε από αυτά. Ακόμη και εκείνοι που δίνουν προσοχή στα προβλήματα με τα μη ρυθμιζόμενα stablecoins φαίνονται να προσπαθούν να διατηρήσουν την ευρύτερη βιομηχανία κρυπτονομισμάτων. Μια πρόσφατη έκθεση από την κυβέρνηση Μπάιντεν αξιολογεί τον κίνδυνο των stablecoins χωρίς να διερευνήσει τον πρωταρχικό ρόλο τους στη χειραγώγηση της αγοράς. Ο πρόεδρος της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς Gary Gensler θέλει να ρυθμίσει τα stablecoins είτε ως τίτλους είτε ως λογαριασμούς αμοιβαίων κεφαλαίων στην αγορά χρήματος. Ο νόμος STABLE , ένα νομοσχέδιο που μαραζώνει στο Κογκρέσο από πέρυσι, απαιτούσε την πλήρη υποστήριξη των stablecoins αλλά θα ήλεγχε τους εκδότες και οποιονδήποτε προσφέρει σχετικές υπηρεσίες.
Αυτές οι προσπάθειες είναι τόσο ανεπαρκείς όσο και άστοχες. Οι κυβερνήσεις δεν θα μπορούν να εμποδίσουν τη διαπραγμάτευση μη ελεγχόμενων stablecoins σε χρηματιστήρια που λειτουργούν εκτός της δικαιοδοσίας τους. Το tether δεν είναι το μόνο παιχνίδι stablecoin στην πόλη. Η εταιρεία Tether έχει εκτυπώσει περισσότερα από 8 δισεκατομμύρια δολάρια σε stablecoins από τον Νοέμβριο. Εν τω μεταξύ, η νοτιοκορεατική εταιρεία κρυπτονομισμάτων Terraform Labs, για την οποία λίγοι άνθρωποι έχουν ακούσει κάτι, έκοψε άλλα 8 δισεκατομμύρια δολάρια από το δικό της stablecoin (TerraUSD). Υπάρχουν και άλλοι που συμπεριφέρονται παρόμοια. Αν κλείσουν αυτές τις εταιρείες, δεν υπάρχει τίποτα που να εμποδίσει τις ίδιες ή κάποια άλλη να ανοίξει μαγαζί αλλού.
Το πρόβλημα εκτείνεται πέρα από τα ανεξέλεγκτα χρηματιστήρια και τους εκδότες κρυπτονομισμάτων. Η Coinbase έχει επίσης το δικό της σταθερό νόμισμα συνδεδεμένο με το δολάριο (USDC) το οποίο διαχειρίζεται η συνεργαζόμενη εταιρεία Circle, η οποία επίσης θέλει να εγγραφεί στο χρηματιστήριο με μια συμφωνία SPAC που θα την απαλλάσσει από τον έλεγχο μιας παραδοσιακής Αρχικής Δημόσιας Εγγραφής. Υπάρχουν τώρα 45 δισεκατομμύρια USDC stablecoins σε κυκλοφορία, τα περισσότερα από τα οποία εκδίδονται από το 2020, όπως έγινε και με το tether. Η Coinbase και η Circle είπαν επίσης ψέματα ότι το stablecoin τους υποστηρίζεται πλήρως από μετρητά, ενώ στην πραγματικότητα τα αποθέματα αποτελούνται κυρίως από ακόμα πιο μυστηριώδη εμπορικά χαρτιά, τα οποία είναι λιγότερο ρευστά και πολύ πιο επικίνδυνα. Όπως το έθεσε η Amy Castor, η οποία έχει εδώ και καιρό αναφερθεί στα κρυπτονομίσματα, «παρά τις προσπάθειες να αποστασιοποιηθεί από το Tether, το Circle αρχίζει να μοιάζει όλο και περισσότερο με ένα παρόμοιο πρότζεκτ, μόνο με διαφορετικό πλασματάκι στα τραπεζογραμμάτιά του».
Απαγορέψτε τους όλους
Το να κυνηγάς τους εκδότες stablecoin είναι ένα αναποτελεσματικό παιγνίδι. Η μόνη πραγματική λύση είναι η πλήρης απαγόρευση του εμπορίου ιδιωτικών κρυπτονομισμάτων. Δεν μπορούμε να εμποδίσουμε ξένες εταιρείες να εκδίδουν μη υποστηρικτικά stablecoins και να χειραγωγούν τις τιμές κρυπτογράφησης σε μη ρυθμιζόμενα χρηματιστήρια. Ωστόσο, μπορούμε να καταστήσουμε παράνομη την πώληση κρυπτονομισμάτων σε τραπεζικά ανταλλακτήρια, όπως το Coinbase, που λειτουργούν εντελώς νόμιμα, ενώ μπάζουν τους ανθρώπους στο «σχήμα Ponzi».
Αυτό, φυσικά, θα σκότωνε σχεδόν εξ ολοκλήρου το κρυπτονόμισμα, υποβιβάζοντάς το ξανά σε ένα εξωτικό παιγνίδι των τεχνοφρικιών. Κανείς δεν πρέπει να χύσει ούτε ένα δάκρυ για αυτό. Τα κρυπτονομίσματα δεν έχουν ουσιαστικά καμία νόμιμη χρήση. Είναι ιδανικά για το ξέπλυμα χρημάτων, τη διανομή ναρκωτικών και παιδικής πορνογραφίας , την εκτέλεση «σχημάτων Ponzi» και… πολλά άλλα. Αποτυγχάνουν ως νομίσματα λόγω του υψηλού κόστους συναλλαγής. Αποτυγχάνουν ως «ψηφιακός χρυσός» ή «αποθήκη αξίας» επειδή καταναλώνουν τεράστια ποσά ενέργειας για να «τρέξουν» αυτό που είναι ουσιαστικά ένα υπολογιστικό δίκτυο.
Η Κίνα έχει ήδη απαγορεύσει εντελώς τα κρυπτονομίσματα και η Ινδία και το Πακιστάν είναι έτοιμες να κάνουν το ίδιο. Άλλες χώρες έχουν επίσης κάνει κινήσεις για να απαγορεύσουν ή να περιορίσουν τα κρυπτονομίσματα, αλλά οι δυτικές νεοφιλελεύθερες δημοκρατίες είναι ιδιαίτερα ανεκτικές. Αυτό οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στο επιθετικό λόμπι του κλάδου , το οποίο περιλαμβάνει την πρόσληψη πρώην στελεχών των χρηματιστηριακών εταιρειών και των ελεγκτικών αρχών για να επηρεάσουν τους διαμορφωτές πολιτικής.
Ανάμεσα στις τάξεις τους είναι ο Μπράιαν Μπρουκς, ο οποίος ήταν ο επικεφαλής νομικός σύμβουλος στην Coinbase πριν υπηρετήσει ως αναπληρωτής Ελεγκτής Νομισμάτων στην κυβέρνηση Τραμπ. Τώρα, είναι Διευθύνων Σύμβουλος της εταιρείας «εξόρυξης» blockchain, Bitfury, η οποία φέρεται να θέλει να μπει στο χρηματιστήριο, και ενώθηκε με άλλους Διευθύνοντες Συμβούλους εταιρειών κρυπτονομισμάτων για να καταθέσει ενώπιον του Σώματος τον Δεκέμβριο. Όπως ήταν αναμενόμενο, όλοι αυτοί αντιτίθενται στον ουσιαστικό έλεγχο του stablecoin, καθώς κατανοούν ότι θα σκότωνε τη βιομηχανία και θα καθιστούσε τις εταιρείες τους άχρηστες.
Αυτοί οι άνθρωποι και όλοι οι άλλοι στον κλάδο των κρυπτονομισμάτων είναι συνένοχοι στο «σχήμα Ponzi» και παραπλανούν ενεργά το κοινό. Κατανοούν ότι η απάτη είναι ο κινητήρας που οδηγεί τον κλάδο τους και τροφοδοτεί τα κέρδη τους – και αυτό είναι ίσως το πιο καταδικαστικό κατηγορητήριο για τα ιδιωτικά κρυπτονομίσματα και τη βιομηχανία που τα περιβάλλει.
Η οικονομική κρίση του 2008 κατέστησε σαφές γιατί ο χρηματοπιστωτικός τομέας πρέπει να τεθεί υπό δημόσιο έλεγχο. Τα κρυπτονομίσματα και η «αποκεντρωμένη χρηματοδότηση» δεν είναι κάτι ξεχωριστό – είναι απλώς οι ίδιες ιδιωτικοποιήσεις που μεταμφιέζονται σε «λύσεις» υψηλής τεχνολογίας που έχουμε δει σε άλλους κλάδους. Οι μη ελεγχόμενες, ιδιωτικοποιημένες χρηματοπιστωτικές αγορές ενέχουν τους ίδιους κινδύνους για το κοινό είτε βρίσκονται είτε όχι «στο blockchain».
Στην περίπτωση των κρυπτονομισμάτων, ο έλεγχος είναι ένας υπαρξιακός κίνδυνος για τη βιομηχανία τους, ακριβώς επειδή τα ελεγκτικά κενά και η απάτη είναι ο μόνος λόγος που η βιομηχανία αυτή φαίνεται ως κερδοφόρα, παρά το γεγονός ότι είναι εντελώς μη παραγωγική και προκαλεί τεράστια σπατάλη ενεργειακών πόρων. Το ίδιο ισχύει και για τα ιδιωτικά κρυπτονομίσματα συνολικά. Όσο περισσότερο χρόνο χάνουν οι κυβερνήσεις για να τα απαγορεύσουν, τόσο χειρότερα θα πληγωθούν οι κανονικοί άνθρωποι.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου